گروه بین الملل مشرق- پس از وقوع حوادث خونین در پاریس که به نوبه خود در این کشور اروپایی در سال‌های اخیر بی‌سابقه بود، همه منتظر واکنش‌های بی‌سابقه به این حادثه هستند، از اثر این رخداد در مذاکرا وین تا برنامه ارتش فرانسه و ناتو برای مقابله جدی با داعش. خبرگزاری‌ها ابتدا خبر فوری از حادثه را به روی آنتن می‌برند و وقتی غبارها خوابید، تحلیل خود و کارشناسان را از واقعه بیان می‌کنند. در این گزارش به دو شبکه و خبرگزاری راست‌گرای غربی ، اولی در آمریکا و دومی در انگلیس می‌پردازیم.


سی‌ان‌ان: این واقعه نتیجه رفت‌وآمد گسترده جهادی‌های فرانسه به سوریه است

برایان مایکل جنکینز از کارشناسان باسابقه در روابط بین‌الملل تحلیل پایگاه این شبکه خبری را به قلم آورده است. وی از شباهت این رخداد با گروگان‌گیری و کشتار بمبئی در سال 2008 آغاز می‌کند زیرا در هر دو حادثه،‌ اولاً در نقاط متعدد به صورت همزمان به مردم حمله شد، ثانیاً گروگان‌گیری چاشنی کار شد تا نیروهای پلیس وقت بیشتری را از دست بدهند و تروریست‌ها بتوانند در نقاط دیگر اقدام کنند؛ ثالثاً تروریست‌ها از بمب‌های قوی و اسلحه مرگبار برخوردار بودند و رابعاً این اتفاق در اماکن شلوغ و تفریحی مانند استادیوم، کنسرت و فروشگاه‌های بزرگ رخ داد. در بمبئی نیز تعداد هولناکی از مردم عادی یعنی 164 نفر به قتل رسیدند.

پلیس در این وقایع، پیشگیری از آن را وظیفه خود نمی‌بیند، بلکه صرفاً در پی مداخله سریع و کشتار تروریست‌ها پس از وقوع تهدید است. اینکه پلیس بلافاصله خیابان‌های پاریس را به پادگان تبدیل کند، شاید بتواند برخی افراد مظنون را به دام اندازد، اما خیلی زود موجب «کوری اطلاعاتی» می‌شود، زیرا طبیعتاً تروریست‌ها به لانه‌ها می‌گریزند و اشتباهاً همه چیز آرام به نظر می‌رسد.

گستردگی فاجعه در عین تعداد اندکِ مهاجمان به نظر جنکینز بسیار مشکوک است و احتمالاً همدستانی (چه در نیروهای پلیس و چه در مسؤولان برگزاری کنسرت و ...) داشته‌اند که توانسته‌اند چنین اقدام مهلکی را ترتیب دهند.

جنکینز سپس به تشبیه این رخداد به واقعه یازده سپتامبر نیویورک می‌پردازد. اما به یک تفاوت آشکار اشاره می‌کند: تا زمانی که القاعده در عراق و افغانستان مورد حمله واقع نشده بود،‌ همچنان شبح تهدید بالای سر آمریکائیان وجود داشت. اما در مورد فرانسه این مسأله صدق نمی‌کند یعنی حتی اگر کاری اساسی برای مبارزه با داعش صورت دهد، باز هم شبح تهدید وجود دارد. علت اصلی این است که چگونگی وقوع حادثه جمعه خونین و ابزار مورد استفاده از آن نشان می‌دهد کار یک گروه داخلی است که اسلحه و مواد منفجره را از بازار سیاه تهیه کرده و پاریس را نیز به خوبی می‌شناخته است. البته این گروه،‌ احتمالاً از سوی داعش حمایت مالی و اعتقادی می‌شود چون مهارتش با قاتلان عادی پاریس تفاوتی ندارد،‌ فقط اراده و اعتقاد قوی‌تری به اعمال خود داشته است.

جنگینز نهایتاً این واقعه را نتیجه رفت و آمد گسترده فرانسوی‌های جهادی به سوریه و همکاری با داعش می‌بیند، زیرا گستردگی این رفت‌وآمد‌ها اجازه نمی‌دهد که پلیس و نیروهای امنیتی بتوانند اشراف امنیتی خود را بر همه این هزاران فرد حفظ کنند. انتخاب پاریس به عنوان محل وقوع حادثه احتمالاً فقط به این دلیل ساده بوده است که تروریست‌ها فرانسوی بوده‌اند یا با جهادی‌های فرانسوی ارتباط داشته‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهد دست‌کم یکی از ترویست‌ها ملیت فرانسوی داشته است.

سی‌ان‌ان همچنین در تحلیل دیگری به قلم فریدا گیتیز تأکید کرد که اگر چه برخی می‌گویند این حادثه نشان از خشم داعش از دخالت فرانسه در سوریه است، اما به نظر می‌رسد اتفاقاً فرانسه باید هر چه سریعتر اقدامی عاجل علیه داعش صورت داده و دخالت خود را در این منطقه افزایش دهد. همچنین این واقعه موجب افزایش تبعیض و آزار علیه مسلمانان در جامعه اروپا می‌شود اما واقعیت آن است که اولاً این تبعیض خود به حوادث مشابه در آینده ختم می‌شود و ثانیاً خود مسلمانان قربانی دیدگاه‌های افراطی در برخی فرقه‌های اسلامی هستند، دیدگاهی که می‌گوید می‌توان از کشتن انسان‌ها و ایجاد ارعاب برای پیشبرد یک هدف خیرخواهانه سیاسی و اجتماعی استفاده کرد و نه فقط در گروه‌های اسلامی، شاید فردا در گروه‌های مذهبی و غیرمذهبیِ دیگر رشد کند.


رویترز: دیگر زمان یک عملیات گسترده مشترک علیه داعش فرارسیده است

تحلیل رویترز به قلم مشترک فیل استوارت، وارن استرابل و مت اسپتالنیک منتشر شده است و همان اول،‌ آمریکا را هدف آماج خود قرار می‌دهد که چرا طی یک سال عملیات هوایی نتوانسته است داعش را زمین‌گیر کند تا چنین فجایعی در فرانسه رخ ندهد؟ طبیعی است فشار بر آمریکا برای تغییر نقشه بیش از ماه‌های گذشته افزایش خواهد یافت. این یعنی فرانسه باید خود دست به کار شود. اما اگر چه اوباما در ماه‌های اخیر امکان گسترش اقدام نظامی در سوریه و عراق را مطرح کرده است و رخداد جمعه خونین از پایان جنگ جهانی دوم در فرانسه بی‌سابقه بوده است، اما هنوز این طرح در پرده‌ای از ابهام است که آیا یک عملیات مشترک زمینی در سوریه و عراق،‌ نزدیک است؟

باز هم شواهدی هست که نشان می‌دهد چنین عملیاتی به زودی رخ خواهد داد. مثلاً در هفته‌های اخیر، چند عملیات تروریستی دیگر از سوی داعش منجر به کشته‌شدن 43 نفر در جنوب لبنان و 224 نفر بر اثر سقوط هواپیمای روسی در صحرای سینا شده است. بعید هم نیست که این روزها بار دیگر در نقطه‌ای دیگر از جهان رخدادهای مشابه، تلفات بگیرد. این یعنی افکار عمومی جهان و دولتمردان در کشورهای مختلف،‌ اکنون بیش از دو هفته پیش به آغاز عملیات گسترده علیه داعش تمایل دارند.

فرانسه پیش از این نیز حضور خود در جنگ هوایی علیه داعش را با اعزام تنها ناو هواپیمابر خود که به نام شارل دوگل رئیس‌جمهور کاریزماتیک فرانسه در دهه 1950 و 1960 میلادی مقدمه‌سازی کرده بود. جالب اینکه این ناو فرانسوی، سه روز دیگر به سواحل خاورمیانه می‌رسد، احتمالاً در خلیج فارس. آمریکا نیز ماه پیش چند افسر و مستشار عالی‌رتبه را به سوریه و چندین هواپیمای جنگی جدید به پادگان اینسیرلیک در ترکیه اعزام کرد. مذاکراتی نیز با دولت‌های عرب منطقه صورت گرفته است تا نقش بیشتری در مبارزه با ترویسم در عراق و سوریه داشته باشند. همزمان و در آستانه اتفاق تلخ پاریس، آمریکا حملات خود به چهره‌های شاخص داعش مانند رهبر آن در لیبی و جلاد آن موسوم به «جان جهادی» را افزایش داد که به هلاکت دومی انجامید.

رویترز از سناتور دموکرات، دیانا فینستین یکی از اعضای ارشد کمیسیون امنیتی سنا نقل می‌کند حملات هوایی محدود با حمایت نیروهای زمینی اندک که راهبرد اصلی دولت اوباما تا کنون در مبارزه با داعش بوده است، «دیگر نمی‌تواند از ما و متحدان ما محافظت کند... جنگ به سرعت در حال گسترش از مرزهای عراق و سوریه است پس ما هم باید به سرعت اقدام به جنگ کنیم». بروس ریدل مشاور اوباما و از کارشناسان مؤسسه بروکینگز همین نظر را دارد و می‌گوید دیگر بحث بر سر چگونگی مقابله با داعش تمام شده است چرا که به یک «game changer» (تغییر دهنده بازی) رسیده‌ایم.

نویسندگان به مواضع صریح نامزدهای جمهوری‌خواه در مورد حوادث پاریس اشاره کرده‌اند و اینکه آنها می‌توانند به خوبی از این آب برای ریزش رأی‌های دولت دموکرات اوباما و ریختن به سبد خود استفاده کنند. جب بوش همان شب حادثه در برنامه رادیویی واکنش نشان داد و گفت «این مهمترین جنگ دوره ما خواهد بود.»

رویترز همچنین به مصاحبه خود با یکی از افسران ارتش آمریکا که نخواست نامش فاش شود، اشاره می‌کند. وی تأکید کرده است ما می‌خواهیم داعش را در هر کجای جهان که باشد، هدف قرار دهیم، گر چه آمریکا تا کنون از بمباران مستقیم مراکز اصلی داعش در رقه سوریه، شاید به دلیل پرهیز از قتل احتمالی افراد غیرنظامی خودداری کرده است.

اما علاوه بر فرانسه و آمریکا، پرسش دیگر در مورد انگلیس است که با چه بهانه‌ای می‌ـواند فعالیت‌های محدود خود در عملیات هوایی و تجهیزات جاسوسی هوایی خود را به یک عملیات گسترده مشترک گسترش دهد؟ پارلمان انگلیس مخالف گسترش عملیات علیه داعش است و الا با لحاظ تمایل دیوید کامرون به آن، ارتش بریتانیا باید تا به حال دست‌کم به بمباران داعش در سوریه اقدام می‌کرد. با این حال ممکن است خون‌هایی که در خیابان‌های پاریس ریخته شد، برای اقناع مخالفان کامرون کافی باشد.


منابع:

http://us.cnn.com/2015/11/14/opinions/jenkins-lessons-paris-attacks/index.html
http://www.reuters.com/article/2015/11/15/us-france-shooting-military-idUSKCN0T31HY20151115
http://us.cnn.com/2015/11/14/opinions/ghitis-paris-attacks/index.html