به گزارش مشرق، تهران تاریخی، شگفتی و زیبایی و جاذبه کم ندارد. این را هم باید به حساب عجایب نه چندان کم شمارش گذاشت که در دل این دود و دم و ترافیک و شلوغی و ساختمان‌های سر به فلک کشیده و ساخت و سازهای پر از بی نظمی و بی ضابطگی می‌توان سراغ یک هویت تاریخی پر و پیمان و چشم نواز رفت. هویتی که شاید تاریخ رونقش از همان زمانی آغاز شده باشد که آغامحمدخان قاجار ستون‌های مجلل عمارت زندیه شیراز را مثل غنیمتی جنگی با خود به تهران آورد و در بنای کاخ گلستان به کار گرفت. از این بابت شاید تهران درمقایسه با شهرهای کهن و پر قدمتی چون شیراز و اصفهان جوان‌تر به نظر بیاید، اما همین که دو قرن پایتخت این مملکت بوده باشد خود به معنی سهم داشتنش از دارایی‌های تاریخی جذاب است.
بیشتر بخوانید:
مسئله سیلاب‌ها یکی از مشکلات تاریخی تهران است
اما خبر بد برای کسی که علاقه‌مند و پیگیر این جاذبه‌ها باشد این است که تا اطلاع ثانوی مهمترین اتفاق برای بناهای تاریخی تهران خطر آسیب دیدن و تخریب و از بین رفتنشان است.
یک گوشه در تجریش خانه پر جلال و جبروت شاهزاده پر نام و آوازه و ثروتمند قجری عبدالحسین میرزای فرمانفرما با کابوس گود برداری و عملیات عمرانی مترو دست به گریبان مانده و گوشه‌ای دیگر در خیابان ری بنای بنگاه فرد شیشه زیر ضربات بیل مکانیکی و بولدوزر ناباورانه کمر خم کرده و زار و نزار و بی نشانی از آن گذشته پررونقش در خود فرو رفته است.
این میان، اما اینکه تکلیف ساخت و سازها در حریم کوشک الهیه چه می‌شود و سرانجام مجوز ثبت ملی اش به کجا خواهد رسید هم هنوز پرسش بی جواب مانده‌ای است.
لااقل برای گرفتن خبری و تفقدی از این کوشک شاید بد نباشد دست به دامن مسوولی یا کارشناسی شد. حسن خلیل آبادی رئیس کمیته گردشگری شورای اسلامی شهر تهران سعی در آسوده کردن و اطمینان خاطر دادن دارد: ضمن بررسی‌هایی که کارشناسان ما انجام داده اند کسانی که در حال ساخت و ساز در اطراف کوشک هستند به این کوشک هم رسیدگی می‌کنند و هیچ تخریبی هم انجام نشده و خود آن‌ها درحال نگه داری و حفاظت از این بنای قدیمی هستند.
خلیل آبادی که از سرنوشت ثبت ملی شدن این بنا ابراز بی اطلاعی می‌کند شروع ساخت و سازها و بلندمرتبه سازی‌ها در حریم بنا را هم به دوره قبلی شورای شهر حوالت می‌دهد: کوشک در حال حفاظت است و آن ساخت و سازها در دوره قبلی شورای شهر انجام شده است.
بیشتر بخوانید:
روزشمار «موشکباران تهران» رونمایی شد
پس از هفته‌ها پیگیری موفق شدن به برقراری تماس با این عضو محترم شورای شهر پایتخت کم از به دام انداختن یک شاه ماهی کمیاب با دست خالی ندارد. پس اگرچه چندان رغبتی به گفتگو ندارد از او درباره شرایط شکننده گردشگری تهران در شرایط کرونا و امکان ایجاد سازوکاری برای انجام گردشگری امن هم پرسیدیم: این یک مساله جهانی است. تنها مربوط به تهران نیست. همه شهرها و کشورهایی که مقصد گردشگری هستند با چنین مشکلی مواجه هستند. ما توصیه کردیم تا حد امکان درخصوص آن دسته از مکان‌های گردشی که مربوط به شهرداری می‌شود حمایت‌های لازم صورت بگیرد. غیر از این هم ما کار خاصی نمی‌توانیم در این زمینه انجام دهیم. مگر اینکه خود وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی حمایتی از کارآفرینان عرصه گردشگری داشته باشد.
خلیل آبادی امکان برگزاری تور و کار گروهی را در شرایط فعلی امکانپذیر نمی‌داند زیرا: از آنجایی که گردشگری مستلزم اجتماع و کار و گروهی است بنابراین برای پیشگیری از شیوع بیماری کرونا و اینکه مردم هم استقبال نمی‌کنند درحال حاضر این مساله امکانپذیر نیست.
اما راه دیگری برای ادامه گردشگری در وضع فعلی پیشنهاد می‌کند: فقط از طریق حوزه مجازی می‌توانیم کارهایی بکنیم. ستاد گردشگری شهرداری از طریق یک رسانه مجازی نقاط گردشی تهران را به علاقه‌مندان معرفی می‌کند.
داوود همپایی کارشناس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران هم که برای گزارش وضعیت کوشک بازدیدی از این بنا داشته تاکید دارد کوشک هنوز ثبت ملی نشده است: عمارت‌ها و بناهای قدیمی اگر ثبت ملی شده باشند در پرونده ثبتی یک حریمی برای آن‌ها تعیین می‌شود که عملیات عمرانی و ساخت و سازها بر اساس آن پرونده و با توجه به حریم تعیین شده صورت می‌گیرد. اما ساخت و ساز در اطراف کوشک الهیه منعی ندارد، چون این عمارت هنوز ثبت ملی نشده است.
همپایی که ثبت ملی نشدن را مانع جلوگیری از ادامه ساخت و سازها در حریم کوشک می‌بیند این را هم اضافه می‌کند که: البته با وجود این ساخت و سازها از کوشک به درستی هم مراقبت شده، چون پیمانکار و مهندس ناظر این پروژه رغبت دارند این بنای تاریخی را حفظ کنند. حالا اگر سودی هم کرده باشند صاحب ملک هستند.
کارشناس کمیته گردشگری شورای شهر که با حرارت خبر می‌دهد بناهایی داریم که اجازه بازدید از آن‌ها را به ما نمی‌دهند و به راحتی و با سرعت آن بناها را تخریب می‌کنند نهیب می‌زند: متاسفانه ما همیشه می‌رویم دست می‌گذاریم روی عمارت‌هایی که تخریب نشده اند. این پروژه منطقه الهیه را حداقل حفظ کرده اند و این خیلی بهتر از تخریب کردن است. اگر پیمانکار و مالک کوشک دنبال سود هم باشند همین که عمارت را حفظ کرده اند هم ارزشمند است.
همپایی تخریب چندین اثر تاریخی که ثبت ملی شده را اتفاق ناگوارتری می‌بیند: در بافت منطقه امین حضور عمارت‌های زیادی در حال تخریب شدن است و شهرداری منطقه هم خبر دارد. ولی پروژه باغ ایرانی که حفظ شده همه اعتراض می‌کنند که در حریمش ساخت و ساز شده و حریم این عمارت تاریخی از بین رفته. شب یلدا خانه تاریخی بنگاه فرد شیشه را با یک اقدام ضربتی خراب کردند. خانه‌های تاریخی دیگری هم در حال تخریب است. نزدیک همان کوشک الهیه در منطقه تجریش در حریم باغ فرامانفرما که متعلق به انستیتو پاستور هم هست یازده متر گودبرداری شده آن هم دقیقا مقابل شهرداری منطقه یک. درحالی که این بنای تاریخی ثبت ملی هم شده است.
گفتگو با این کارشناس کمیته گردشگری شورای شهر شاید حاوی پیام مهمی درباره شرایط آثار تاریخی تهران باشد؛ اینکه برای پی جستن وضع عمارت‌های تاریخی تهران یک راه طولانی در پیش است.