به گزارش مشرق؛ هتل کوبورگ شهر وین از دقایقی قبل میزبان نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران سیاسی و معاونان وزرای خارجه ایران و ۱+۴ (آلمان، ‌انگلیس، فرانسه، روسیه و چین) و با حضور هلگا اشمیت معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و بدون حضور آمریکاست.

سیدعباس عراقچی رئیس هیات ایرانی در نشست امروز کمیسیون مشترک برجام عنوان کرد که نشست امروز کمیسیون مشترک برجام یک نشست اضطراری است و به درخواست ایران برگزار می شود.

عراقچی با بیان اینکه این جلسه برای رسیدگی به خروج آمریکا از برجام تشکیل می‌شود، تصریح کرد: طبیعی است که خروج یکی از اعضای برجام از این توافق بین‌المللی، تبعاتی را برای اجرای برجام به همراه دارد که باید دیگر اعضا نسبت به این موضوع تصمیم‌گیری کنند.

بیشتر بخوانید:

تخت روانچی: برنامه موشکی خط قرمز ماست/ در هر شرایطی در برجام نخواهیم ماند

پوتین: حفظ برجام را نباید به مسئله موشکی و منطقه‌ای گره زد

وی با بیان اینکه این جلسه بدون حضور آمریکا برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: از نظر ما و دیگر اعضای عضو برجام، دیگر آمریکا عضو برجام نیست و ما در جلسه کمیسیون مشترک برجام این موضوع را رسیدگی می‌کنیم که برجام بدون آمریکا چگونه می‌تواند به کار خود ادامه دهد.

*ما هنوز به این تصمیم نرسیده‌ایم که در برجام خواهیم ماند یا نه

عراقچی با بیان اینکه قطعا این بررسی‌ها در تصمیم‌گیری نهایی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با موضوع برجام موثر خواهد بود، گفت: ما هنوز به این تصمیم نرسیده‌ایم که در برجام خواهیم ماند یا نه و این امر بستگی به این موضوع دارد که چگونه دیگر اعضای برجام می‌توانند آثار و تبعات خروج یک عضو برجام را جبران کنند، بخصوص کشورهای اروپایی باید به ما بگویند که چگونه در نبود آمریکا و بازگشت تحریم‌های این کشور، می‌توانند منافع ایران را در برجام تضمین کنند.

وی با اشاره به برگزاری جلساتی بین ایران و اروپا در سطح کارشناسی، معاون وزیر خارجه و وزیر خارجه در طول دو هفته گذشته در ارتباط با برجام و خروج آمریکا از این توافق بین‌المللی، افزود: ما در این جلسات نظرات یکدیگر را می‌شنویم و قطعا این بررسی‌ها در نتیجه و نوع تصمیم‌گیری ما در ارتباط با برجام موثر خواهد بود.

عراقچی با بیان اینکه جلسات کارشناسی ما با اروپا در سطوح مختلف برگزار شده است، تصریح کرد: در این جلسات در مورد حوزه‌های مختلف تحریم‌ها از جمله انرژی شامل نفت و گاز، بخش صنعت، خودرو، حمل و نقل، مسائل مربوط به هواپیما، مسائل بانکی و بیمه‌ای گفت‌وگو کرده‌ایم.

وی همچنین به برگزاری جلسات کارشناسی بین ایران و چین و روسیه اشاره کرد و گفت: آقای ظریف پیش از سفر به بروکسل در هفته گذشته به چین و روسیه نیز رفتند و با مقامات این کشور در مورد خروج آمریکا از برجام گفت‌وگو کردند.

عراقچی در گفت وگو با خبرگزاری صداوسیما، با بیان اینکه این جلسات کارشناسی ادامه دارد و در نشست امروز کمیسیون مشترک برجام نیز نشست‌هایی دوجانبه نیز بین اعضای کمیسیون برگزار خواهد شد، تصریح کرد: ما خواسته‌ها و مطالبات خود را با جزئیات و به صورت دقیق به طرف‌های مقابل اروپایی منعکس کرده‌ایم و آنها نیز انجام اقداماتی را آغاز کرده‌اند و ما را در جریان آن قرار داده‌اند.

معاون وزیر خارجه با بیان اینکه امیدواریم که با توجه به این رایزنی‌ها و گفت‌وگوها ظرف چند هفته آینده به یک جمع‌بندی مناسب دست پیدا کنیم، تصریح کرد: مجموع دیدگاه‌هایی که از اعضای برجام می‌شنویم و نتایج حاصل از مشورت‌ها و رایزنی‌ها با آنها، در تصمیم‌گیری نهایی ما در ارتباط با موضوع برجام تاثیرگذار خواهد بود.

*در کمیسیون مشترک مسائل مربوط به خودمان را مطرح خواهیم کرد

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه درباره نشست این دور کمیسیون مشترک برجام گفته بود: اولین بار نیست که این جلسه برگزار می شود و ما بعد از برجام به دفعات این نوع کمیسیون را برگزار کرده ایم. این کمیسیون به دعوت جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود و مشخصه آن اولین کمیسیونی است که آمریکا در آن حضور ندارد و با حضور سایر کشورهای عضو برجام برگزار می‌شود.

وی عنوان کرد: ما در کمیسیون مشترک مسائل مربوط به خودمان را مطرح خواهیم کرد و امیداور هستیم بتوانیم با طرح موضوعاتی بتوانیم سخن و تضمین های لازم برای ادامه برجام و ماندن ایران در آن از زبان اروپایی ها بشنویم.

*رایزنیها با اروپا

 در نشست مشترک وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی که با حضور فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سه‌شنبه شب ۲۵ اردیبهشت ماه در بروکسل پایتخت بلژیک و مقر اتحادیه اروپا برگزار شد، طرفین توافق کردند که نشست کمیسیون مشترک برجام جمعه چهارم خرداد ماه در وین پایتخت اتریش برگزار شود.

در این جلسه که محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه، «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حضور داشتند و یک ساعت و نیم به طول انجامید، طرفین بر ادامه رایزنی‌ها توافق کرده و طرفین حاضر در این نشست بر تعهد خود برای اجرای کامل و موثر برجام تأکید کرده و از خروج آمریکا از این توافق ابراز تأسف کردند.

نشست کمیسیون مشترک برجام جمعه و در پی درخواست ایران برگزار می‌شود. ظریف ۲۰ اردیبهشت ماه و دو روز پس از اعلام ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام در نامه‌ای به موگرینی خواستار برگزاری این نشست شده بود.

ظریف پیش از سفرش به بروکسل در جمع خبرنگاران گفته بود: «من روز ۲۰ اردیبهشت راجع به تخلفات آمریکا و اتفاقاتی که افتاده یک نامه به خانم موگرینی و یک نامه به دبیرکل ملل متحد نوشتم. در نامه به موگرینی درخواست کمیسیون مشترک شده است. کمیسیون مشترک طبق روال برجام با جلسه مدیران سیاسی شروع می‌شود و بعد در صورت ضرورت به سطح وزرا خواهد رسید.»

رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه شب ۲۵ اردیبهشت پس از نشست بروکسل در جمع خبرنگاران در این باره عنوان کرده بود: جلسه آتی جلسه کمیسیون مشترک است که به درخواست ایران در سطح مدیران سیاسی برگزار می‌شود و جلسه وزرا هم پیش بینی شده که در زمان مناسب تشکیل شود. جلسات کارشناسی نیز از روزهای آینده به صورت فشرده آغاز خواهد شد.

*نشستهای قبلی کمیسیون مشترک

به گزارش فارس، کمیسیون مشترک برجام پیش از این و در زمان حضور آمریکا در برجام شاهد برگزاری ۱۱ نشست بود. البته این کمیسیون دو بار هم در سطح وزرای خارجه و هر دو بار در نیویورک تشکیل جلسه داده است.

براین اساس، یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام ۲۵ اسفند ۱۳۹۶ (۱۶ مارس ۲۰۱۸) با حضور هیأت‌های ایران و گروه ۱+۵ (آمریکا، فرانسه، روسیه، انگلستان، چین و آلمان) و به ریاست سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وین برگزار شد. عراقچی ریاست تیم کارشناسی ایران شامل مدیرانی از بخش‌های سیاسی، بانکی و نفتی را بر عهده دارد.

کمیسیون مشترک مرکب از دولت‌های طرف برجام است و در سطح معاونان وزرای امور خارجه تشکیل جلسه می‌دهد و در عین حال، جلسات کارشناسی متعددی نیز در حوزه‌های مربوط به هم هسته‌ای و هم تحریم‌ها برگزار می‌کند. در این جلسات موضوعات مختلف مربوط به برجام رصد شده و در صورت لزوم تصمیمات مقتضی اتخاذ می‌شود.

در متن برجام و پیوست‌های آن وظایف متنوع و متعددی بر عهده کمیسیون مشترک گذاشته شده است که جزییات آن در بخش‌های مربوطه در متن برجام و پیوست‌ها و به طور خاص در پیوست شماره چهار برجام آمده است. در یک جمله، کمیسیون مشترک مسئولیت مراقبت از روند اجرای برجام از سوی همه طرف ها و رفع گره های احتمالی در این مسیر را دارد.

براساس پیوست چهار برجام، کمیسیون مشترک تاسیس می‌شود تا کارکردهایی که در برجام، از جمله پیوست‌هایش، به آن واگذار شده را اجرا کند. در برجام آمده است که نماینده عالی اتحادیه اروپا یا نماینده او به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک انجام وظیفه خواهد کرد.

کمیسیون مشترک بر مبنای ثابت سه ماهیانه و یا در هر زمان به درخواست یک عضو برجام از هماهنگ ‌کننده تشکیل جلسه خواهد داد. هماهنگ‌ کننده جلسه‌ ی کمیسیون مشترک را به گونه‌ای منعقد خواهد کرد که برگزاری آن بیش از یک هفته بعد از دریافت چنان درخواستی نباشد، مگر برای رایزنی‌ها بر اساس بخش Q پیوست یک و هر موضوع دیگر که هماهنگ ‌کننده و یا یک عضو برجام آن را فوری تشخیص دهد، که در این صورت جلسه در اولین فرصت ممکن که بیش از سه روز تقویمی از زمان دریافت چنان درخواستی نباشد، برگزار خواهد شد.

جلسات کمیسیون مشترک به نحو مقتضی در نیویورک، وین، یا ژنو برگزار خواهد شد. کشور میزبان بایستی مسائل شکلی ورود برای کسانی که در این جلسات شرکت می‌کنند را تسهیل کند.

کمیسیون مشترک می‌تواند با اجماع تصمیم بگیرد که ناظرانی را برای شرکت در جلسات خود دعوت کند. جز آنچه در بخش ۶ این پیوست درج شده که مشمول رویه‌ طبقه‌بندی محرمانه‌ سازمان ملل متحد خواهد بود، کار کمیسیون مشترک محرمانه است و تنها می‌تواند بین اعضای برجام و در صورت اقتضاء ناظران به اشتراک گذارده شود، مگر آنکه کمیسیون مشترک تصمیم دیگری بگیرد.

براساس بند ۳۶ برجام،   چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت نکرده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع کند؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را رعایت نکرده است، هر یک از دولت های گروه ۱+۵ می‌تواند اقدام مشابه به عمل آورد. کمیسیون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فیصله دهد، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. متعاقب بررسی کمیسیون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پایبندی فیصله نیافته است، می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد. وزیران ۱۵ روز خواهند داشت تا موضوع را فیصله دهند، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود.  

*دو روندی که ایران همزمان دنبال می‌کند

آنگونه که ظریف عنوان کرده جمهوری اسلامی ایران همزمان دو روند را پی می‌گیرد؛ یکی روند برجامی است که از طریق کمیسیون مشترک دنبال می‌شود و دیگری روند مذاکرات دو و چندجانبه با سایر اعضای برجام (منهای آمریکا) است.

در همین راستا مذاکرات کارشناسی ایران و اتحادیه اروپا از ۲۴ اردیبهشت ماه در بروکسل و به ریاست سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران آغاز شد و دور دوم این مذاکرات از روز سه‌شنبه اول خرداد ماه در وین برگزار شد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه روز چهارشنبه دوم خرداد ماه پس از جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران در این باره گفت: بعد از جلساتی که در هفته گذشته من در چین، روسیه و بروکسل داشتم، همکاران من از دیروز (سه‌شنبه) مذاکرات خود را با اعضای اتحادیه اروپا شروع کردند. همینطور ما مذاکرات بسیار فشرده‌ای را به صورت متناوب بعد از ترک و مسکو با دوستان چینی و روسی در سطوح کارشناسی برای برنامه‌ریزی‌های گسترده‌تر داریم.

وی اظهارداشت: روز جمعه هم جلسه کمیسیون مشترک را منهای آمریکا داریم. آمریکایی‌ها دیگر از برجام خارج شدند، لذا عضو مشترک هم نیستند و نمی‌توانند مانند گذشته در کمیسیون مشترک مانع تراشی کنند. کمیسیون مشترک بدون آمریکا برای بررسی اینکه چگونه اعضای باقیمانده برجام می‌توانند تعهدات برجامی را اجرا کنند، برگزار خواهد شد.

ظریف تاکید کرد: ما صرفا درباره برجام صحبت می‌کنیم، نه خواسته ای بالاتر از برجام داریم و نه حرفی بیرون از برجام در این جلسات زده خواهد شد، یعنی اینکه جلسات راجع به برجام است. طبیعتا خواسته‌های ما همان‌هایی است که برای مردم ما در برجام تضمین شده است. البته دستاوردهای سیاسی حقوقی و امنیتی ما که حتی با رفتن آمریکا تقویت شده است، دستاورهای اقتصادی که با رفتن آمریکا متضرر شده را باید سایر اعضای برجام برای ما تامین کنند.

وزیر امور خارجه گفت: ما هم برنامه‌های قابل توجهی در این زمنیه داریم، صحبت‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته است اما هنوز زود است که ببینیم آیا سایر اعضا برجام می‌توانند تضمین های لازم را به جمهوری اسلامی بدهند یا اینکه ما خودمان با روش هایی که داریم این تضمین‌ها را قطعی‌تر بکنیم. این‌ها را در روزهای آینده و در چند هفته آینده خواهیم دید.

وزیر امور خارجه در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره فرصت تعیین شده از سوی جمهوری اسلامی ایران برای اروپایی‌ها جهت ارائه تضمین‌های لازم به ایران، گفت: آنچه که ما مشخص کردیم و در صحبت‌های آقای رئیس‌ جمهوری نیز مطرح شد فرصت چند هفته‌ای بود؛ روند داخلی برجام روند چند هفته‌ای است که از روز جمعه شروع می‌شود، ‌ ما این روند را ادامه می‌دهیم.

*اروپایی‌ها باید ثابت کنند که این بار قصد تکرار آن بدعهدی را ندارند

رهبر معظم انقلاب روز چهارشنبه در دیدار سران قوا و جمعی از مسئولان و کارگزاران نظام، شروطی را برای ادامه برجام از سوی ایران بیان داشتند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به بدعهدی و بی‌صداقتی ۳ کشور اروپایی در اوایل دهه ۸۰ بر سر مسئله هسته‌ای افزودند: اروپایی‌ها باید ثابت کنند که این بار قصد تکرار آن بدعهدی را ندارند.

رهبر انقلاب اعتراض نکردن ۳ کشور اروپایی به آمریکا در نقض مکرر روح و جسم برجام را موردانتقاد قراردادند و افزودند: اگر آن‌ها به آمریکا اعتراض می‌کردند ممکن بود کار به اینجا نرسد، اروپایی‌ها باید این غفلت را جبران کنند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خروج آمریکا از برجام را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل خواندند و افزودند: اروپایی‌ها باید قطعنامه‌ای علیه آمریکا به شورای امنیت ببرند و به این حرکت آمریکا اعتراض کنند.

رهبر انقلاب اسلامی در تبیین شرایط لازم برای ادامه برجام با اروپایی‌ها تأکید کردند: سران سه کشور باید متعهد شوند و قول دهند که بحث موشک و حضور منطقه‌ای ایران را مطلقاً مطرح نخواهند کرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مقابله صریح اروپایی‌ها با هرگونه تحریم آمریکا علیه ایران را از دیگر شرایط ضروری برشمردند و خاطرنشان کردند: همه بدانند جمهوری اسلامی از مؤلفه‌های قدرت خود از جمله دفاع از راه دور قطعاً دست نمی‌کشد.

ایشان عمق راهبردی را از دیگر مؤلفه‌های اقتدار ایران خواندند و افزودند: حضور در منطقه و طرفداری ملت‌ها از جمهوری اسلامی، عمق راهبردی ماست و هیچ دولت عاقلی از این مؤلفه‌های قدرت بخش صرفنظر نمی‌کند.

رهبر انقلاب اسلامی در باب تضمین‌های لازم اروپایی‌ها برای ادامه برجام افزودند: اگر آمریکایی‌ها توانستند درفروش نفت ایران خلل وارد کنند اروپایی‌ها باید خرید نفت از ایران به مقدار مورد نیاز ما را تضمین کنند.

تضمین بانک‌های اروپایی درباره دریافت و پرداخت وجوه تجارت دولتی و خصوصی با جمهوری اسلامی از دیگر نکاتی بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در همین زمینه بیان کردند.

ایشان خاطرنشان کردند: ایران با سه کشور اروپایی دعوا ندارد بلکه با توجه به سابقه اروپایی‌ها، ما به آن‌ها اعتماد نداریم و به همین علت آن‌ها باید تضمین‌های واقعی بدهند.
رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: اگر اروپایی‌ها در پاسخ به مطالبات ما تعلل کردند حق ایران برای آغاز فعالیت‌های تعطیل‌شده هسته‌ای محفوظ است.

ایشان در پایان با اشاره به دشمنی مبنایی، عمیق و مستمر آمریکا با اصل نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران تأکید کردند: شکست آمریکا در ماجرای اخیر در صورت ادای وظایف مسئولان، قطعی و بدون تردید خواهد بود.

علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی سه‌شنبه اول خرداد ماه پس از جلسه با اعضای کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران گفت: صنعت هسته‌ای ما به خوبی و با آهنگ خوب و اهداف تجاری سازی به پیش می‌رود و امیدواریم هیچ وقت به نقطه‌ای برای برگشت پذیری نرسیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: در بخش‌های مختلف آمادگی لازم را برای برگشت پذیری به قبل از «برجام» داریم، ولی امیدواریم که هیچ وقت به آن نقطه نرسیم.
وی خاطر نشان کرد: اگر بخواهیم برخی امور مانند غنی سازی را توسعه دهیم به عنوان مثال تولید را بیشتر و یا غنی سازی را بیشتر کنیم، ما آمادگی در این باره را داریم.