به گزارش مشرق، اولین مناظره انتخاباتی آمریکا همانطور که انتظار می‌رفت با حاشیه‌های زیادی همراه بود و نامزدهای حزب دموکرات و جمهوریخواه به سوال‌های مختلفی پاسخ دادند و به همدیگر حمله لفظی کردند.
مهمترین بحث‌های این مناظره درباره تعیین قاضی دیوان عالی آمریکا، بحران کرونا، گلف بازی و فرار مالیاتی ترامپ، ناآرامی‌ها و اعتراضات ضدنژادپرستی، روند انتقال قدرت و رای گیری پستی بودند.
درباره اینکه مناظره چگونه پیش رفت و چه کسی را می‌توان برنده و یا بازنده دور اول دانست و چه بازتاب‌های داشت با امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر روابط بین الملل و کارشناس مسائل آمریکا گفت‌وگو کردیم که در ادامه مشروح این مصاحبه آمده است.
* اولین مناظره پرحاشیه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا دیشب برگزار شد که بازتاب‌های بسیاری داشت. نظر شما درباره برونداد این مناظره چیست؟ نخستین جمله‌ای که در تحلیل و ارزیابی این مناظره به ذهن شما می‌رسد کدام است؟
اگر بخواهم فقط در یک جمله بگویم، باید بگویم بازنده این مناظره فارغ از اینکه چه کسی خود را برنده قلمداد می‌کند، مردم ایالات متحده آمریکا هستند که در اوج بحران سلامت، بیکاری و تبعیض نژادی و درست در همان ساعاتی که این دو نامزد به این شکل بی پروا به همدیگر حمله لفظی می‌کردند، حیثیت همدیگر را می‌بردند و حرف‌های تند به همدیگر می‌زدند، عدد جانباختگان ناشی از ویروس کرونا از ۲۱۰ هزار نفر گذشت.
این دعواها که فقط مربوط به این مناظره نیست بلکه از سال‌ها پیش شروع شده و الان اوج گرفته است، فرصت را برای مدیریت مشکلات کشور و کمک رسانی به آسیب دیدگان این بحران‌ها هر روز کمتر می‌کند و در حقیقت این مردم آمریکا هستند که قربانی دعواهای سیاسی در آمریکا می‌شوند.
* برخی معتقدند این مناظره بیش از آنکه به نفع یا به ضرر یکی از دو کاندیدا باشد، به ضرر کل هیئت حاکمه سیاسی آمریکا و نظام سیاسی آمریکا بود. مثلاً ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی آمریکا گفته است که هرکس این مناظره را دیده نگران آمریکا شده و این مناظره را دلسردکننده‌ترین و مایوس‌کننده‌ترین ۹۰ دقیقه‌ی عمرش خوانده است. تحلیل شما چیست؟
یک بحثی در آمریکا معمولا در محافل نخبگانی مطرح هست مبنی بر اینکه نقش ساختار مهم است یا نقش کارگزار؟ بعضی‌ها معتقدند با تغییر کارگزار امکان تحول در آمریکا یا اصلاح امور وجود دارد. من نمی‌خواهم صرفا بر اساس مناظره ۹۰ دقیقه‌ای این بحث را مطرح کنم. به هر حال این مناظره‌ها وجود دارند و خیلی جاهای دیگر دنیا ممکن است نامزدها به همدیگر حمله کنند و توهین کنند و از اینگونه موارد در تاریخ آمریکا کم نبوده است.
ولی می‌شود گفت که شانس اصلاح امور از طریق تغییر کارگزار روز به روز کمتر می‌شود. یعنی بین جمهوریخواه و دموکرات تفاوت زیادی وجود ندارد. یعنی چه بایدن بیاید و ترامپ برود یا بالعکس، خیلی مشکلات را حل نمی‌کند. چون آن صبر و تحمل و یا تساهل و تسامح سیاسی که در دموکراسی آمریکا بود، در حال کمرنگ شدن است و با بن‌بست‌هایی که ایجاد می‌شود نمی‌توان مشکلات را کاهش داد؛ به همین دلیل به تدریج این ایده مطرح می‌شود که نیاز به تغییر در ساختار وجود دارد. حالا نه انقلاب و تغییرات بنیادین، اما به هر حال باید در یک جاهایی اصلاحات چشمگیری صورت بگیرد که به بحث‌های انتخاباتی و مناظرها مربوط نمی‌شود، بلکه شامل نظام انتخاباتی، نظام مالی مثل بحث عدالت اجتماعی یا نقش دولت در اداره امور می‌شود. از این قبیل بحث‌ها زیاد است که می‌گویند ساختار باید تغییرات اساسی داشته باشد.
* پیش از این گفته می‌شد که یکی از پاشنه آشیل‌های بایدن، مناظرات خواهد بود و ترامپ با قدرت بیان خود می‌تواند برتری بایدن در نظرسنجیهای ملی را بشکند. اما ظاهراً نظرسنجیهای برخی رسانه‌ها مانند سی ان ان و سی‌بی‌اس و بعضی ارگان‌های دیگر، نشان می دهد که بایدن وضعیت بهتری داشته. فکر میکنید در مناظرات بعد این موضوع ادامه خواهد داشت؟ آیا می توان به این نظرسنجیهای سی ان ان و سی بی اس و امثالهم اعتماد کرد یا موضوع به شکل دیگری است؟
نکته اول این است که اغلب این نظرسنجی‌ها که بازتاب بین المللی پیدا می‌کند متعلق به رسانه‌های نزدیک به دموکراتها هستند؛ یعنی رسانه‌هایی که از سال‌ها پیش با ترامپ مشکل دارند. بنابرین طبیعی است که نظرسنجی سی ان ان به گونه‌ای باشد که بایدن را پیشتاز نشان دهد.
نکته دوم اینکه نظرسنجیهای تلویزیونی آن هم بلافاصله پس از برگزاری یک مناظره و در یک جو هیجانی خیلی پایه علمی ندارد. چون به هر حال برای نظرسنجی باید میان مردم رفت، جامعه آماری مطلوب پیدا کرد که با استانداردها مطابقت داشته باشد. معلوم است کسی که سی ان ان تماشا می‌کند الزاماً طرفدار ترامپ نیست یا آن کسی که پای فاکس نیوز نشسته یا نشریات محافظه‌کار را دنبال می‌کند حتماً مواضع‌اش نزدیک به آن رسانه(یعنی جمهوری‌خواهان) است. لذا از این جهت این نظرسنجی‌ها خیلی کارآیی ندارند.
خب، آقای بایدن آدم کارکشته‌ای است و ترامپ هم گفت که ۴۷ سال است در سیاست حضور دارد؛ او در واقع نزدیک به نیم قرن در عرصه‌های مختلف فعال بوده است. من یک آماری دیدم که بر اساس آن بایدن نزدیک به ۲۶ یا ۲۷ بار در مناظرات شرکت کرده است.
نکته‌ای که وجود دارد این است که آقای ترامپ در چند ماه گذشته آنقدر بایدن را تحقیر کرد و او را «جو خواب آلو» صدا زد و یا می‌گفت باید تست اعتیاد بدهد و فراموشی دارد که در نتیجه انتظارها را ناخواسته از آقای بایدن پائین آورد، به نوعی که همه تصور می‌کردند بایدن واقعاً نمی‌تواند حرف بزند، لکنت زبان دارد و یا هوش و حواس درستی ندارد و کم می‌آورد؛ اما این اتفاق نیفتاد. ضمن اینکه گفته می‌شود که آقای بایدن بارها و بارها این مناظره را تمرین کرده و از آمادگی کامل برخودار بوده است. حالا که این نمایش را از خود ارائه داده، باعث می‌شود که این ایده مطرح شود که آقای بایدن برخلاف تصور در این مناظره درخشید! بخشی از این مسئله به خاطر استراتژی غلطی بوده که آقای ترامپ در پیش گرفت و آقای بایدن را خیلی کوچک و آسیب پذیر معرفی کرد ولی حالا که این اتفاق نیفتاده، باعث می‌شود که گفته شود آقای بایدن در این مناظره مثل ستاره بود. در حالی که سابقه آقای بایدن به عنوان کسی که این همه سال در قدرت بوده و در انواع اقسام عرصه حضور داشته با تصویری که ترامپ از او نشان می‌داد همخوانی نداشت.