مجله «بیزنس اینسایدر» در گزارشی به قلم «رابین ایموت» تحلیل‌گر خبرگزاری «رویترز» در این باره می‌نویسد ناتو که یکبار پیش ازین با ائتلاف حملات هوایی به کمک شورشیان لیبیایی برای برکناری «معمر قذافی» شتافت و پس از آن این کشور را ترک کرد و به هرج و مرج سپرد، نقشی در سوریه ندارد و با ناراحتی به دشمن پیشین خود روسیه نگاه می‌کند که چطور نقش خود در سوریه را گسترش می‌دهد.

سرعت و گستره ورود مسکو به درگیری‌های چهار ساله سوریه، پس از اشغال سال گذشته شبه جزیره کریمه و پشتیبانی روسیه از استقلال‌طلبان طرفدارش در شرق اوکراین رخ می‌دهد و نقش روسیه، ائتلاف ایالات متحده و آینده آن را به چالش کشیده است.

«نیک ویتنی» رئیس پیشین آژانس دفاعی اروپا که هم‌اکنون عضو کمیته روابط خارجی شورای اروپاست می‌گوید: «غرب شگفت زده شده و گمان نمی‌کنم آنها آنچه پوتین (رییس جمهور روسیه) به انجامش برخاسته را پیش‌بینی کرده باشند».

از سوی دیگر ناتو خود را نیازمند بازنگری در برنامه‌هایش می‌بیند و در این فکر است که برنامه‌هایش را به جایی فراتر از آنچه تجاوز روسیه به مناطق شرق اوکراین می‌خواند، ببرد؛ چیزی که به آن می‌گوید «تفکر 360 درجه».

«ژنرال دنیس مرسیه» فرانسوی که ریاست ناتو با تمرکز بر تهدیدهای آتی را برعهده دارد می‌گوید: «ما به راهبردی نیازمندیم که همه بحران‌ها را در 360 درجه، پوشش دهد».

اما آنگونه که ایموت در گزارش خود می‌نویسد، مشکل ناتو این است که چنین راهبردی هنوز جنینی نارس است در حالی که تحولات در همسایگی اروپا، با سرعتی بسیار بیشتر از رویکرد پیمان دفاعی 28 کشور، که در سال 1949 برای جلوگیری از تهدید شوروی ایجاد شد، در حال رخ دادن است.

از بالتیک، جایی که پایگاه دریایی روسیه در «کالینینگراد» قرار دارد، تا دریای سیاه و شبه جزیره کریمه که به روسیه پیوست، تا سوریه، مسکو موشک‌های ضدهوایی و ضد کشتی مستقر کرده که هر کدام می‌توانند گستره وسیعی را پوشش دهند.

به نوشته ایموت مقامات رسمی ناتو نظاره‌گر ظهور مناطق دفاعی با موشک‌های زمین به هوا و موشک‌های ضد کشتی هستند که می‌توانند حرکت هوایی، دریایی و زمینی ناتو را مختل کنند و دسترسی آن به برخی مناطق را غیرممکن نمایند. از سوی دیگر ناتو با دولت‌های شکست خورده، جنگ، شبه‌نظامیان اسلام‌گرا و بحران پناهجویان در مرزهای خود روبروست. این بخشی ناتوانی اتحادیه اروپا در ایجاد ثبات در اقتصاد همسایگانش است.

از سوی دیگر منتقدین می‌گویند که این امر پیامد بیزاری «باراک اوباما» رییس جمهور ایالات متحده از درگیر شدن در جنگ‌های خاورمیانه پس از تجاوز این کشور به عراق در سال 2003 ناشی می‌شود. رخدادی که به باور آنها به کاهش نفوذ ایالات متحده در منطقه خاورمیانه انجامید.

از سوی دیگر برخی کارشناسان خطر «زیادی دست بالا گرفتن پوتین» را مطرح می‌کنند و تضعیف اقتصاد روسیه پس از تحریم‌های غرب و کاهش نرخ جهانی نفت را دلیلی برای عدم توان برابری نظامی روسیه با ناتو در درازمدت عنوان می‌کنند. نیک ویتنی که پیش ازین برنامه‌ریز دفاعی انگلستان هم بوده است در این باره می‌گوید: «نباید درباره دشمنی پوتین با غرب دچار توهم شویم ولی همچنین باید دقت کنیم که واکنش اضافی به آنچه اقتصاد آسیب دیده روسیه می‌تواند در قالب توانایی نظامی تولید کند، انجام ندهیم».

زمانی که از «ژنرال فیلیپ بریدلاو» فرمانده عالی ناتو در اروپا، درباره «عوامل بازدارنده مدرن ناتو» پرسیدند اینطور پاسخ داد که درحال اطمینان بخشیدن به متحدانمان هستیم و «دقیقا مطمئن نیستیم که در آینده چه کارهایی باید در این مورد انجام دهیم ».

نشست بعدی ناتو که در ماه جولای سال آینده (تیر 95) در ورشو برگزار می‌شود، تاریخ تعیین شده برای ارائه پیشنهادات برای بازدارنده‌های مدرن و چالاک برای ناتو است. گشت‌زنی مداوم نیروی دریایی دائمی در دریای مدیترانه و همکاری نزدیک تر با اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد در برقراری ثبات در کشورهای بی‌ثبات از جمله ایده‌های پیشنهادی است.

ایده دیگر یعنی «بازدارندگی هسته‌ای در تمرینات آموزشی»، چیزی است که انگلیسی‌ها با آن موافقند ولی کشورهای دیگر همچون آلمان، نگرانند که از سوی مسکو به عنوان اقدامی تحریک‌آمیز تعبیر شود.

ژنرال مرسیه حتی پیشنهاد داد به دنبال راهکارهایی که شرکت‌هایی همچون «دی‌اچ‌ال اکسپرس» در سراسر جهان و خرده‌فروشی‌های آنلاین همچون «آمازون» بکار می‌برند، برای بهبود سرعت استقرار ناتو باشند. وی در ادامه پرسید: «سوال این است که چگونه با ایده‌های جدید استقرار را آسان‌تر کنیم. ما باید به آنچه جهان غیرنظامی انجام می‌دهد نگاه کنیم، خدماتی مثل دی‌اچ‌ال و آمازون. آنها چگونه تدارکات خود را بهبود می‌بخشند؟»