برگزاری نشست‌های بین‌المللی در این سطح و مذاکره در مورد موضوع حساسی مثل ادلب به صورت پخش زنده تلویزیونی برای مردم جهان بسیار تعجب‌آور بود. به طوری که سازمان سیا حاضر می‌شد تا هرگونه هزینه‌ای برای پی بردن به محتوای این مذاکرات پرداخت کند، اما آن را به صورت زنده تماشا کرد.

بیشتر بخوانید:

ترکیه: هدف ما متوقف کردن حمله به ادلب است

موضع اردوغان در مورد ادلب

در این نشست موضع رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه قابل تأمل بود. وی با اصرار فراوان خواستار آتش‌بس در ادلب بود. با اینکه ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به وجود گروه تروریستی النصره در ادلب اشاره می‌کرد، اما اردوغان بر درخواست خود تأکید می‌کرد. با این حال درخواست آتش‌بس از طرف رئیس‌جمهور ترکیه در بیانیه پایانی نشست تهران قرار نگرفت.

اما اصرار و تأکید اردوغان به برقراری آتش‌بس در ادلب، سؤالات زیادی در ذهن‌ها ایجاد کرد. این آتش‌بس قرار است بین کدام طرفین برقرار شود؟ در یک طرف گروه‌های تروریستی وجود دارد و در طرف دیگر دولت سوریه وجود دارد که در حال پاک‌سازی کشورش از تروریست‌های مسلح است. ترکیه در کدام طرف قرار دارد؟ آیا ترکیه‌ای که خودش بزرگ‌ترین قربانی تروریسم بوده است، باید این‌گونه از منافع تروریست‌های ادلب حمایت کند؟

آتش‌بس در ادلب به نفع چه کسی است؟

با نگاهی به خبرهایی که از ادلب منتشر می‌شود، متوجه وحشت و نگرانی تروریست‌هایی می‌شویم که حتی ملیت سوری هم ندارند و از کشورهای مختلف جهان به این کشور آمده‌اند. بخشی از آن‌ها در پی نجات جان خود هستند و بخشی دیگر آرایش جنگی گرفته‌اند.

گروه‌های تروریستی مورد حمایت آمریکا در پی خرید زمان برای بازسازی و تجهیز خود هستند. این گروه‌ها تحرکات زیادی در شهرهای سوریه آغاز کرده‌اند. با این شرایط برقراری آتش‌بس در ادلب به جز گروه‌های تروریستی مورد حمایت آمریکا و غرب، به نفع هیچکس نیست. آیا ترکیه متوجه است که با درخواست آتش‌بس در ادلب به چه کسانی خدمت خواهد کرد؟

برخی تحلیلگران موضع اردوغان در خصوص ادلب را صرفاً ژست سیاسی عنوان کرده‌اند، اما لازم به ذکر است که پس از نشست تهران و هم‌زمان با ادامه عملیات دولت سوریه در ادلب، دولت ترکیه حجم قابل توجهی از تجهیزات سنگین نظامی را روانه حاتای در منطقه هم‌جوار با منطقه عملیاتی کرده است. هلال‌احمر و سازمان امور فوق‌العاده ترکیه نیز در منطقه صفر مرزی کمپ‌هایی را برای متوقف کردن پناه‌جویان برپا کرده‌اند.

ابراهیم کالین سخنگوی اردوغان اعلام کرده است: وجود سربازان ترک تنها گارانتی برای عدم حمله به ادلب است؛ نیروی هوایی روسیه و نیروی زمینی سوریه با توجه به حضور سربازان ترک در آنجا اقدامی نمی‌توانند انجام دهند.

در واقع ترکیه از سربازان خود به عنوان سپر انسانی برای تروریست‌های موجود در ادلب استفاده می‌کند.

بسیاری از فرماندهان ارتش ترکیه که سابقه مبارزاتی فراوانی در مبارزه با گروه تروریستی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) دارند، در خصوص آتش‌بس در ادلب به دولت ترکیه هشدار می‌دهند. آن‌ها با یادآوری برقراری آتش‌بس بین دولت ترکیه و پ.ک.ک در سال‌های گذشته این اقدام را بزرگ‌ترین اشتباه استراتژیک اردوغان و داوود اوغلو عنوان کردند.

آن‌ها اعلام کردند که آتش‌بس برای گروه‌های تروریستی به منزله فرصت دادن به آن‌ها برای تجدید قوا است و اعلام کردند که پ.ک.ک بعد از هر آتش‌بس با نیروهای بیشتر و سلاح‌های پیشرفته‌تری به اقدامات تروریستی خود ادامه داده‌اند.

پیام‌های اردوغان از نشست تهران

اردوغان پس از نشست تهران پیام‌های قابل تأملی به پنج زبان از جمله زبان فارسی، انگلیسی و روسی خطاب به ایران و آمریکا در شبکه‌های اجتماعی خود منتشر و اعلام کرد: نمی‌توانیم شریک و نظاره‌گر بازی‌ باشیم که در راستای منافع رژیم بشار اسد است.

این سیاست اردوغان در مورد ادلب تا حدود زیادی خیال آمریکا و گروه‌های تروریستی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و حزب اتحاد دموکراتیک (پ.ی.د) را که در شرق فرات مستقر هستند، راحت کرد.

برات آلبایراک داماد اردوغان و وزیر خزانه‌داری و امور مالی ترکیه، قبل‌تر از نشست تهران با سفر به لندن پیام‌های خوشایندی برای آمریکا فرستاده بود.

اردوغان نیز در نشست تهران مواضعی گرفت که به مذاق آمریکا خوش آید. بیانات اردوغان برای آتش‌بس در ادلب و جلوگیری از پاک‌سازی این استان با اعلام رضایت مقامات آمریکایی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد. آن‌ها از مواضع رئیس‌جمهور ترکیه در نشست تهران بسیار خرسند بودند.

آیا مسئله اردوغان پول داغ است؟

مواضع اردوغان در نشست تهران مورد بحث و بررسی محافل سیاسی جهان قرار گرفته است. دولت ترکیه در شرایط بد اقتصادی قرار دارد و به سختی می‌تواند تا 7 ماه آینده که انتخابات شهرداری‌ها برگزار خواهد شد، ثبات اقتصادی ایجاد کند. به همین دلیل پیش از برگزاری انتخابات نیاز به پول داغ (Hot money) دارد و برای به دست آوردن این پول به رضایت آمریکا نیاز دارد. اردوغان با مواضعش در نشست تهران در حال پیام دادن به آمریکا بود.

آیا دولت ترکیه با سیاستی که در مورد ادلب پیش گرفته است، می‌تواند از نهادهای مالی بین‌المللی که تحت کنترل آمریکا هستند به پول داغ دست یابد؟ سخت است، اما حتی اگر این پول هم برایش تأمین شود تبعات سنگینی برای ترکیه خواهد داشت که قابل جبران نخواهد بود.

آمریکا کشوری است که تا چند برابر سود نکند هیچ امتیازی به هیچ کشوری نمی‌دهد. اگر با آمریکا دست بدهی نمی‌توانی بازویت را پس بگیری.

بحران اعتماد به ترکیه

ترکیه نیاز دارد که اقداماتی در جهت جلب اعتماد کشورهای دوست و متحد خود از جمله ایران و روسیه انجام دهد و از اقداماتی که این اعتماد را خدشه‌دار می‌کند، بپرهیزد. رفتارهای اردوغان در نشست تهران و در مورد سوریه باعث شده که دولتمردان ایران و روسیه در مورد اقناع افکار عمومی در حمایت از اردوغان و ترکیه با مشکل مواجه شوند.

اردوغان بایستی با توجه به خیانت‌ها و دشمنی‌هایی که واشنگتن در سال‌های اخیر علیه دولت و ملت ترکیه انجام داده است، دفتر آمریکا را برای همیشه ببندد و به دنبال اتحاد منطقه‌ای با ایران، سوریه، عراق و روسیه برای حل بحران‌های داخلی و منطقه‌ای باشد. اگر وی بخواهد هر دو طرف را همزمان اداره کند و بازی دهد ممکن است که هر دو طرف را از دست بدهد.

ترکیه در مورد مسئله سوریه از سال 2011 اشتباهات بزرگ استراتژیک انجام داده و در بحران کنونی سوریه نقش به سزایی دارد. ترکیه اکنون تاب تحمل اشتباهات جدید در سوریه را ندارد و می‌تواند با همکاری ایران و روسیه و عادی‌سازی روابط با دولت سوریه برای همیشه به بحران سوریه پایان دهد.