در بین سناریوهای احتمالی در ترکیه احتمال کنار رفتن اردوغان دیده نمی شود و این مرد همچنان در قدرت باقی می ماند و این بار نیز تمام تلاش خود را برای فراهم کردن موقعیت گسترده تر سیاسی به کار گرفته است اما معمولا به مشکل برمی خورد و در نتیجه با خشم در صدد یافتن برگه های برنده جدیدی برمی آید.
آغاز دوران حضیض قدرت اردوغان
بسیاری از ناظران و به عبارت دقیق تر مخالفان و دشمنان اردوغان معتقدند وی به اوج رسیده و اکنون مرحله حضیض و شکست او در سطح مردمی و حزبی و نیز نفوذ خارجی فرا رسیده است و هیچ موضوعی به اندازه بحران سوریه برگه های برنده او را از دستش در نیاورد.
حتی اگر انتخابات جدید که قرار است یکشنبه آینده برگزار شود، رویکرد خاورمیانه ای پیدا کند، اما اردوغان اکنون در قدرت است هرچند کانون های آتش از هر طرف او را در برگرفته است و بیشترین خطری که او را تهدید می کند آتشی است که از داخل در حال هرچه شعله ور تر شدن است .
آتش جنگ داخلی در ترکیه
اکنون ترکیه که تا پیش از این به عنوان الگوی جمع بین دموکراسی و اسلام و به روز بودن معرفی می شد، با خطر جنگ داخلی دست و پنجه نرم می کند و بسیاری از ترک ها در مورد زمان جنگ داخلی صحبت می کنند تا جایی که گویی این جنگ اجتناب ناپذیر است.
افول ستاره حزب عدالت و توسعه
البته معتقدان به جنگ داخلی بدبین ترین گروه در ترکیه به شمار می آیند اما گروهی که تا این اندازه بد بین نیستند به پایان دوران حزب عدالت و توسعه پس از 12 سال قدرت و یکه تازی اشاره دارند.
از همین رو انتخابات روز یکشنبه آینده چه در ارتباط با رقم خوردن سرنوشت ترکیه در آینده نزدیک و یا تعیین سرنوشت حزب حاکم و یا در سطح منطقه ای کاملا تاریخی است.
در این شرایط خوشبینی و اعتماد که مشخصه بارز سیاستمداران و روزنامه نگاران نزدیک به حزب عدالت و توسعه بود در چند سال گذشته از بین رفته است و موضوع از هم گیسختن حزب پرطمطراق عدالت و توسعه بر سر زبان ها افتاده است .
یکی از چهره های سیاسی سرشناس حزب حاکم در این باره گفت: دسته بندی ها در این حزب علنی شده است و این انتخابات است که توان آن را به بوته آزمایش در می آورد و چه بسا این انتخابات چیزی جز این نباشد.
56 میلیون رای دهنده در انتخابات روز یکشنبه
به گفته او انتخابات پارلمانی روز یکشنبه 56 میلیون رای دهنده خواهد داشت و هر برگه رای محاسبات زیادی را در دل خود جا داده است.
اظهارات تهدید آمیز اردوغان و بر باد رفتن بلندپروازی های او
اردوغان از انتخابات ژوئن گذشته موضوع امنیتی را به عنوان برگ برنده به کار گرفت و در متهم کردن دشمنان خود اظهاراتی داشت با این مضمون: یا من یا هرج و مرج.
اردوغان سودای تبدیل سیستم پارلمانی به ریاست جمهوری را در سر داشت اما رویاها و بلندپروازی های وی در انتخابات پارلمانی گذشته نقش بر آب شد
در دو روز باقی مانده به انتخابات اشتباهات زیادی رخ داده و ناکامی هایی رقم خورد و شکوه و هیبت حزب حاکم از بین رفت زیرا ترکها شاهد بودند که چگونه نیروهای امنیتی دو شبکه تلویزیونی مخالفان را هدف حمله قرار داده و در آستانه باز شدن صندوق های رای، درهای این دو شبکه را بستند.
علاوه بر این روز گذشته گزارش ارزیابی سالانه اتحادیه اروپا در مورد اوضاع ترکیه به رسانه ها درز کرد و در آن اشاره به نشانه های وخامت اوضاع داخلی در ترکیه شده است که مجالی برای خوشبینی به آینده در خصوص اقتصاد و آزادی های کلی وجود ندارد.
ترکیه هر روز صحنه حوادث
در این میان هیچ روزی نیست که ترکیه شاهد حوادث امنیتی بزرگی نباشد، این حوادث گاه شامل درگیری نیروهای امنیتی و افراد مسلح حزب کارگران کردستان است و گاه بین اعضای داعش در نقاط مختلف ترکیه از جمله استانبول پایتخت اقتصادی و توریستی و سمبل تاریخ این کشور رقم می خورد.
در این شرایط سوال این است: اردوغان اکنون چه گزینه هایی پیش رو دارد؟
«اونال طانق» سردبیر پایگاه «روتا خبر» که به آگاهی دقیق از صحنه سیاسی ترکیه معروف است، در این باره گفت: عامل اصلی تاثیرگذار بر تشکیل دولت آینده تعداد نمایندگانی است که اردوغان خواهد توانست آنان را راهی پارلمان کند.
وی در توضیح این مطلب افزود: اگر اردوغان بتواند بین 220 تا 230 نماینده را به پارلمان بفرستد، تلاش خواهد کرد نمایندگانی از سایر احزاب را به شرح زیر جذب کند:
مجموعه ای از سه حزب مردم و جنبش ملی گرایی و خلق دموکرات از احزاب خود استعفا داده و یک گروه حزبی با نام جدید تشکیل خواهند داد و حزب عدالت و توسعه با آنان ائتلاف کرده تا دولت جدید را تشکیل دهند.
اردوغان شکست را نمی پذیرد
روشن است که اردوغان برای پذیرش شکست در انتخابات گذشته وارد انتخابات جدید نمی شود به ویژه اینکه تقریبا در ترکیه نوعی اتفاق نظر در این خصوص وجود دارد که اردوغان اکنون شکست و از دست دادن قدرت را نخواهد پذیرفت.
در این میان وعده های سخاوتمندانه به نمایندگانی که نامزد استعفا هستند، داده خواهد شد و از همه مهم تر اینکه اردوغان اکنون آماده پذیرش شکست بزرگ سیاسی نیست.
با اینهمه باید پرسید اگر اردوغان در تحقیق چنین سناریویی شکست بخورد چه می شود؟
پایان یکه تازی حزب عدالت و توسعه
طانق در این باره نیز گفت: چه بسا حزب عدالت و توسعه با شکوه و هیبت کنونی وارد آخرین انتخابات خود شود بدون اینکه این به معنی محو شدن این حزب از تاریخ باشد اما دیگر هیچ گاه حزب شماره یک و یکه تاز صحنه رهبری ترکیه نخواهد بود.
به گفته وی چه بسا ناکامی های اخیر حزب عدالت و توسعه بار دیگر در انتخابات 2016 نیز تکرار شود، به این معنی که انتخابات یکشنبه ثبات مورد نظر را تامین نخواهد کرد و تا آن زمان اردوغان به فکر پذیرش شکست نیست تا جایی که توسل او به ایجاد ترس و وحشت به هر وسیله ممکن چیزی جز زبان گویای این رویکرد نیست.
«جنان قالسین» نماینده سابق حزب عدالت و توسعه که مسئول سیاست خارجه حزب بود، با امیدواری نسبت به پیروزی آن در انتخابات در عین حال گفت: نمی توان به این حزب امید زیادی داشت.
وی با درک تنگنای سیاسی ترکیه به دلیل بسیاری از سیاست های اشتباه گفت: نمی دانم آیا ما به تنهایی پیروز شده و خواهیم توانست دولت تشکیل دهیم یا خیر اما برخی کسانی که در انتخابات گذشته شرکت نکردند، اکنون تصمیم دارند در انتخابات شرکت کنند به اضافه اینکه ما آراء حامیان حزب جنبش ملی گرایی را جذب کردیم.
دغدغه ثبات کشور انگیزه رای دهندگان ترک برای شرکت در انتخابات
به گفته قالسین کسی که در انتخابات گذشته شرکت نکرد اکنون به دلیل ترس و نگرانی نسبت به ثبات کشور تصمیم دارد در آن شرکت کند و دلیل جذب آراء ملی گراها نیز این است که اردوغان و احمد داوود اغلو در صدد هستند از رویکردهای قومی به عنوان برگ برنده برای مقابله با چالش کُردها استفاده کنند.
وی افزود: خون کُردها و ترک ها که با جنگ مجدد بین اردوغان علیه کُردها در جنوب شرق کشور و سایر نقاط در عراق وسوریه ریخته شد در آینده هرگونه مشارکت ائتلافی احتمالی بین حزب عدالت و توسعه و حزب ملتهای دموکراتیک را سلب کرده است، زیرا این حزب در انتخابات گذشته بیش از ده درصد آراء را به دست آورده و 80 کرسی پارلمان را از آن خود کرد تا جایی که احتمالات پیش بینی شده در انتخابات گذشته را متحول کرد.
قالسین همچنین بعید ندانست در صورتی که حزب حاکم در انتخابات اکثریت لازم برای حفظ برتری در پارلمان را کسب نکند، دچار دسته بندی شود.
وی تاکید کرد: انتخابات به این شکل و در این شرایط آزمون واقعی برای میزان قدرت و توان داخلی حزب حاکم خواهد بود
ترک ها درد مشترک ندارند
به عقیده او خطر واقعی این است: هیچ زبان درد مشترکی بین ترک ها وجود ندارد. خون هایی که در انفجار آنکارا ریخته شد موجب یکی شدن درد و غم ترکها نشد، همانطور که خون هایی که در جنوب شرق کشور ریخته شد نیز چنین تاثیری نداشت.
روشن است که نگرانی قالسین از همین نشانه های از هم گیسختگی جامعه است ا اما اونال طانق این نشانه را در کنار مجموعه عوامل دیگر حاکی از این می داند که کشور به سمت جنگ داخلی پیش رفته است و به عبارت بهتر « ترکیه در لبه پرتگاه ورود به جنگ داخلی قرار گرفته و فقط اندکی فرصت برای جلوگیری از گرفتار شدن باقی مانده است».
حزب عدالت و توسعه: یا ما یا هرج و مرج
طانق در توضیح این وضعیت کشور گفت، انفجارها و درگیری های تقریبا هر روزه در نقاط مختلف کشور به این معنی است که کسانی که قدرت را در کشور در دست دارند، در صدد ارسال این پیام هستند: یا ما یا هرج و مرج وناآرامی
به عقیده او رای دهندگان ترک این پیام را به روشنی دریافت کرده و به ثبات کشور رای خواهند داد و در محاسبات خود تجدید نظر می کنند به گونه ای که شانس حزب عدالت و توسعه در پارلمان جدید با حضور تقریبا 300 نماینده افزایش می یابد.
طانق تصریح کرد: اما پس از آن احتمال نابسامانی در کشور زیاد است زیرا حزب جدید متشکل از تاجران، صوفیان، ملی گراها ، اسلامگراها و لیبرال ها است و از هم اکنون منافع آنان در تعارض است به اضافه اینکه موسسان حزب عدالت و توسعه از ا صول اساسی خود در سال 2002 بسیار دور شده اند.
قالسین نیز در تایید این دیدگاه اعتراف کرد که حزب عدالت و توسعه دیگر شبیه گذشته نیست.
اما طانق در توضیح این وضعیت اظهار داشت: بنیانگذاران نخست حزب و کسانی که واقعا به آن اعتقاد داشتند، به حاشیه رفته و یا تحریم شده و یا به تدریج به نفع فرصت طلبان کنار گذاشته شدند.
نظرسنجی های پیش از برگزاری انتخابات
به هر حال 72 ساعت مانده به انتخابات پارلمانی، آمار و ارقام چیز زیادی نشان نمی دهد و شاخص ها به هم نزدیک است اما نظر سنجی هایی که معمولا در ساعت های پایانی انجام می شود، حاکی از این است که حزب عدالت و توسعه 41 درصد آراء را از آن خود خواهد کرد.
این در حالی است که این حزب در انتخابات سال 2011 ، 49.8 درصد آراء را از آن خود کرد و در انتخابات ژوئن گذشته نیز تونست 40.8 درصد آراء را به دست آورد و 327 نماینده و سپس 258 نماینده آن به ترتیب به پارلمان راه یافتند.
بر اساس همین ارزیابی ها حزب «ملت جمهوری» 28 درصد آراء را از آن خود خواهد کرد در حالی که این حزب در سال 2011 توانست 25.9 درصد و در انتخابات گذشته 24.9 درصد آراء را از آن خود کند.
علاوه بر این ارزیابی های کنونی نشان می دهد که حزب ملی گرا 14.2 درصد آراء را به دست خواهد آورد. این حزب در انتخابات سال 2011 ، 13 درصد و در انتخابات گذشته 16.3 درصد آراء را به دست آورد.
اما حزبی که خوشحالی اردوغانی ها را به کامشان تلخ کرد یا همان حزب ملت های دموکراتیک در انتخابات گذشته با کسب 13.2 درصد آراء توانست 80 نماینده را راهی پارلمان کند اما ارزیابی های کنونی حاکی از این است که این حزب در انتخابات دو روز دیگر 13.8 درصد آراء را نصیب خود خواهد کرد.
انتخابات پارلمانی در موجی از تناقض
در این میان سوال های و دغدغه های زیادی در مورد انتخابات آینده وجود دارد و این انتخابات با تناقض بین لائیک و اسلامگراها و ملی گراها و نیز کُردها به اضافه تنش های داخلی و خارجی همراه است.
در این شرایط اردوغان گزینه های اندکی در اختیار دارد، با این حال همچنان در قدرت باقی می ماند هرچند قدرت حزب او در موضع شک و تردید قرار دارد و به همین دلیل است که وی برگه های پرتنشی را در داخل و خارج به کار گرفته است.
به عبارت بهتر اردوغان شیفته باقی ماندن در قدرت است حتی اگر تحقق این شیفتگی به قیمت روبه رو شدن با همه از جمله فتح الله گولن متحد تاریخی و نابودی نیروهای امنیتی و کُردها و علوی ها و سکولارها تمام شده و غوطه ور شدن در کانون های آتش را رقم بزند.
روس ها رویاهای اردوغان در سوریه را به کام خود فرو بردند
نکته قابل ملاحظه اینکه روس ها اکنون در نزدیکی ترکیه رویاهای اردوغان در سوریه را به کام خود فرو می برند و به گفته قالسین ترکیه به خطا رفته و با ترک بی طرفی، از همان آغاز بحران سوریه ، تحولات این کشور را به بازی گرفت و به این ترتیب هر احتمالی برای ایفای نقش یک میانجی را از دست داد به گونه ای که با این کار امنیت ملی کشور اکنون در معرض خطر قرار گرفته است.
در این میان اردوغان که قادر به پذیرش پایان خود در قدرت نیست به دنبال اکثریت پارلمانی و یکه تازی در دولت است و در این شرایط پرواضح است که هر برگه رای در انتخابات روز یکشنبه حساب خاص خود را خواهد داشت.
این در حالی است که انتخابات پارلمانی ترکیه 17 خرداد برابر 7 ژوئن انجام شد اما به دلیل نرسیدن آرای حزب عدالت و توسعه به میزان تعیین شده برای تشکیل دولت و نیز شکست احزاب پیروز در انتخابات برای تشکیل یک دولت ائتلافی به انتخابات زود هنگام منتهی شد.
