به گزارش مشرق، قدیم‌ترها که هنوز تب زندگی صنعتی این قدر دامن همه‌مان را نگرفته بود، شبهای سرد سال، کرسی خانه مادر بزرگ پاتوق بسیاری از خانواده‌ها بود. گعده خودمانی و صمیمی که در سرمای هوا روح و جسم مان را گرم و پر انرژی می‌کرد.
در این میان خوردن میوه یکی از کارهای مرسوم در این جمع خودمانی بود، اما یک نوع میوه جایگاه خاص و ثابتی روی کرسی مادر بزرگ داشت که نامش انار بود.
میوه‌ای که قدمت آن به 4 هزار سال قبل برمی‌گردد و سوغات ایرانی‌ها بوده و از اینجا، به هند و سپس به آفریقای شمالی، چین، اروپا و آمریکا رفته است.
بیشتر بخوانید:
در قرآن کریم- آنجا که وصف بهشت و میوه‌های بهشتی آمده- از انار هم نام برده‌اند؛ یک میوه خوش‌آب و رنگ شفابخش که انگار، هر دانه‌اش دوای دردی است.
انار شباهت عمده به هندوانه دارد؛ داخل هر دو معمولا قرمز و گاهی سفید است؛ ضمن اینکه تا بازشان نکنی، رنگ و طعم داخلشان را نمی‌شود فهمید.
سیدضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه و استاد دانشگاه درباره «خواص انار»، اظهار داشت: انار یک میوه بهشتی است که ریشه، ساقه، برگ، پوست و آب آن سرشار از زندگی است و یکی از میوه‌هایی است که با تنوع ترکیباتش می‌تواند بیشترین مواد معدنی و ویتامین‌ها را به بدن برساند.
وی ادامه داد: توصیه می‌شود در این فصل همه مردم چه آنها که توان مالی داشته و چه آنها که ندارند نیز با میل کردن انار، خود را در مقابل هزینه‌های بالاتری که در اثر بیماری‌ها و آسیب به بدن متحمل می‌شود،بیمه کنند.
این متخصص تغذیه با اشاره به ترکیبات و مواد معدنی موجود در انار، خاطرنشان کرد: ترکیبات موجود در انار شامل پتاسیم، سدیم، قندهای مختلف، فیبر، ویتامین‌های A, B6,B12 کلسیم، منیزیم و آهن دارد؛ ضمن اینکه فوائد بی‌شماری در جهت حفظ سلامتی پوست، مو، ناخن، بهبود سلامتی قلب، رفع کم‌خونی و درمان انواع بیماری‌ها دارد.
*انار علائم پیری را به تأخیر می‌اندازد
مظهری با تأکید بر نقش بسیار موثر انار در حفاظت از قلب، گفت: انار علائم پیری را به تأخیر می‌اندازد و به دلیل آنکه ترکیبات آنتی‌اکسیدانی دارد باعث می‌شود آسیب‌های پوستی و آکنه را درمان کند و به تقویت فولیکول‌های مو پرداخته و جریان خون را بهبود می‌بخشد.
وی با بیان اینکه انار از ریزش مو جلوگیری کرده و باعث رقیق شدن خون، کاهش فشار خون و بهبود جریان خون می‌شود، گفت: انار دشمن رادیکال‌های آزاد است که از طریق تنفس، مایعات و جامدات و با شکستن و پیوستن در درون سلول‌های بدن ایجاد می‌شود؛ به طوری که آنها مهاجم بوده و به ترکیبات مختلف بدن حمله می‌کنند.
*40 درصد بیماری‌های مربوط به سرطان ریشه در تغذیه
این متخصص تغذیه اضافه کرد: از جمله ضررهای رادیکال‌های آزاد در بدن نفوذ آنها به هسته‌های سلول‌ها و ایجاد تغییرات در اطلاعات ژنتیکی آنها است؛ به شکلی که سلول‌ها را به سمت سرطانی شدن سوق می‌دهند که می‌توان با گنجاندن مصرف انار و میوه‌هایی که دارای ویتامین‌های C هستند، از سرطانی شدن سلول‌ها که به طرز گسترده‌ای بیماری‌های پرهزینه‌ای هستند، جلوگیری کرد؛ چرا که 40 درصد بیماری‌های مربوط به سرطان ریشه در تغذیه افراد دارد و می‌توان با بهبود تغذیه و گنجاندن میوه و سبزیجات از بروز آنها جلوگیری کرد.
مظهری در پاسخ به این پرسش که «چه زمانی باید انار را مصرف کنیم؟»، ابراز داشت: معمولاً باید بر مبنای اصول علمی تغذیه عمل کنیم. همیشه ما سه وعده غذایی شامل صبحانه، ناهار و شام به عنوان وعده‌های اصلی داریم که باید در زمان خود میل شوند؛ ضمن اینکه میان وعده‌ها نیز در بین نیمروز مصرف می‌شوند که گنجاندن میوه‌ها در میان وعده‌ها بسیار توصیه می‌شود.
وی متذکر شد: اصولاً میوه‌ها را نباید بلافاصله بعداز خوردن غذا مصرف کرد؛ برای اینکه زمان هضم و جذب غذا و میوه‌ها با هم تفاوت دارد و گاهی مصرف همزمان آنها تداخل ایجاد کرده و مشکلاتی را برای بدن ایجاد می‌کند.
این استاد تغذیه دانشگاه با اشاره به روش‌های مصرف انار، تصریح کرد: می‌توان آب انار را گرفت و استفاده کرد؛ ضمن اینکه می‌توانیم انار را جویده و هسته‌های آن را بیرون بریزیم اما اگر هسته‌های آن سفت نباشد و بتوانیم آن را بجویم، مغز دانه‌های انار دارای ترکیبات بسیار مفیدی از جمله روغن‌های اشباح نشده است.
*انار دشمن کم خونی
مظهری با اشاره به خاصیت‌های دیگر انار، افزود: یکی از خواص انار این است که به جذب آهن که از طریق مصرف حبوبات و غلات وارد چرخه تغذیه ما می‌شود، کمک می‌کند؛ چرا که یکی از بیماری‌های گسترده حال حاضر، کمبود فقر آهن در زنان، مردان و کودکان است.
وی با تأکید براینکه انار را می‌توان در هر زمان استفاده کرد، گفت: مصرف رب انار نیز بسیار مفید است؛ البته مصرف آب انار در خارج از خانه توصیه نمی‌شود؛ آن هم به دلیل وجود آلودگی‌ها و میکروب‌های موجود؛ ضمن اینکه باید گفت نگاه کردن به انار نیز اشتها برانگیز است.
این متخصص تغذیه در پاسخ به این پرسش که «میزان مصرف انار به صورت روزانه چه مقدار باید باشد؟»، یادآور شد: باید به این نکته طلایی در تغذیه توجه داشته باشیم که هر ماده‌ای که مصرف می‌کنیم، باید متناسب با سن و وضعیت بدنی هر فرد باشد.
*دیابتی‌ها انار را با احتیاط بخورند
مظهری با تأکید بر ضرورت توجه بیماران دیابتی در مصرف انار، بیان داشت: انار قندی دارد که باید افراد دیابتی به آن توجه کرده و مصرف آن را محدود کنند؛ ضمن اینکه کودکانی که نمی‌توانند دانه‌های انار را له کنند، باید آب آن را مصرف کنند؛ در نتیجه هر کس باید بنابر سیستم فیزیولوژی بدن خود تغذیه مناسب را انتخاب کند.
وی اضافه کرد: اگر بر مبنای توصیه‌های پذیرفته شده وزارت بهداشت هرم غذایی را تعریف کنیم، اگر روزانه بخواهیم تمام نیازهای بدن ما تأمین شود، باید بین 6 تا 11 واحد نان و فرآوردهای غلات مصرف کنیم؛ ضمن اینکه باید بین 5 تا 7 واحد از تولیدات گیاهی مانند سبزیجات به صورت خام و پخته مصرف شود که هر واحد آن 100 گرم و معادل یک لیوان سبزی خام و نصف لیوان سبزی پخته است.
این متخصص تغذیه متذکر شد: مصرف میوه‌ها نیز باید بین 200 تا 500 گرم و بسته به میزان انرژی مورد نیاز باشد. هر واحد میوه 100 گرم میوه‌ای است که به غیر از پوست بوده و مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در نتیجه در چارچوب این جیره غذایی روزانه می‌توان از میوه‌های مختلف از جمله انار استفاده کرد.
مظهری ادامه داد: اگر در هر فصل میوه‌های آن فصل به صورت صحیح مصرف شود به سیستم دفاعی بدن از نظر تغییرات ساعت بیولوژیکی، تغییرات ساعت خواب و بیداری کمک می‌کند تا از سلامت کاملی برخوردار باشیم.
وی اضافه کرد: ما از آنچه می‌خوریم ساخته و پرداخته شده و انرژی دریافت می‌کنیم و خارج از این مواد غذایی هیچ چیز را نمی‌توانیم جایگزین کنیم.
این استاد دانشگاه گفت: ویتامین‌ها و موادی که به صورت تقویت کننده هستند، اثراتی که در خارج از بدن دارند گاهی اوقات در درون بدن به عکس زیان‌آور هستند و اگر به صورت متعادل از همه میوه‌ها از جمله انار استفاده کنیم، بسیار مطلوب است.
جایگاه ارزش غذایی انار در روایات:
از امیرالمومنین علی (ع) روایت شده است که فرمودند: انار را با پیه‌اش بخورید که معده را دباغی می‌کند و همچنین فرمودند: کودکان خود را انار بخورانید که زودتر زبانشان باز می‌شود.
امام باقر(ع) فرموده‌اند: میوه صدوبیست نوع است که رأس همه آنها انار است.
امام صادق (ع) فرموده‌اند: به کودکان خود انار بخورانید؛ زیرا آنها را زودتر به جوانی می‌رساند.
امام رضا(ع) فرموده‌اند: خوردن انار شیرین، مرد را توانا و نیکو می‌سازد.
نعمت‌الله مسعودی متخصص طب سنتی اظهار داشت: قبل از خوردن انار باید آن را خوب مشاهده کرد و از آن لذت برد. وقتی انار لذت‌بخش باشد اثرات فاعلی آن میوه در بدن بیشتر شده و باعث تولید خون سالم می‌شود.
وی ادامه داد: در بسیاری از بیماری‌ها که مربوط به خوردن است، به این خاطر ایجاد می‌شود که تولید خون کثیف می‌کند و باعث فشار خون، دیابت و... شده؛ در حالی که تمام اعضا و جوارح بدن می‌توانند از خواص انار استفاده کنند.
این متخصص طب سنتی افزود: اگر کسی با خوردن دانه انار دچار مشکل می‌شود، می‌تواند از آب انار استفاده کند. باید توجه داشته باشیم هنگام خوردن انار باید برگهای سفیدرنگ روی انار را مصرف کنیم؛ چرا که این برگ‌ها دباغ‌کننده گوارش و تقویت‌کننده آن هستند.
مسعودی یادآور شد: انار برای درمان بسیاری از سرطان‌ها و بیماری‌های گوارشی مفید بوده و یک میوه ضدسرطان، دارای آنتی‌اکسیدان و تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن است.
وی یادآور شد: به دلیل اینکه انار قابض است؛ یعنی آثار فشارندگی دارد و حالت انقباضی در محدوده خود در بدن ایجاد می‌کند، مصرف آن قبل از غذا می‌تواند یبوست‌زا باشد؛ آن هم به دلیل فشارندگی که داشته و انار بعد از غذا نیز می‌تواند باعث تقویت سیستم گوارش شود.
وی با بیان اینکه بهتر است انار قبل از غذا مصرف شود، گفت: البته برخی افراد به دلیل آنکه سیستم گوارشی‌شان غذا را خوب نگه نمی‌دارد و غذا از دستگاه گوارش آنها خارج می‌شود، باید انار را قبل از غذا مصرف کنند و زمان مصرف بستگی به وضعیت فرد دارد.
این متخصص طب سنتی با اشاره به خاصیت‌های قسمت‌های مختلف انار، بیان داشت: پوسته‌های انار را می‌توان خشک کرد و برای درمان برخی از زخم‌ها از پوست آن استفاده کرد؛ ضمن اینکه انار در برخی خونریزی‌ها در بدن کمک‌کننده است.
وی تصریح کرد: رژیم غذایی به نام رژیم آب انار داریم؛ به این شکل که آب انار را می‌گیرند و مانند آبگوشت نان را در آن خرد کرده و بستگی به وضعیت بیمار، یک روز تا یک هفته آن را مصرف می‌کنند.
مسعودی گفت: تب انار ملس و ترش به سردی گرایش دارد و انار شیرین کمی معتدل است؛ ضمن اینکه اگر بخواهیم اثرات درمانی داشته باشد، باید از انار ملس استفاده کرد و انار ترش نیز در وضعیت خاص استفاده می‌شود، اما نوع شیرین و ملس آن توصیه می‌شود؛ چرا که انار ترش مضر اعصاب بوده و تضعیف‌کننده دستگاه گوارش است و بیشتر حکم دارو را دارد.
وی با اشاره به روش‌های خوردن انار، افزود: انار را می‌توان با گلپر و کمی گلاب مصرف کرد که به هضم و جذب آن کمک می‌کند؛ ضمن اینکه باید توجه کنیم انار در برخی بیماری‌های گوارشی مثل ضعف هاضمه می‌تواند اثر نامطلوب داشته و بیماری‌های ریوی را تشدید کند؛ در نتیجه توصیه می‌شود میوه‌ها را به حد نیاز و متعادل مصرف کنیم؛ چرا که مصرف زیاد آنها نیز بیماری‌زاست.
آنچه در سبد غذایی به ویژه سبد غذایی فصول سرد باید مورد توجه قرار گیرد خرید این میوه پرخاصیت است؛ البته در بسیاری اوقات قیمت آن نسبت به برخی میوه‌های هم فصل خود بالاست، اما می‌توان با مدیریت در خرید میوه‌های روزانه، بخشی از آن را به خرید انار اختصاص دهیم.