به گزارش مشرق، «سیدرضا میرطاهر» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:
در چارچوب افزایش تنش‌ها بین امریکا و ترکیه شاهد بروز اقدامات متقابل دو کشور در حوزه کنسولی هستیم.در این راستا سفارت امریکا در ترکیه و متعاقب آن، سفارت ترکیه در امریکا در اقدامی متقابل خدمات روادید را محدود کردند. این اقدام متقابل آنکارا و واشنگتن پس از بازداشت یکی از کارکنان دفتر دیپلماتیک امریکا در استانبول صورت گرفت که امریکا اتهامات علیه وی را بی‌پایه و اساس دانست. دو کشور اعلام کردند نیاز دارند تعهد طرف مقابل را درباره تأمین امنیت کارکنان خودشان ارزیابی کنند.
واشنگتن همچنین اعلام کرد این اقدام آنکارا به روابط این دو متحد ناتو لطمه وارد خواهد کرد. یکی از کارکنان کنسولگری امریکا در شهر استانبول ترکیه هفته گذشته به اتهام ارتباط با فتح‌الله گولن، رهبر مخالفان ترکیه که در تبعید خود خواسته در امریکا به سر می‌برد، بازداشت شد. ترکیه گولن را به طراحی کودتای نظامی نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ در این کشور متهم می‌کند و از امریکا درخواست کرده است او را به ترکیه تحویل دهد. بروز اختلافات و تنش بین واشنگتن و آنکارا از سال ۲۰۱۶ روند افزایشی داشته است.
دلایل و علل مختلفی در این زمینه مطرح است؛ نخست اینکه پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶، نحوه رفتار دولت ترکیه با کودتاچیان و عوامل مرتبط با آنها، مورد انتقاد دولت وقت امریکا یعنی دولت باراک اوباما قرار گرفت. در مقابل رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، امریکا را عامل برپایی و سازمان‌دهنده این کودتا تلقی کرد و خواهان استرداد فتح‌الله گولن شد، خواسته‌ای که امریکایی‌ها به آن پاسخ مثبت ندادند.
از سوی دیگر ترک‌ها امیدوار بودند که با روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهوری جدید امریکا و موضع علنی وی مبنی بر عدم دخالت در امور داخلی ترکیه که کاملاً بر خلاف موضع اوباما بود، برهه جدیدی در روابط دو کشور عضو ناتو ایجاد شود. امریکا از متحدان اصلی آنکارا محسوب می‌شود و دو کشور همکاری گسترده امنیتی و نظامی با هم دارندکه از جمله آنها در اختیار داشتن پایگاه هوایی اینجرلیک در ترکیه است.
در این پایگاه علاوه بر هواپیماهای جنگی و پشتیبانی امریکا، سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی نیز مستقر هستند. در حال حاضر پایگاه نظامی اینجرلیک مورد استفاده نیروی هوایی امریکا و محل استقرار جنگنده‌های ائتلاف تحت رهبری امریکا علیه داعش است. با این حال چرخش آشکار دولت ترامپ رئیس‌جمهوری امریکا به سوی کردهای سوریه ناخرسندی شدید آنکارا را در پی داشته است.
در واقع اکنون ترک‌ها دریافته‌اند که این کشور اهمیت سابق را در استراتژی منطقه‌ای امریکا نداشته و اکنون واشنگتن به همراهی دو متحد دیگر خود یعنی رژیم صهیونیستی و رژیم سعودی طرح‌ها و اهداف دیگری را در منطقه دنبال می‌کند. به‌ویژه در برهه کنونی، تنش‌ها بین امریکا و ترکیه بر سر حمایت نظامی امریکا از نیروهای موسوم به «یگان‌های مدافع خلق کرد» (ی‌پ‌ج) در سوریه شدت گرفته است. ترکیه یگان‌های مدافع خلق کرد را بخشی از حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) می‌داند که سه دهه است شورشی را علیه دولت ترکیه در جنوب شرق این کشور آغاز کرده است. این روند همچنان ادامه دارد.
تقویت کردهای سوریه به معنای تقویت غیرمستقیم پ‌ک‌ک بوده و این مسئله، مسلماً باعث افزایش درگیری‌های مسلحانه و ناامنی به‌ویژه در جنوب شرقی ترکیه خواهد شد.از دیدگاه آنکارا اکنون واشنگتن به طور مستقیم به دشمنی با ترکیه با حمایت همه‌جانبه از دشمنان آن پرداخته است و طبیعتاً این مسئله باعث واگرایی هرچه بیشتر ترکیه و امریکا خواهد شد. از سوی دیگر بهبود قابل توجه روابط ترکیه و روسیه و به‌ویژه امضای قرارداد فروش سامانه موشکی اس -۴۰۰ بین دو کشور نگرانی شدید واشنگتن را موجب شده است.
در این راستا امریکا پیش‌تر قصد ترکیه، شریک خود در ناتو را برای این معامله تسلیحاتی بزرگ با روسیه مورد انتقاد قرار داده است. وزارت دفاع امریکا هشدار داده که به‌کارگیری فناوری روسی معضلاتی را برای همکاری‌های نظامی در چارچوب ائتلاف ناتو به وجود خواهد آورد. در واقع اعتراض‌های امریکا به این قرارداد تسلیحاتی، بخشی سیاسی و قسمتی دیگر مربوط به قوانین خرید تسلیحات ناتو می‌شود. امریکا و برخی کشورهای عضو ناتو مانند آلمان و هلند در سال‌های گذشته سیستم‌های موشکی پاتریوت را در نقاط مرزی ترکیه و سوریه مستقر کرده بودند و مدعی بودند که ترکیه زیر چتر امنیتی و هسته‌ای ناتو قرار دارد و نیازی به خرید و استقرار تسلیحات پدافندی به‌ویژه سامانه‌های موشکی ندارد.
در عین حال امریکا اعلام کرده است که ترکیه باید خریدهای تسلیحاتی خود را در چارچوب قوانین ناتو صورت دهد، اما آنکارا برخلاف این خواسته عمل کرده است. در واکنش به این انتقادات، رئیس‌جمهور ترکیه تأکید کرده «هیچ کس حق ندارد درباره تصمیمات مستقل ترکیه در مورد صنایع دفاعی‌اش اظهارنظر کند.» با این حال امریکا کماکان به این مسئله واکنش نشان می‌دهد.
کما اینکه در اواخر شهریور ۱۳۹۶ «بن کاردین» سناتور دموکرات امریکایی به کاخ سفید پیشنهاد داد که تحریم‌هایی را علیه ترکیه اعمال و حتی عاقلانه بودن ادامه عضویت این کشور در ناتو را بررسی کند. در عین حال اقدام ترکیه را می‌توان نوعی واکنش منفی آنکارا در قبال سیاست واشنگتن مبنی بر حمایت تسلیحاتی و لجستیکی از کردهای سوریه تلقی کرد. با توجه به روند کنونی، امید چندانی به بهبود روابط ترکیه و امریکا نمی‌رود و می‌توان انتظار داشت که تنش‌ها در روابط دو کشور ادامه پیدا کند و حتی به سایر حوزه‌ها گسترش یابد.
۰۸:۰۹ - ۱۳۹۶/۰۷/۱۸
