به گزارش مشرق، حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه امروز چهارشنبه در نشست «بحران سوریه؛ سناریوهای پیش رو» در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه به تشریح تحولات کنونی در سوریه پرداخت.
معاون وزیر خارجه درباره اتهامات وارده به سوریه در خصوص کاربرد سلاح شیمیایی و تهدید آمریکا به حمله نظامی به سوریه عنوان کرد: در آن مقطع سعودی‌ها به دنبال این بودند که در صورت حمله نظامی آمریکایی‌ها به سوریه آنها هم روی زمین حرکت کنند و در دمشق از همه کانال‌های زیرزمینی استفاده کرده بودند و از داعش، جبهه النصره و همه دست به دست هم بدهند و بتوانند مناطق اصلی پایتخت را در کمتر از چند ساعت تصرف کنند.
وی اضافه کرد: در همان زمان پوتین در این باره به بندر بن سلطان می‌گوید شما می‌دانید اگر تروریست‌ها در سوریه بشار اسد را سرنگون کنند پس از سوریه به سراغ شما در ریاض خواهند آمد و بندر بن سلطان نیز متکبرانه پاسخ می‌دهد: «بله ما برای آن مرحله هم فکر کرده‌ایم و ما در آن مرحله همه تروریست‌هایی که به سرنگونی بشار اسد کمک کردند را با بمباران در داخل دمشق از بین می‌بریم.» روس‌ها گفتند که به سعودی‌ها گفته‌اند اگر آمریکایی‌ها توانستند بیش از یک دهه تروریسم را در افغانستان و عراق از بین ببرند، شما می توانید در کمتر از چند ساعت تروریست‌ها را در دمشق از بین ببرید.
امیرعبداللهیان ادامه داد: این تفکرات افراطی و به شدت نظامی و امنیتی یکی از عوامل بی ثباتی اصلی منطقه غرب آسیا در مقطع کنونی است.
معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران با نگاه به این تحولات چند اقدام همزمان را در سوریه دنبال کرد. اول حمایت از مطالبات مردم سوریه، مطالبات در مسیر اصلاحات و مطالبات بر حق مردم سوریه. دوم از ابتدای بحران شخص رهبری تاکید موکد داشتند که کشتار مردم در هر جا و در سوریه خط قرمز ماست و دوستان ما باید بفهمند که این روش و اقدام توسط هر کسی بخواهد در سوریه دنبال شود، مورد تایید ایران نیست بلکه مورد تنفر ایران است. سوم اینکه ما این پیام را به دنیا صادر کردیم که ایران اجازه نداد تروریست‌ها یک نظام سیاسی قانونی را در سوریه فروبپاشند یا این نظام را سرنگون کنند.
وی افزود: این چیزی است که بعدها در گفت‌وگوها با غربی‌ها، اروپایی‌ها و حتی غیر مستقیم با آمریکایی‌ها عنوان شد که این هزینه سنگینی است که ایران پرداخت که تروریست‌ها در سوریه احساس بدمستی و پیروزی نکنند که حالا سود آن را کل دنیا می‌برند. در واقع ما هزینه کردیم و انرژی گذاشتیم. در حقیقت ایران عقلانیت به خرج داد در بالاترین سطوح تصمیم گیری کشور و مانع این تحول خطرناک در منطقه شد که تروریست‌ها پیروزی را به دست آوردند تحت عنوان اینکه توانستند یک نظام سیاسی را سرنگون کنند.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: به موازات این تحولات موصل توسط داعش از طریق یک جریان مهندسی شده‌ای در عراق سقوط کرد و طراحی برای عراق و فروپاشی عراق انجام شد و بعد اینکه این تهدیدات از طرف مرزهای عراق متوجه ایران شود نتیجه مهندسی معکوسی است که در مقابله با بیداری اسلامی و یا بهار عربی شکل گرفت که همه اینها می‌توانست به صورت مستقیم تهدید کننده امنیت ملی کشورمان باشد.
*تأکید ایران بر راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه
وی گفت: ایران تنها کشوری بود که از ابتدای بحران سوریه تأکید کرد که راهکار در سوریه صرفا سیاسی است. این بدان معنا نبود که راهکار در یمن سیاسی نیست در مصر و تونس سیاسی نیست و فقط در سوریه سیاسی است، راهکار ایران در قبال بحران های منطقه در قالب روش مبتنی بر مذاکره، گفت‌وگوی فراگیر ملی با روش‌های دموکراتیک شناخته شده موجود در دنیاست.
این دیپلمات کشورمان با بیان اینکه در قبال سوریه نیز همین راهکار دنبال شد، یادآور شد: البته قانع کردن بخشی از نظام سیاسی سوریه برای اینکه با مخالفان سر یک میز گفت‌وگو کنند، دشوار بود. شاید در عرصه گفت‌وگوی ملی و گفت‌وگوی سیاسی در منطقه پیشرفته ترین، نخبه‌ترین‌ها یمنی‌ها هستند. واقعا نظام بین‌الملل، سازمان ملل، بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی هیچکدام نتوانستند در سوریه معارضه و حکومت را دور یک میز بنشانند.
وی با اشاره به مذاکرات جاری سوریه در ژنو عنوان کرد: دی‌میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل هنوز تا امروز نتوانسته معارضان و دولت سوریه را سر یک میز بنشاند. در مصر مذاکره شکل نگرفت، در بحرین گفت‌وگوی ملی شکل نگرفت، ولی یمنی‌ها با وجود فقر اقتصادی و فرهنگی در این کشور توانستند در گفت‌وگو به نتیجه برسند و عربستان وقتی دید به ضررش است، میز مذاکره را به هم زد.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: همواره راهبرد ایران در قبال سوریه مبتنی بر راه‌حل سیاسی است. چه آن موقعی که بندر بن سلطان در مسکو به دنبال این بود که با روش نظامی و امنیتی بشار اسد را سرنگون کند، حرف ما راهکار سیاسی بود و چه در شروع بحران و چه در مقطع فعلی که بشار اسد در وضعیت خیلی خوبی قرار دارد.
به گفته وی الان مخالفان و گروه‌های معارض در وضعیت ضعیف و نامناسبی در سوریه به سر می‌برند ولی در همین مقطع ایران راهکارش گفت‌وگوی سیاسی است.
وی در ارزیابی از آینده سوریه به تشریح مواضع کشورهای مختلف در قبال آینده سوریه پرداخت و عنوان کرد: ایران، روسیه، چین، لبنان و مصر معتقدند که مردم سوریه باید درباره آینده این کشور تصمیم بگیرند. با بشار اسد یا بدون بشار اسد، نباید در نیویورک و وین در این باره تصمیم گرفته شود.
امیرعبداللهیان افزود: وحدت ملی و تمامیت ارضی و اقداماتی که مانع از تجزیه سوریه شود، برای ما بسیار مهم است. باید حواسمان باشد که سوریه و عراق تجزیه نشوند، چرا که تهدیدات این تجزیه متوجه ایران می‌شود.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه هر یک از بازیگران در سوریه اهداف خود را دنبال می‌کنند، خاطرنشان کرد: مهم‌ترین اقدام همزمانی مبارزه با تروریسم و پیشرفت جدی در روند سیاسی در سوریه است.
وی عنوان کرد: اگر پروسه سیاسی در سوریه به انتخابات کشیده شود، بشار اسد اگر تمایلی به کاندیدا شدن داشت، باید این حق را داشته باشد که در انتخابات حضور یابد. ممکن است طرف‌های مقابل بگویند، کاندیدا شدن بشار اسد یعنی رئیس جمهور شدن بشار اسد، که باید برای آن تدبیری اندیشیده شود. انتخابات با استاندارهای بین‌المللی و نظارت‌های قوی و مکانیسم‌های دقیقی که اگر فردا بشار اسد مجددا برای ریاست جمهوری شرکت کرد و رای آورد کسی مدعی نشود که تقلب شده است و اگر نتیجه انتخابات هر چیز دیگر بود حتما همه نسبت به انتخاباتی که سالم برگزار می‌شود، پایبند خواهند بود.
* در مقطع کنونی نیروی رزمنده و جنگجویی از ایران وارد سوریه نشده است
امیرعبداللهیان با طرح این سؤال که گفته می‌شود چرا ایران اقدام به اعزام نیروی مستشاری به سوریه کرده و چرا شما از حل سیاسی بحران سخن می‌گویید ولی نیرو اعزام می‌کنید؟ گفت: از ابتدای بحران سوریه به درخواست دولت این کشور و صرفا برای مبارزه با تروریسم، نیروی مستشاری به سوریه اعزام کردیم. برای جلوگیری از اینکه تروریست‌ها بشار را سرنگون نکنند و بیش از این قدرت نگیرند و منطقه و امنیت ملی ما را به مخاطره نیندازند.
وی گفت: نیروهای مستشاری ما هر چه تحولات پیچیده‌تر و نیاز بیشتر شد، تعدادشان در سوریه بیشتر شد در مقطع کنونی نیروی رزمنده و جنگجویی وارد سوریه نشده است، همان مستشارانی که تا الان از سپاه پاسداران بودند الان از بخشی از نیروهای زبده مستشاری ارتش جمهوری اسلامی وارد شدند. اما در مواقعی به دلیل اینکه این مستشاران نزدیک به صحنه‌های عملیات هستند، مواجه می‌شویم با شهادت این عزیزان.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: بخش دیگری از این نیروها، نیروهای مدافع حرم هستند که از ابتدای این تحولات وارد شدند و به نیروهای سوری کمک کردند و اگر کمک آنها نبود شاید امروز مثل خیلی از آثار باستانی در پالمیرا و ... هیچ اثری از آثار دینی و مراقد متبرکه حضرت زینب و رقیه در اطراف دمشق و داخل سوریه نبود.
امیرعبداللهیان گفت: جمهوری اسلامی ایران از اینکه نیروی بخواهد نیروی نظامی به عنوان نیروی جنگجو و رزمنده به سوریه بفرستد از ابتدا اجتناب کرده، ولی اگر نیاز به نیروی مستشاری برای مبارزه با تروریسم اعزام کنیم، این کار را انجام خواهیم داد.
وی عنوان کرد: خوشبین هستیم چنانچه دیگر بازیگران صادقانه به حل بحران سیاسی روسیه کمک کنند، در دو مسیر آتش بس و گفت‌وگوی سیاسی به موازات مبارزه جدی با تروریسم، روند سیاسی در سوریه می‌تواند به پیش برود و مردم سوریه می‌توانند درباره آینده سیاسی کشورشان تصمیم بگیرند.
معاون وزیر خارجه درباره اتهامات وارده به سوریه در خصوص کاربرد سلاح شیمیایی و تهدید آمریکا به حمله نظامی به سوریه عنوان کرد: در آن مقطع سعودی‌ها به دنبال این بودند که در صورت حمله نظامی آمریکایی‌ها به سوریه آنها هم روی زمین حرکت کنند و در دمشق از همه کانال‌های زیرزمینی استفاده کرده بودند و از داعش، جبهه النصره و همه دست به دست هم بدهند و بتوانند مناطق اصلی پایتخت را در کمتر از چند ساعت تصرف کنند.
وی اضافه کرد: در همان زمان پوتین در این باره به بندر بن سلطان می‌گوید شما می‌دانید اگر تروریست‌ها در سوریه بشار اسد را سرنگون کنند پس از سوریه به سراغ شما در ریاض خواهند آمد و بندر بن سلطان نیز متکبرانه پاسخ می‌دهد: «بله ما برای آن مرحله هم فکر کرده‌ایم و ما در آن مرحله همه تروریست‌هایی که به سرنگونی بشار اسد کمک کردند را با بمباران در داخل دمشق از بین می‌بریم.» روس‌ها گفتند که به سعودی‌ها گفته‌اند اگر آمریکایی‌ها توانستند بیش از یک دهه تروریسم را در افغانستان و عراق از بین ببرند، شما می توانید در کمتر از چند ساعت تروریست‌ها را در دمشق از بین ببرید.
امیرعبداللهیان ادامه داد: این تفکرات افراطی و به شدت نظامی و امنیتی یکی از عوامل بی ثباتی اصلی منطقه غرب آسیا در مقطع کنونی است.
معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران با نگاه به این تحولات چند اقدام همزمان را در سوریه دنبال کرد. اول حمایت از مطالبات مردم سوریه، مطالبات در مسیر اصلاحات و مطالبات بر حق مردم سوریه. دوم از ابتدای بحران شخص رهبری تاکید موکد داشتند که کشتار مردم در هر جا و در سوریه خط قرمز ماست و دوستان ما باید بفهمند که این روش و اقدام توسط هر کسی بخواهد در سوریه دنبال شود، مورد تایید ایران نیست بلکه مورد تنفر ایران است. سوم اینکه ما این پیام را به دنیا صادر کردیم که ایران اجازه نداد تروریست‌ها یک نظام سیاسی قانونی را در سوریه فروبپاشند یا این نظام را سرنگون کنند.
وی افزود: این چیزی است که بعدها در گفت‌وگوها با غربی‌ها، اروپایی‌ها و حتی غیر مستقیم با آمریکایی‌ها عنوان شد که این هزینه سنگینی است که ایران پرداخت که تروریست‌ها در سوریه احساس بدمستی و پیروزی نکنند که حالا سود آن را کل دنیا می‌برند. در واقع ما هزینه کردیم و انرژی گذاشتیم. در حقیقت ایران عقلانیت به خرج داد در بالاترین سطوح تصمیم گیری کشور و مانع این تحول خطرناک در منطقه شد که تروریست‌ها پیروزی را به دست آوردند تحت عنوان اینکه توانستند یک نظام سیاسی را سرنگون کنند.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: به موازات این تحولات موصل توسط داعش از طریق یک جریان مهندسی شده‌ای در عراق سقوط کرد و طراحی برای عراق و فروپاشی عراق انجام شد و بعد اینکه این تهدیدات از طرف مرزهای عراق متوجه ایران شود نتیجه مهندسی معکوسی است که در مقابله با بیداری اسلامی و یا بهار عربی شکل گرفت که همه اینها می‌توانست به صورت مستقیم تهدید کننده امنیت ملی کشورمان باشد.
*تأکید ایران بر راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه
وی گفت: ایران تنها کشوری بود که از ابتدای بحران سوریه تأکید کرد که راهکار در سوریه صرفا سیاسی است. این بدان معنا نبود که راهکار در یمن سیاسی نیست در مصر و تونس سیاسی نیست و فقط در سوریه سیاسی است، راهکار ایران در قبال بحران های منطقه در قالب روش مبتنی بر مذاکره، گفت‌وگوی فراگیر ملی با روش‌های دموکراتیک شناخته شده موجود در دنیاست.
این دیپلمات کشورمان با بیان اینکه در قبال سوریه نیز همین راهکار دنبال شد، یادآور شد: البته قانع کردن بخشی از نظام سیاسی سوریه برای اینکه با مخالفان سر یک میز گفت‌وگو کنند، دشوار بود. شاید در عرصه گفت‌وگوی ملی و گفت‌وگوی سیاسی در منطقه پیشرفته ترین، نخبه‌ترین‌ها یمنی‌ها هستند. واقعا نظام بین‌الملل، سازمان ملل، بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی هیچکدام نتوانستند در سوریه معارضه و حکومت را دور یک میز بنشانند.
وی با اشاره به مذاکرات جاری سوریه در ژنو عنوان کرد: دی‌میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل هنوز تا امروز نتوانسته معارضان و دولت سوریه را سر یک میز بنشاند. در مصر مذاکره شکل نگرفت، در بحرین گفت‌وگوی ملی شکل نگرفت، ولی یمنی‌ها با وجود فقر اقتصادی و فرهنگی در این کشور توانستند در گفت‌وگو به نتیجه برسند و عربستان وقتی دید به ضررش است، میز مذاکره را به هم زد.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: همواره راهبرد ایران در قبال سوریه مبتنی بر راه‌حل سیاسی است. چه آن موقعی که بندر بن سلطان در مسکو به دنبال این بود که با روش نظامی و امنیتی بشار اسد را سرنگون کند، حرف ما راهکار سیاسی بود و چه در شروع بحران و چه در مقطع فعلی که بشار اسد در وضعیت خیلی خوبی قرار دارد.
به گفته وی الان مخالفان و گروه‌های معارض در وضعیت ضعیف و نامناسبی در سوریه به سر می‌برند ولی در همین مقطع ایران راهکارش گفت‌وگوی سیاسی است.
وی در ارزیابی از آینده سوریه به تشریح مواضع کشورهای مختلف در قبال آینده سوریه پرداخت و عنوان کرد: ایران، روسیه، چین، لبنان و مصر معتقدند که مردم سوریه باید درباره آینده این کشور تصمیم بگیرند. با بشار اسد یا بدون بشار اسد، نباید در نیویورک و وین در این باره تصمیم گرفته شود.
امیرعبداللهیان افزود: وحدت ملی و تمامیت ارضی و اقداماتی که مانع از تجزیه سوریه شود، برای ما بسیار مهم است. باید حواسمان باشد که سوریه و عراق تجزیه نشوند، چرا که تهدیدات این تجزیه متوجه ایران می‌شود.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه هر یک از بازیگران در سوریه اهداف خود را دنبال می‌کنند، خاطرنشان کرد: مهم‌ترین اقدام همزمانی مبارزه با تروریسم و پیشرفت جدی در روند سیاسی در سوریه است.
وی عنوان کرد: اگر پروسه سیاسی در سوریه به انتخابات کشیده شود، بشار اسد اگر تمایلی به کاندیدا شدن داشت، باید این حق را داشته باشد که در انتخابات حضور یابد. ممکن است طرف‌های مقابل بگویند، کاندیدا شدن بشار اسد یعنی رئیس جمهور شدن بشار اسد، که باید برای آن تدبیری اندیشیده شود. انتخابات با استاندارهای بین‌المللی و نظارت‌های قوی و مکانیسم‌های دقیقی که اگر فردا بشار اسد مجددا برای ریاست جمهوری شرکت کرد و رای آورد کسی مدعی نشود که تقلب شده است و اگر نتیجه انتخابات هر چیز دیگر بود حتما همه نسبت به انتخاباتی که سالم برگزار می‌شود، پایبند خواهند بود.
* در مقطع کنونی نیروی رزمنده و جنگجویی از ایران وارد سوریه نشده است
امیرعبداللهیان با طرح این سؤال که گفته می‌شود چرا ایران اقدام به اعزام نیروی مستشاری به سوریه کرده و چرا شما از حل سیاسی بحران سخن می‌گویید ولی نیرو اعزام می‌کنید؟ گفت: از ابتدای بحران سوریه به درخواست دولت این کشور و صرفا برای مبارزه با تروریسم، نیروی مستشاری به سوریه اعزام کردیم. برای جلوگیری از اینکه تروریست‌ها بشار را سرنگون نکنند و بیش از این قدرت نگیرند و منطقه و امنیت ملی ما را به مخاطره نیندازند.
وی گفت: نیروهای مستشاری ما هر چه تحولات پیچیده‌تر و نیاز بیشتر شد، تعدادشان در سوریه بیشتر شد در مقطع کنونی نیروی رزمنده و جنگجویی وارد سوریه نشده است، همان مستشارانی که تا الان از سپاه پاسداران بودند الان از بخشی از نیروهای زبده مستشاری ارتش جمهوری اسلامی وارد شدند. اما در مواقعی به دلیل اینکه این مستشاران نزدیک به صحنه‌های عملیات هستند، مواجه می‌شویم با شهادت این عزیزان.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: بخش دیگری از این نیروها، نیروهای مدافع حرم هستند که از ابتدای این تحولات وارد شدند و به نیروهای سوری کمک کردند و اگر کمک آنها نبود شاید امروز مثل خیلی از آثار باستانی در پالمیرا و ... هیچ اثری از آثار دینی و مراقد متبرکه حضرت زینب و رقیه در اطراف دمشق و داخل سوریه نبود.
امیرعبداللهیان گفت: جمهوری اسلامی ایران از اینکه نیروی بخواهد نیروی نظامی به عنوان نیروی جنگجو و رزمنده به سوریه بفرستد از ابتدا اجتناب کرده، ولی اگر نیاز به نیروی مستشاری برای مبارزه با تروریسم اعزام کنیم، این کار را انجام خواهیم داد.
وی عنوان کرد: خوشبین هستیم چنانچه دیگر بازیگران صادقانه به حل بحران سیاسی روسیه کمک کنند، در دو مسیر آتش بس و گفت‌وگوی سیاسی به موازات مبارزه جدی با تروریسم، روند سیاسی در سوریه می‌تواند به پیش برود و مردم سوریه می‌توانند درباره آینده سیاسی کشورشان تصمیم بگیرند.
