به گزارش مشرق، ماجرای معدوم سازی جوجه‌های یکروزه که طی روزهای اخیر حواشی زیادی را ایجاد کرده و مسئولان مختلف کشوری نیز به آن ورود کرده اند، تنها یک نمای بیرونی از چالش‌های متعددی است که در صنعت تولیدات پروتئینی و نهاده‌های دامی کشور وجود دارد و سالیان سال است که فعالان صنعت به طرق مختلف با این چالش‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند.
دخالت دولت در حوزه تولید تا عرضه مرغ و قیمت گذاری دستوری در این بخش مشکلات زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده ضمن اینکه حتی تجارت در این حوزه نیز با دستور پیش می‌رود و دولتمردان در پی هرگونه نوساناتی در بازار داخل، بدون در نظر گرفتن شرایط صنعت، فوراً صادرات را ممنوع می‌کنند که این مساله منجر به از دست رفتن بازارهای صادراتی شده است و حالا مسئولان در شرایطی عوارض صادرات گوشت مرغ را آزاد می‌کنند که به گفته فعالان صنعت، عملاً بازاری برای این کار وجود ندارد.
بیشتر بخوانید:
تحلیلی بر ماجرای تلخ جوجه‌کُشی
افزایش میزان جوجه ریزی، عدم صادرات پایدار، کمبود نهاده‌های دامی در بازار، کاهش شدید قیمت جوجه یکروزه و مرغ در پی شیوع کرونا از جمله دلایلی است که برای معدوم سازی گسترده جوجه‌های یکروزه عنوان می‌شود.
هشدارهایی که مورد توجه قرار نگرفت!
براین اساس، حبیب اسدالله نژاد، نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی دی ماه سال گذشته درباره افزایش قیمت نهاده‌های دامی در بازار هشدار داده بود و خواستار نظارت دقیق از سوی مسئولان مربوطه شده بود.
وی در گفتگویی دیگر در بهمن ماه سال گذشته با اشاره به اینکه نیاز کشور به جوجه ریزی ۱۲۵ میلیون قطعه است، افزود: اما برای تأمین نیاز شب عید تاکنون ۱۴۰ میلیون قطعه جوجه ریزی انجام شده که حدود ۱۰ درصد بیشتر از نیاز است.
وی ادامه داد: به همین دلیل نگران کاهش قیمت مرغ در شب عید هستیم که با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، موجب خسارت شدید مرغداران خواهد شد.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی همچنین در فروردین ماه امسال با بیان اینکه مرغداران طی یک ماه اخیر حدود ۱,۲۰۰ میلیارد تومان زیان کرده اند، از نامه تولیدکنندگان به رهبر انقلاب برای حل مشکلات این صنعت خبر داده و گفته بود: بخشی از زیان ناشی از برنامه‌ریزی غلط بود که وزارت جهاد کشاورزی سال گذشته ابلاغ کرد به منظور تنظیم بازار میزان جوجه‌ریزی باید از ۱۲۰ میلیون قطعه به ۱۴۰ میلیون قطعه برسد. ضمن اینکه شیوع کرونا باعث کاهش تقاضا در بازار شد.
ادامه نابسامانی‌ها در بازار نهاده‌های دامی
حدوداً از اسفندماه سال گذشته بود که مباحث مربوط به رسوب نهاده‌های دامی در گمرکات و کمبود عرضه آنها در بازار مطرح شد همچنین انتقادات گسترده‌ای از سامانه بازارگاه وزارت جهاد کشاورزی به راه افتاد که این سامانه منبع ایجاد رانت و انحصار برای عده‌ای خاص شده و مشکلات تولیدکنندگان را حل نمی‌کند.
در همین زمینه اسفندماه سال گذشته نمایندگان هفت تشکل خصوصی بخش کشاورزی در نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور از کمبود نهاده‌های دامی بویژه ذرت در آستانه شب عید خبر دادند و از دولت خواستند تدابیر لازم را در این زمینه اتخاذ کند.
چندی بعد دبیر اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور گفت: ۲ میلیون تن ذرت به منظور تأمین نیاز صنایع وابسته، وارد کشورشده؛ اما به دلیل عدم تأمین ارز در بنادر رسوب شده اند.
در فروردین ماه جاری نیز رئیس هیأت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران با اشاره به کمبود شدید عرضه سویا و ذرت دامی و افزایش چشمگیر قیمت این نهاده‌ها از عملکرد دولت در این زمینه به شدت انتقاد کرد.
ناصر نبی پور گفت: متأسفانه سامانه بازارگاه وزارت جهاد کشاورزی محلی برای خرید دلالان شده و آنها نهاده‌ها را از این سامانه خریدند و احتکار کردند چرا که مرغداران پول نقد کافی برای خرید از این سامانه نداشتند.
نبی پور ضمن انتقاد از عملکرد دولت در این زمینه افزود: شرکت پشتیبانی امور دام که باید در این شرایط اقدام به توزیع نهاده‌های دولتی کند این کار را انجام نمی‌دهد و مشخص نیست که دلیل آنها برای خودداری از عرضه به بازار چیست.
وی ادامه داد: همچنین به دلیل عدم تخصیص ارز، کشتی‌های نهاده‌ها حدود ۴ الی ۵ ماه است که در بنادر مانده و ترخیص نمی‌شود.
همچنین یک منبع آگاه در اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران در همین زمینه گفت: عدم نظارت بر سابقه فعالیت افراد محدودی که به عنوان عرضه کننده کالا در سامانه بازارگاه ثبت نام کرده‌اند موجب شده تا نهاده‌های دام و طیور از بازارگاه با نرخ مصوب خریداری شده و به دلیل کمبود کالا در بازار با نرخ بسیار بالا به فعالان اقتصادی عرضه شود و این درحالیست که بسیاری از واردکنندگان امکان عرضه محصولات خود را نه در بازار آزاد دارند و نه در این سامانه.
ضمن اینکه در فروردین ماه ۹۹ واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور با ارسال نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهوری خواستار تعیین تکلیف ۲.۴ میلیون تن نهاده‌های دامی رسوبی در انبارهای گمرکی شدند.
همه مقصران قتل عام جوجه‌های یکروزه!
در همین زمینه، سخنگوی کانون انجمن صنفی مرغداران گفت: به جای معدوم کردن جوجه‌ها، باید با پیش بینی شرایط بازار، به جای حذف جوجه تولید شده، تخم مرغ‌های موجود در جوجه کشی‌ها را معدوم یا روانه بازار می‌کردند.
حبیب اسدالله نژاد ادامه داد: تمام این مسائل ناشی از تصمیم غیرکارشناسی و غلط ستاد تنظیم بازار برای افزایش حجم تولید جوجه و عدم تخصیص به موقع ارز برای واردات نهاده‌های دامی است که موجب استمرار زیان مرغداران بواسطه عدم تعادل بین عرضه و تقاضا، بالا رفتن قیمت نهاده‌ها و زیان‌های سنگین و ترس از جوجه ریزی مجدد شده است؛ در واقع عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی و برنامه ریزی غیر کارشناسی ستاد تنظیم بازار بدون توجه به نیاز بازار این بحران را رقم زده است.
وی تصریح کرد: اگر صادرات و بازار صادراتی پایدار داشتیم نه تنها این سرمایه ملی معدوم و پایمال نمی‌شد بلکه می‌توانست با حفظ منافع تولید کننده برای کشور ارزآوری هم ایجاد کند. اما نبود برنامه‌ریزی و سیاست پایدار برای صادرات و وجود تصمیمات خلق الساعه و غیرکارشناسی به صورت دستوری، مزیت تولید را به چالش تبدیل کرده است.
وزارت جهاد: قرار بود تولید تخم مرغ نطفه دار محدود شود / معدوم سازی روشی متداول برای تنظیم بازار است
همچنین مرتضی رضایی، معاون وزیر جهاد در واکنش به زنده به گور کردن جوجه‌های یکروزه با بیان اینکه صحنه‌هایی که معدوم سازی جوجه‌ها در فضای مجازی منتشر شده قابل قبول نیست، گفت: قرار نبود جوجه‌های یک روزه معدوم شوند، قرار بود تولید تخم مرغ نطفه دار محدود شود.
وی با اشاره به اینکه با توجه به شرایط کنونی صنعت مرغداری روزانه میلیاردها تومان ضرر می‌کند گفت: معدوم سازی روش متداولی است. ماهی ۳ میلیون قطعه جوجه خروس در کشور معدوم می‌شود؛ ویدئویی هم بیرون نمی‌آید، اما صحنه‌هایی که در فضای مجازی از معدوم سازی جوجه‌ها منتشر شد، قابل قبول نیست و با دادستانی صحبت شده تا بررسی شود به چه انگیزه‌ای این تصاویر منتشر شده است.
افزایش تولید مرغ، سیاستی غیراصولی بود
همچنین مجید موافق قدیری در واکنش به معدوم سازی حجم گسترده‌ای از جوجه‌های یکروزه گفت: شیوع ویروس کرونا باعث شده مشکلاتی که صنعت مرغداری از سال ۹۸ با آن مواجه شده بود، بیشتر شود و به بحرانی شدن شرایط صنعت بینجامد.
وی اضافه کرد: برای شش ماهه اول سال ٩٩ پیش بینی متوسط تولید جوجه یکروزه ١٣٤ میلیون قطعه در ماه بود که همین میزان تولید در شرایط عادی ١٣ میلیون قطعه مازاد دارد چه برسد به الان که با شیوع کرونا و کاهش مصرف نیز مواجه هستیم.
قدیری با بیان اینکه طی سالیان متمادی، متوسط رشد مصرف ۵ درصد بوده است، افزود: سوال اینجاست که چگونه میزان مصرف از سال ۹۷ تا ۹۹ بیش از ۱۸ درصد رشد داشته است؟
از ورود روحانی تا رئیس قوه قضائیه به ماجرای زنده به گور کردن جوجه‌های یکروزه
ماجرای زنده به گور کردن جوجه‌های یکروزه واکنش شدید رئیس قوه قضائیه را نیز در پی داشت. سید ابراهیم رئیسی در واکنش به کشتن جوجه‌های یکروزه گفت: جوجه‌کٌشی هم اقدام غیرقانونی بود هم غیرشرعی و غیراخلاقی؛ توجیهات برخی متولیان امر هم غیرقابل قبول و بدتر بود.
همچنین حسن روحانی، رئیس جمهوری پس از دریافت گزارش از بین بردن جوجه‌های یک روزه، به وزیر جهاد کشاورزی دستور داد که در اسرع وقت و با نهایت حساسیت موضوع مورد بررسی قرار گرفته و ضمن معرفی متخلفین به مراجع قضائی، موضوع با شفافیت برای افکار عمومی تبیین شود.
ضمن اینکه انجمن جوجه یکروزه نیز ناچار شد معدوم سازی جوجه‌های یکروزه را ممنوع اعلام کند.
با این حال فعالان صنعت معتقدند که برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی باید راه حل های پایدار ارائه شود و ضرورت دارد که دولت سیاست‌های خود را در قبال صنعت تولیدات پروتئینی کشور اصلاح کند. در همین زمینه تشکل‌های دام و طیور درباره مشکل صنعت در بیانیه‌ای، پیشنهاداتی را برای برون رفت از این شرایط به دولت ارائه کردند.
در این بیانیه آمده است: به منظور تأمین مالی مرغداران و دامداران کوچک در شرایط حساس کنونی کشور، استفاده از پتانسیل‌های موجود بازارهای مالی از جمله شرکت‌های توزیع کننده جهت تداوم تولید مواد پروتئینی مورد بررسی قرار گیرد. به منظور توزیع بهینه نهاده‌ها ضمن ضرورت اعتماد به اتحادیه‌ها و تشکل‌های صنفی و استفاده حداکثری از توان تخصصی آنها، سازوکار توزیع نهاده‌ها از طریق تشکل‌های مربوطه انجام شود.
بنابراین باید منتظر ماند و دید قتل عام جوجه‌های یکروزه منجر به اصلاح سیاست‌های دولت در قبال صنعت تولیدات پروتئینی کشور خواهد شد یا اینکه پس از گذشت چندماه و با فراموش شدن این مساله، همه چیز روال قبلی خود را طی می‌کند و انگار نه انگار که اتفاقی افتاده است!