به گزارش مشرق، آیت الله رسولی محلاتی متولد سال 1309 در شهر محلات از توابع استان مرکزی بود. پدر وی آیت الله سید محمد محلاتی از اساتید حوزه علمیه قم و از شاگردان برجسته‌ی آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم بود و به دلیل همدرس بودن با امام خمینی از دوستان نزدیک ایشان به شمار می رفت.
مرحوم محلاتی دروس مقدماتی و عالیه حوزه را از محضر اساتیدی همچون پدرش و آیات مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، صدوقی، مجاهد تبریزی، گلپایگانی، امام و مرحوم بروجردی فرا گرفت. به گفته خودش، از سال 25 شمسی به تحصیل علوم دینیه پرداخته و قریب ده سال(تا زمان تبعید امام خمینی به ترکیه) از محضر ایشان کسب فیض کرد.
بیشتر بخوانید:
پدر وی به امر آیت الله بروجردی به امامزاده قاسم چیذر آمد و امامت جماعت آنجا و رسیدگی به امور شرعی مردم آن منطقه را عهده دار شد. سید هاشم محلاتی نیز همراه پدر به چیذر آمد. وی در تاریخ 1340/02/27 از جناب امام راحل اجازه نامه در امور حسبیه و شرعیه گرفت.
بعد از ماجرای مدرسه فیضیه در دومین روز سال 1342 و یورش عناصر ساواک به مجلس عزای امام صادق(ع)، رسولی محلاتی نامه ای به امام نوشت و این اقدام رژیم را به محضر ایشان تسلیت گفت. امام خمینی نیز در نامه ای به تاریخ 1342/01/07 از ابراز همدردی وی تشکر کرد و فرمودند: "از اظهار همدردی در این فاجعه عظیمه که واقعه «طفّ» را به خاطر می‌آورد، متشکر. دولت با قوای انتظامی اسلام و قرآن را کوبید.وَسَیَعْلَمُ الَّذینَ ظَلَموُا اَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ."
وی از جمله شخصیت هایی بود که بعد از ارتحال آیت الله العظمی بروجردی در سال 40، سعی در مطرح کردن امام خمینی به عنوان مرجع تقلید داشتند و رساله عملیه امام را چاپ کردند. آیت الله رسولی محلاتی از سال 42 و بعد از دستگیری امام راحل و آزادی ایشان، عضوی از دفتر امام شده و به نگارش نامه های ایشان اقدام کردند و بسیاری از او به عنوان کاتب امام راحل اد می کنند. وی علت این امر را علاقه بنیانگذار انقلاب اسلامی به خط و نحوه نگارش او می داند و در مصاحبه ای چنین بیان کرده بود: "آن موقع خط خوبی هم داشتم. بعداً فهمیدم که امام به خط و انشای من علاقه دارند. کارهای نوشتنی امام به دست من بود. اجازات را هم از روی انشای امام می نوشتم و می بردم ایشان امضا می کرد."
با فوت پدر، وی از جانب آیت الله سید احمد خوانساری از علمای وقت تهران امام جماعت امامزاده قاسم را عهده دار می شود و به دلیل فاصله زیاد این منطقه به مرکز تهران، مأمن خوبی برای مبارزان انقلابی و فعالیت های نهضت شده بود و جلسات روحانیت مبارز با محوریت شهیدان مطهری و بهشتی و حضرات آیات اردبیلی و مهدوی کنی در آنجا تشکیل می‌شد.
مرحوم محلاتی در دوران تبعید امام به نجف، به این شهر مسافرت می کند تا امام را در جریان فعالیت های انقلاب قرار دهد و بعد از بازگشت از عراق دستگیر و در ساواک زندانی می شود.
با پیروزی انقلاب، وی 7 شهریورماه 1360 نمایندگی ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب و حساب صد (حساب بانکی که برای کمک مردم به امر خانه سازی برای مستضعفین، از سوی امام خمینی اعلام شد) را برعهده می گیرد اما مهم ترین مسئولیت وی به حضور در دفتر امام خمینی بعد از پیروزی انقلاب برمی گردد. وی در این دوران به همراه آقایان شیخ حسن صانعی و محمدحسین رحیمیان مسئولیت متصدی امور مالی دفتر امام خمینی می شوند.
امام راحل همچنین در نامه ای بعد از آنکه فهمیدند برخی اعضای دفتر تلفن‌های مسائل شرعی را گاهی اشتباه جواب می‌دهند، نوشتند "تاکید می‌شود که اشخاصی که در دفتر هستند حق جواب مسائل شرعیه را ندارند؛ چه شفاهاً و چه کتباً و چه با تلفن، مگر آقایان: رسولی و صانعی و توسلی." (1362/03/31) که نشان از اعتماد امام خمینی به مرحوم محلاتی در مسائل شرعی و فقهی بود.
امام راحل همچنین در نامه ای به مراتب امانتداری و خدمات آقایان حسن صانعی، سید هاشم رسولی محلاتی و محمد حسن رحیمیان شهادت می دهند. ایشان در ابتدای این نامه با بیان اینکه "احتمال قریب می‌دهم که پس از درگذشت من کسانی که با من نظر بی‌مهری دارند با بعض دوستان عزیزم بدرفتاری نمایند و مورد تهمت غیر اسلامی ـ انسانی قرار گیرند احتمال تکلیف دادم که ادای شهادت بنمایم" با اشاره به نقش آیت الله شیخ حسن صانعی در امانتداری در امور مالی می فرمایند: "بیْنی و بین اللّه شهادت می‌دهم که از اول زمانی که با من آشنا شده و متصدی امور مالی گردیده‌اندـ چه قبل از 15 خرداد و تبعید من به خارج، و چه پس از بازگشت از تبعید، و چه اوقاتی که انفرادی متصدی بودند، و چه پس از آنکه به واسطه زیادی کار و بعض مصالح با شرکت جنابان: آقای حاج سیدهاشم رسولی و آقای رحیمیان ـ حفظهمااللّه تعالی ـ متصدی شده‌اند ـ با کمال صداقت و امانت و صمیمیت بوده و هستند، و دیناری تجاوز و تعدی به وجوه شرعیه ننموده‌اند، و با تمام همت وجدیت و حسن نیت، اینجانب را اعانت نموده، و هرگز چشمداشت مادی نداشته و ندارند."
پس از فوت امام خمینی، سید هاشم محلاتی به دفتر مقام معظم رهبری آمد و از جانب ایشان در سمت نماینده ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ابقا شد و بعد از آن در 1371/12/22 از سوی رهبر انقلاب به عنوان رئیس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه و مدیر امور اجرایی مربوط به ائمه جمعه سراسر کشور منصوب شد.
او که قریب 30 سال به نگارش نامه ها و یا استنساخ نوشته های امام اشتغال داشت، در برابر شبهه اندازی برخی نسبت به اصالت نامه های امام به نهضت آزادی و یا نامه 6 فروردین 68 امام به آیت الله منتظری ایستاد و صحت انتساب این نامه ها به بنیانگذار انقلاب را تایید کرده بود. او در مصاحبه ای با مجله پاسدار اسلام در این باره چنین گفته بود: "احکام و پیام ها و نامه های مهمی مثل نامه به گورباچف، تماماً املا و انشای خود امام بود و خیلی از آنها هم خط خود امام بود و ما حتی آنها را استنساخ هم نکردیم... ولی چون این اواخر رعشه مختصری در دست امام افتاده بود و دیگر نمی توانست به ظرافت سابق بنویسد، احمدآقا می گفت: «این نامه ها می مانند و تاریخی می شوند» لذا من برخی نامه ها را به خانه می بردم و سر صبر بازنویسی می کردم، ولی هیچ اصلاحی نمی کردم و عین آن را می نوشتم. اصل نامه های امام موجود است و من فقط استنساخ می کردم و حتی یک «واو» جلو و عقب نمی شد. اما وصیت نامه امام و نامه به نهضت آزادی و آقای منتظری همه به خط شخص امام است و حتی به من هم ندادند که استنساخ کنم. من چاپ شده این نامه ها را در نشریات دیده ام. شاید هیچ کس خط امام را به خوبیِ من نشناسد."
وی در طول دوران رهبری آیت الله خامنه ای بارها به نمایندگی از ایشان به شهرها و مناطق محروم و همچنین مناطق زلزله زده سفر کرده و از نزدیک در جریان زندگی مردم و مشکلات آنها قرار می گرفت. به گفته خودش "اواخر دهه 30 و اوایل دهه 40. آن موقعی که به {آیت الله خامنه ای} قم می‌آمدند، ما خدمت ایشان می‌رسیدیم و رفاقت داشتیم."
مرحوم محلاتی بیش از 80 جلد کتاب نوشته که از میان آنها می توان به احادیث اخلاق، تاریخ انبیا، تاریخ زندگی پیامبر اسلام (ص)، تاریخ زندگی حضرت فاطمه الزهرا (س)، تاریخ زندگانی حضرت امیرالمؤمنین (ع)، تاریخ زندگانی امام حسن مجتبی (ع)، تاریخ زندگانی حضرت امام حسین (ع)، تاریخ تحلیلی اسلام، چهل حدیث (در نه جلد) و... اشاره کرد.