به گزارش مشرق، شب گذشته در برنامه بی طرف «متن-حاشیه» جناب آقای اکبر ترکان مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور حضور پیدا کرد و از لایحه افزایش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در کشور دفاع کرد. البته دفاعی یکجانبه که در غیاب کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی اسب خود را تا جایی که می توانست، تیز تازاند.

با توجه به اینکه مدت زیادی است کارشناسان اقتصادی اعم از نمایندگان مجلس و استادان دانشگاه‌ها مخالفت خود را با افزایش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اعلام کرده‌اند، اما هیچ کدام از آنها رسانه‌ای به اندازه رسانه ملی و زمانی به اندازه یک برنامه متن-حاشیه برای دفاع از نظریات خود نداشتند.

به همین دلیل لازم است تا پاسخ برخی از مطالبی را که آقای ترکان در برنامه دیشب به زبان آوردند (که البته پاسخ آنها در مصاحبه های کارشناسان به وفور آمده است) به صورت دسته بندی شده، مستند و علمی داده شود.

1- جناب آقای ترکان مدعی شدند که در مناطق آزاد قاچاق صورت نمی گیرد و البته دقایقی بعد حرف خود را نقض کردند و گفتند مسئول قاچاق از مناطق آزاد به سرزمین اصلی ناجا و گمرک است و ریاست مناطق آزاد هیچ گونه مسئولیتی در قبال آن ندارد.

در ابتدای امر لازم است بگوییم نیروی محترم انتظامی و گمرک جمهوری اسلامی با افزایش مناطق آزاد مخالفند. از این رو سردار زمانیان رییس پلیس سابق مبارزه با قاچاق کالا و ارز پلیس آگاهی ناجا از مناطق آزاد به عنوان یکی از نقاط کلیدی و تأثیرگذار در قاچاق کالا و ارز یاد کرده و گفته بود: جابجایی کالا بدون پرداخت سود و عوارض گمرکی در مناطق آزاد و خلأ یک قانون مدون جهت برخورد با خودروهای لوکس خروجی از این مناطق زمینه شکل‌گیری بخشی از قاچاق است.

همچنین نمایندگان ناجا و گمرک در جلسات کمیسیون اقتصادی با آقای ترکان که حتما در جریان هستند، مخالفت صریح خود را با افزایش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اعلام کردند.

با این فرض آیا ناجا و گمرک که خود مخالف طرح ارائه شده هستند، مسئول قاچاق در مناطق آزادند؟

جناب آقای ترکان! اثبات قاچاق در مناطق آزاد کار سختی نیست. هم اکنون مناطق آزاد تبدیل شده به پناهگاهی برای قاچاقچیان به نوعی که اگر مناطق آزاد وجود نداشت، قاچاقچی مجبور بود کالای قاچاق خود را حداقل تا 50 کیلومتر از کشور مبدا تا ایران بیاورد و این استرس و ریسک قاچاق را بسیار بالا می برد. اما حالا با وجود مناطق آزاد به عنوان مثال منطقه آزاد قشم قاچاقچی به راحتی جنس قاچاق را از بندر خصب عمان می آورد (اگر در قشم سری بزنید هر روز قایق موتوری‌های قاچاقچیان را می‌بینید) و پس از آن وارد سرزمین اصلی می‌کند.

در نتیجه استرس و ریسک بالای قاچاق از 50 کیلومتر به 2 کیلومتر رسیده است. آنهم 2 کیلومتری که اگر نیروی انتظامی آن را بگیرد، قاچاقچی می تواند در دادگاه ثابت کند که طبق بند «و» ماده 112 قانون برنامه پنجم توسعه ما در شعاع 800 متری منطقه آزاد قرار داشتیم و تخلفی را مرتکب نشده‌ایم. در نتیجه قاچاقچی تبرئه می شود و تمام زحمات نیروی انتظامی به باد می‌رود.

از سوی دیگر به عنوان مثال در منطقه آزاد ارس نیز در انبارگردانی بارهای بسیاری گم می‌شود. این را بازرسی های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌گوید.

بنابراین کالای قاچاق به راحتی در مناطق آزاد وارد می شود و البته گمرک و ناجا هم وظیفه خود را انجام می‌دهند، ولی مسئول قاچاق در این مناطق نیستند.

2- جناب آقای ترکان! ما هم اکنون 90 درصد مبادی ورودی کشور را منطقه آزاد و ویژه اقتصادی کردیم، بنابراین 90 درصد قاچاق اگر از این مبادی وارد کشور شوند، خیل دور از ذهن نیست.

معمولا مدیریت مناطق ویژه اقتصادی با شرکت های خصولتی است، اما بر همگان واضح است که متولی اداره مناطق آزاد یک شرکت دولتی به نام دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد است. همچنین طبق قانون مدیر منطقه آزاد بالاترین مقام اجرایی در منطقه است که در اغلب مناطق وی، رییس شورای تامین نیز هست که کنترل قاچاق و حتی برقراری امنیت منطقه به عهده او است. بنابراین آقای ترکان نمی‌توانید بگویید بحث قاچاق از مناطق آزاد به ما مربوط نیست. مدیر شما اتفاقا مسئول مستقیم کنترل قاچاق است.

3- یکی دیگر از مواردی که جناب ترکان مطرح کرد، فنس کشی و محصور بودن مناطق آزاد است. بهتر است ایشان گشتی در منطقه آزاد ارس بزنند، تا متوجه شوند که فنس کشی در این منطقه کامل نیست. همچنین جزیره قشم و کیش هم توسط دریا محصور شده اند که در بند اول توضیح راه دور زدن آن را دادیم. همچنین مناطق آزاد دیگر مانند ماکو، انزلی و … هم قاچاق توسط کالای مسافری صورت می گیرد که طبق اظهار نظر وزیر صنعت به درستی کنترل نمی شود و اجناس قاچاق پس از ورودشان توسط مسافران به داخل کشور تجمیع می شوند و به مراکز کشور ارسال می شوند.

پس جناب آقای ترکان! حصاری که از آن یاد می کنید، چقدر توانسته جلوی قاچاق را بگیرد؟

4- در برنامه دیشب دبیر شورای عالی مناطق آزاد یکبار دیگر هدف ایجاد مناطق آزاد را به ملت گوشزد کرد. او معتقد بود، چون از اول انقلاب ایران تحریم است، ما مناطق آزاد را ایجاد می کنیم، تا جذب سرمایه گذار کنیم و باعث رشد اقتصاد کشور شود.

مجری به ترکان یادآوری می کند که تحریم ها از سال 91 شروع شد. ترکان پاسخ داد، ما از اول انقلاب تحریم بودیم و وقتی کل کشور تحریم است، بنابراین مناطق آزاد هم گرفتار تحریم ها است.

جناب آقای ترکان وقتی که کل کشور و مناطق آزاد به تبع آن به قول شما در تحریم است و منجر به جذب سرمایه گذاری نمی شود، پس افزایش این مناطق چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟

5- جناب آقای ترکان! باز برمی گردیم به گفتار اولیه شما. شما گفته بودید که قاچاق در مناطق آزاد به ما ربطی ندارد. بر همگان واضح است که واردات بی رویه در مناطق آزاد روز به روز افزایش می‌یابد. طبق قانون 15 درصد از سود بازرگانی کالاها نیز به مناطق آزاد می رسد. به عبارت دیگر درآمد مناطق آزاد از واردات به دست می آید. اگر ایشان معتقد است که قاچاق از این مناطق هیچ ربطی به مدیریت مناطق آزاد ندارد، پس بهترین کار این است که درآمد مناطق آزاد از واردات را تقطیع کنیم.

سوال اینجاست چگونه است که آقای ترکان مناطق آزاد را در بحث قاچاق فقط یک گذرگاه می داند، ولی در بحث صادرات، هرچه صادرات سرزمین اصلی که از گذرگاه مناطق آزاد عبور می کند، را جزو آمار صادرات مناطق آزاد حساب می‌کند؟

6- ترکان حتی به اشراف قوه قضائیه هم اعتماد ندارد و با ارائه مطالب مغالطه آمیز سعی در گمراه کردن ذهن مخاطبان را دارد. در بحث شرکت های صوری ترکان معتقد است که در مناطق آزاد شرکت‌های خصوصی وجود دارند که برای چند روز یک میز به شرکتی که می خواهد نام خود را ثبت کند، اجاره می دهد و پس از آن چند روز شرکت های تازه ثبت شده مراجعه می کند و آدرس جدید خود را اعلام می‌کنند.

اما جناب آقای ترکان آن چند روز، 20 سال است که پایان نیافته است.

ترکان معقتد است که سامانه ثبت شرکت های منطقه آزاد به سامانه ثبت اسناد قوه قضاییه متصل است. با صرف نظر کردن از این مورد که طبق بررسی های شده چند منطقه آزاد اصلا سامانه ثبت شرکت ندارند، اما این حرف یعنی آماری که ناصر سراج رییس سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرد، درست نبوده است.

به عبارت دیگر به نماینده قوه قضاییه اتهام بی اطلاعی زده است. همان نماینده‌ای که می‌تواند به راحتی به سامانه ثبت اسناد دستگاه قضا دسترسی داشته باشد. بنابراین قطعا سراج بدون بررسی سامانه ثبت اسناد هیچ آماری را اعلام نمی کرد.

7- ترکان اظهار داشت که مناطق آزاد وضع بهتری نسبت به سرزمین اصلی دارند. جناب آقای ترکان بد نیست سری به آمار بزنید و با مردم شفاف و رو راست صحبت کنید.

طبق آمار رسمی کشور حجم سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد یک صدوپنجاهم قاچاق مناطق آزاد است. یه عبارت دیگر قاچاق در مناطق آزاد 150 برابر سرمایه گذاری خارجی در این مناطق است.

همچنین در سال 400 میلیون دلار کالای همراه مسافر بدون گمرکی به سرزمین اصلی از مناطق آزاد وارد می‌شود، اما میانگین 5 ساله سرمایه گذاری در مناطق آزاد فقط 50 میلیون دلار بود.

8- جناب آقای ترکان به نقشه‌ای که تعداد مناطق آزاد و ویژه موجود در کشور را نشان می داد، انتقاد کرد. در صورتی که این نقشه با نظر کارشناسان مناطق آزاد طراحی شده بود و آبکش شدن کشور را نشان می داد. همچنین تمام مناطق فعال و غیرفعال را آن نقشه نشان داده بود. هم اکنون 7 منطقه آزاد و 28 منطقه آزاد ویژه اقتصادی فعال داریم. در طرح پیشنهادی قرار شده 7 منطقه آزاد دیگر و 72 منطقه ویژه اقتصادی به کشور اضافه شود.

با یک حساب سرانگشتی اگر این طرح تصویب شود، یعنی در کشوری به اندازه ایران، 146 منطقه آزاد و ویژه اقتصادی وجود خواهد داشت. یعنی در هر استان بیش از 4 منطقه آزاد یا ویژه اقتصادی… این یعنی فاجعه است. مناطقی که 35 مورد از آنها تاکنون برای اقتصاد کشور کار جدی  در تولید و سرمایه‌گذاری نکرده اند.

9- اما به عنوان نکته پایانی، جناب آقای ترکان از تمام کارشناسان و نمایندگان مجلس که مخالف طرح افزایش مناطق آزاد هستند، انتقاد شدید کرد. به قولی باید گفت ظاهرا هیچ کس در این دنیا از اقتصاد و معایب و مزایای افزایش مناطق آزاد سر در نمی آورد به جز ایشان.

جناب آقای ترکان! مراقب باشید که به نمایندگان منتخب مردم توهین نکنید. توهین به انتخاب مردم، توهین به مردم است. مراقب باشید خود را در مقابل مردم قرار ندهید.

هرچند ترکان اصرار دارد که مناطق آزاد از سرزمین اصلی یک ذره بهتر است، اما بررسی ها و عملکرد 20 ساله آنها چنین موضوعی را تایید نمی‌کند.