یکی از این نکات که بسیار قابل تامل است، افزایش سرسام آور بودجه عمومی است. دولت تدبیر و امید که در 3.5 سال گذشته نشان داده که تبحر فراوانی در افزایش دادن بودجه عمومی کشور دارد، در لایحه بودجه سال 96 هم دست به یک افزایش عجیب و غریب برای بودجه عمومی زده است.
یاران روحانی امسال تصمیم گرفتند بودجه عمومی کشور را با رقم 320 هزار میلیارد تومان ببندند. این در حالی است که این رقم در سال جاری کمتر از 300 هزار میلیارد تومان بوده است. 3.5 سال قبل هم که دولت روحانی سرکار آمد کشور با بودجه عمومی زیر دویست هزار میلیارد تومان اداره میشد. بنابراین دولت تدبیر و امید در عرض کمتر از چهار سال بیش ازصد هزار میلیارد تومان به بودجه عمومی کشور اضافه کرده است! اما در این خصوص مسائل دیگری هم وجود دارد که بررسی آنها بسیار تامل برانگیز است و ابعاد دیگر ماجرا را مشخص میکند.
بررسی وضعیت بودجه 95 نشان میدهد که دولت روحانی امسال 86 هزار میلیارد تومان درآمد داشته و 6 هزار میلیارد تومان اسناد خزانه فروخته است. در این میان دولت با این مقدار درآمد 111 هزار میلیارد تومان هم خرج کرده است. با این حال دولتمردان تنها 92 هزار میلیارد تومان منابع داشتهاند. بنابراین ظاهرا باقی خرج و مخارج خود را با استقراض از بانک مرکزی تامین کرده اند.
در حال حاضر باید گفت با این وضعیتی که برای بودجه 95 برای دولت روحانی اتفاق افتاده معلوم نیست دولتمردان برای بودجه سال آینده چگونه میخواهند بودجههای عمومی را به این شکل افزایش دهند و معده دستگاههای دولتی را بزرگتر کنند.
یکی از راههایی که دولت برای پوشش هزینههای سرسام آور خود پیش رو دارد، گران کردن دلار است. اتفاقی که دولتمردان در سال جاری هم با همکاری بانک مرکزی در دستور کار خود قرار دادهاند و تنها در سال 95، 500 تومان به قیمت ارز اضافه کرده اند. تجربه 3.5 سال گذشته هم نشان داده که واگذاریهای دولت قبل هم در تامین منابع دولت در 1200 روز گذشته نقش کلیدی را ایفا کرده و آنها معمولا از اقساط این واگذاریها به خوبی بهره مند شده و آنها را صرف هزینههای جاری خود کرده اند.
باید دید دولتمردان این بار هم قصد دارند برای تامین 320 هزار میلیارد تومان بودجه عمومی خود به ابزار بدهی متوسل شوند، یا خیر؟ دولتی که ادعا میکند تورم را مهار کرده و در تک رقمی کردن آن یک رکورد بینظیر در اقتصاد ایران از خود به جا گذاشته چطور بودجه خود را این قدر افزایش داده است؟
شاید اشکال دولتمردان اینجاست که بودجه مصوب سال آینده را با بودجه مصوب امسال مقایسه میکنند و بر این اساس میخواهند هزینههای جاری خود را افزایش دهند.
اما بازهم مشخص نیست که چگونه دولت قرار است بودجه 200 و چندهزار میلیاردتومانی امسال را به 320 هزار میلیاردتومان برساند؟! باید دید دولتمردان به خصوص مسئولان سازمان برنامه و بودجه که مدعی بازگشت کارشناسان زبده و با تجربه این سازمان در 3-2 سال اخیر هستند چه پاسخی در این زمینه دارند؟