به گزارش مشرق ، تهران امروز نوشت: تخت جمشید ترک خورد»؛ انتشار این خبر لرزه بر پیکر بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی انداخت، هرچند که کارشناسان و متخصصان این حوزه معتقدند که ترک خوردن پیکر تاریخی تخت جمشید مسئله‌ای است که بنا به دلایل طبیعی احتمال رخ دادن آن وجود دارد با این حال انتشار این خبرها باعث می‌شود که مسئله اصلی تخت جمشید تحت الشعاع قرار بگیرد. یعنی مسئله تعطیل شدن کارگاه‌های مرمتی این بنای جهانی.

شاید به همین دلیل هم است که مسئولان سازمان میراث فرهنگی می‌توانند به‌راحتی این خبر را تکذیب کنند. برای اینکه درد اصلی تخت جمشید، تعطیلی کنونی کارگاه‌های مرمتی به دلیل نبود اعتبارات کافی است نه اینکه ترک‌هایی بر بدنه آن ایجاد شده.

مازیار کاظمی، کارشناس میراث فرهنگی و مدیر سابق پایگاه تخت جمشید اما در مورد این ترک‌ها می‌گوید: «تصاویر منتشر شده در مورد ترک‌های تخت جمشید گویای همان مشکل قدیمی است که این بناهای تاریخی همچون بسیاری از محوطه‌های تاریخی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.»

به گفته او، محوطه‌های تاریخی به‌دلیل شرایط رطوبتی معمولا رو به فرسایش هستند. در تخت جمشید نیز به دلیل آنکه مصالح به کار رفته در آن سنگ‌های آهکی است و این سنگ‌ها به‌دلیل برخورد رطوبت حاصل از بارندگی، مداخله آلاینده‌های محیطی و اسیده شدن محیط مرطوب روی سنگ و خورده شدن رگه‌های موجود باعث ایجاد شکاف‌های جدید یا عریض شدن شکاف‌های قدیمی می‌شود. کاظمی می‌گوید:«یکی دیگر از دلایلی که ممکن است باعث ایجاد ترک شود، بار گذاری قطعات سنگین ناشی از مرمت‌های قبلی است. در بسیاری از موارد مرمت نعل درگاه‌های تخت جمشید در دوران گذشته باعث آسیب دیدگی جرزهای زیرین شده است به‌طوری که در مرمت درگاه شمال شرقی کاخ صد ستون، پایگاه پارسه پاسارگاد پس از رایزنی با کارشناسان متخصص ایتالیایی به این نتیجه رسیدند که مرمت این درگاه و بالا کشیدن نعل درگاه را متوقف کنند.»

اکنون براساس مشاهدات عینی و گفته‌های کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی کارگاه‌های مرمت عظیم‌ترین بنای سنگی جهان به صورت نیمه تعطیل درآمده است. او ‌معتقد است: «ما می‌دانیم که احتمال به وجود آمدن این ترک‌ها وجود دارد، اما باید دید که کارگاه‌های مرمت چه وضعیتی دارند. آیا این کارگاه‌ها فعال هستند و کنترل دائم روی تخت جمشید انجام می‌شود؟

پایگاه پارسه پاسارگاد از سال 1380 کار بررسی و مطالعات درخصوص پایش و آسیب‌شناسی مجموعه را انجام داده است و اولویت‌های مرمتی را نیز مشخص کرده است اما آیا از سال 1387 که استقلال مالی پایگاه از بین رفت و بودجه این پایگاه بنای عظیم، به اداره کل میراث استان فارس واریز شد، بودجه لازم درخصوص پایش، حفاظت و مرمت و استخدام و آموزش نیروی متخصص از سوی استان در اختیار این مرکز قرار گرفته است؟ طی چند سال گذشته چند کارشناس به مجموعه اضافه شده و چند کارشناس خارج شده اند؟»


کاظمی می‌گوید: «اکنون ما می‌دانیم که در محوطه‌های تاریخی امکان چنین مسائلی وجود دارد اما مسئله مهم آن است که در حال حاضر کارگاه‌های مرمتی در تخت جمشید به صورت نیمه تعطیل درآمده است و همین امر باعث می‌شود که مشکلات جدی برای این بنای تاریخی به وجود آید.» به‌اعتقاد او، کارشناسان میراث فرهنگی باید مرتبا این بنای تاریخی، ترک‌های به‌وجود آمده در پیکر آن را بررسی و کنترل کنند اما امروز شاهد آن هستیم که به دلیل نبود اعتبارات مهم‌ترین پایگاه مرمتی ایران، کارگاه فعال ندارد. در همین حال، حمیدرضا خسروانی، مدیر انجمن اهورامنش که بارها و بارها نقدهای متعددی درباره نحوه مرمت تخت جمشید ارائه داده است، در این باره به تهران امروز می‌گوید: «اکنون مدتی است که کارگاه‌های مرمت تخت جمشید به صورت غیرفعال درآمده‌اند و باید این مسئله بسیار جدی دنبال شود.»

برخی از کارشناسان میراث به نحوه آخرین مرمت‌های تخت جمشید، نقدهای جدی وارد کردند. این مسئله اگر چه با چالش‌های بسیاری همراه است اما به نظر می‌رسد که با وجود شرایط کنونی سازمان میراث فرهنگی نباید بی‌تفاوت بوده و این مسئله را باید به صورت جدی دنبال کند.از سوی دیگر، اکنون مسئله مهم تعطیلی کارگاه‌های مرمتی تخت جمشید مطرح است. اینکه چرا باید یکی از مهم‌ترین کارگاه‌های مرمتی بناهای مهم تاریخی ایران، به دلیل نبود اعتبارات مناسب از کار بیفتد، سوالی است که بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی کشور در انتظار پاسخ آن هستند.