آقای روحانی، مسکن مهر را مسکن در بیابان، قوطی و یک طرح پرخسارت و از اساس غلط و اشتباه توصیف می‌کرد، اما اکنون نتیجه سیاست‌های دولت وی در مسکن به حاشیه‌نشینی و سکونت در چادرها و کانکس‌ها منجر شده است.

سرویس اقتصاد مشرق- اثرات سیاست‌های اشتباه دولت‌های یازدهم و دوازدهم در بخش مسکن طی ۷ سال اخیر با گسترش سکونت مردم در کانکس‌ها و پشت‌بام‌ها خود را نشان داده است.

 در پی رشد تا ۳۰۰ درصدی اجاره‌بهای مسکن در کشور، مهاجرت به حاشیه کلان‌شهرها، زندگی در خانه‌های مشترک، کانکس و پشت‌بام رشد بی‌سابقه‌ای داشته و این اتفاق در اکثر کلان‌شهرهای کشور به‌خصوص شهر تهران، در حال افزایش است.

بر اساس آخرین سرشماری، ۳۷ درصد از خانواده‌های ایرانی و تقریباً نیمی از جمعیت تهران، اجاره‌نشین هستند.

پدیده نوظهور کانکس و پشت‌بام از حدود یک سال پیش شدت یافته و مورد بی‌توجهی مسئولین قرار گرفته است.

به گفته کارشناسان اجتماعی، بی‌توجهی و غفلت از کنترل نوسانات شدید بازار مسکن و گسترش پدیده حاشیه‌نشینی، موجب افزایش بزهکاری، آسیب‌های اجتماعی و تجمعات اعتراضی خواهد شد.

علت اصلی وضع فاجعه‌بار قیمت مسکن، اهمال دولت آقای روحانی در حوزه تولید مسکن است. از ابتدای دولت یازدهم با نظریه‌پردازی‌های آقای عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، دولت اعلام کرد که در بخش تولید مسکن هیچ مداخله‌ای نخواهد کرد. آقای روحانی هم مسکن مهر را عامل اصلی تورم در کشور معرفی کرد تا مقصر همه مشکلات کشور، ساخت مسکن برای مردم باشد!

با هجمه روحانی و وزرایش به مسکن مهر، این طرح متوقف شد و جز سخنرانی‌های انتقادی، بخش مسکن هیچ سهمی از سیاست‌های اجرایی دولت‌های یازدهم و دوازدهم نداشت. درنتیجه تولید مسکن در ۷ سال اخیر به‌شدت سقوط کرد و اوضاع فعلی را به بازآورد. کارشناسان معتقدند دستگاه قضایی باید به این عملکرد دولت در بخش مسکن ورود کرده و مقصران آن را محاکمه نماید.

آقای روحانی رئیس‌جمهور هم همپای عباس آخوندی در سال‌های اخیر برای تخریب طرح مسکن مهر همت گماشته است.

آقای روحانی، مسکن مهر را مسکن در بیابان، قوطی و ... توصیف می‌کرد. اکنون که نتیجه سیاست‌های دولت وی در بخش مسکن سبب حاشیه‌نشینی، کانکس‌نشینی و پشت‌بام‌نشینی اقشاری از مردم شده است، باید از آقای روحانی پرسید هنوز هم معتقدید مسکن مهر، قوطی بود؟

مهم‌ترین انتقادات روحانی از مسکن مهر در هفت سال اخیر

ردیف

تاریخ

سخنان روحانی علیه مسکن مهر

۱

۲۷ خرداد ۱۳۹۲

مسکن مهر باید تکمیل شود؛ البته اشکالاتی دارد که لازم است مرتفع شود. مثلاً از لحاظ مکان و امکانات مشکلاتی وجود دارد و برخی جاها به صورت یک خوابگاه است که باید به صورت یک شهرک شکل بگیرد.

۲

۱۰ مهر ۱۳۹۲

بدهکاری‌ها به بانک مرکزی به‌ویژه به خاطر اجرای طرح مسکن مهر عامل اصلی افزایش تورم در سال‌های اخیر است.

۳

۱۳ آبان ۱۳۹۲

طبق محاسبات بانک مرکزی وزارت اقتصاد و وزارت مسکن، حدود ۴۰ درصد از این تورم مربوط به نحوه اجرای طرح‌های مسکن مهر است چراکه اعتبارات مربوط به این طرح‌ها در بودجه سنواتی گنجانده نشده و دولت با فشار بر سیستم بانکی پول پرفشار را برای اجرای این طرح‌ها به عرصه اقتصاد کشور تزریق کرده که همین مسئله باعث افزایش تورم شده است.

۴

۱۳ آبان ۱۳۹۲

باید گفت مسکن مهر از جیب فقرا و سهم فقیرترین افراد جامعه اجرا شده است. اصل این مسئله که مردم خانه‌دار شوند کار بسیار خوبی است، اما اینکه از چه راهی این کار انجام شود بسیار مهم است تا نتیجه‌ای که امروز حاصل شده به دست نیاید.

۵

۶ آذر ۱۳۹۲

تاکنون ۴۳ هزار میلیارد تومان برای مسکن مهر از بانک مرکزی استقراض شده است، یعنی پول از بانک مرکزی گرفته شده و داده شده به بانک مسکن. کل پایه پولی کشور از آن اولی که پول خلق شده تا حالا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. از این ۱۰۰ هزار، ۴۳ هزار میلیارد تومان برای مسکن مهر است؛ یعنی ۴۳ هزار میلیارد تومان از این پایه پول و نقدینگی... می‌توان گفت تورمی که مردم دارند و تحت فشار قرار گرفتند، یک بخش بزرگش مربوط به مسکن مهر است.

۶

۶ آذر ۱۳۹۲

مسکن مهر مشکلات فراوانی ایجاد کرده است، مشکلات تسهیلات دارد، حمل و نقل دارد، مسائل جنبی‌اش باید مراعات شود

۷

۱۷ آذر ۱۳۹۲

رشد بالای حجم نقدینگی ناشی از خلق پول توسط بانک مرکزی عامل اصلی بروز تورم بالا در اقتصاد کشور محسوب می‌شود. افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی با ایفای نقش مسلط تأمین مالی مسکن مهر طی سال‌های اخیر، افزایش شدید پایه پولی را به دنبال داشته است.

۸

۱۷ آذر ۱۳۹۲

متأسفانه شیوه نادرستی که در طرح مسکن مهر در پیش گرفته شد و اثرات تورم‌زای آن به دلیل اتکا کامل به منابع بانک مرکزی باعث شد که بخش قابل توجهی از توان مدیریت و برنامه‌ریزی دولت یازدهم در بخش مسکن، صرف مواجهه با شرایط موجود مسکن مهر شود.

۹

۱۷ آذر ۱۳۹۲

مسکن مهر از یک طرف به میزان ۱۰۰ درصد از منابع بانک مرکزی و پول پر قدرت تأمین شده و لذا یکی از موتورهای محرک تشدیدکننده تورم بوده است و از طرف دیگر یک تعهد اجتماعی بزرگ برای دولت به وجود آورده است که چشم امید صدها هزار خانوار را به دنبال خود دارد.

۱۰

۲۹  اردیبهشت ۱۳۹۳

بزرگ‌ترین خسارت را در تورم کشور مسکن مهر ایجاد کرد. همه متخصصین بانکی و بانک مرکزی می‌گویند کل پایه پولی ما از اول تاریخ خلق پول تا امروز ۶۰ هزار میلیارد تومان بود و ۴۰ هزار میلیارد به آن اضافه شد که همه این مشکلات به خاطر مسکن مهر بوده است؛ یعنی هیچ مبنای عقلایی، محاسباتی و اقتصادی وجود ندارد. بعد هم ای کاش با این پول بیست شهرک خوب درست می‌شد که مدرسه، مرکز تفریحی و... آن درست بود.

۱۱

۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۳

اینکه ما آجر روی آجر بگذاریم و طرف در آن ساکن شود، چگونه فردا از آن مکان تردد کند یا به نانوایی و قصابی برسد و بچه‌اش به مدرسه برسد؟ نمی‌شود که فقط مکانی درست کنیم که طرف شب بخوابد و صبح بیرون بیاید. این که درست نیست. ممکن است اسم آن را منزل یعنی محل نزول گذاشت، ولی مسکن نیست، مسکن یعنی محل آرامش و سکونت. دو چیز در خانه مایه آرامش است.

۱۲

۲۱ مرداد ۱۳۹۳

 اختصاص منابع بانک مرکزی به مسکن مهر پایه پولی کشور را ۸۰ درصد افزایش داد، تنها ۴۰ هزار میلیارد تومان از منابع بانک مرکزی به مسکن مهر اختصاص یافت که بیش از ۸۰ درصد پایه پولی کشور را افزایش داد و اثر آن تورم بالای ۳۰ تا ۴۰ درصد بود.

۱۳

۲۴ آذر ۱۳۹۳

 (در زمینه) انتشار پول برای احداث مسکن مهر در سال‌های گذشته، واقعاً چاپ پول بدون پشتوانه از نظر شرعی و قانونی مسئله‌دار است. با کدام مجوز این اتفاق رخ داد که بلافاصله در جیب مردم تأثیر گذاشت و اموال و قدرت و ارزش پول را پایین آورد.

۱۴

۲۴ آذر ۱۳۹۳

یک تصمیم‌گیری برای مسکن مهر بلایی بر سر کشور آورد و بانک مرکزی را زیر سؤال برد.
 ۴۴ درصد کل پولی که در تاریخ کشور ایجاد شد در این تصمیم‌گیری، چاپ و در اختیار بانک مسکن قرار گرفت، آیا کسی آمد تا حساب کند برای مردم که این افزایش پایه پول برای مسکن مهر از پول متعلق به همه آنها بوده است؟

۱۵

۴ شهریور ۱۳۹۴

مسکن مهر یکی دیگر از چاله‌های بزرگ پیش روی دولت یازدهم بود.

۱۶

۲۱ فروردین ۱۳۹۵

در دولت گذشته برای جبران شکاف به وجود آمده از افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش مسکن مسیر خطرناک استفاده از منابع بانک مرکزی برای ساخت مسکن انتخاب شد که این ریسک بسیار بزرگی بود و همین استفاده از منابع بانک مرکزی در این بخش باعث کاهش ارزش پول در کشور و ایجاد تورم گردید.

۱۷

۲۱ فروردین ۱۳۹۵

در طرح مسکن مهر تأمین هیچ کدام از نیازمندی‌های اساسی مسکن از جمله امنیت، بهداشت، مراکز تربیتی، مدرسه و حتی آب و برق و گاز لحاظ نشده بود و  این معضلی اساسی بود.

۱۸

۱۹ آذر ۱۳۹۶

اگر در بیابانی ۳۰ الی ۴۰ کیلومتر بیرون شهر زمین صافی را پیدا کردیم و برجی را بالا بردیم، تازه اول گرفتاری است چراکه باید برای آن جاده، آب، برق، گاز، مدرسه، مسجد، کلانتری و ... ایجاد شود.

۱۹

۱۹ آذر ۱۳۹۶

خطای دولت‌های گذشته این بود که رفتند بیابان‌ها را تبدیل به مسکن کنند؛ مسکن در وسط شهر جا دارد، وسط شهر در قلب تهران و شهرهای بزرگ در مشهد و اصفهان و تمام کلان‌شهرها یک محله ۱۰۰ الی ۲۰۰ خانه کوچک ۵۰ الی ۷۰ متری، ساختمان مربوط به ۶۰ الی ۷۰ سال پیش با یک زلزله ویران می‌شود؛ باید یک محله را به عهده بگیریم و در  این محله منزل و مسکن مناسب بسازیم و مردم را منتقل کنیم و خانه آنها را خراب کنیم و فضای باز، ورزشگاه، مدرسه و... برای آنها به وجود آوریم. این نیاز به بودجه ندارد. این نیاز ندارد که برویم در صندوق، پایه پولی و بانک مرکزی دست ببریم.

۲۰

۱۹ آذر ۱۳۹۶

اینکه مسکن مهر از چه پولی درست شده موضوع اصلی است و این را جواب دهید؟ استقراض از بانک مرکزی برای این منظور خطای بزرگ بود. مسکن مهر، از جیب مردم و فقرا درست شد. چون پایه پولی از آنچه که پول از اول تاریخ تا آن موقع به وجود آمده بود، بالا رفت و تورم ۴۵ درصدی ایجاد شد.

۲۱

۱۹ آذر ۱۳۹۶

اساس و ریشه مسکن مهر، غلط و نادرست بود. باید مسکن مردم را به طور صحیح درست کنیم و در این راه نیاز به پول بانک مرکزی نداریم. شما سرمایه‌دار را می‌آورید، زمین را در اختیار او می‌گذارید، ۲ برابر مسکنی که در آن محله وجود دارد را می‌سازد، مسکن صاحبان خانه را به آنها می‌دهد و در برابرش مسکنی که می‌ماند به عنوان، هم سرمایه‌گذاری و هم سودش برداشت می‌کند.

۲۲

۲ بهمن ۱۳۹۶

مسکن مهر بیرون شهر ساخته شده و امکانات خدمات‌رسانی ندارد؛ یعنی آنجا نه آب، نه برق، نه مدرسه، نه کلانتری، نه اتوبوس و نه جاده است

۲۳

۲ بهمن ۱۳۹۶

اینکه یک قوطی را به نام مسکن درست کنیم مسکن نیست بلکه یک سرپناه موقت است. باید خدمات ارائه بدهیم.

۲۴

۲ بهمن ۱۳۹۶

در طرح مسکن مهر تأمین هیچ کدام از نیازمندی‌های اساسی مسکن از جمله امنیت، بهداشت، مراکز تربیتی، مدرسه و حتی آب و برق و گاز لحاظ نشده بود و این معضلی اساسی بود.

۲۵

۲ بهمن ۱۳۹۶

در دولت گذشته برای جبران شکاف به وجود آمده از افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش مسکن مسیر خطرناک استفاده از منابع بانک مرکزی برای ساخت مسکن انتخاب شد که این ریسک بسیار بزرگی بود و همین استفاده از منابع بانک مرکزی در این بخش باعث کاهش ارزش پول در کشور و ایجاد تورم گردید.

۲۶

۱۹ آذر ۱۳۹۷

در دوره گذشته از جیب مردم برای ساخت مسکن استفاده شد و ۴۵ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی به بانک مسکن داده شد که این مبلغ در خوشبینانه‌ترین حالت ۳۰ درصد تورم را برای مردم و کشور به همراه داشت. انجام چنین اقداماتی بسیار آسان است و با اینگونه برداشت از بانک مرکزی می‌توان هزاران واحد مسکونی را برای مردم احداث کرد، اما بایستی نسبت به تبعات، افزایش نقدینگی و تورم توجه داشت.

۲۷

۵ شهریور ۱۳۹۸

 دولت یازدهم در زمینه مسکن به واسطه طرح‌های نیمه‌تمامی که از گذشته به ارث رسیده بود، دچار مشکلات شد، این طرح‌های نیمه‌تمام به گونه‌ای بود که نه می‌شد آنها را رها کرد و هم تکمیل آنها هزینه‌های زیادی را به دولت تحمیل می‌کرد. به‌ویژه آنکه این مسکن‌ها در مکان‌هایی احداث شده بود که شرایط مساعد و امکانات همراه برای آب‌رسانی، برق‌رسانی و ارائه خدمات به مردم را در خود نداشت.

۲۸

۵ شهریور ۱۳۹۸

با ساختن مسکن توسط دولت مخالف هستم و معتقدم دولت باید برای تهیه مسکن مردم به صحنه بیاید و زمینه‌ها، شرایط و تسهیلات لازم را برای ساخت مسکن توسط بخش خصوصی، ایجاد کند.

۲۹

۲۲ مهر ۱۳۹۸

 دولت در ابتدای کار با دو گرفتاری مواجه بود که یکی ۴۳ هزار میلیارد تومان از جیب بانک مرکزی رفته بود و این مشکلات، تورم و گرفتاری داشت، ا اینگونه مسکن ساختن آسان است و ما می‌توانیم فردا صبح  از جیب بانک مرکزی ۶۰ هزار میلیارد تومان بگیریم و مسکن درست کنیم اما چه بلایی سر مردم می‌آید که یعنی از جیب مردم برداشتیم. وقتی دولت دست در جیب بانک مرکزی داشته باشد یعنی در جیب مردم دست می‌کند،   چراکه  هر چه پایه پولی بالا برود، تورم افزایش می‌یابد و  مردم باید بیشتر هزینه بدهند که این از جیب مردم است و از جیب کس دیگری نیست.

۳۰

۲۲ مهر ۱۳۹۸

 خانه‌هایی که قبلاً درست کرده بودند، آب، برق، تلفن، پاسگاه، مدرسه، مسجد، جاده و هیچ چیزی نداشت.

ضربه دوجانبه سیاست‌های دولت روحانی به مسکن

در سال ۱۳۹۲ که آقای روحانی مکررا مسکن مهر را مقصر تورم معرفی می‌کرد زیرا معتقد بود رشد پایه پولی عامل اصلی افزایش تورم است که ۴۰ درصد افزایش پایه پولی هم بابت خط اعتباری مسکن مهر بوده است.

این در حالی است که در پایان دولت دهم حجم پایه پولی ۹۶ هزار میلیارد تومان بود که به گفته آقای روحانی ۴۰ هزار میلیارد تومان آن بابت ساخت مسکن مهر خلق شده بود.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در خردادماه ۱۳۹۹ حجم پایه پولی به ۳۸۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. یعنی از ابتدای دولت آقای روحانی تاکنون ۲۸۷هزار میلیارد تومان بر حجم پایه پولی اضافه شده است، یعنی ۷ برابر خط اعتباری مسکن مهر. با ۴۰ هزار میلیارد تومان خط اعتباری مسکن مهر، حدود ۲ میلیون واحد مسکونی ساخته شد، اگر نصف پایه پولی اضافه‌شده در دولت روحانی هم صرف سخت مسکن مهر می‌شد، امکان ساخت ۵ تا ۶ میلیون واحد مسکونی در کشور فراهم شده و معضل مسکن در کشور برای همیشه رفع می‌شد.

 در حالی که آقای روحانی همواره از ۴۰ هزار میلیارد تومانی که دولت دهم برای ساخت مسکن مهر به پایه پولی انتقاد می‌کند، بهتر است پاسخ دهند ۲۸۷هزار میلیارد تومانی که در دولتش به پایه پولی اضافه شده، کجا خرج شده است؟

درواقع دولت آقای روحانی چند برابر اعتبار مسکن مهر، پول خلق کرده و به حجم پایه پولی افزوده است که نتیجه این سیاست، افزایش نقدینگی و رشد تورم بوده است. اما این پول را برعکس دولت قبل، صرف ساخت مسکن برای مردم نکرده است. در نتیجه مردم هم رشد تورم ناشی از افزایش پایه پولی را تحمل کرده‌اند و هم گرانی ناشی از کاهش عرضه مسکن بر آنها تحمیل شده است.

* احمد محمودی