سرویس فرهنگ و هنر مشرق - در میان خیل سریال‌های شبکه نمایش خانگی سریال «آقازاده» در هفته‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است و با پخش قسمت اول در سامانه‌های VOD و  شبکه نمایش خانگی سایر رقبا را پشت سر گذاشت.

پس از پخش نخستین قسمت از سریال «آقازاده» توانست به یک رکورد جدید دست پیدا کند و  به پرمخاطب‌ترین سریال شبکه نمایش خانگی تبدیل شود. روابط عمومی سامانه نماوا،   اعلام کرد با گذشت یک قسمت از پخش «آقازاده» این سریال توانست در اولین هفته پخش به پربیننده ترین سریال نماوا تبدیل شد. این اتفاق در حالی افتاد که  معمولا سریال ها با گذر زمان و با پخش چندین قسمت می توانند مخاطبان خود را جذب کنند.

تا پیش از توزیع آقازاده  جایگاه پربازدیدترین سریال در نماوا، متعلق به سریال «هم‌گناه» بود که «آقازاده» توانست جای آن را بگیرد. تمام نسخه فیزیکی اولین قسمت سریال «آقازده» نیز در اولین روز پخش، به فروش رسیده بود. بررسی میزان تماشای آنلاین «آقازاده» بر روی سامانه پخش فیلیمو نشان می دهد این سریال در چهار روز ابتدایی با فاصله بسیار قابل توجه رکوردهای پیشین را پشت سر گذاشته است.

روابط عمومی سامانه فیلیمو اعلام کرد، آمار میزان تماشای آنلاین آخرین ساخته بهرنگ توفیقی تا ساعت ۱۲ شب روز چهارشنبه در پلتفرم فیلیمو، ۲۵ میلیون و ۸۶۱ هزار و ۸۶۵ دقیقه است که با مقایسه آمارهای پیشین رکورد تازه‌ای در تماشای آنلاین سریال‌های شبکه نمایش خانگی به حساب می آید و تفاوت چند میلیون دقیقه ای تماشای آن توسط مخاطبان نشان می دهد، شروع توزیع سریال

نسخه فیزیکی پرمخاطب‌ترین سریال شبکه نمایش خانگی در ۴ روز اول انتشار، در فاصله ۲۴ ساعت پس از توزیع به اتمام رسید که این هم رکورد دیگری است که به پای «آقازاده» ثبت شده است.

نقطه تمایز دیگر «آقازاده» که صاحب رکوردی فراتر از تمام رکوردهای پیشین در حوزه سریالهای خانگی است، داشتن طولانی ترین قسمت اول در این بین آن هم بدون بخش های آنچه گذشت و آنچه خواهید دید و در حالی است که تیتراژ آن هم روی تصاویر سریال پخش می شد.

در سریال «آقازاده» بازیگران مشهوری مثل امین تارخ، امیر آقایی، مهدی سلطانی، ثریا قاسمی، لعیا زنگنه، سینا مهراد، دیبا زاهدی، مهدی کوشکی، سامیه لک، مسعود فروتن، کاوه خداشناس، سعید داخ، روزبه معینی و امین حیایی، کامبیز دیرباز، نیکی کریمی، جمشید هاشم پور و محمدحسین لطیفی و پردیس پورعابدینی حضور دارند.

پخش سریال و تماشای آن توسط علاقه‌مندان ادامه پیدا کرد و بحث‌های مخالفان و موافقان درباره سریال بالاگرفت. عنوان آقازاده و جدل آقازاده‌ «خوب و بد» به تیتر نخست رسانه‌ها تبدیل شد و یک انحراف عقیدتی درباره وجوه فرامخاطبی سریال شکل گرفت که تمامی این بحث‌های پدید آمده به دلیل وابستگی‌های فرامتنی سریال است که مخاطبان را علاقه‌مند کرده است و پتانسیل‌های هنری سریال عملا در این جدل‌های سیاسی نادیده گرفته شد.

چرایی اقبال مخاطبان را باید از زوایای غیر سیاسی مورد بررسی قرار داد، مخاطبی که سریال‌های شبکه نمایش خانگی را تماشا می‌کند به دنبال فرامتن سیاسی نیست. برخلاف جدل‌های مطرح شده درباره سریال «آقازاده»، محتوای سیاسی و طرح مباحثی درباره سیاست یا فسادهای اقتصادی، از مواردی نیست که مخاطب را در چنین دامنه گسترده‌ای علاقه‌مند به تماشای سریال و دنبال کردن آن علاقه‌مند کند.

 برخلاف هیاهوی رسانه‌ای مرسوم درباره کشف و مبارزه با فساد اقتصادی آنچه  در این سریال جذابیت ایجاد می‌کند، کارگردانی باشکوه، ظریف و عامه‌پسندانه تقابلی میان دو قطب خیر و شر در این سریال است که نویسنده در تمامی آثارش آنرا دنبال می‌کند اما کیفیت کارگردانی دارای چنان ظرافتی است که هر قسمت سریال یک فیلم سینمایی مستقل محسوب می‌شود و مخاطب با تماشای هر قسمت مخاطب تشنه دریافت داده‌های نمایشی بیشتر در قسمت‌های بعدی می‌شود.

«بهرنگ توفیقی» با سریال‌های موفقی نظیر آمین، پشت بام تهران، زیر پای مادر و عقیق نشان داده که قدرت تاثیر بر هر متنی را دارد و با کارگردانی یکدست و نفس‌گیر و تلاش  برای خلق لحظات غیرکلیشه‌ای موفق شده  اثری استاندارد را خلق کند که به معنای واقعی می‌توان آنرا مدیوم واقعی سریال دانست.

در شبکه نمایش خانگی اغلب سریال‌های ساخته شده از کارگردانی رنج فراوانی می‌برند، نمونه‌هایی مثل «مانکن»، «هم‌گناه» علی الخصوص «رقص روی شیشه» از کارگردانی بسیار ضعیف، رنج می‌برند. اما بهرنگ توفیقی موفق شده که به صورت متمرکز و دقیقی سریال را پیش ببرد. از دورانی که تولید سریال در شبکه‌ نمایش خانگی آغاز شده تاکنون، معمولا اغلب سریال‌های تولید شده، فصل‌های تنفسی غیر جذاب دارند. فصل تنفس در سریال، به سکانس‌هایی اطلاق می‌شود که عامل پیش‌برنده در مسیر اصلی روایت نیستند اما شاخه‌های فرعی روایی و خرده روایت‌ها را ترمیم می‌کنند. معمولا در سریال‌های شبکه نمایش خانگی، فصل‌های تنفس سریال به صورت سردستی و کاملا به صورت مبتدی کارگردانی می‌شوند و به همین دلیل وجوه عامه پسندانه‌ سریال به صورت عجیبی تقلیل پیدا می‌کند.

 
 سریال «آقازاده» به دلیل جزئیات در کارگردانی ظریف و ممتاز دارای فصل‌های تنفسی جذابی است. به عنوان مثال در قسمت هفتم، روایت خواستگاری حامد از راضیه می‌توانست به تمامی مراسم‌های خواستگاری شباهت پیدا کند، اما رنگ و نور به علاوه دکوپاژ فوق العاده موقعیت کلیشه‌ای خواستگاری را به یک موقعیت اثر گذار تبدیل و گل درشتی فیلمنامه را به فصلی جذاب و عامه‌پسند  بدل می‌کند تا مخاطب برای تماشای این سریال، هرگز از دیدن موقعیت‌های کلیشه‌ای پشیمان نباشد.

در تولید بسیاری از سریال‌های فرنگی عمدتا چندین کارگردان هدایت هر قسمت را بر عهده می‌گیرند اما متاسفانه در ایران سریال‌ها را صرفا یک کارگردان هدایت و رهبری می‌کند و معمولا در نگارش نیز دستی بر آتش دارند. غافل از اینکه کارگردانی از وجوه تالیفی گرانبهاتری برخودار است و  کارگردانی سریال، به صورت انفرادی، از کارگردانی در حوزه سینما دشوارتر است. در تولید سریال خستگی  کارگردان و امتداد کار، در زمانی بسیار فشرده و طولانی، صدمات جبران ناپذیری به مجموعه می‌زند.

در هشت قسمت توزیع شده سریال «آقازاده» می‌توان به این نتیجه رسید که کارگردان یک نفس با درنظرگرفتن جزئیات دقیق سریال را کارگردانی کرده است. در هر صحنه کارگردانی و اثر گذاری مولفانه بهرنگ توفیقی مشهود است و توفیقی آگاهانه به این موضوع اشراف کامل دارد هر سکانس یا پلانی دچار ضعف شود، این سریال نیز به سرنوشت پدر دچار خواهد شد. سریالی که تقریبا پس از قسمت دهم به دلیل ضعف عمیق در محتوا و خستگی مشهود کارگردانی، جذابیت‌های مخاطب پسند خود را از دست داد.

بیشتر بخوانید:

سریال «پدر» برای دلجویی از آقازاده‌های لاکچری ساخته شده است

برخلاف سریال پدر، توفیقی پاورقی بشدت تکراری بر سر دوراهی را تبدیل به اثر شاخصی کرد. اگر این کارگردانی دقت دقیقی روی بازی بازیگران در آقازاده نداشت، این سریال با توجه پیرنگ و محتوایش تبدیل به نمونه دست چندمی از سریال مانکن تبدیل می‌شد. مانکن سریالی است که دو قطب قدرتمند خیر و شر بر سر یک زن جدل می‌کنند.

متون و فیلمنامه‌های ایرانی در حوزه سریال‌سازی از یک حد متوسطی فراتر نمی‌رود و عمده مشکلات سریال‌های شبکه نمایشی کارگردانی بسیار ضعیف و نازل آنهاست. به همین دلیل قضاوت محتوا، قبل از کارگردانی بشدت اشتباه است. اما کارگردانی خستگی ناپذیر در توجه به جزئیات است که  اهمیت و جذابیت آقازاده را چند برابر می‌کند. در تفکیک وجوه تالیفی میان نویسنده و کارگردان، موقعیت کارگردانی به شدت در مرتبه بالاتری از خلق محتوا قرار می‌گیرد. آقازاده به دلیل اصالت ویژه کارگردانی شبیه سایر سریال‌های شبکه نمایش خانگی نشده  و مخاطب می‌تواند به سریال اعتماد کند.
 

***علیرضا پورصباغ