به گزارش مشرق، سید نورالدین شهنازی‌زاده، مدیر عامل شرکت متن در نشست خبری 19 تیرماه درباره مناقصه میدان آزادگان گفت: «ما به 59 شرکت که اعلام آمادگی کرده بودند در مناقصه آزادگان شرکت می‌کنند نامه دادیم که از این تعداد 22 شرکت اعلام آمادگی قطعی کرده‌اند و تمایل دارند در این مناقصه شرکت کنند... از مهمترین این شرکت‌ها می‌توان به شرکت انگلیسی شل، توتال فرانسه و پتروناس مالزی و شرکت اینپکس ژاپن و دو شرکت پرشیا از مجموعه ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و شرکت تنکو از مجموعه قرارگاه سازندگی خاتم در این مناقصه حضور خواهند داشت».
خبر امیدوار کننده حضور دو شرکت داخلی در مناقصه میدان آزادگان جنوبی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین میادین مشترک نفتی کشور در حالی توسط مدیر عامل شرکت متن اعلام شد که تا چند هفته قبل، وزارت نفت که در حال برگزاری مراحل اولیه مناقصه این میدان و همچنین امیدوار به امضای قرارداد توسعه آن در چند ماه آینده هست، اجازه نداده بود که شرکت های داخلی در این مناقصه حضور پیدا کنند.
ماجرا از این قرار بود که علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و معاون وزیر نفت در مراسم امضای تفاهمنامه بین این شرکت و شرکت انی ایتالیا برای انجام مطالعات توسعه میدان گازی کیش و فاز سوم میدان نفتی دارخوین در تاریخ 30 خردادماه در پاسخ به سوالی درباره زمان برگزاری مناقصه میدان نفتی آزادگان گفت: «قسمت اول مناقصه برگزار شده است. ما دعوتنامه‌ها را به شرکت‌های مختلف ارسال کردیم و در حال دریافت پاسخ‌ها هستیم. برخی از شرکت‌ها اظهار علاقه کردند و برخی دیگر هم تمایلی برای شرکت در مناقصه این میدان نفتی نداشته‌اند. شرکت ملی نفت به جای اینکه همه اسناد را برای همه شرکت‌ها بفرستد، اسناد را فقط برای شرکت‌هایی که در لیست بودند، ارسال کرد و از آنها دعوت کردند اگر علاقه‌مند هستند در مناقصه حضور داشته باشند. مناقصه بین شرکت‌هایی که اعلام آمادگی کرده‌اند، به صورت محدود برگزار می‌شود. ما به این شرکت‌ها تا پایان هفته فرصت داده بودیم تا علاقه و آمادگی خود را اعلام کنند اما برخی از آنها درخواست زمان بیشتری کردند تا شرکای خود را پیدا کنند.» کاردر با بیان اینکه اسناد برگزاری مناقصه میدان نفتی آزادگان آماده است، در مورد زمان برگزاری مناقصه توضیح داد: «برگزاری مناقصه میدان نفتی آزادگان به آخر دولت یازدهم نمی‌رسد. زیرا ما با همه شرکت‌ها MOU امضا نکردیم و برخی از شرکت‌ها سه تا چهار ماه وقت برای مطالعه این میدان می‌خواهند».
اما منظور کاردر از «شرکت‌های موجود در لیست که اسناد مناقصه برای آنها ارسال شده است، چیست؟ مدیرعامل شرکت ملی نفت در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها در تاریخ 7 خردادماه درباره این موضوع گفته بود: «مقرر شد تا در هفته جاری دعوت نامه برای شرکت هایی که در لیست تأیید شده شرکت خای خارجی حضور دارند که شامل 29 شرکت هستند، ارسال شود. برای تمامی این شرکت ها که مهمترین آنها شل، توتال، CNPC، ساینوپک، لوک اویل، پترومینا، OMV و امثال آن هستند نامه و دعوت نامه می فرستیم و هر کدام از این شرکت ها برای حضور در مناقصه آزادگان ابراز تمایل و اعلام آمادگی کرد، اسناد مناقصه را برای آن شرکت ها ارسال می کنیم».
اظهارات مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به روشنی حاکی از این موضوع بود که خبری از حضور شرکت‌های داخلی در مناقصه میدان نفتی آزادگان جنوبی به‌عنوان یکی از ساده‌ترین و کم‌ریسک‌ترین میادین نفتی کشور نیست و وزارت نفت این شرکت‌ها را به صورت کلی نادیده گرفته است. این در حالی بود که برخی از شرکت‌های توانمند و خوش‌سابقه داخلی به صورت جدی خواهان حضور در این مناقصه بودند و وزارت نفت نیمه دوم سال گذشته توافقاتی با این شرکت‌ها انجام داده بود که انتظار می‌رفت منجر به حضور این شرکت‌ها در مناقصه میدان آزادگان جنوبی شود.
*روند پر فراز و نشیب حضور شرکت‌های داخلی در مناقصه آزادگان جنوبی
ابتدا در مراسم امضای تفاهمنامه توسعه و ازدیاد برداشت از میادین نفتی یاران جنوبی، مارون و کوپال در قالب HOA بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا (وابسته به گروه انرژی تدبیر زیرمجموعه ستاد اجرایی فرمان امام (ره)) در تاریخ 13 مهرماه سال گذشته، محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام به صورت رسمی از اعلام آمادگی شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا برای توسعه میدان آزادگان جنوبی خبر داد و در حاشیه این مراسم هم به خبرنگاران گفت: «ما کاملا برای توسعه آزادگان آمادگی داریم و می‌توانیم منابع مالی مورد نیاز را تامین کنیم... هنوز وزارت نفت درباره آزادگان با ما مذاکره جدی انجام نداده است، اما ما در حال صحبت با آنها در این‌باره هستیم». یک روز بعد هم مخبر در یک نشست خبری با تاکید دوباره بر اینکه ما میدان آزادگان را می‌خواهیم، گفت: «با اینکه آزادگان میدان بزرگی است، اما از نظر فنی یکی از ساده‌ترین میادین است». شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا به تصدیق مدیران ارشد وزارت نفت از جمله مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، کارنامه مناسبی در صنعت نفت کشور به‌خصوص در توسعه میدان نفتی یاران شمالی در نیمه اول دهه 90 دارد و با توجه به همین موضوع هم تفاهمنامه مذکور به امضا رسید. از سوی دیگر، اخبار غیر رسمی هم حاکی از آن بود که قرارگاه خاتم‌الانبیا هم متقاضی توسعه میدان آزادگان جنوبی بوده و در این زمینه در حال مذاکره با وزارت نفت است.
با این وجود، شرکت ملی نفت ایران با انتشار اطلاعیهای در26 مهرماه 95 صرفا از شرکت‌های اکتشاف و تولید نفت و گاز «خارجی» برای شرکت در مناقصه‌های میادین نفتی و گازی کشور دعوت کرد و از آنها درخواست کرد تا فرم ارزیابی صلاحیت را برای حضور در این مناقصهها تکمیل کنند.
این اقدام باعث شد تا نگرانی‌ها درباره حذف چراغ خاموش شرکت‌های داخلی از مناقصه میادین بزرگ نفتی از جمله میدان آزادگان جنوبی شدت بگیرد زیرا در تابستان سال گذشته، صراحتا اعلام کرده بود که توسعه میادین نفتی و گازی بزرگ کشور صرفا باید در اختیار شرکت‌های خارجی قرار بگیرد. به‌عنوان مثال، علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در 23 مردادماه امسال در گفتگو با خبرگزاری شانا گفته بود: «شرکت ملی نفت ایران آمادگی دارد در صورت تضمین استفاده از فناوری‌های مورد نیاز، سرمایه کافی و پذیرش ریسک پروژه، توسعه میدان‌های کوچک و متوسط نفت و گاز را به آن دسته از شرکت‌های ایرانی بسپارد که برای تبدیل شدن به شرکت‌های اکتشاف و تولید صاحب صلاحیت تشخیص داده شده‌اند. این شرکت‌ها می‌توانند در میدان‌های کوچک و متوسط، به‌عنوان اپراتور اصلی فعالیت کرده و در این مسیر از خدمات شرکت‌های بین‌المللی دارای فناوری و سرمایه‌های خارجی استفاده کنند».
چند هفته بعد هم کاردر در مصاحبه با ویژه‌نامه روزنامه ایران به مناسبت هفته دولت گفت: «در میادین بزرگ، ایرانی شریک و شرکت خارجی محور قرارداد است اما در میادین کوچک ایرانی محور قرارداد و شرکت خارجی شریک خواهد بود».
در نتیجه، تلاش‌های شرکت‌های داخلی برای حضور در مناقصه میدان آزادگان جنوبی افزایش یافت و در نتیجه، وزارت نفت کوتاه آمد و بیژن زنگنه، وزیر نفت در حاشیه همایش بررسی الزامات و چالش‌های قراردادهای مشارکت و ابزارهای مالی سرمایه‌گذاری در صنعت نفت در تاریخ 2 آبان ماه 95 اعلام کرد: «این قرارگاه (قرارگاه خاتم‌الانبیا) فرصتی برای میدان آزادگان از ما درخواست کرد که ما این فرصت را به آنها دادیم، فرصتی که درخواست کردند سه ماهه بود و ما هم پذیرفتیم و احتمالا در دی‌ماه باید مشخص شود. البته این درخواست از سوی ستاد اجرایی فرمان امام نیز مطرح شد که با آن نیز موافق بودیم».
در همین راستا هم تفاهمنامه در قالب MOU برای مطالعه میدان آزادگان جنوبی بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت تنکو (زیرمجموعه قرارگاه خاتم‌الانبیا) در تاریخ 11 دی ماه سال گذشته به امضا رسید.
با این وجود، تا چند هفته قبل خبری از دعوت این شرکت ها توسط وزارت نفت برای حضور در مناقصه میدان آزادگان جنوبی نبود اما نهایتا با پیگیری‌های مداوم مسئولان ستاد اجرایی فرمان امام و قرارگاه خاتم‌الانبیا و همکاری برخی از مدیران وزارت نفت، امکان حضور این شرکت‌ها در این مناقصه فراهم گردید.
