به گزارش مشرق، طرح جمعی گشت شبانه معاونان دادستان تهران در شب یلدا با حضور در بازداشتگاه‌ها، کلانتری‌ها، بیمارستان‌ها، اماکن حضور معتادان متجاهر، ورزشگاه‌ها، مراکز آتش‌نشانی، سوله‌های بحران و برخی رستوران‌ها به ریاست دادستان تهران اجرا شد. طرح گشت شبانه مسوولان حوزه قضایی از نظر کارشناسان می‌تواند نکات مثبت زیادی داشته باشد اما در مقابل نقاطی هستند که می‌توانند هر چه را رشته‌اند، پنبه کنند. تهران شهر بزرگ و پرجمعیتی است و خیلی از کارشناسان آسیب‌های اجتماعی معتقدند تهران دچار لجام گسیختگی‌ای در حوزه آسیب‌های اجتماعی شده است که در هر منطقه با چهره‌ای متفاوت،خود را نمایان می‌کند. این‌مشکلات و آسیب‌ها توانسته ضربه‌های زیادی را به وجهه شهری پایتخت بزند و مردم را ناراحت کند.
شاید آشنایی با مشکلات زیر پوستی شهر تهران راهکاری باشد تا مسوولان در حوزه قوه قضاییه و دادستانی تهران بتوانند برنامه‌ریزی درست و دقیق‌تری برای حل آنها بیابند. معضلاتی که مردم آن را بهتر از مسوولان پشت میزنشین درک و لمس کرده‌اند.
آقای محمدرضا بادامچی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی که زمانی خودش جزو همین گروه‌های شبگردی بوده است، درباره طرح‌های شبگردی مسوولان می‌گوید: «بنده چندین بار در این شبگردی‌ها با مسوولان نیروی انتظامی و قضایی حضور داشته‌ام و خیلی از اماکن و محله‌هایی در شهر تهران وجود دارند که در حال حاضر در محل‌هایی قرار گرفته‌اند و در دید مردم و مسوولان نیستند.»
او ادامه می‌دهد: «به هر صورت این املاک در مناطق مختلف وجود دارند و محلی برای حضور اراذل و اوباش شده‌اند. این موضوعی است که از پشت میز نمی‌توان نسبت به آن آگاهی داشت. برقراری این شبگردی‌ها باعث می‌شود تا بتوانیم از نزدیک با این مسائل روبه‌رو شویم.»
او اضافه می‌کند: «در این مراجعات حضوری می‌توان به این آگاهی رسید که آیا مشکلات در سطح شهر کاهش داشته یا افزایش و این طرح‌ها واقعاً در افزایش آگاهی مسوولان مؤثرند؟ صحنه‌هایی در این شبگردی‌ها دیده می‌شود که در شأن مردم و جامعه ما نیستند. ما باید خیلی زود این مشکلات را برطرف کنیم. خانواده‌هایی هستند که از سر ناچاری در محل‌های جرم خیز اسکان یافته‌اند که باید سریع‌تر به آنها رسیدگی کرد.»
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «خیلی از افرادی که در محل‌های جرم خیز به ناچار زندگی می‌کنند، در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار دارند. خیلی از صحنه‌هایی که از زندگی واقعی مردم دیده می‌شوند، قابل بیان نیستند و شرم آورند. البته خیلی از این معضلات خود را در روز نشان نمی‌دهند و شب هنگام راهی خیابان‌ها می‌شوند.»
معضلات مأیوس کننده
بادامچی در پاسخ به این سؤال که چقدر مسایلی که مسوولان در شبگردی با آن مواجه می‌شوند در برنامه‌ریزی‌های آنها برای مقابله با آسیب‌های‌اجتماعی مؤثر است، این‌گونه پاسخ می‌دهد: «برنامه ریزی‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی نیازی به حضور دائمی و فیزیکی مسوولان در سطح شهر ندارد. همین که به صورت تصادفی شب‌هایی را در این طرح‌ها شرکت کنند و وضعیت مردم را از نزدیک ببینند، خود برای برنامه‌ریزی کافی است.»
او اضافه می‌کند: «البته که دیدن معضلات از نزدیک برای برنامه ریزی مؤثرتر است. واقعاً گاهی خیلی مأیوس می‌شویم که در شهر تهران و برخی از شهرستان‌ها معضلات اجتماعی به‌شدت افزایش یافته و باید در این باره کاری جدی و عملی صورت بگیرد.»
زیرساخت‌های دردسرساز
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا نمایشی شدن این‌گونه برنامه‌ها می‌تواند نقاط مثبت این طرح‌ها را از بین ببرد، می‌گوید: «این‌طور نیست که برنامه‌هایی این شکلی و برنامه ریزی‌های آن بی‌نتیجه باشد، واقعاً در چندین سال، این عملیات بین مسوولان جا افتاده است.»
او اضافه کرد: «ما تعدد مدیریتی داریم و این نکته مهمی است که مدیران بتوانند نکات و مسائل یکدیگر را به خوبی درک کنند. ما خیلی از مدیران را هم دعوت می‌کنیم تا در کمیسیون حضور یابند تا بتوانیم درباره مشکلات و معضلات صحبت کنیم.»
بادامچی ادامه می‌دهد: «خیلی از مسائل ریشه در مسائل زیرساختی مثل اشتغال و اقتصاد دارد و در آنجاست که باید برای برطرف سازی آن تلاش کنیم. حقیقتاً اقدام در این حوزه بسیار سخت است چراکه به موقع برای حل این معضلات، در گذشته اقدام نشده است. معایب عملکرد مدیریتی نیز در زمان خودش مورد توجه قرار نگرفته و امروز شاهد معضلات زیادی هستیم که نتیجه همین کم کاری‌هاست.»
او می‌گوید: «اگر بتوانیم مدیریت معضلات اجتماعی را که از تعدد رنج می‌برد کمی منسجم‌تر کنیم، مسلماً وضعیت‌مان بهتر خواهد شد.»
سردرگمی
این نماینده مجلس در پاسخ به این سؤال که در برنامه ریزی‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی چقدر شرایط ایجاد آسیب‌های اجتماعی در مناطق مختلف، مورد توجه قرار می‌گیرند، این‌طور پاسخ می‌دهد: «مسلماً به شرایط ایجاد آسیب‌های اجتماعی توجه می‌شود، چراکه برنامه ریزی بدون توجه به این شرایط نمی‌تواند به موفقیت برسد.»او ادامه می‌دهد: « این اتفاق بار سنگینی بر دوش مدیران و مسوولان می‌گذارد تا در اولویت کار کنیم؛ این مسائل در برنامه ششم هم دیده شده‌اند. البته در برخی از موارد مثل حذف فقر مطلق هم دولت لایحه‌ای فرستاده تا در این موضوعات با اولویت حرکت و از حواشی دوری کنیم چراکه در برنامه مقابله با آسیب‌های اجتماعی، نباید دچار سردرگمی شویم.»
برنامه ریزی پس از برخورد
در شبگردی که دادستانی تهران همراه با تیم خود انجام داد شاید در نگاه اول بتواند تبعات مثبتی را برای این شهر و شهروندان آن به ارمغان آورد اما این همه ماجرا نیست. دانستن درد مردم و درگیری‌هایی که با آسیب‌های اجتماعی دارند صرفاً این گونه حل نخواهد شد.
خانم طیبه حاج محمدی یزدی، روان‌شناس و کارشناس مشاور خانواده درباره شبگردی‌های شهر تهران و بار روانی‌ای که برای جامعه به همراه دارد، به روزنامه صبح‌نو می‌گوید: «طرحی که برای شهرگردی و بررسی مسائل از نزدیک شروع شده، می‌تواند ثمرات زیادی برای جامعه داشته باشد، البته پس از پدیده‌ای که از این برنامه به وجود می‌آید استفاده کنند، قطعاً می‌تواند راهکارهای خوبی را به دست مسوولان که در خدمت مردم هستند، برای رفع مشکلات مردم و ساماندهی معضلات اجتماعی می‌تواند کمک کننده باشد.»
او اضافه می‌کند: «به دلیل اینکه مسوولان از نزدیک مردم را می‌بینند و مشکلات آنها را لمس می‌کنند با روحیه، توانمندی و قابلیت، آستانه تحمل، نحوه برخورد فرهنگی و روانی افراد با مسائل مختلف آشنا می‌شوند و از نظر بعد روان‌شناسی و روان‌شناختی کلیدواژه‌های روان‌شناختی‌ای را به مسوولان می‌دهد که زمان بررسی پرونده‌ای با آن نگاه روان‌شناختی بهتر می‌توانند مسائل را رفع کنند.»
تعامل و رفاه
خیلی از مسوولان کشور در جریان مشکلات مردم هستند اما ریزه کاری‌های آن را نمی‌دانند. همین ندانستن در برنامه‌ریزی‌های مسوولان برای مبارزه با معضلات تأثیر می‌گذارد و ممکن است برنامه‌ریزی چیزی نباشد که مشکلات را برطرف سازد.
یزدی اضافه می‌کند: «مسوولان قضایی در برخورد مستقیم با مردم می‌تواند پرونده‌هایی را که از نظر قضایی دچار انحراف شده، شناسایی و عوامل فردی و اجتماعی وقوع آن را با توجه به عوامل روان‌شناختی که به‌دست آورده‌اند، شناسایی کنند. با این اقدامات حتی ساماندهی مسائل تحریک کننده آسیب‌های اجتماعی را نیز می‌توانند برطرف کنند و این موضوع سهم بسزایی در رفاه فردی، اجتماعی و مردم
خواهد داشت.»
او ادامه می‌دهد: «این رفاه با نزدیک بودن، لمس کردن و مشاهده کردن به‌دست می‌آید که آرامش نسبی خوبی را برای کارگزاران و مسوولان و مردم ایجاد می‌کند و پدیده بزرگ‌تر این است که تعامل بین مردم و مسوولان بسیار مستحکم‌تر برقرار می‌شود.»
نسخه یکسان
خیلی گفته‌اند که مشکلات شهر تهران از یک جنس نیستند؛ کارشناسان معتقدند با توجه به این نکته، پیچیدن نسخه‌هایی یکسان برای مبارزه یا مقابله با آسیب‌های اجتماعی کار درستی نیست و نتیجه‌ای هم نخواهد داشت.
این روان‌شناس و کارشناس مشاور خانواده درباره راه کارهای رفع مشکلات اجتماعی می‌گوید: «نسخه‌های یکسان هیچگاه نتیجه‌ای برای رفع مشکلات و آسیب‌ها نداشته است. ممکن است نسخه‌هایی از نظر بافت فرهنگی منطقه‌ای بتوانند در حل مشکلات با توجه به موضوع خاص خود راهکار خوبی باشند اما نمی‌توانند راهکار کلی باشند.»
او با اشاره به ضرورت تهیه برنامه بافت فرهنگی مناطق، ادامه می‌دهد: «بافت فرهنگی مناطق و شناخت آن باعث می‌شود تا مشکلات را بهتر بررسی کنند. فرض کنید زمانی که بافت فرهنگی منطقه یک به دست می‌آید، این بافت حلال مشکلات هر منطقه‌ای نخواهد بود و باید بافت‌های فرهنگی آن مناطق بررسی شوند تا بتوان برنامه‌ریزی‌ای برای بافت‌های عام و خاص داشت.»
روی دیگر سکه
شبگردی در شهر تهران شاید بتواند برای مردم دلگرمی ایجاد کند اما این فقط یک روی سکه است، روی دیگر سکه این است که این طرح در ابتدای کار درگیر حواشی خودنمایی شود و ماهیتش را از دست بدهد. در این زمان است که باید منتظر تبعات مخرب آن باشیم. یزدی با اشاره به اینکه اجرای نمایشی طرح‌هایی شبیه شبگردی مسوولان می‌تواند اثرات منفی داشته باشد، می‌گوید: «اگر در این طرح برنامه‌ای برای مراحل بعد از بازدید و ملاقات مردمی نداشته باشند و فقط برای شوآف این‌کار را انجام دهند، بهتر است از ابتدا دست به چنین کاری نزنند چراکه این کار باعث ضعف اعتماد در مردم می‌شود و همان مقدار اعتمادی را هم که مردم قبل از اجرای این طرح برای حل مسائل و مشکلاتشان به مسوولان داشته‌اند نیز ممکن است از دست برود.» او ادامه می‌دهد: «طرحی موفق خواهد بود که دارای هدفمندی و مرحله بندی باشد و مجریان آن نقاط قوت و ضعف خود را بدانند و توانشان را بسنجند و ببینند که می‌توانند عامل اجرایی این طرح باشند یا نه و بعد اقدام عملی کنند.
درغیر این‌صورت نتیجه عملیات به شکست می‌انجامد.» این روان‌شناس و کارشناس مشاور خانواده می‌گوید: «در این شرایط اثرات سوء طرحی که قرار بود برای جامعه راهگشا باشد، بیشتر از بخش مثبت آن است و اگر این مسأله بخواهد به سرانجام خوبی نرسد بهترین کار لغو آن طرح است. چراکه در این صورت هزاران حس خفته بدون انتظار را بیدار نمی‌کنند که مردم در مقابل آنها بایستند و از مسوولان درخواست کنند.» تهران شهر بزرگی است که هر لحظه هم رشد می‌کند و همین موضوع نیاز دارد تا مسوولان انتظامی و قضایی برای برقراری امنیت روانی و همچنین امنیت اجتماعی توجه بیشتری به آن داشته باشند. شهرگردی که در آن برنامه‌ریزی‌ای برای برخورد با مشکلات و رفع آسیب‌های اجتماعی وجود نداشته باشد، خودش آسیبی است که نیاز به درمان دارد.
منبع: صبح نو
۰۹:۵۶ - ۱۳۹۶/۱۰/۰۳
