سرویس جهان مشرق - بیش از یک قرن است که کشورهای جهان در مورد تعامل با یکدیگر در نوع مواجهه با اپیدمی‌های گوناگون چالش دارند. شیوع کرونا در ماه‌های آخر سال ۲۰۱۹، اهمیت فوریت در این مبارزه همگانی را اثبات کرد. اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا در مطلبی به این اپیدمی‌ها و حوادث مهم مرتبط با آنها پرداخته و تصاویری از شیوع مرگبار این بیماری‌ها منتشر کرده است.
۱۸۹۹-۱۹۲۳: ششمین شیوع وبا
اواخر قرن پیش، آخرین موج از شیوع وبا که از طریق آب آلوده منتقل می‌شود، از هند آغاز شد. شیوع این بیماری به روسیه، شمال آفریقا و غرب آسیا، صدها هزار نفر را به کام مرگ کشاند. در حالی که سیستم بهداشت عمومی و به ویژه سیستم فاضلاب مانع از انتشار وبا در اروپا و آمریکا شد.
پرستاران و بیماران در فضای بیمارستان پاریس در سال ۱۹۰۰
۱۹۱۸-۱۹۲۰: آنفلوآنزای اسپانیای در سراسر جهان
در کوران جنگ جهانی اول، ویروس آنفلوآنزا نیز در جهان شیوع پیدا کرد. در حالی که همچنان در مورد منشأ این ویروس اختلاف‌نظر وجود دارد، شیوع آن از اسپانیا سبب شد آن را «آنفلوآنزای اسپانیایی» بنامند. پانصد میلیون نفر، یعنی چیزی نزدیک به یک سوم جمعیت آن روز جهان به این ویروس آلوده شدند و بیش از ۵۰ میلیون نفر جان دادند. بسیاری از دولت‌ها اقدامات قرنطینه و ایزوله‌سازی انجام دادند اما جنگ و حرکت نیروهای نظامی و سربازان به دلیل جنگ جهانی اول، مانع از کارآمدی این اقدامات شد. در آن زمان واکسن آنفلوآنزا وجود نداشت.
بیماران مبتلا به آنفلوآنزا در یک مرکز درمانی پیش‌ساخته در لونوک، ایالت آرکانزاس، نوامبر ۱۹۱۸
۱۹۲۸: ابداع پنی‌سیلین و آغاز عصر آنتی‌بیوتیک‌ها
یک دانشمند اسکاتلندی به نام «الکساندر فلمینگ» توانست پنی‌سلین را به عنوان نخستین آنتی‌بیوتیک ابداع کند. این کشف، مرحله تعیین‌کننده‌ای در تاریخ پزشکی به شمار می‌رود. آنتی‌بیوتیک‌ها به سرعت برای درمان گلودرد و عفونت‌های ادراری مورد استفاده قرار گرفتند و مرگ و میر بر اثر سل و سفلیس را کاهش دادند.
میز پنی‌سلین در یک بیمارستان در لوکزامبورگ در سال ۱۹۴۵
۱۹۵۷-۱۹۵۸: شیوع آنفلوآنزای آسیایی
در فوریه ۱۹۵۷، گونه جدیدی از ویروس آنفلوآنزا با نام H۲N۲ در سنگاپور گزارش شد و سپس به چین و هنگ‌کنگ و بریتانیا و آمریکا رسید. این آنفلوآنزا به ویژه سالمندان و زنان باردار را هدف گرفت و یک میلیون نفر را در سراسر جهان از بین برد. اگرچه در سال ۱۹۵۷ واکسن آنفلوآنزا ابداع شد اما این واکسن نتوانست شیوع ویروس را مهار کند.
افرادی در یک کلینیک درمانی در نیویورک منتظر آزمایش آنفلوآنزا هستند، اکتبر ۱۹۵۷
۱۹۶۱ تاکنون: بزرگترین شیوع ویروس در جهان
یک بار دیگر، وبا که این بار از اندونزی آغاز شده بود، به دیگر بخش‌های آسیا و آفریقا سرایت پیدا کرد. در اواخر دهه ۹۰ وبا در آمریکای جنوبی نیز شیوع پیدا کرد. شیوع وبا در سال ۲۰۰۸ در زیمبابوه بیش از چهار هزار نفر را از بین برد و در یمن و هائیتی نیز زندگی مردم را تحت‌الشعاع قرار داد. هر سال سه میلیون نفر به آمار کسانی که در معرض ابتلا به وبا هستند، اضافه می‌شود. ۵۰ کشور همچنان با شیوع وبا درگیرند و واکسن نتوانسته به جای بهداشت عمومی و زیرساخت درمانی به مهار این ویروس کمک کند.
یک دختر مبتلا به وبا در جِرِمی در هائیتی در اکتبر ۲۰۱۶
۱۹۶۸-۱۹۶۹: شیوع آنفلوآنزای هنگ‌کنگی
یک دهه پس از آنفلوآنزای آسیایی، گونه جدیدی از آن با نام H۳N۲ پدیدار شد. از آنجا که این ویروس ابتدا در هنگ‌کنگ پیدا شد، آن را به نام «آنفلوآنزای هنگ‌کنگی» می‌شناسند. اچ۳ان۲ بلافاصله در شرق و جنوب آسیا، استرالیا، اروپا و آمریکای شمالی منتشر شد و بعد هم به آفریقا و آمریکای جنوبی کشیده شد. سربازانی که از جنگ ویتنام به آمریکا برگشتند، منشأ شیوع آن در ایالات متحده بودند. بر اساس تخمین‌ها نزدیک به یک میلیون نفر از این ویروس کشته شدند.
کارمندان دفتری در لندن در سال ۱۹۶۹ که به خاطر شیوع آنفلوآنزا ماسک به صورت دارند
۱۹۷۷-۱۹۸۰: آبله ریشه‌کن شد
آخرین مورد از آبله که برای هزار سال انسان‌ها را به ستوه آورد، در سال ۱۹۷۷ در سومالی پیدا شد. سه سال بعد، سازمان بهداشت جهانی به صورت رسمی اعلام کرد آبله ریشه‌کن شد. آبله جان یک سوم مبتلایان را می‌گرفت و به مدد همکاری غیرمعمول آمریکا و شوروی در دوران جنگ سرد از بین رفت. ابداع واکسن فلج اطفال و پس از آن مقابله با بیماری‌هایی مانند سرخک و دیفتری نیز با همکاری و اتحاد کشورها ممکن شد.
کودکان با گواهی‌های واکسیناسیون در ژانویه ۱۹۷۵ در کامرون
۱۹۸۱ تاکنون: شیوع ایدز
بر اساس یک گزارش از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده، ایدز یا HIV پیشرفته‌ترین بیماری نقص ایمنی است که در اوایل دهه ۱۹۹۰، به عامل اصلی مرگ و میر مردان ۲۵ تا ۴۴ ساله آمریکایی تبدیل شد. درمان‌های آنتی‌رتروویرال به کاهش شیوع این ویروس کمک کرد، اما همچنان واکسنی برای درمان آن ابداع نشده است. امروز نزدیک به چهل میلیون نفر مبتلا به ایدز در جهان زندگی می‌کنند.
یک بیمار مبتلا به ایدز در بیمارستانی در سن‌فرانسیسکو در سال ۱۹۸۳
۲۰۰۲-۲۰۰۳: سارس در چین پیدا شد
سندروم شدید تنفسی حاد یا سارس، اولین بار در اواخر سال ۲۰۰۲ در جنوب چین پیدا شد. سارس به ۲۴ کشور در چهار قاره رفته و بیش از ۸ هزار نفر را مبتلا کرده است. در سال ۲۰۰۳، سازمان بهداشت جهانی برای هماهنگی و یکپارچه‌سازی کارشناسان و متخصصان بهداشت و درمان و اعزام تجهیزات و تیم‌های درمانی به کشورهای آسیب‌دیده اعلام هشدار کرد. سارس بیش از ۸۰۰ نفر را از بین برد و در میانه سال ۲۰۰۳ از نفس ایستاد.
یک پرستار در بیمارستانی در قرنطینه در استان گوانگجو چین در دسامبر ۲۰۰۳
۲۰۰۹-۲۰۱۰: آنفلوآنزای خوکی در آمریکا
ویروس آنفلوآنزای جدید با نام H۱N۱ که به دلیل ارتباط با ویروس‌هایی که در خوک‌ها پیدا می‌شود، آنفلوآنزای خوکی نیز نامیده شده، در اوایل سال ۲۰۰۹ در آمریکا و مکزیک شیوع پیدا کرد. این ویروس برخلاف سایر آنفلوآنزاها، به صورت ویژه‌ای کودکان و جوانان را هدف قرار می‌داد. سازمان بهداشت جهانی پس از انتشار این ویروس در ۷۰ کشور، شرایط همه‌گیری جهانی اعلام کرد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا تخمین می‌زند بین ۱۵۰هزار تا ۵۷۰ هزار نفر در جهان به دلیل ابتلا به این آنفلوآنزا از بین رفته باشند که نزدیک به ۱۲۵۰۰ نفر از این تعداد، آمریکایی هستند. ۸۰ درصد از قربانیان، زیر ۶۵ سال، سن دارند.
یک پرستار در اکتبر ۲۰۰۹ به پسربچه‌ای ده ساله واکسن آنفلوآنزا تزریق می‌کند
۲۰۱۲: مِرس در خاورمیانه
سندروم تنفسی خاورمیانه یا مِرس با منشأ انتقال از شتر به انسان برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی پیدا شد و این کشور را به کانون اصلی شیوع این ویروس تبدیل کرد. در سال ۲۰۱۵ کره جنوبی به عنوان دومین کانون شیوع مرس معرفی شد. بیش از ۱۲ کشور درگیر مرس شدند، اگرچه بیشتر مبتلایان از عربستان بودند. از ۲۵۰۰ نفر مبتلا به مرس، بیش از ۸۵۰ نفر از این بیماری جان باختند و این نشان می‌دهد که مرس، نرخ مرگ و میر بالایی داشت.
مردی در نزدیکی گله شتر خود در نزدیکی ریاض، پایتخت عربستان در سال ۲۰۱۴
۲۰۱۴: وضعیت فوق‌العاده بین‌المللی در فلج اطفال
در ماه می سال ۲۰۱۴ رئیس سازمان بهداشت جهانی نسبت به رشد موارد فلج اطفال در آفریقا و آسیا هشدار داد. این بیماری در دهه ۱۹۵۰، نزدیک به نیم میلیون نفر را کشته بود و پس از واکسیناسیون عمومی در اواخر همان دهه تقریباً از بین رفته بود؛ اما بی‌توجهی به واکسیناسیون و درگیری‌های نظامی در برخی مناطق آفریقا سبب شده بود بیماری به صورت کامل حذف نشود.
یک مأمور بهداشت، قطره واکسن اطفال در دهان یک کودک پاکستانی می‌ریزد؛ فوریه ۲۰۱۴
۲۰۱۴ تاکنون: ابولا در سراسر آفریقا
در اوایل سال ۲۰۱۴، گینه، لیبریا و سیرالئون، اولین قربانیان بیماری عفونی شدیدی که بعدها به ابولا معروف شد، شاهد بودند. ابولا نیمی از مبتلایان را به کام مرگ می‌کشاند و سرعت شیوع بالایی داشت. از این رو در ۷ کشور منتشر شد و بیش از ۱۱ هزار کشته را به جای گذاشت. در سپتامبر ۲۰۱۴، شورای امنیت سازمان ملل مقرر کرد تمامی کشورهای عضو به ویژه آمریکا و انگلستان همه منابع خود را به کار گیرند تا ابولا را مهار کنند. ابولا یک بار دیگر در سال ۲۰۱۸ در کنگو شیوع پیدا کرد و به مرگ بیش از ۲۲۰۰ نفر انجامید.
یک پزشک یک کودک مشکوک به ابولا را بغل کرده است، اکتبر ۲۰۱۴ در لیبریا.
۲۰۱۵-۲۰۱۶: زیکا در قاره آمریکا
بیماری عفونی زیکا که برای نخستین بار در دهه ۱۹۴۰ در اوگاندا پیدا شد، یک بار دیگر در اوایل سال ۲۰۱۵ در برزیل شیوع پیدا کرد. بیش از ۶۰ کشور درگیر زیکا شدند و سازمان بهداشت جهانی اعلام وضعیت فوق‌العاده کرد. زیکا از مادر به کودک منتقل می‌شد و همین موضوع سبب می‌شد سر نوزاد از اندازه طبیعی آن کوچک‌تر باشد. به رغم درخواست برخی دولت‌ها، بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ مطابق برنامه برگزار شد و در نهایت در نوامبر ۲۰۱۶، سازمان بهداشت جهانی پایان این بیماری همه‌گیر را اعلام کرد.
یک نوزاد با اختلال رشد عصبی ناشی از زیکا در برزیل، در فوریه ۲۰۱۶
۲۰۱۹ تاکنون: ویروس کرونا
ویروس کرونا در اواخر سال ۲۰۱۹ در استان هوبی چین پدیدار شد و به سرعت هزاران نفر را آلوده کرد. در اواخر ژانویه سال ۲۰۲۰ سازمان بهداشت جهانی اعلام وضعیت فوق‌العاده کرد. تاکنون کرونا در صد کشور جهان باعث شده محدودیت‌ها و تعطیلی‌ها و اختلالاتی در جریان امور جاری این کشورها رخ دهد. تا اواخر ماه مارس، ۱۶ هزار نفر از ۳۷۵ هزار نفر ابتلا به این ویروس از دنیا رفته‌اند.
یک پرستار در یک مرکز ایزوله در بیمارستانی در ووهان چین، مارس سال ۲۰۲۰.