سرویس اقتصاد مشرق - در سال‌های اخیر یکی از جنجالی‌ترین اتفاقات در حوزه صیادی سواحل خلیج فارس، صید موسوم به ترال بوده که صدای اعتراض بندرنشینان و صیادان محلی را درآورده است، خصوصاً آن که گفته می‌شود کشتی‌های چینی اقدام به صید ترال کرده‌اند؛ اما بررسی‌های مشرق نشان می‌دهد در این ماجرا، پای مدیران داخلی بیش از خارجی‌ها در میان است.
صید ترال به صیدی گفته می‌شود که در آن با استفاده از توری قیف شکل، آبزیان عمق دریا کف روبی می‌شوند. اعتراض به این نوع صید به این دلیل است که استفاده از تورهای بزرگ عمقی موجب صید بی‌رویه شده و ذخایر آبی را به خطر می‌اندازد. صید ترال به واسطه اثرات منفی بر اکوسیستم‌های آبی و تنوع زیستی بسیار بحث‌برانگیز است، این نوع صید به دلیل استفاده از ادوات سنگین ماهیگیری تخریب‌هایی در مقیاس بزرگ در کف دریاها ایجاد می‌کند، از آن جمله می‌توان به شکستن مرجان‌ها، خسارت به زیستگاه و حذف جلبک‌های دریایی اشاره کرد.
در سال‌های اخیر که مواردی از صید ترال در آبهای ایران صورت گرفت، این گمانه که خارجی‌ها در حال بردن ذخایر آبی ما هستند و نان صیادان را بریده‌اند، حاشیه‌ساز شد. از آنجایی که معیشت صیادان محلی وابسته به صید و صیادی در آبهای ساحلی است با کاهش ذخایر آبزیان ضمن حذف معیشت این قشر زحمتکش و ایجاد تبعات اجتماعی همچون بیکاری، مهاجرت و ... موجب اعتراضات مردمی در منطقه شده است.
این موضوع البته بارها تکذیب شد. آنطور که مسئولان می‌گویند صیادی ترال با مجوز صورت می‌گیرد و خارجی‌ها هم بعضاً فقط اجرای کار را بر عهده دارند. نکته مهم آن که در سال‌های اخیر با انتشار تصاویر صیادان چینی اینطور به نظر می‌آمد که کشتی‌های چینی در حال صید ترال در خلیج فارس هستند اما اکنون مشخص شده که این کشتی‌ها به اجاره مدیران بازنشسته سازمان شیلات درآمده بودند تا به نام چینی‌ها و به کام این مدیران کار تمام شود.
صیاد چینی نداریم
نبی‌الله خون‌میرزایی رئیس سازمان شیلات ایران در نشست خبری به مناسبت هفته دولت در خصوص صید ترال گفت: صید ترال یکی از گونه‌های مرسوم صیادی در دنیاست و در کشور ما نیز از سالیان گذشته تاکنون ادامه داشته و قرار نیست این شیوه صید در کشور صورت نگیرد.
خون‌میرزایی اظهار نمود: روش صید ترال برای صید هرگونه آبزی میان زی و کف زی بکار می‌رود و عمدتاً هدف آن، فانوس ماهیان و میگو می‌باشد اما در حال حاضر یک محدودیت دوماهه‌ای را برای صید اعمال کرده‌ایم البته اگر در روزهای صید نیز ترال به کف دریا برسد و آبزی به‌جز میگو برداشت کند تخلف صورت داده است.
رئیس سازمان شیلات ایران در مورد صید ترال و پخش فیلم‌هایی مبنی بر جارو کردن ماهی‌های دیگر دریا گفت: صرفاً پخش فیلم در فضای مجازی نمی‌تواند دلیل محکمی باشد. برخی از این فیلم‌ها که ادعا می‌شد به تازگی گرفته شده است مربوط به سه سال پیش بود. اکنون هم هیچ تبعه خارجی از جمله صیاد چینی در کشور نداریم، خارجی‌هایی که در ایران کار می‌کنند تحت عنوان تکنسین، کارگر و یا موارد دیگری هستند که برای صیادان ایرانی کار می‌کنند و مجوز گرفته‌اند.
وی در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود کشتی‌های ترال در خارج از محدوده تهیه شده فعالیت می‌کنند و ماهیان را از کف اقیانوس می‌گیرند گفت: سیستمی در سازمان طراحی شده و ما هر لحظه کشتی‌هایی که اقدام به صید می‌کنند را ردیابی می‌کنیم و هر لحظه می‌توانیم تشخیص بدهیم در کدام قسمت دریا هستند، بنابراین اینگونه اظهارات اساسی منطقی ندارد.
در روش ترال فقط فانوس ماهیان صید نمی‌شوند
خون‌میرزایی افزود: صید در جنوب کشور توسط ۱۳۴ فروند کشتی انجام می‌شود که البته در سال گذشته ۶۵ فروند کشتی در این زمینه فعال بودند. معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان این که در سال ۹۸ در روش صید ترال ۳۹ هزار تن آبزی برداشت شده است گفت: طبیعتاً تمام این برداشت با هدف صید فانوس ماهیان بوده ولی از این میزان تنها ۳۱ هزار تن آن فانوس ماهی بوده است و ۸ هزار تن دیگر آبزیان بوده است.
این مقام مسئول در خصوص تخلفاتی که در صید ترال صورت می‌گیرد نیز گفت: کشتی‌هایی که برای صید ترال اختصاص داده شده در مرحله رفتن به دریا، برگشت و خالی کردن آبزیان، توسط گشت‌های نظارتی و سامانه‌های کنترل از راه دور سازمان شیلات رصد می‌شوند و نمی‌توانند تخلفی صورت دهند.
رئیس سازمان شیلات کشور تصریح کرد: ایران رتبه اول صید ماهی در اقیانوس هند را در اختیار دارد و صیادان خارجی که در ایران وجود دارند برای کشتی‌ها و ناوگان صیادی ایرانی فعالیت می‌کنند. این افراد به عنوان نیروهای فنی در ناوگان ایرانی حضور دارند و به طور شخصی صید برای خود ندارند.
خون‌میرزایی تاکید کرد: درمجموع کمتر از ۵۰ نفر در ناوگان‌های صیادی ایرانی به عنوان نیروی متخصص وجود دارد.
کشتی‌های چینی متعلق به مدیران بازنشسته سازمان شیلات بودند
سید پرویز محبی، معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران هم در این زمینه در گفتگو با مشرق گفت: در حال حاضر کشتی خارجی چینی اقدام به صید ترال در کشور نمی‌کند ولی ملوانانی در حال کار هستند که قبلاً تعدادشان روی شناور به ۵۰۰ نفر هم می‌رسد ولی هم‌اکنون به زیر ۵۰ نفر رسیده‌اند.
وی افزود: ملاک تشخیص اینکه شناورهای موجود در خلیج فارس از چه کشوری است فقط اسنادی است که سازمان بنادر تحت عنوان پروانه بهره‌برداری صادر می‌کند که ملاک کار سازمان شیلات نیز محسوب می‌شود برای این که بداند کار شناور چه بوده و متعلق به چه شرکتی است.
معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران درباره شناورهای خارجی که به اجاره مدیران سابق شیلات درآمده بودند، اظهار نمود: به استناد همین مدارکی که سازمان بنادر صادر کرده در حال حاضر تمام شناورهای موجود در خلیج فارس، ایرانی بوده ولی در گذشته ۱۶ شناور وجود داشت که با تصمیم شورای عالی امنیت ملی و کارگروه ویژه مرز، مجوز این شناورها لغو شد.
محبی در ادامه یادآور شد: ولی این شناورها دیگر در خلیج فارس نیستند و مالکین شرکت‌هایی که این شناورها را آورده بودند بعضاً مدیران و مسئولین بازنشسته سازمان شیلات بودند که به عنوان سرمایه‌گذار به این عرصه ورود کرده و کار صید ترال را انجام می‌دادند.
وی افزود: هیچ‌وقت سازمان شیلات این موضوع را رد نکرده و همواره آن را تأیید کرده‌ایم اما در وضعیت فعلی بحث این است که کشتی چینی وجود دارد یا خیر که پاسخ ما این است که در حال حاضر هیچ‌گونه از شناورهای ما شناورهای خارجی چه چینی چه با ملیتی دیگر نیست.
این مقام مسئول در پایان اظهار کرد: در دوره ریاست آقای صالحی بر سازمان شیلات ۱۶ شناور چینی کار صید ترال را انجام می‌داد که اسناد و مدارک نشان می‌دهد مالکیت این شناورها ایرانی بوده است و کشتی‌ها چینی بوده ولی در حال حاضر نیز این افراد و شناورها در چرخه کار سازمان نیستند و خارج شده‌اند.