سرویس جهان مشرق - شهر الحدیده طی دو سال گذشته از تجاوز رژیم آل سعود و متحدانش به یمن به یکی از مهم‌ترین خاستگاه‌های معادلات استراتژیک و سیاسی و اقتصادی این جنگ تبدیل شده و بنا به موقعیت خاص ژئوپلیتیک که از آن برخوردار است، مورد توجه طرفین درگیری ها قرار دارد. این شهر در حال حاضر از طریق بندر خود به عنوان مهم‌ترین عامل کمک‌های اقتصادی به ملت مظلوم و قحطی زده یمن به شمار می رود و بیش از ۷۰ درصد از کمک های بین المللی برای قحطی زدگان و جنگ زدگان یمنی از طریق این شهر برای مردم ارسال می شود. طبیعی است که نیروهای متجاوز برای فشار بیشتر بر مردم یمن و تسلیم کردن مدافعان در نتیجه مصیبت های انسانی موجود در این کشور به دنبال کامل کردن محاصره یمن از طریق تسلط بر این شاهراه ارتباطی هستند.

از سوی دیگر موقعیت ویژه بندر الحدیده در امتداد سواحل دریای سرخ و گسترش آن به سمت تنگه باب المندب در جنوب و مرزهای دریایی عربستان سعودی در شمال اهمیت ویژه‌ای را برای این شهر بندری ایجاد کرده است، از همین رو است که ائتلاف متجاوز به یمن اخیرا تمرکز اقدامات نظامی تجاوزطلبانه خود را برای اشغال این شهر به کار گرفته است. البته این تمرکز با هوشمندی نیروهای مدافع یمنی مواجه شده و آنها نیز نیروهای خود را از بیشتر مناطق تحت سلطه ، برای دفاع از این شهر بندری به این سمت گسیل کرده اند. به این ترتیب به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک شاهد آغاز جنگ نامتقارن بین نیروهای مهاجم و مدافع در این عرصه خواهیم بود.

تسلط نیروهای متجاوز به بندر و شهر الحدیده عمق بحران انسانی و قحطی ناشی از جنگ و محاصره اقتصادی در یمن را افزایش خواهد داد. در حال حاضر ۷۰ درصد از کمک‌های بین المللی به یمن از طریق این بندر به مردم جنگ زده یمن می رسد و در صورت تسلط اشغالگران بر این شهر قطعا این آمار در جهت افزایش فشار بر نیروهای مقاومت کاهش پیدا خواهد کرد.

موقعیت جغرافیایی شهر  و بندر الحدیده

استان الحدیده یکی از استان‌های شمالی یمن است که از تمرکز بالای جمعیتی برخوردار بوده و از سوی دیگر در بخش غربی این کشور قرار دارد که اراضی آن برای کشاورزی مناسب است. علاوه بر اینها این شهر در ساحل غربی دریای سرخ قرار داشته و ساحلی به طول ۳۰۰ کیلومتر دارد. تعداد ساکنان این استان بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۴ حدود ۲.۲ میلیون نفر بوده است که از لحاظ جمعیتی بعد از استان تعز در رتبه دوم قرار دارد. در مقابل سواحل استان الحدیده بیش از ۴۰ جزیره قرار دارد که بزرگترین آنها جزیره مسکونی کمران است. شهر الحدیده مرکز اداری استان است که بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر در آن ساکن هستند. این شهر حدود ۲۲۶ کیلومتر از صنعا فاصله دارد.

بندر الحدیده دومین بندر بزرگ یمن به شمار می رود و یکی از بزرگ‌ترین بنادر مشرف به دریای سرخ است. این بندر قادر است کشتی هایی با محموله ۳۱ هزار تنی با عرض حدود ۱۰ متر و طول ۲۵۰ متر را بپذیرد. مهم‌ترین ویژگی‌های بندر الحدیده را می توان در نزدیک بودن به خطوط جهانی دریانوردی ، عدم وجود بادهای موسمی در این بندر و برخورداری از شرایط مثبت طبیعی نظیر امواج و جریان های آبی برشمرد.

جایگاه الحدیده در میان حوثی ها و نیروهای مقاومت مردمی

همان طور که گفتیم بندر و شهر الحدیده جایگاه ویژه‌ای از سوی دو طرف درگیری ها در یمن دارد. بندر الحدیده از طریق  عوارض گمرکی که عاید نیروهای الحوثی می کند، خدمت بزرگی به اقتصاد جنگ در میان نیروهای مدافع یمن می کند. البته آمار دقیقی در این رابطه منتشر نشده است ، اما می‌توان از طریق حرکت کشتی‌های باری و تخلیه و بارگیری روزمره این کشتی ها آماری تقریبی از آن به دست آورد. در آمدهای دیگر از جمله در زمینه مالیات ها و عوارض و جریمه کالاهای وارداتی غیر قانونی از دیگر منابع در آمد حوثی ها از این بندر است.

علاوه بر اینها نیروهای متجاوز مدعی هستند که حوثی ها و نیروهای مقاومت از این بندر برای دستیابی به سلاح و مهمات استفاده می‌کنند. البته گزارش منتشر شده از سوی شورای امنیت در سال ۲۰۱۶ این موضوع را تأیید نکرده است.

موقعیت استراتژیک بندر الحدیده و تسلط آن بر شاهراه های بین المللی ارتباط دریایی و امنیت و سلامت کشتیرانی، یکی از مهم ترین انگیزه های حوثی ها برای تحت کنترل نگه داشتن شهر الحدیده است. نیروهای مقاومت یمن به این ترتیب علاوه بر عواید مالی ، وزنه و تأثیرگذاری منطقه‌ای را بالا می برند و از سوی دیگر می توانند مرزهای آبی عربستان سعودی را از طریق این بندر تهدید کنند.

شهر الحدیده همچنین طی دو سال گذشته عرصه ای مهم برای آموزش نیروهای نظامی و داوطلبانه مردمی جهت دفاع در برابر نیروهای متجاوز بوده و باعث شده مناطق سواحل غربی شهر به مناطق رعب‌آور و تهدیدآمیز برای کشتی‌های نظامی ائتلاف متجاوز تبدیل شود. علاوه بر اینها نیروهای مقاومت مردمی ، الحدیده را عرصه ای برای حفاظت از عمق استراتژیک خود می دانند و سعی دارند تا بیشترین حد ممکن از این شهر  و بندر و زیرساخت‌ها و فرودگاه های آن حفاظت کنند.این شهر وزنه مردم شناختی و نظامی بالایی برای نیروهای مقاومت دارد ؛ علاوه بر اینکه بخشی از عمق استراتژیک شهرها و مناطق دارای اهمیت راهبردی بیشتر نظیر صنعا و ذمار و دیگر مناطق داخلی یمن است. هر اندازه که قدرت مانور نیروهای مقاومت مردمی یمن در آبراهه های بین المللی افزایش پیدا کند ، این موضوع باعث محدودیت گزینه‌های متجاوزان غربی- عربی به این کشور شده و آن ها را مجبور می کند بیش از پیش مطالبات نیروهای ملی یمن را مدنظر قرار دهند.

اهمیت الحدیده در برنامه کاری نیروهای متجاوز

اهمیت شهر و بندر الحدیده در برنامه‌های کاری نیروهای متجاوز به یمن از ابعاد متعدد قابل توجه است. بنا بر مواردی که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، خارج کردن برگه برنده حوثی ها در ابعاد نظامی، راهبردی و اقتصادی از دست آنها یکی از مهم ترین اهداف متجاوزان برای تمرکز بر اشغال این شهر است. علاوه بر اینکه تسلط بر این شهر می تواند جای پای خوبی برای نیروهای متجاوز جهت ورود به شاحل غربی یمن تلقی شود.

با افزایش حملات موشکی انتقام جویانه صورت گرفته ضد کشتی های آمریکایی و متجاوزان سعودی، اهمیت تسلط بر الحدیده را برای سعودی ها افزایش داده است، حمله به یک کشتی اماراتی و  دو کشتی آمریکایی در اکتبر ۲۰۱۶  بعلاوه حمله به یک ناو سعودی در ژانویه ۲۰۱۷ از جمله این حملات موشکی بوده که هزینه این کشتیرانی در دریای سرخ و برای متجاوزان و سعودی و متحدانش افزایش داده است.

موانع نیروهای متجاوز برای تسلط بر بندر الحدیدهدر سایه اختلاف آشکار در موازنه های قدرت بین دو طرف درگیری ها در جبهه الحدیده، اما اشغال این منطقه از سوی نیروهای متجاوز سهل ممتنع به نظر می‌رسد. این موضوع به علت مجموعه ای از موانع و چالش‌های فراروی عربستان است که باعث شده برتری نظامی هوایی و موقعیت سیاسی این ائتلاف تحت الشعاع شاخص های دیگر قرار گیرد. از سوی دیگر نیروهای مقاومت مردمی نیز موفق شده‌اند از این موانع به بهترین نحو به نفع خود استفاده کنند.

بندر الحدیده قبل از حمله به یمن

این موانع را می‌توان در موارد زیر برشمرد:

الف: موانع نظامی: نگاهی به عرصه کلی معادلات میدانی در جنگ یمن نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از چالش ها و موانع در مسیر رؤیای نیروهای متجاوز در تسلط بر شهر راهبردی الحدیده و بندر آن وجود دارد. بخشی از این موانع عبارتند از:

دور بودن مواضع نیروهای متجاوز به این شهر.

سست بودن تسلط نیروهای متجاوز در بخش ساحلی جبهه المخا- الخوخه

نگرانی های اشغالگران نسبت به ویژگی‌های مردم‌شناختی شهر الحدیده.

همراهی افکار عمومی مردم این شهر با گرایش ها و رویکردهای نیروهای مقاومت که مانع از اقدامات خرابکارانه در آن شده و حملات را منحصر به حملات هوایی و موشکی قرار داده است.

ب: چالش‌های امنیتی: ماهیت مردم‌شناختی استان های شمالی یمن و بستر مخالفت شدید آنها با نیروهای متجاوز باعث می شود، ورود نیروهای متجاوز به این شهر نه تنها پایان عملیات نظامی در الحدیده باشد، بلکه آغازی بر جنگ فرسایشی اشغالگران در این شهر رقم بخورد. پیش از این در تعز شاهد نمونه ای مأیوس کننده برای متجاوزان بودیم که هزینه‌های زیادی را به آنها تحمیل کرد.

از این منظر می‌توان گفت تسلط شکننده نیروهای مهاجم به الحدیده نه تنها امنیت کشتیرانی را حتی برای کشورهای اشغالگر یمن به بار نمی آورد، بلکه در نتیجه هرج‌ومرج ایجاد شده در این بندر و نفوذ عناصر القاعده و داعش یا روی کار آمدن گروه های مسلح دیگر ، باعث افزایش مخاطرات حمل و نقل در دریای سرخ می شود.

بندر الحدیده بعد از بمباران توسط جنگنده های سعودی  

در همین رابطه نیروهای الحوثی و کمیته‌های مردمی اقدام به آماده‌سازی انسانی برای برآورده کردن نیازهای استراتژیک در هنگام دفاع از الحدیده کرده و کمیته‌هایی را برای آمادگی عمومی در الحدیده در ابعاد مالی و انسانی طراحی کرده‌اند تا بتوانند در مواقع لزوم مانع از پیشروی نیروهای متجاوز در محورهای مختلف این شهر شوند. حوثی ها البته به این مقدار نیز بسنده نکرده و مناطق جایگزینی را برای دریافت کمک‌های مردمی در نظر گرفته اند.

جریان انصار الله همچنین استراتژی دفاعی منطقه‌ای برای مقابله با حملات متجاوزان در این شهر طراحی کرده که بخشی از آن استفاده از مین های زمینی برای حمایت از نقاط اصلی شهر است. آنها همچنین مین های دریایی را برای ایجاد مانع در پیشروی نیروهای مهاجم طراحی و اجرا کرده اند تا امکان دسترسی متجاوزان به فرودگاه و بندر نظامی شهر را با مشکل مواجه کند. سیستم جنگ شهری از دیگر راهکارهای جریان های مقاومت مردمی است که در صورت تسلط احتمالی متجاوزان بر شهر الحدیده به اجرا گذاشته خواهد شد و همین موضوع است که هزینه‌های اشغال احتمالی شهر را برای سعودی ها و متحدان آن افزایش خواهد داد.

بنابر آنچه که گفته شد، به نظر می‌رسد با وجود شانتاژ تبلیغاتی رسانه‌های وابسته به دلارهای نفتی کشورهای عربی و موج رسانه ای نیروهای مهاجم مبنی بر آغاز عملیات اشغال الحدیده ، این شهر همچنان تحت کنترل نیروهای انصار الله و کمیته های مردمی خواهد بود و طرح های مرحله ای عربستان برای محاصره مسیرهای مواصلاتی و محاصره زمینی این شهرها و تلاش برای مجبور کردن الحوثی جهت خارج شدن از این شهر موفقیت آمیز نخواهد بود.