سرویس جهان مشرق- بارها از غول امپراتوری روپرت مرداک که ابتدا در استرالیا و بریتانیا پا گرفت و سپس با یک دفتر در استرالیا، مهمترین رسانه‌های آمریکایی را فتح کرد، شنیده‌اید اما آمارهای جدیدی منتشر شده که جای تأمل دارد. حتی آمریکاییان که سرگرم حواشی فاکس‌نیوز هستند، باید آن را کنار بگذارند و ببینند مرداک چگونه قمارهای بزرگ خود را در زمین جنوب آسیا پیش می‌بَرد.

بحث ما فقط معاملات اقتصادی او نیست. مهم این است که در میانه حواس‌پرتی همه به جنجال‌های سیاسی، چه کسی با پول و نفوذ خود در حال تربیت صدها میلیون نفر از نسل‌های آینده است.

روزگاری در ژوئیه ۱۹۹۸ میلادی، پایگاه تایم گزارش داد که مرداک ۵ شبکه تلویزیونی در هند دارد و بارها به دلیل پخش برنامه‌های مستهجنی که با هویت ملی هند در تضاد بوده است، برای او کیفرخواست صادر شده است. البته او معمولاً به این مسائل بی‌اعتنایی می‌کرد و هر بار برای کاستن از فشارها، ظواهر بومی را در محتوای برنامه‌های خود افزایش می‌داد. او با این روش از زیر بار دادگاه در می‌رفت در حالی که همزمان به برخی جوانان غربگرا پیام داده که می‌توانند برای محتواهای خاص به سراغ شبکه‌های او بروند. شبکه‌های او در هند با نام استار تی‌وی شناخته می‌شوند.

او شاید اولین کسی بود که در همان سال‌ها قصد راه‌اندازی شبکه‌های ماهواره‌ای را در هند داشت و پروژه آن را از طریق شرکت بریتانیایی اسکای پیش می‌بُرد. دولت هند ابتدا مقاومت کرد اما پس از چند سال مجوز آن را صادر کرد، ابتدا برای چند هندی و سپس برای مرداک. تا آن زمان شبکه‌های تلویزیونی در هند، کابلی بودند. مرداک به روش همیشگی‌اش ابتدا با همکاری شرکت هندی «تاتا» تلویزیون ماهواره‌ای خود را در نیمه دهه گذشته میلادی راه‌اندازی کرد (پروژه‌ای به ارزش ۲۰ میلیارد روپیه) و مخاطب اصلی خود را نیز در شهرهای بزرگ جستجو کرد یعنی دقیقاً همان جایی که بیشترین بهره را از شبکه‌های کابلی می‌بُرد.

در سوی دیگر نیز شرکت تلویزیونی خود در هند با نام «استار» را به قراداد شراکت با «زی» سوق داد تا در یک سرمایه‌گذاری ماجراجویانه، شبکه‌های خود را بر امواج یکدیگر پخش کنند. این موجب می‌شد مشترکان هر کدام از این دو بتوانند به بیش از ۱۵۰ شبکه دسترسی داشته باشند. پروژه تاتا-اسکای از سال ۲۰۱۰ میلادی پخش شبکه‌های خود را با کیفیت اچ‌دی نیز آغاز کردند.

اکنون اما یکی از مهمترین دلایلِ پربیننده‌شدن برنامه‌های تلویزیونی مرداک، اپلیکیشن هات‌استار است. پایگاه خبری-تحلیلی اکسیوس که در یکی دو سال اخیر با مدیریت عوامل شرکت رسانه‌ای پولیتیکو فعالیت می‌کند، خبر داده که میزان استفاده از این اپلیکیشن در دو سال اخیر، بیش از دو برابر شده و حتی از «فیس‌بوک لایت» هم در هند پیشی گرفته است. شبکه‌های گسترده که امکان پخش سالیانه بیش از ۱۷ هزار ساعت برنامه متنوع هندی را به شرکت مرداک می‌دهد، یکی از عوامل اصلی جذب مردم به هات‌استار است.

این هم مرداک را راضی نکرده است. آخرین خبرها حاکی است وی با پرداخت ۲.۶ میلیارد دلار توانسته امتیاز انحصاری پخش بازی‌های لیگ برتر کریکت را برای پنج سال از آن خود کند، مسابقاتی که هم‌اکنون ۴۰۰ میلیون بیننده دارد و طی پنج سال آتی احتمالاً از ۶۰۰ میلیون می‌گذرد. این سرمایه‌گذاری عظیم، نشان‌دهنده اطمینان او به سودآوربودن قرارداد است. به هر حال «استار» موفق به جذب بیشترین بیننده شده و می‌خواهد از این جمعیت به عنوان سرمایه خود استفاده کند. اکنون خیلی‌ شرکت‌هاحداقل برای پخش پیام‌های بازرگانی خود لا به لای مسابقات کریکت حاضرند به شرکت مرداک پول دهند. عمده شبکه‌های مرداک در هند، برای مخاطبان مجانی هستند و هزینه خود را از تبلیغات به دست می‌آورند.

مرداک پیش‌تر نیز قراداد پخش بازی‌های کانکاکاف در قاره آمریکا و فوتبال باشگاه‌های آرژانتین را انحصاراً در اختیار گرفته بود. اما چرا این‌بار واقعاً باید گفت قمار کرده است؟ سونی از امتیاز پخش خود در آخرین دوره کریکت، حدود ۲۰۰ میلیون دلار درآمد داشت. امتیاز سونی البته فقط به پخش تلویزیونی اختصاص داشت. وقتی مرداک ۲.۶ میلیارد می‌دهد، بدین معنی است که باور دارد با توجه به گستردگی بیننده‌ها و مشتریان سریال‌ها، تاک‌شوها و مسابقات هات استار و تاتا-اسکای و با توجه به امتیاز انحصاری وی در پخش تلویزیونی و دیجیتال می‌تواند چنان جمعیتی را پای این مسابقات بنشاند که سیل درخواست‌ها برای پخش تبلیغات شرکت‌ها سرسام‌آور باشد.

مرداک چگونه پولدارتر می‌شود

با توجه به دلایل بالا، پنج عامل موفقیت مرداک در فعالیت اقتصادی‌اش را اینگونه برمی‌شماریم:

۱- کشف عرصه‌های جدید و متنوع برای سرمایه‌گذاری. این عرصه‌های جدید هم از نظر جغرافیایی (اروپا، آمریکا، هند، ...) و هم حوزه فعالیت رسانه‌ای (تحلیلی، خبری، سرگرمی، ورزشی، ....) بسیار متعدد است. استفاده از فناوری‌های جدیدِ سودآور برای کاهش هزینه تولید و پخش و افزایش مشتری‌ها نیز از همین دست است. هر چه احتمال سودآوریِ این فناوری‌ها بیشتر باشد، تلاش مرداک برای اول‌بودن در استفاده از آن بیشتر می‌شود. توانمندی‌های مرداک در عرصه‌های مختلف به او این امکان را می‌دهد که از یکی برای سودآورساختن دیگری استفاده کند. در واقع او رقبایش را در هر کشور رصد می‌کند و یک برگ برنده را که خود در جای دیگر به دست آورده، به عنوان مزیت نسبی‌اش در آن کشور وارد بازی می‌کند.

۲- یافتن شریک برای ورود به عرصه‌های خطرپذیر در سرمایه‌گذاری، به این صورت که مرداک ابتدا نفوذ و ارتباطش را با نخبگان برقرار می‌کند (یکی از دلایل ارتباط شوم او با صهیونیست‌ها همین است). استفاده از این ارتباطات برای فعالان اقتصادی دیگر مفید است بنابر این حاضر می‌شوند سهم بیشتری در شراکت اقتصادی در عرصه‌های خطرپذیر داشته باشند (حتی ۸۰ به ۲۰). اگر این شراکت به ضرر ختم شد، مرداک کمتر ضرر کرده و اگر به سود ختم شد، روپرت معمولاً از ثروت اندوخته‌اش استفاده کرده و امتیاز کل پروژه را می‌خرد. در واقع او به ثروت گسترده‌اش مغرور نمی‌شود و در سرمایه‌گذاری‌ها عجله نمی‌کند.

۳- مرداک در سوء‌استفاده از غرایز جنسی برای جذب مخاطب، ابایی ندارد.

۴- جیمز و لاکلان مرداک، پسرهای روپرت مرداک سال‌ها است وی را در مدیریت یاری می‌کنند (البته دست‌کم بیش از ۱۲۰ شرکت در حوزه‌های مختلف با مالکیت خانوادگی در ایالات متحده فعالیت می‌کنند). ریچ گرینفیلد تحلیل‌گر رسانه می‌گوید «مالکیت خانوادگی به مالکان اجازه می‌دهد درآمدهای کوتاه‌مدت را فدا کنند تا سرمایه‌گذاری‌هایی با ارزش بلندمدت انجام دهند»، امتیازی که برای مدیرعامل شرکت‌های سهامی به دلیل لزوم بازدهی و راضی‌کردن سهامداران وجود ندارد.

۵- هیچ چیز مرداک را راضی نمی‌کند. او همیشه بهتر و بیشتر را می‌خواهد و اگر چه قدم به قدم پیش می‌رود، اما از همان ابتدا بیشترین و بزرگترین هدف را در نظر می‌گیرد. همین الان در حال قطعی‌کردن خرید بقیه سهام شرکت «اسکای» است که یکی از بزرگترین پخش‌کنندگان برنامه‌های سرگرمی در اروپا به زبان‌های مختلف است. چیپ اسمیت قائم مقام معاون امور عمومی «فاکس قرن ۲۱» می‌گوید «راهبرد اصلی ما برای رشد، شکل‌دادن به یک برند جهانی از طریق فعالیت‌های عمیقاً محلی و بومی» است. وی تجربه‌ای که شرکت مرداک در دهه‌های متوالی کسب کرده، مزیت نسبی وی در فعالیت اقتصادی‌اش دانست.

گزارش کامل مشرق از چگونگی شکل‌گیری امپراتوری رسانه‌ای مرداک در جهان را می‌توانید در اینجا بخوانید.

منابع

https://www.axios.com/the-murdochs-global-ambitions-2486932107.html

http://content.time.com/time/nation/article/0,8599,13945,00.html

https://www.theguardian.com/media/2006/aug/09/business.india

https://en.wikipedia.org/wiki/Direct-to-home_television_in_India

http://familybusinessindex.com

https://www.breakingviews.com/considered-view/cheap-data-feeds-murdochs-indian-cricket-pitch