گروه جهاد و مقاومت مشرق - سیاوش عالیپور، نویسنده و کارگردان اهوازی یکی از هنرمندانی بود که با اجرای نمایش «دی و بهمن شصتهزار و پنج به روایت باد سخت» در جشنواره امسال حضور داشت. او اما پیش از اجرا به تماشاگرانش ماسکهایی داد و از آنها خواست تا نمایش را با این ماسکها تماشا کنند؛ اما بسیاری از تماشاگران کمتر از 50 دقیقه این ماسک را روی صورتشان تحمل کردند و عالیپور پس از اتمام اجرا، رو به مخاطبانش گفت: «ما در خوزستان هر روز اجراهای زیادی را با ماسک میبینیم، به دادمان برسید». او به ما میگوید که ریزگردها دیگر تبدیل به چیزی روزمره در زندگی خوزستانیها، بویژه شهرهای اهواز و آبادان و خرمشهر شده است؛ و حالا جشنواره را فرصتی مناسب برای اعتراض به عدم رسیدگی به وضعیت استانش، که این روزها هم گرفتار گرد و خاک شدید است، یافته. با او گفتوگویی کردهایم که میخوانید.
در اهواز جشنواره موفق تئاتر «ایران زمین» برگزار میشد. این جشنواره چه اندازه روی شما و همنسلانتان تأثیر داشت؟
حضور جدی ما به بدنه اصلی عرصه تئاتر استان با تمام شدن آن جشنواره همراه شد. «ایرانزمین» سطحی بسیار بالا از تئاتر به ما نشان داد که اکثر بچههای خوزستان خیلی جدیتر وارد تئاتر شدیم و آن را جدی گرفتیم؛ چون تئاتر خوب و با کیفیت عالی را از ابتدا دیدیم، کارهایی از ایتالیا و فرانسه به اهواز میآمدند که فیلمهایش را تئاتریهای تهران به سختی پیدا میکردند و ما آنها را روی سن تالار آفتاب، که در آن تمرین میکردیم، به شکل زنده میدیدیم،اما متأسفانه از آن جشنواره درست مواظبت نکردیم و قدرش را ندانستیم و از دستاش دادیم. آن جشنواره از ما گرفته شد و این فقدان نه تنها به بدنه تئاتر خوزستان که به بدنه تئاتر ایران لطمه وارد کرد.
نمایش شما روایتی متفاوت از جنگ است؛ در کنار آن مسائل زیستمحیطی را هم مطرح کردهاید. به نظرتان هنر تئاتر میتواند در اقدام یا تسریع مسئولان جهت رفع این معضلات، مؤثر باشد؟
مشکلات زیستمحیطی سالهاست رمق مردم خوزستان را گرفته است و حقوق اولیه زندگی را برای ما از میان برده و نفس کشیدنمان را حتی دشوار کرده است. این معضل ریزگردها بارها به شیوههای مختلف نقد شده و مردم اعتراضات متفاوتی را انجام دادهاند اما هیچکدام به نتیجه نرسیده است. این بار هنر تئاتر به کمک مردم بیصدای خوزستان آمده تا به مسئولان درد مردم و عواقب این عدم رسیدگی به این وضعیت را گوشزد کند. مقابله با این آب و هوا خود نوعی جنگ است، خوزستان هنوز در جنگ است، یک بار برای دفاع از وطن و یک بار برای داشتن هوای خوب.
نهادهای فرهنگی و هنری خوزستان چقدر از تئاتر حمایت میکنند؟
اداره فرهنگ و ارشاد کارش تولیت امور فرهنگی است؛ پل که نمیسازد؛ این اداره ریشش پیش ما گرو است و حمایت از ما وظیفهاش محسوب میشود. اگر ارشاد را کنار بگذاریم، ارگانهای دیگر به هیچ عنوان هیچ گونه حمایت و رسیدگی از فرهنگ و هنر نمیکنند. ما سالهاست اعتراض داریم و بشدت از این قضیه دلشکستهایم. من دوسال است برگزیده این استان هستم و نمایندهاش در تئاتر فجر، اما هیچ تشویق و حمایتی صورت نمیگیرد و بین من و کسی که کارمند، راننده یا معلم است فرقی در سیستم فرهنگی این استان وجود ندارد.
تا حالا برای اجرا در تهران اقدام کردهاید؟
هرسال این خواسته را داشتهام و فکر میکنم اثرم این کیفیت را دارد که بخواهد کنار آثار تولید تهران قرار بگیرد. سند حرفم حضور در جشنواره فجر است، اما از جایی به بعد از گلایه کردن خسته میشویم.
انتظارتان از مرکز هنرهای نمایشی برای سامان بخشیدن به وضعیت کنونی چیست؟
سالیان سال خبرنگاران از ما انتظاراتمان را میپرسند و ما حرفهایی را تکرار میکنیم. بیایید این سؤالها را از هم نپرسیم که فکر نکنیم به شعورمان توهین میشود. انتظارات ما و وظایف مرکز تعریف شده و مشخص است و اینکه این داغ کهنه باز شود چه فایده دارد؟! حتی اگر اعتراض مرا به دقیقترین شکل و پرحرارتترین حالت بنویسید چه اتفاقی میخواهد بیفتد اگر مسئولان به فکر ما نباشند. / روزنامه ایران