به گزارش مشرق، قرارگاه سازندگی خاتم‌الأنبیا در سال 1368 و پس از پایان جنگ تحمیلی بر مبنای اصل 147 قانون اساسی و در راستای لبیک به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر مشارکت در امر بازسازی کشور، تأسیس و وارد عرصه سازندگی کشور شد.
بیشتر بخوانید:
حرکت مهم قرارگاه خاتم در فاز 14 پارس جنوبی
این مجموعه با نگاه و رسالت پاسداری از انقلاب اسلامی و با محور قراردادن روحیه جهادی، با رویکرد اقتصاد مقاومتی به عنوان یک مجموعه تخصصی توانسته است ضمن بکارگیری پیمانکاران داخلی و تربیت مدیران حرفه‌ای در اجرای پروژه‌های ملی در رشته و گرایش های مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، صنعت و معدن، خطوط انتقال گاز، جاده و آزادراه، ساخت بنادر، سد و سازه های دریایی و غیره قابلیت اجرای پروژه های عظیم را به منصه ظهور بگذارد و به رقیب سر سختی برای پیمانکاران خارجی تبدیل شود.
قرارگاه خاتم همچنین با اجرای صدها پروژه محرومیت‌زدایی در اقصی نقاط کشور و به خصوص در نزدیکی پروژه‌های ملی، تلاش کرده است ساکنان محل اجرای پروژه‌ها به صورت مستقیم از منافع حضور قرارگاه و اجرای پروژه بهره‌مند شوند.
اما قرارگاه خاتم با این همه مشکلات و تحریم‌ها، بی‌پولی‌ها، و دریافت‌های کم، چگونه پروژه‌های خود را فعال نگه داشته است در حالیکه اغلب پروژه‌ها خوابیده است؟
سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الأنبیاء می‌گوید این به روحیه جهادی و رسالت‌محوری قرارگاه خاتم برمی‌گردد، قرارگاه به دنبال سود و منفعت نیست و یک مجموعه رسالت‌محور است؛ وی که به تازگی بازدیدی از خبرگزاری فارس داشت، در نشستی با مدیرعامل خبرگزاری فارس و خبرنگاران اقتصادی این مجموعه گفت: «همه توان خود را به کار گرفته‌ایم تا کشور از این شرایط سخت عبور کند به همین دلیل در مسائل اقتصادی و طلب‌های خود از دولت خیلی منعطف هستیم.»
به گفته فرمانده قرارگاه خاتم وقتی مطالبات دیر پرداخت می‌شود یا بعضاً جای طلب به ما اوراق می‌دهند یا املاک و دارایی می‌دهند، که باید به سختی نقد کنیم، تلاش می‌کنیم با دولت همکاری کنیم، ما املاک را نگه نمی‌داریم همه را به نقدینگی تبدیل می‌کنیم و دوباره به داخل پروژه‌ها برمی‌گردانیم، اما با همه این سختی‌ها، همه پروژه‌های ما فعال است و سعی می‌کنیم روحیه انگیزه و امید را به جامعه و جوانان تزریق کنیم.
گفت‌وگوی خبرنگاران فارس با فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌النبیا پیش روی شماست:
*رهبری فرمودند ارتباط و تعامل قرارگاه با دولت و ارکان حاکمیت نزدیک باشد
به عنوان موضوع اول درباره آخرین وضعیت پروژه‌های قرارگاه سازندگی خاتم‌الأنبیا توضیحاتی برای مخاطبان خبرگزاری فارس داشته باشید.
محمد: قرارگاه حدود 285 پروژه فعال در سطح کشور دارد و این آمار در حال افزایش است؛ دولت درخواست دارد که قرارگاه در خیلی از پروژه‌ها ورود کند و با توجه به توانمندی این بخش و اعتمادی که به قرارگاه وجود دارد، دولت همواره از قرارگاه کمک می‌طلبد.
ما سرلوحه کار خود را در قرارگاه خاتم، منویات مقام معظم رهبری در نظر گرفته‌ایم؛ در دیدار فرماندهان سپاه با مقام معظم رهبری، ایشان دستور اکید دادند که ارتباط و تعامل با دولت و ارکان حاکمیت کشور، نزدیک باشد؛ قرارگاه خاتم از ابتدای تأسیس، روابط خوبی با همه دولت‌ها برقرار کرده است و امروز هم با توجه به شرایط سخت حاکم در کشور، به عنوان بازوی قوی دولت در کنار وزرا هستیم و هر کجا نیاز باشد و درخواست از قرارگاه وجود داشته باشد ما بی‌پاسخ نمی‌گذاریم و همه توان، تجهیزات امکانات و نیروی انسانی و تجربیات را در اختیار قرار می‌دهیم و کارها را با هم جلو می‌بریم.
معتقدیم امروز بزرگترین مبارزه با آمریکا «کار» در کشور است زیرا مردم نیازمند انگیزه و امید هستند، با وجود بروز شرایط سخت در کشور، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالایی برای کار و ایجاد انگیزه و امید وجود دارد و این کار شدنی است.
بسیاری از پروژه‌های ما، پروژه‌های منحصر به فرد است، نظیر ستاره خلیج فارس و پارس جنوبی، فعالیت قرارگاه در صنعت فولاد و صنعت مس، کارهای قرارگاه در حوزه صنعت نیروگاهی، سدسازی و حوزه آب، و همه اینها نشان از توان تخصصی قرارگاه دارد.
* 19 سال است اجرای فاز 11 پارس جنوبی به تعویق می‌افتد
اشاره‌ای به ستاره خلیج فارس و پارس جنوبی داشتید. درباره کارهای بعدی پارس جنوبی و آینده پارس جنوبی آیا قرارگاه پیشنهاداتی دارد؟
محمد: در پارس جنوبی تقریباً همه فازها تعیین تکلیف شده است و ما هم 6 فازی که دست‌مان بود تکمیل کردیم، البته کارهای خرده‌ریز جزئی دارد ولی تقریباً به صورت کامل، محصولات مورد نظر از پارس جنوبی در فازهای 13، 15، 16، 22، 23 و 24 در حال برداشت و دریافت است و مشکل خاصی نیست.
ساخت 10 سکوی نفتی پارس جنوبی برعهده قرارگاه در صدرا بود ک ه3 سکو از حجم کارهای قرارگاه، باقی مانده است، این 3 سکو بالای 95 درصد پیشرفت دارد و آماده نصب است که با هماهنگی کارفرما در 2 تا 3 ماه آینده، تا پایان سال نصب می‌شود و عملاً قرارگاه کاری در پارس جنوبی ندارد.
ما الان از قطر در برداشت گاز پیشی گرفته‌ایم، در پارس جنوبی برای اولین‌بار برداشت ایران به 650 میلیون متر مکعب در روز رسیده است ولی قطر حدود540 میلیون متر مکعب در روز برداشت می‌کند، البته به دلیل آنکه قطری‌ها سال‌ها پیش از ما برداشت می‌کردند، زمان می‌برد تا تعادل و بالانس برقرار شود، ولی همین که ما جلو افتادیم مورد مثبتی است، ولی خطر افت فشار چاه‌ها وجود دارد؛ عملاً کاربرد فاز 11 تا حدودی تأمین این فشار گاز است، اگر فاز 11 انجام نشود مشکلاتی در برداشت سکوهای دیگر هم ایجاد می‌شود اما بنا به دلایلی این دائماً عقب افتاده که به دلیل بدقولی شرکت‌های خارجی است، چون کمپرسورهای خاص نیاز دارد و نیاز به تکنولوژی خاص است. اینکه 19 سال است این قرارداد عقب می‌افتد و دست به دست می‌شود شاید برنامه‌ای از آن طرف آب باشد، قطری‌ها نمی‌خواهند فاز 11 ما اجرا شود و احتمال دارد دست‌هایی در کار باشد که این پروژه به سرانجام نرسد.
قرارگاه خود پیشنهادی برای ورود به پارس 11 ندارد؟
محمد: وقت آن است که دست بر زانوی خود بگذاریم و درباره فاز 11 تصمیم جدی بگیریم و داخلی‌سازی شود ،قرارگاه که آمادگی خود را اعلام کرده است و البته هنوز قطعیت موضوع را به ما اطلاع نداده‌اند، شنیده‌ام که پتروپارس هم در این حوزه مذاکراتی می‌کند و این خوب است که ایرانی‌ها این کار را انجام می‌دهند و فرقی نمی‌کند قرارگاه یا پتروپارس باشد، این که مسئولیت بر دوش شرکت ایرانی باشد، مهم است و باید بعد حمایت هم باشد. این کار شدنی است کما اینکه ما خیلی از نقاط ابهام در پارس جنوبی را تکیه بر توان داخلی برطرف کردیم نظیر حوزه‌های طراحی، لایسنس، ساخت تجهیزات خاص و غیره. در فاز 11 هم کار توسط متخصصان داخلی، کاملاً شدنی است، ما روی انتقال تکنولوژی و مهندسی معکوس آن هم کارهای خود را آغاز کرده‌ایم.
با توجه به آنکه تکنولوژی ازدیاد برداشت تکنولوژی جدیدی خواهد بود، چالش‌های تکنولوژیک این قابل برطرف کردن است؟
محمد: مشابه این موضوع را قرارگاه در سایر موضوعاتی که در پارس جنوبی و ستاره خلیج فارس داشت با مهندسی معکوس و توان داخلی حل کرد این هم دور از دسترس نیست. اگر اراده باشد این کار شدنی است توصیه ما این است هرچه سریع‌تر این پروژه به دست ایرانی‌ها آغاز شود.
* هزینه سنگین‌تر و زمان بیشتر اجرای سیراف نسبت به فاز چهار ستاره خلیج فارس
در حال حاضر به نظر می‌رسد یکی از اولویت‌های کشور، اجرای فاز چهارم ستاره خلیج فارس است، از سوی دیگر دولت نیم‌نگاهی هم به سیراف دارد، به نظر شما در این شرایط بهتر است کدام یک در دستور کار باشد؟ قرارگاه پیشنهاداتی در این‌باره داشته است؟
محمد: در ستاره خلیج‌فارس پیشنهادی به دوستان داده‌ایم که فاز چهارم، از نظر ما اولویت دارد زیرا در حال حاضر بحث سیراف مطرح است، سیراف هنوز بکر است و طراحی هم نشده است. ضمن آنکه زمان زیادی برای به ثمر رسیدن، لازم دارد. الان کشور تعجیل دارد که هر چه سریع‌تر بتواند برای کاندنسیت مازاد برنامه‌ریزی کند. در غیر این صورت استحصال گاز هم دچار مشکل می‌شود، همچنین به دلیل یوتیلیتی آماده که در ستاره خلیج‌فارس است قیمت اجرای یک فاز 120 هزار بشکه‌ای در ستاره خلیج‌فارس 400 میلیون یورو خواهد بود اما مشابه همان در سیراف، با توجه به آنکه نیاز به یوتیلیتی هم دارد حدود یک میلیارد دلار خواهد بود یعنی به لحاظ قیمتی، قیمت بالاتری خواهد داشت.
از نظر زمان هم اصلاً قابل قیاس نیست ستاره خلیج‌فارس 18 ماهه قابل بهره‌برداری است. ضمن آنکه همه امکانات اعم از آب و برق و گاز و نیتروژن در سایت ستاره خلیج‌فارس مازاد است و به صلاح است خوراک را به اینجا تخصیص دهند، این امکان برای قرارگاه وجود دارد که سرمایه‌گذاری آن را هم بپذیرد.
* قرارگاه رسما اعلام کرد که آماده سرمایه‌گذاری در فاز چهارم ستاره خلیج فارس است
یعنی منابع مالی فاز چهارم ستاره خلیج فارس را هم خود قرارگاه تأمین می‌کند؟
محمد: بله، قرارگاه امکان تأمین منابع مالی این پروژه را هم دارد و پیشنهاد مکتوبی در این باره داده‌ایم، مجموعه توان پالایشگاه‌سازی قرارگاه آماده است در حوزه‌های جدید ورود کند.
اگر قرارگاه منابع مالی را تأمین کند سهام‌دار پروژه می‌شود؟
محمد: بله، اگر قرارگاه منابع مالی را تأمین کند مالک پروژه فاز چهار ستاره خلیج فارس خواهد شد.
* فاز چهار ستاره خلیج فارس و آناهیتا در اولویت هستند
اگر وزارت نفت اصرار داشته باشد فاز چهار ستاره خلیج فارس اجرا نشود با توجه به آنکه قرارگاه خاتم، تجربه پالایشگاه میعانات را داشته است، ترجیح این است که آناهیتا را توسعه دهید یا علاقمند به ورود به سیراف هم هستید؟
محمد: تا افق 1404 رقم یک میلیون و 100 هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید خواهیم کرد که این میعانات گازی نسبت به تعهدات ایجاد شده، مازاد است و مشکلی بابت تأمین خوراک نیست، هم می‌شود سیراف را توسعه داد هم می‌شود فاز چهار خلیج‌فارس را اجرا کرد و محدودیت در این باره نیست و اتفاقاً باید هر دو را شروع کرد اما توالی موضوع مهم است که هر چه سریع‌تر بخشی وارد مدار شود که کمک کشور کند و بعد سیراف هم با تأخیری وارد مدار شود. چون سیراف حداقل 5 الی 6 سال زمان می‌برد تا وارد مدار شود.
در حوزه پتروپالایشگاه‌ها و پالایشگاه آناهیتا کرمانشاه که نفت سنگین است، قرارگاه چه کارهایی مدنظر دارد؟
محمد: نفت سنگین، تکنولوژی پیچیده‌تر، زمان بیشتر و منابع مالی زیادتری نیاز دارد؛ در خصوص پتروپالایشگاه‌ها ما در فاز چهار ستاره خلیج‌فارس یکی از پیشنهاداتمان پتروپالایش بود، یعنی تغییر طراحی و تغییر محصول تا فاز چهار به پتروپالایش تبدیل شود.
کلاً 10 پتروپالایش از سوی ستاد کل نیروهای مسلح به مجموعه نفت پیشنهاد شده است و این پیشنهاد هم با خوراک میعانات و هم نفت است؛ ما پیشنهاد کرده‌ایم تیم مشترکی از تیم طراحی قرارگاه خاتم و پژوهشگاه نفت با هم تشکیل شوند و اول ساختگاه این 10 پتروپالایشگاه را تعیین و مسائل کل آن را بررسی کنند. این به عنوان یک دستور کار در نفت قرار گیرد و این 10 پتروپالایشگاه به تناسب توسعه یابند که با توجه به آنکه مجلس بحث پتروپالایشگاه‌ها را به یک قانون تبدیل کرد ضرورت دارد در این حوزه سرعت داده شود.
* پیشنهاد تبدیل آناهیتا به پتروپالایشگاه داده‌ایم
ما آمادگی کامل داریم که در این بخش همکاری کنیم آنچه که فعلاً از دست ما برمی‌آمد یکی فاز چهار ستاره خلیج فارس را پیشنهاد دادیم که خیلی سریع می‌توان عملیاتی کرد، دوم هم آناهیتا؛ چند شرکت خصوصی با شستا مذاکراتی کرده‌اند برای آنکه سهام شستا را در آناهیتا بخرند، با ما هم مذاکره کرده‌اند که به صورت EPC آناهیتا را بسازیم، پیشنهاد قرارگاه تبدیل آناهیتا به پتروپالایشگاه بود. الان هم طراحی آن را تسریع کرده‌ایم. البته هنوز از نظر قراردادی قطعی نشده است اما ما شروع کرده‌ایم.
آناهیتا تضمین خوراک دارد؟
محمد: بله، تضمین خوراک دارد. تخفیف هم دارد،.همه مباحث آن انجام شده است، این مورد جزو مصوبات سفر مقام معظم رهبری بوده است، اما سال‌هاست که متوقف شده بود؛ امید داریم با این حرکت جدید، موضوع آناهیتا سرعت بگیرد، باید هدفگذاری کرد حداقل 10 پتروپالایشگاه را کلید زد.
* ایران 7 درصد منابع معدنی جهان را دارد
در حوزه‌های دیگر خارج از نفت و گاز قرارگاه سازندگی خاتم الأنبیا چه کارهایی انجام می‌دهد؟
محمد: در حوزه‌های دیگر غیر از نفت و گاز، قرارگاه فعال است. حوزه معادن و صنایع معدنی خیلی برای کشور مهم است، در حال حاضر بهره‌وری ما از معادن خیلی پایین است، ما 7 درصد منابع معدنی جهان را داریم، بالغ بر 57 میلیارد تن منابع معدنی در کشور شناسایی شده است که البته خیلی بیشتر از این است. زیرا عمق مطالعات ما خیلی کم و تا 100 متر بوده است و خیلی بیش از رقم ذکر شده منابع معدنی در ایران داریم. ولی با همین رقم 57 میلیارد تن که شناسایی شده است هم رتبه هفتم دنیا را داریم .اما برداشت ما 3 دهم درصد است و به همین دلیل خیلی جای کار دارد؛ در وزارت صمت هم دیدگاه‌های خوبی در این‌باره حاکم است و امیدواریم در تعامل مشترک با وزیر صمت این فضاها را توسعه دهیم.
در حوزه صنعت فرآوری هم بومی‌سازی را دنبال کردیم و قرارگاه در این حوزه موفق بوده است. در احداث کارخانجات فولاد، احداث کارخانجات مس و نظیر آن، تکنولوژی، ایرانی‌سازی شده است، لایسنس و تجهیزات هم تا حدی ایرانی‌سازی شده است.
در حوزه انتقال آب قرارگاه فعالیت‌های مهمی را از گذشته انجام داده است، به تازگی در این حوزه چه فعالیت‌های جدیدی داشته‌اید؟
محمد: قرارگاه تقریباً در همه حوزه‌ها فعال است، در حوزه انتقال آب کمک شایانی به دولت می‌کنیم. تونل‌های بلندی کار می‌کنیم، همچنین طرح گرمسیری با حجم عظیمی از کار شامل 17 سد، 650 کیلومتر خط لوله، 150 کیلومتر تونل و 65 کیلومتر کانال تکمیل شد که بخش عمده‌ای از آن در غرب کشور است و بخش بزرگی از آن به بهره‌برداری رسید، البته آنجا متأسفانه به دلیل عدم رعایت توالی و ارجاع دستور کارهایی به ما، بخش عمده‌ای از این پروژه بهره‌برداری نمی‌شود چون اصل این است که آب به سرِ زمین برود و کشاورزی راه بیفتد، در خیلی جاها ما زمین‌های کشاورزی را آماده کردیم، شبکه‌ها را هم احیا کردیم و آماده کشت است اما هنوز آب به آن نرسیده است. در خیلی جاها هم آب آمده است اما زمینش آماده نیست چون از سوی دو وزارتخانه مدیریت می‌شد. بحث انتقال آب در حوزه وزارت نیرو و زمین‌ها در حوزه وزارت جهاد کشاورزی بود. ما درخواست داریم هر چه سریع‌تر مبلغ تکمیلی از محل صندوق توسعه ملی تخصیص یابد، وزارت نیرو هم در این حوزه پیگیر است.
* آخرین جزئیات تأمین مالی سد کانی‌سیب برای حل کردن مشکل دریاچه ارومیه
این پروژه چه میزان اعتبار لازم دارد؟
محمد: حدود 250 میلیون دلار لازم است تا کل این مجموعه جمع‌آوری شود. ما البته مطالبات زیادی در آنجا داریم و با احتساب طلبی که داریم حدود 250 میلیون دلار است. الان به پروژه 80 درصدی نقدینگی تزریق شده است اما 40 درصد بهره‌برداری می‌شود که اگر این عدد تزریق شود رونق خوبی در منطقه غرب کشور برای کشاورزان ایجاد می‌شود، تأمین آب پایدار برای شهرها و روستاهای زیادی عملیاتی می‌شود. البته الان هم فقط 40 درصد پروژه بهره‌برداری می‌شود که این هم دولتی‌ها در حال پیگیری هستند تا اعتبار تکمیلی بگیرد.
همچنین احداث سد مخزنی «کانی سیب» را دنبال می‌کنیم که خیلی مهم است و برای همیشه مشکل آب دریاچه ارومیه را حل و فصل می‌کند، این پروژه انتقال آب به دریاچه ارومیه است که 36 کیلومتر تونل است 30 کیلومتر آن تکمیل شده است حدود 6 کیلومتر باقی مانده که به دلیل نبود منابع مالی و مطالبات زیاد قرارگاه، این پروژه کند شده است، ما درخواستی داشته‌ایم و مقرر شده است رقمی به آن تخصیص دهند که در حال پیگیری هستیم.
اگر این رقم تخصیص یابد این پروژه تا کی به پایان می‌رسد؟
محمد: پیش‌بینی می‌کنیم این پروژه در سال آینده در صورت تأمین اعتبار به پایان برسد.
در حوزه‌های انتقال آب، طرح انتقال آب خیلی از شهرهای بزرگ نظیر کرمان، جم، تبریز و غیره در دست قرارگاه است، با وجود نبود اعتبارات مالی، آنها را اجرا کرده‌ایم، در حوزه تصفیه‌خانه‌ها هم قرارگاه خدمات مناسبی را به وزارت نیرو ارائه می‌دهد و تقریبا ارتباطات خوبی با مجموعه وزارت نیرو برقرار است و همپوشانی خوبی داریم.
* قرارگاه خاتم 280 کیلومتر خط مترو در دست اجرا دارد
* آخرین جزئیات احداث خطوط مترو توسط قرارگاه را تشریح کنید؟ در حال حاضر در کدام شهرها پروژه دارید؟
محمد: بیش از 280 کیلومتر مترو برای اجرا در دست قرارگاه خاتم است که در حال همکاری با شهرداری‌ها هستیم اما این هم به دلیل مشکلات مالی روند کندی دارد ولی با این حال ما پروژه‌ها را تعطیل نکرده‌ایم و در همه شهرها فعال هستیم؛ اتمام خط 7 متروی تهران، اتمام خط 2 متروی مشهد و چند پروژه جدید مترو که قرارگاه شروع کرده است جزو افتخارات قرارگاه است. همچنین در متروی شیراز چند ایستگاه به زودی آماده بهره‌برداری خواهد شد. همین‌طور تقاطع‌های غیرهمسطح در اغلب کلانشهرها طی قرارداد قرارگاه با شهرداری‌ها، توسط قرارگاه در حال ساخت است.
* ارتباط مناسب قرارگاه خاتم و مناطق آزاد و بنادر
از چه جهت با مناطق آزاد ارتباط دارید؟
محمد: در حوزه‌های بندری، پست اسکله‌ها و غیره هلدینگ دریایی قرارگاه فعال است و خدمات خوبی را ارائه می‌دهد، در مناطق آزاد ارتباط مناسبی با مناطق آزاد چابهار، کیش، کاسپین و غیره داریم.
با توجه به اینکه پروژه‌هایی که در مناطق آزاد تعریف می‌شود در مباحث بندری کیش، چابهار و یا کاسپین قرارگاه ورود کرده است، البته خارج از این موارد نیز قرارگاه ارتباطات مناسبی با مناطق آزاد دارد، برخی از آنها در حوزه‌های دریایی کار دارند که با هم فعالیت‌هایی را آغاز کرده‌ایم بعضی هم نظیر منطقه آزاد چابهار موضوع فرودگاه چابهار را داریم که چندی پیش کلنگ زده شد همچنین در حوزه زیرساخت‌های مناطق آزاد قرارگاه با آنها همکاری مطلوبی دارد.
ارتباط خوبی بین قرارگاه و کل اجزای دولت برقرار است و آنها از این ظرفیت موجود استفاده می‌کنند ما هم تلاش می‌کنیم در هر حوزه‌ای که می‌توانیم خدمت‌رسانی کنیم زیرا این را خدمت به مردم می‌دانیم.
* محرومیت‌زدایی را از محل منابع داخلی قرارگاه خاتم ادامه می‌دهیم
در حوزه محرومیت‌زدایی کماکان در کنار پروژه‌های عمرانی، محرومیت‌زدایی در شعاع 70 کیلومتری را ادامه می‌دهید؟ غیر از این مورد، در حوزه محرومیت‌زدایی قرارگاه چه کارهایی انجام داده است؟
محمد: قرارگاه خاتم با سازوکاری که تعریف کرده است منابعی را از خود برای محرومیت‌زدایی تخصیص می‌دهد و دائماً به صورت مستمر این منابع اختصاص می‌یابد، کماکان زیرساخت‌های روستاهای کمتر برخوردار را در حاشیه پروژه‌های خود توسعه می‌دهیم همچنین امدادرسانی در حوادث طبیعی از سوی قرارگاه با ساماندهی مناسب انجام می‌شود و این بدون دریافت هر گونه وجه و هزینه‌ای است و به عنوان یکسری خدمات انجام می‌دهیم.
البته کار قرارگاه غیر از کاری است که مجموعه سپاه در سپاه استانی در حوزه پیشرفت و آبادانی و بسیج سازندگی انجام می‌دهند است.
* بودجه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء 3 درصد از بودجه عمرانی ست
وضعیت کشور امروز بی‌پولی است. قرارگاه در این وضعیت بی‌پولی چطور پروژه اجرا می‌کند؟ چطور با پیمانکاران تسویه می‌کند؟ منابع مالی را از کجا تأمین می‌کنید؟
محمد: در تشریح سهم قرارگاه از بودجه باید گفت بودجه عمرانی سال 98 که بسته شد 67 هزار میلیارد تومان بود که سهم قرارگاه 2400 میلیارد تومان تعیین شد. بعد یک اصلاحیه خورد و از 67 هزار میلیارد تومان به 43 هزار میلیارد تومان کاهش یافت و متناسب با آن سهم قرارگاه از 2400 میلیارد تومان به 1100 هزار میلیارد تومان کاهش یافت.
اگر تناسب بگیریم، سهم ما از بودجه عمرانی کشور، که شاخصه خوبی برای سهم قرارگاه است، این رقم کمتر از 3 درصد است.
برای سال 99 هم بودجه عمرانی 70 هزار میلیارد تومان در لایحه بسته شد، که سهم قرارگاه خاتم 2700 میلیارد تومان در نظر گفته شده است و اینجا هم کمتر از 3 درصد هستیم. پس در 97 درصد بودجه، امکان فعالیت سایر شرکت‌ها فراهم شده است و سهم قرارگاه خیلی بزرگ نیست.
بسیاری از پروژه‌ها به دلیل بی‌پولی خوابیده است، اما قرارگاه خاتم کارگاه‌ها و پروژه‌های خود را فعال نگه داشته است و این ناشی از توجه به سودِ کم از سوی قرارگاه و توجه به روحیه رسالت‌محوری قرارگاه است و همین امر موجب شده است عده‌ای به اشتباه فکر کنند در این شرایط همه پول‌ها دست قرارگاه است در حالی که اینطور نیست.
* تکمیل 100 پروژه عمرانی توسط قرارگاه تا پایان 99 مشروط به تأمین مالی
از سنوات گذشته قرارگاه چه میزان از دولت طلب دارد؟
محمد: ما مطالباتی از سنوات گذشته از دولت داریم که با دلار 2 تا 3 هزار تومانی صورت وضعیت کردیم و طلب‌کار شدیم اما امروز همان ارقام را دریافت می‌کنیم در حالی که دلار حدود 13 هزار تومان شده است. این افت ارزش پول برای ما رخ داده است؛ ضمن آنکه این پول‌ها که دریافت می‌کنیم عموماً به صورت اوراق است که 30 تا 40 درصد ریزش دارد چون ما اغلب نگه نمی‌داریم و در بازار تبدیل به پول می‌کنیم و داخل پروژه‌ها می‌آوریم.
ما در قالب تهاتر املاکی را بابت طلب‌مان دریافت می‌کنیم و به سرعت نقد می‌کنیم و به چرخه فعالیت‌های قرارگاه می‌آوریم و بدهی خود را پرداخت می‌کنیم.
همچنین به دولت پیشنهاد داده‌ایم در بحث اوراق تسویه خزانه، در حوزه تهاتر دارایی‌های غیرمولد دولت، با قرارگاه خاتم کار کنند که اگر رخ دهد افق خوبی داریم.
ما به رئیس جمهور گزارش دادیم که این امکان وجود دارد که تا پایان سال 99 تعداد 100 پروژه عمرانی تأثیرگذار به پایان برسد مشروط بر اینکه تهاترهایی انجام شود.
یعنی بابت طلبتان، دولت با شما تهاترهایی داشته باشد؟ لطفا در این‌باره بیشتر توضیح دهید.
محمد: دولت یکسری اموال، سهام‌های و دارایی‌هایی دارد که ما مشخص کرده‌ایم با کدام دارایی‌ها امکان تهاتر وجود دارد بدین ترتیب که ما آن را بگیریم و نقد کنیم و پروژه‌ها را فعال نگه داریم.
اگر این مورد در بودجه 99 لحاظ شود و قانون شود، حرکت خوبی برای سال آینده خواهیم داشت؛ اگر هم این موارد اجرا نشود، به هر حال قرارگاه هم محدودیت‌هایی دارد و ممکن است در پروژه‌ها رکود ایجاد شود.
این ذیل سرفصل مولدسازی دارایی‌های دولت می‌گنجد؟
محمد: سال 98 دو تبصره در بودجه آمد، یکی تبصره اوراق تسویه خزانه بود که در 2 بخش «بدهی پیمانکاران به بانک‌ها» و همچنین در بخش «بدهی پیمانکاران به بیمه و مالیات» بود که هیچ کدام فعال نشد با وجود آنکه ابزارهای خوبی بود، همچنین تهاتر نفت در بودجه هم بود که فعال نشد.
امسال هم درخواست ما این است اوراق تسویه خزانه، هم بابت دیون دولتی هم بابت بدهی به بانک‌ها، هم بابت تهاتر نفت و حتی بابت تهاتر دارایی‌ها و سهام شرکت‌های دولتی، فعال شود و در این صورت قرارگاه و سایر بخش‌های خصوصی، می‌توانند به طور گسترده فعالیت کنند.
ضرورت دارد آسیب‌شناسی شود که چرا در بودجه 98 این ابزارها آمد ولی هیچ کس نتوانست از آن استفاده کند. ما معتقدیم علت آن هم بروکراسی شدید اداری بین دستگاه‌ها اعم از سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی، بانک‌های عامل بود.
شانسی وجود ندارد که بتوان تا پایان سال از این ابزارها استفاده کرد؟
محمد: بعید می‌دانم چون ما از ابتدای سال این موارد را پیگیری کردیم هنوز هیچ نتیجه‌ای نگرفتیم بعید می‌دانم در این یکی دو ماه هم بتوان کاری کرد اما ضرورت دارد کمیته خاصی در این‌باره در دولت با حضور همه اعضای مرتبط تشکیل شود.
* پارسال 400 میلیارد تومان مالیات دادیم
قرارگاه چطور و چه میزان مالیات پرداخت می‌کند؟ آیا قرارگاه به عنوانِ مالیات یا به جای مالیات، پروژه‌های محرومیت‌زدایی را اجرا می‌کند؟
محمد: تا سال 91 مؤسسات قرارگاه خاتم از پرداخت مالیات معاف بودند، ولی شرکت‌های قرارگاه معاف از مالیات نبودند و از بدو تأسیس مالیات خود را داده‌اند. اما موسسات قرارگاه خاتم که از هویت قرارگاه استفاده می‌کردند تا سال 91 معاف از مالیات بودند و بعد از 91 کل مالیات خود را پرداخته‌اند.
مالیات بر ارزش افزوده نیز از روز اول توسط شرکت‌ها و مؤسسات قرارگاه پرداخته شده است. همچنین مالیات بر حقوق و مالیات عملکرد هم توسط قرارگاه پرداخت شده است.
رابطه خوبی با سازمان امور مالیاتی کشور داریم. هر سال مُرّ قانون اظهارنامه تنظیم می‌کنیم و در اختیار ممیزان مالیاتی دولت قرار می‌دهیم و پس از بررسی اسناد، مالیات ما را قطعی می‌کنند.
تا پایان سال 94 مفاصا حساب دریافت کرده‌ایم، به دلیل بدهی دولت به قرارگاه خاتم، ما توافقاتی را با دوستان تنظیم کرده‌ایم که این را تقسیط کرده‌ایم و پرداخت‌ها منظم انجام می‌شود. همچنین پیشنهاد داده‌ایم برای تسویه تتمه حساب مالیاتی خود به صورت یکجا، از اوراق تسویه خزانه برای تهاتر بدهی مالیاتی استفاده کنیم.
پارسال 400 میلیارد تومان مالیات برای قرارگاه قطعی شد که بخشی به صورت نقدی پرداخت کرده‌ایم و بخشی هم همان‌گونه که گفتیم تقسیط شد.
* هم رایگان محرومیت‌زدایی می‌کنیم هم بابت محرومیت‌زدایی از حساب‌مان برداشت می‌شود
مالیات قرارگاه نقدی پرداخت می‌شود یا در قالب اجرای پروژه‌های محرومیت‌زدایی است؟
محمد: خیر ما مالیات را نقدی پرداخت می‌کنیم؛ همچنین در قرارگاه خاتم، محرومیت‌زدایی و کمک به رفع بحران‌ها را همه از محل منابع داخلی انجام می‌دهیم؛ البته 3 درصد هم به صورت غیرقانونی، بابت قانون محرومیت‌زدایی متوازن که از سرفصل‌های حساب خزانه برداشت می‌کنند، از درآمد قرارگاه بابت قانون محرومیت‌زدایی متمرکز از حساب ما در خزانه برمی‌دارند که مجلس و دولت هم معتقد هستند غیرقانونی است؛ در واقع ما هم رایگان محرومیت‌زدایی می‌کنیم هم این رقم بابت محرومیت‌زدایی متوازن از حساب ما برداشت می‌شود؛ بابت این 3 درصد تاکنون 140 میلیارد تومان از حساب ما برداشت شده است و این رقم غیر از رقمی است که ما خودمان در محرومیت‌زدایی هزینه کرده‌ایم.
* ذیحساب دولت و دیوان محاسبات در قرارگاه استقرار دائمی دارند
قرارگاه خاتم همچنین در حسابرسی‌ها شفافیت دارد. دریافتی قرارگاه خاتم از خزانه دولت است (سرفصل اختصاصی قرارگاه) و ذیحساب از طرف وزارت اقتصاد در قرارگاه و شرکت‌های قرارگاه خاتم مستقر است. کل عملیات مالی قرارگاه تحت نظارت و کنترل است؛ اسناد هزینه‌ای دریافت می‌شود و قوانین دولتی قانون مناقصات و غیره اینجا اعمال می‌شود، دیوان محاسبات در قرارگاه دفتر دارد و مستقر است، چون به هر حال ما بودجه دولتی داریم و کل فرایندهای مالی قرارگاه از سوی دیوان محاسبات کنترل می‌شود.
ما خودمان شرکت‌های حسابرسی رسمی را تعیین می‌کنیم که حسابرسی می‌کنند و برای مجامع در اختیار تیم مدیریتی قرارگاه قرار می‌دهند، تک تک مؤسسات قرارگاه، خود حسابرسی مستقل دارند و در اختیار ما قرار می‌دهند.
اگر رسما اعلام نمی‌کنیم چون شرکت‌ها و مؤسسات ما تحت رصد دشمن است و در صورت اعلام شفاف اینها، ممکن است به روش‌های مختلف ما را تحریم کنند پس دستگاهای نظارتی ما را کنترل خاص می‌کنند اما انتشار رسمی نمی‌یابد.
* برگزاری نمایشگاه «رونق تولید» توسط قرارگاه خاتم در پایان امسال
تا تاکنون شرکت‌هایی از قرارگاه خاتم واگذار شده است؟
محمد: خیر، تاکنون شرکت از قرارگاه خاتم واگذار نکرده‌ایم؛ یکی از محاسن قرارگاه، فرماندهی قرارگاه است؛ برخی شرکت‌ها که در قانون تجارت قرار می‌گیرند موضوع سود و زیان و انتخاب برای آنها مطرح می‌شود و کارآمدی آنها از دست می‌رود و به همین دلیل ما تلاش می‌کنیم‌و وحدت فرماندهی در کل مجموعه قرارگاه حفظ شود.
قرارگاه خاتم با تولیدکننده و بخش‌های خصوصی زیادی کار می‌کند؛ در راستای حمایت از این کارآفرینان داخلی، قرارگاه چه فعالیت‌هایی در دستور کار دارد؟
محمد: در نظر داریم پایان امسال نمایشگاهی از مجموعه اقدامات قرارگاه خاتم با عنوان نمایشگاه «رونق تولید» به عنوان لبیک به تأکید رهبر انقلاب به تولید داخل، برگزار کنیم.
مجموعه‌های فعال در حوزه ساخت تجهیزات داخلی که با قرارگاه خاتم همکاری می‌کنند، خط‌شکنی کرده‌اند و گلوگاه‌های کشور را رفع کرده‌اند در این نمایشگاه معرفی می‌شوند و تولیدات خود را به نمایش می‌گذارند.
چند نمونه شاخص که از سوی قرارگاه حمایت شده و داخلی‌سازی شده است را می‌توانید نام ببرید؟
محمد: ما همیشه خریدار لایسنس طراحی پروژه‌های بزرگ نفت و گاز و صنعتی‌مان بوده‌ایم، امروز شرکت‌های خصوصی که ما حمایت کرده‌ایم و یا مشاوران قرارگاه خاتم، خودشان صاحب لایسنس هستند، مثلا در ستاره خلیج فارس و خیلی از فازهای پارس جنوبی؛ در حوزه ساخت تجهیزات هم بخش‌های زیاد داخلی حضور دارند؛ مجموعاً بیش از یک‌هزار شرکت را شناسایی کرده‌ایم که با همکاری مشترک قرارگاه، به تولیداتی دست یافته‌اند، ما آنها را شناسایی کرده‌ایم و از آنها دعوت شده است در نمایشگاه رونق تولید حضور یابند و محصولات خود را به نمایش بگذارند.
* امضا قرارداد ساخت 700 دستگاه کمپرسی با ایران‌خودرو دیزل
* بحث حمایت از تولید داخل شد، به تازگی قراردادی با ایران خودرو دیزل برای تهیه کامیون داشتید، این ناوگان چه زمانی تحویل می‌شود؟
محمد: در راستای حمایت از تولید داخل و فعال شدن کارخانه‌های سازنده داخلی، قرارگاه خاتم قرارداد ساخت 700 دستگاه کمپرسی با ایران خودرو دیزل به امضا رساند که فازبندی شده است، فاز اول آن 125 دستگاه است و تا پایان بهمن ماه تحویل می‌شود؛ در هر فاز 125 دستگاه از این کمپرسی‌ها تحویل ما می‌شود.
همچنین طی هماهنگی که با ایران خودرو دیزل داریم آنها در بخش تعمیر و نگهداری و سرویس‌دهی ناوگان به ما کمک می‌کنند و اولویت ما در این حوزه حمایت از تولید داخل است، تلاشمان این است هر چه بخریم با رویکرد توان داخل باشد.
* تعداد زیادی از شرکت‌های بزرگ اقتصادی دنیا پایه نظامی دارند
در برخی موارد از سوی عده‌ای انتقاد می‌شود که چرا قرارگاه خاتم در پروژه‌های کوچک حضور دارد؛ یا مهم‌تر از آن اساسا چرا نظامیان باید در اقتصاد حضور یابند؟ در این‌باره نظر شما چیست؟
محمد: اینکه عده‌ای عنوان می‌کنند چرا نظامیان در اقتصاد ورود می‌کنند، درواقع اصل حرف از سوی عده‌ای آن طرف آبی است و پیاده نظامشان هم در این طرف، به این حرف‌ها دامن می‌زنند.
اغلب شرکت‌های اقتصادی که پایه آنها نظامی است در شرق، اروپا و آمریکا، در حال فعالیت هستند و ریشه نظامی دارند.
ارتش آمریکا از سال 1775 میلادی فعال است و گروه مهندسی ارتش آمریکا را دارد، خودشان رسما به عنوان واحد مهندسی ارتش آمریکا فعالیت می‌کنند، 600 سد را در کل دنیا هم ساخته‌اند هم مالک هستند. یعنی منابع کشورها را در اختیار دارند. بنادر زیادی در دنیا ساخته‌اند و مالکیت آن را بر عهده دارند، یعنی جاهای استراتژیک را ساخته‌اند و خود مالک هم هستند در آمریکا هم پروژه‌های زیادی در دست دارند.
همچنین شرکت‌های اقتصادی که بیس نظامی دارند در کره جنوبی، ترکیه، پاکستان، چین و غیره فعال هستند، کسی فکر نمی‌کند «هیوندایی» ریشه نظامی داشته باشد؛ اینها هم کار امنیتی در دنیا می‌کنند هم کار اقتصادی؛ حالا چطور در ایران چنین بحثی درباره قرارگاه مطرح می‌شود؟ آن هم ارگانی که همه دارایی‌هایش را برای مردم هزینه می‌کند و بدون انتفاع و سود کار می‌کند.
قرارگاه خاتم در زمره اولین مجموعه‌هایی بود که در ایران تحریم شد و این نشان از ترس آنها دارد؛ از 2007 میلادی تک تک مؤسسات، شرکت‌ها و مدیران ما را در لیست تحریم برده‌اند؛ قرارگاه الگو و خودباوری‌هایی به جوانان تزریق می‌کند که دشمن از این روحیه خودباوری قرارگاه نگران هستند.
* قرارگاه وارد پروژه‌های کمتر از 150 میلیارد تومان نمی‌شود
مطرح می‌شود که قرارگاه از پروژه‌های کوچک خارج نمی‌شود، آیا اینگونه است؟
محمد: ما در قرارگاه خاتم پروژه ها را سطح بندی کرده‌ایم اول قرارگاه در پروژه‌های زیر ۱۵۰ میلیارد تومان وارد نمی‌شود، این شاخصی است که ما برای پروژه‌های کوچک گذاشته‌ایم.
در بقیه پروژه‌ها هم عموماً به درخواست دولت ورود کرده‌ایم به عنوان مثال پروژه‌هایی در برخی شهرها بعضی کارفرماها تعریف کرده‌اند، پیمانکارانی هم گرفته‌اند اما کار را پیش نبرده‌اند و چندین سال مانده است، که درخواست می‌دهند ما ورود کنیم؛ در برخی شهرها پیمانکاری ۱۵ سال درگیر یک پروژه شده است و کار را جلو نبرده است، به همین دلیل درخواست می‌کنند که قرارگاه خاتم ورود و کمک کند، حتی برخی از این پروژه ها در شورای امنیت استان‌ها مطرح و درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود.
تأکید می‌کنم که هدفگذاری قرارگاه ورود در پروژه‌های کوچک نیست، البته از آن منظر که ما دائما در حال انجام ماموریت ها هستیم باید از ساخت یک پل کوچک در زمان سیل بتوانیم نصب کنیم تا پروژه ستاره خلیج فارس و باید اجرا کنیم و باید این توان را داشته باشیم.
به عنوان سؤال آخر، ارتباط قرارگاه خاتم با بخش خصوصی چگونه است؟
محمد: قرارگاه با بخش خصوصی رابطه خوبی دارد، چتر حمایتی قرارگاه خاتم بر سر بخش خصوصی است و ما حامی بخش خصوصی هستیم نه رقیب بخش خصوصی؛ کاری که «توتال» و «شل» در ایران می‌کردند و زیر چتر آنها شرکت‌های خارجی دیگر می‌آمدند و درگیر می‌شدند را قرارگاه در قبال شرکت‌های خصوصی ایرانی انجام داد و این نشان از حمایت از شرکت‌های خصوصی داخلی دارد.
ایرانی‌سازی در اغلب بخش‌های نفت و گاز و صنایع معدنی رخ داد و این ناشی از اعتماد به داخل و بومی‌سازی است؛ در حوزه ساخت تجهیزات، پیمانکاران خوبی با قرارگاه همکاری می‌کنند، در حوزه مشاوره و طراحی هم شرکت‌هایی با ما همکاری خوبی داشتند و دستاوردهایی برای خود ثبت کردند که اعلام شد.