به گزارش مشرق، دکتر مجید شاکری تحلیلگر مسایل اقتصادی در کانال تلگرام اقتصاد سیاسی درباره بازار متشکل ارزی نوشت:

1. بازار متشکل ارزی اساسا چیه؟

این بازار ابتدائا یک اتاق تسویه(clearance house) بین صرافهاست. جایی که صرافها بصورت پیوسته بین خودشون معامله عمده اسکناس ارز انجام میدن. با تقریب خوبی نسبت بازار متشکل ارزی به بازار ارز مثل نسبت بازار بین بانکی به بازار پوله.

2. بازار متشکل ارزی یه نرخ جدید به نرخهای دلار اضافه می کنه؟

نه. همین حالا هم بصورت روزانه تسویه های کلان نقدی روزانه بصورت پیوسته ولی غیر متشکل و پشت تلفنی بین صرافها انجام میشه. این نرخ صرفا شفاف میشهط

3. نیما و سنا و ... که بودن، دیگه چه نیازی به بازار متشکل ارزی هست؟

نیما یک پلتفرم انتقال حواله است و ذاتا نمیتونه متشکل باشه چون در دنیای حواله یه ارز واحد مثل یوان بسته به محل، فروشنده، ریسکها،... میتونه  قیمتهای مختلف داشته باشه. بنا براین اساسا نیما اولا ربط مستقیمی به بازار نقد نداره ثانیا نمیتونه نقش شاخص قیمت گذاری رو داشته باشه. اونچه به اسم نرخ نیمایی میشنوید میانگین موزون بین محصولات مختلفه. حتی در ارز توافقی هم نرخ روی یک طیف از زیر قیمت نیما تا نزدیک قیمت سنا میتونه متغیر باشه( برای یک ارز واحد در یک روز واحد)

سنا هم اساسا یک سامانه ثبت خرده فروشی بین صراف و مشتری هست.

4. هدف بازار متشکل ارزی چیه؟

ایجاد کارایی اطلاعاتی معاملات عمده برای صرافان

تامین بخشی تسویه صرافان  در مقابل مداخلات قضایی داخلی و تحریم خارجی به ازای شفافیت اون( کاهش صرف ریسک معاملات)

کاهش واریانس نرخ نقدی

امکان مداخله ( خرید و فروش)منظم و بی فساد و پیوسته بانک مرکزی در نرخ بدون نیاز به افراد مشخص( یک جور عملیات بازار باز ارزی)

در بلند مدت جداسازی نحوه محاسبه نرخ دلار تهران از درهم در دبی( که ابزار اصلی تحریم امریکا در ١٣ ماه گذشته بوده)

5. چرا از نیما به عنوان راهبر نرخ گذاری در تهران استفاده نمیشه؟

نرخ  آزاد( اعم از حواله و نقد) همیشه از نرخ بازار نقد ( با تعدیل نسبت به صرف ریسک ها البته) محاسبه میشه. علت اونه که در بازار نقد ارز به ازاد ترین و در دسترس ترین و قابل انتقال ترین وجه خودش( اسکناس) مبادله میشه و تنوع محصولات هم اندک و به تعداد عناوین ارزی موحوده. ( فقط یه جور اسکناس یوان داریم بر عکس عالم حواله)
الان بازار "نقد"درهم هست که نرخ رو تعیین می کنه.

واقعیت دیگه اینه که با تشدید فشار تحریم تنوع محصولات حواله هم( بسته به صرف ریسک مبدا ارز) بیشتر شده و ناکارایی نیما برای نرخ سازی مشخصتر شده. در حالی که در بازار نقد تهران اساسا ریسک تنوع و نکول بدلیل تحریم وجود نداره.

6. بازار متشکل نرخ رو کاهش میده؟

بازار متشکل برای کاهش یا افزایش نرخ نیست. برای کشف قیمته. اما چون اینجا کشف قیمت واقعی انجام میشه و چون کارایی اطلاعاتی در اختیار صرافها بهتر از حالت سنتیه و چون افراد متعهد به تسویه معامله ای که کردن هستند( نمیتونن صرفا لفظ بیان)، واریانس نرخ بسیار کمتر از وضعیت سنتیه. در صورت  راهبر نرخ شدن بازار( که یک شبه هم رخ نمیده) واریانس نرخ بازار ازاد( خرده فروشی) هم بسیار کاهش پیدا می کنه.