سرویس جهان مشرق - ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دوشنبه صبح  قبل از آغاز سفر خود به ترکیه و مصر توقفی چند ساعته در پایگاه هوافضای روسیه در حمیمیم واقع در لاذقیه سوریه داشت. وی در جریان این سفر ضمن دیدار با بشار اسد رئیس جمهور سوریه، دستور خروج واحدهای نظامی روسیه از سوریه را صادر کرد.

درگیری مسلحانه در سوریه از ماه مارس 2011 آغاز شد، آمریکا کشورهای غربی که ابتدا به بهانه براندازی دولت مرکزی از گروه های تروریستی تحت پوشش حمایت از مخالفان معتدل حمایت می کردند، وقتی این گروه ها را در تحقق اهداف خود ناموفق دیدند، مستقیما وارد عمل شده و از سال 2014 با تشکیل ائتلاف موسوم به ضد داعش و بدون موافقت و مجوز دولت مرکزی سوریه اقدام به مداخله نظامی در این کشور کردند. روسیه البته با موافقت دمشق از سپتامبر 2015 در حال اجرای عملیات علیه داعش در سوریه است.

در شرایط کنونی و در حالی که با ریشه کن شدن داعش در سوریه بهانه برای ابقای حضور نیروهای آمریکایی در خاک سوریه به پایان رسیده، خروج نیروهای روسی مزید بر علت شده تا فشار افکار عمومی برای خروج آمریکایی ها از سوریه افزایش پیدا کند.

روسیه طی ماه‌های اخیر انتقادات گسترده‌ای را متوجه حضور نظامی نامشروع آمریکا در سوریه کرده و تصمیم اخیر این کشور، اهرم فشار بیشتری در روند مذاکره با شرکای آمریکایی خواهد بود. علاوه بر صدور دستور ولادیمیر پوتین برای خروج بیشتر نیروهای آمریکایی از سوریه، آنچه که توجه صاحب‌نظران و تحلیلگران را به خود جلب کرده ، باقی ماندن تعداد محدودی از نیروها برای انجام مأموریت‌های مشخص از جمله نظارت بر مناطق کاهش تنش در این کشور است. وزارت دفاع روسیه ساعاتی پس از صدور دستور پوتین اعلام کرد که اجرای این دستور آغاز کرده است.

خروج این بخش از نیروهای روسی از پایگاه‌های نظامی این کشور در سوریه نمی‌تواند به موجودیت و نفوذ روسیه در سوریه ضربه ای بزند. پایگاه نظامی حمیمیم و طرطوس همچنان به عنوان مرکز عملیات نیروهای نظامی روسیه باقی خواهد ماند و تعدادی از عناصر پلیس نظامی و مشاوران نظامی این کشور بر اساس مأموریت‌های ویژه ، حضور خود در سوریه را حفظ خواهند کرد.

واقعیت این است که برنامه کاری ولادیمیر پوتین در سفر خاورمیانه ای خود به مصر و ترکیه تا حد زیادی به تحولات مربوط به سوریه مرتبط است . روند انتقالی سوریه در مرحله پس از داعش به مرحله سازش سیاسی بحران که در مذاکرات ژنو نیز دنبال می شود، یکی از محورهای اساسی مذاکرات پوتین در قاهره و آنکارا است.

پوتین از یک ماه پیش و هم زمان با اعلام تلاش برای برگزاری کنفرانس جامعه مردم سوریه ، فعالیت‌های دیپلماتیک فشرده‌ای را برای برگزاری کنفرانس‌ انجام داد. وی در درجه اول با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا توافق کرد که در اجرای این کنفرانس مانع‌تراشی نکند. طرح او در ادامه با استقبال بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه مواجه شد و نظر موافق رجب طیب أردوغان و حسن روحانی رؤسای جمهوری ترکیه و ایران را در جریان نشست سوچی دریافت کرد. روسیه بعد از پیروزی محور مقاومت در عرصه میدانی، تلاش زیادی به کار بست تا بتواند میان دار روند مذاکرات سیاسی برای حل و فصل بحران سوریه در مرحله آینده این کشور باشد.

ولادیمیر پوتین همچنین از طریق این سفر تلاش کرد بر نقش خود در مبارزه با گروه‌های تروریستی و پیشبرد روند سیاسی در سوریه تاکید کند. چرا که این سفر اندکی پس از آن صورت گرفت که مسکو پیروزی بر گروه تروریستی داعش در سوریه را اعلام کرده بود.

پوتین با جلب توجه طرف‌های منطقه‌ای در بحران سوریه تلاش دارد علاوه بر این که سازش سیاسی این بحران را از دسترس آمریکا و منافع و توطئه های این کشور دور کند، سعی دارد برگه انتخاباتی مهمی را برای خود محقق کند تا بتواند بهترین نتایج را در انتخابات ریاست جمهوری این کشور برای خود محقق کند.

همراه کردن ترکیه با برنامه های مسکو برای پوتین کار مشکلی نیست، بویژه که واشنگتن پشت اردوغان را خالی کرده و همچنان به حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه ادامه می دهد. علاوه بر اینها پوتین خبر خوشی برای اردوغان داشت و به او وعده داد که همکاری‌های بیشتری با این کشور در رابطه با منطقه عفرین خواهد داشت و تضمین هایی را به آنکارا ارائه می کند، مبنی بر اینکه اجازه تبدیل شدن این منطقه به عرصه‌ای برای تهدید امنیت ملی ترکیه را نخواهد داد.

رئیس جمهور روسیه بعد از نشست یک ساعته با أردوغان در آنکارا در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که در زمینه دور آینده مذاکرات آستانه و کنفرانس گفتگوهای ملی و روند سازش در سوریه شامل اصلاح قانون اساسی و اجرای انتخابات زیر نظر سازمان ملل متحد با اردوغان صحبت کرده است. اردوغان نیز اعلام کرد که بار دیگر برای بررسی اوضاع و پرونده سوریه به سوچی سفر خواهد کرد و با پوتین دیدار خواهد داشت.

کنفرانس مطبوعاتی پوتین پس از دیدار با عبدالفتاح السیسی نشان داد که این کشور مشکل در جلب نظر قاهره نخواهد داشت. آنکارا اعلام کرد که با دیدگاه‌های طرف روسی در پرونده سوریه از جمله در زمینه حفظ مناطق کاهش تنش و ایجاد شرایط مناسب برای مذاکرات سیاسی بین‌المللی و رسیدن به راه‌حل سیاسی فراگیر در راستای تحقق آرمان‌های ملت و حفظ وحدت سوریه و تمامیت مؤسسات این کشور موافق است.

مجموع برآوردها از سفر دوره ای پوتین نشان دهنده موفقیت نسبی این سفر دوره ای است، بنابراین باید گفت در مرحله پیش از برگزاری نشست های سیاسی برای حل بحران سوریه، فضای مناسبی برای نتیجه بخشی این مذاکرات وجود دارد و بیراه نیست اگر بیشتر نسبت به نتایج این دور از مذاکرات خوش بین باشیم. البته همچنان نباید از مانع تراشی طرف های غربی و رژیم های مرتجع عربی در رسیدن به راه حل سیاسی غافل ماند.