به گزارش مشرق، باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در حالی عازم ریاض می شود که سران سعودی از مصاحبه اخیر او با مجله آتلانتیک سخت خشمگین هستند و آمریکا نیز از متحدان عرب خود خسته شده است در نتیجه باید پرسید با توجه به تغییر سیاست های آمریکا و نیز عوض شدن سعودی چه کسی برنده خواهد شد؟
"عبدالباری عطوان" سردبیر روزنامه رای الیوم در تشریح تغییرات اخیر روابط آمریکا و عربستان و به عبارت بهتر تنش شدید روابط دو طرف گفت: در شرایطی که سران سعودی سخت از اوباما خشمگین هستند و آمریکا نیز از متحدان عرب و جنگ‌های آنان به تنگ آمده است، باید پرسید در تغییر سیاست آمریکا و عوض شدن رویکردهای عربستان چه کسی برنده خواهد شد؟
روابط عربستان و آمریکا تا جایی متشنج شده است که ائتلاف تاریخی 80 ساله دو طرف در معرض خطر قرار گرفته است و این تنش درمصاحبه سراسر مین‌گذاری شد اوباما با مجله «آتلانتیک» کاملا نمود یافت.
در مقابل «ترکی فیصل» وزیر خارجه در سایه سعودی در واکنش به این مصاحبه مقاله بی سابقه ای نوشت که سراسر خشم و مواضع تند بود و در آن از عرف سیاسی و دیپلماتیک فراتر رفت.
وی در این مقاله سنت رسمی و چند دهه ای عربستان را که در چنین شرایطی اتخاذ می شد، کنار گذاشت.
برنده و بازنده تغییر سیاست کیست؟
به هر حال خیلی ساده می توان گفت که آمریکا تغییر کرده و عربستان نیز عوض شده است در نتیجه باید پرسید چه کسی از این وضعیت سود می برد و بازنده این تغییر کیست؟
در این میان اوباما با سفر به ریاض که قرار است اواخر ماه آینده میلادی انجام شود، تلاش خواهد کرد این روابط متشنج را بازسازی کند.
ماموریت سخت اوباما در ریاض
وی در این سفر در نشست سران شورای همکاری خلیج شرکت خواهد کرد اما تردیدی نیست که موفقیت ماموریت او گرچه محال نیست، آسان نیز نخواهد بود حال آنکه عربستان از توافق هسته ای ایران با غرب شوکه شده و در نتیجه اعتماد متقابل ریاض و واشنگتن تقریبا از بین رفته است.
زخم عربستان از اوباما
با نگاهی دقیق به نکات اصلی مقاله ترکی فیصل و خشم و یا به عبارت بهتر زخم عربستان از اظهارت اوباما که هنوز در حال خونریزی است، می توان متوجه شد که اتهامات اوباما علیه عربستان و سایر کشورهای سنی مذهب حاشیه خلیج فارس به رواج انزجار طایفه‌ای بیش از هر چیز دیگری مراجع تصمیم گیر سعودی را ناراحت کرده است حال آنکه آمریکا ایران را از اتهام رواج افراط گرایی و تروریسم مبرا کرده است.
بنابراین مقاله ترکی فیصل در واکنش به این اتهامات اوباما علیه عرب های حوزه خلیج فارس نوشته شده است تا جایی که در ستون نخست آن آمده است: ما دیگران را نردبان رسیدن به اهداف خود قرار نمی‌دهیم و اطلاعات ما بود که موجب جلوگیری از حملات تروریستی مرگبار علیه آمریکا شد و ما مبتکر برگزاری نشست‌هایی بودیم که منجر به تشکیل ائتلاف علیه داعش شد.
سیاست جدید آمریکا با خشم عربستان تغییر نمی کند
به هر حال خشم و عصبانیت عربستان قابل درک و توجیه پذیر است، اما این خشم راهبرد سیاست خارجی جدید آمریکا را تغییر نمی دهد زیرا نظام حاکم آمریکا با تغییر روسای جمهور این کشور دستخوش تغییر نمی‌شود و روشن ترین دلیل آن اینکه به نفع آمریکا نیست که سیاست های دیرینه خود مبنی بر حمایت تمام و کمال از عربستان و متحدان عرب آن در خلیج فارس را ادامه دهد.
اینجاست که اوباما در مصاحبه با مجله اتلانتیک اظهار داشت ما به تصمیم خودداری از اعزام هواپیما برای بمباران سوریه از اوت 2013 افتخار می کنیم.
این اظهارات نشانه اجرای همین سیاست های جدید است که بر خودداری از ورود به جنگ علیه تغییرنظام های حاکم عربی بنا گذاشته شده است که نمونه آن پیش از این در عراق و لیبی رخ داد.
عصبانیت جان کری از مخالفان سوری
در همین ارتباط جان کری وزیر خارجه آمریکا در حاشیه نشست بازسازی سوریه در لندن با نارضایتی از یکی از مخالفان سوری پرسید: آیا از من می‌خواهید به خاطر شما با روس‌ها وارد جنگ شوم؟
اعتماد اشتباه عربها و ترکیه به آمریکا
چیزی که به خوبی روشن است اینکه متحدان آمریکا در منطقه خاورمیانه مانند ترکیه و عربستان و کشورهای عرب خلیج فارس اطمینان داشتند که آمریکا در دخالت نظامی برای سرنگونی نظام حاکم سوریه تردید نخواهد کرد اما نمی دانستند که آمریکا محتاط‌تر شده است و از دخالت‌های نظامی گذشته در عراق و افغانستان و لیبی به خوبی درس گرفته است است.
در همین ارتباط اوباما به صراحت از دخالت در سوریه اظهار پشیمانی کرده و نیکلا سارکوزی و دیوید کامرون را سخت مورد انتقاد قرار داده و آنان را به ناکامی و ارزیابی نادرست متهم کرد.
عربستان از اوباما ناامید شده است
در این میان برخی تحلیل ها و گزارش های خبری حاکی از این است که دولت سعودی اوباما را تمام شده می بیند و به پیروزی متحدان جمهوری خواه خود در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر آینده امید بسته است تا بتواند ائتلاف با آمریکا را به قدرت سابق بازگرداند.
دشمنی آشکار ترامپ با مسلمانان
اما این امید سعودی اگرهم تحقق یابد سراسر خطر است زیرا دونالد ترامپ نامزد جمهوری خواهان شانس زیادی ندارد و دشمنی آشکار او با مسلمانان موجب می شود که سیاست ها و مواضع او با باراک اوباما متفاوت باشد.
برخی بر سر این موضوع بحث می کنند که رهبری سعودی همانطور که امیر فیصل گفت امروز دیگر به خود تکیه کرده است و به هیچ کس امید ندارد و اینجاست که می توان دلیل عملیات موسوم به «توفان قاطعیت» علیه یمن و رزمایش «رعد شمال» با مشارکت 20 کشور به عنوان نخستین گام عملیاتی ائتلاف اسلامی را متوجه شد.
سودای عربستان برای تشکیل ائتلاف اسلامی شبیه ناتو
هدف عربستان از این ائتلاف تشکیل ناتو اسلامی بود، اما با نگانی به اوضاع کنونی اعضای اصلی این ائتلاف و بحران های امنیتی و اقتصادی آنان می بینیم که این ائتلاف به هیچ وجه نوید بخش نیست.
در این خصوص باید توجه داشت که ترکیه به عنوان یکی از اعضای ائتلاف اسلامی با مشکلات متعدد از جمله انفجارهای اخیر دست به گریبان است و مصر نیز با بحران کمرشکن اقتصادی و سقوط نرخ ارز ملی دست و پنچه نرم می کند و عرسبتان نیز در جنگ یمن که وارد دومین سال خود شده است، گرفتار شده است .
آمریکا از متحدان عرب خسته شده است
به بیانی کوتاه می توان گفت که آمریکا از متحدان عرب و جنگ های آنان خسته شده است و به دنبال منافع خود در جایی دیگر با درگیری کمتر مثل آفریقا و جنوب شرق آسیا است.
در این میان چه بسا پشت کردن واشنگتن به متحدان عرب تغییر بزرگی است که به نفع ملت های منطقه است تا به خود متکی باشند و نظام های حاکم درستی را روی کار بیاورند و نظام امنیتی، سیاسی و اقتصادی عربی جدیدی متولد شود که بر اساس آن اولویت های ملی بار دیگر مورد توجه قرار بگیرد و جهت قطب نما به سمت دشمنان واقعی بچرخد.
