به گزارش مشرق، قاچاق کالا نابود کننده تولید و اشتغال بوده و در سالهای اخیر تولید کنندگان ایرانی را به زانو درآورده است، بنابراین به نطر می رسد مقابله با این معضل بیش از هر چیزی دیگری ضرورت دارد.
بخش کمی از قاچاق کالاها و محصولات مختلف از مرزها به صورت کوله بری یا خودروهای شوتی وارد می شود اما بخش عمده ای از آن از طریق گمرکات و مرزهای رسمی به کشورمان سرازیر می شود در این بین نقش مسئولین محلی، آقازاده ها و برخی مقامات رده بالا در امر قاچاق محصولات مختلف دخیل بوده و هست.
در سالهای اخیر مبارزه با قاچاق از سوی نهادهای مختلف صورت گرفته ولی آن چه که در عمل اتفاق افتاده این است که حجم سرازیر شدن کالای قاچاق به کشورمان بسیار بالاتر رفته است ولی همواره مسئولین این موضوع را کتمان کرده و دم از کاهش قاچاق از مبادی رسمی می زنند.
یکی از نهادهایی که به کنترل قاچاق کمک زیادی کرده است قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی بوده است که مأموریت خود را پیشگیری از فساد و افشا و اصلاح رویه‌های فسادساز تعریف کرده و تمرکز خود را بر گلوگاه‌های فساد قرار داده است و این مهم بدون همکاری و همراهی همه اقشار مردم و تشکل‌های مردمی و اجتماعی محقق نخواهد شد.
اخیرا در این قرارگاه معاونت طلاب و روحانیت با هدف گفتمان‌سازی و حضور نظام مند طلاب و روحانیت در عرصه مطالبه‌گری و مبارزه با فساد ایجاد شده است.
به همین دلیل به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی رفیعی راد مسئول معاونت طلاب و روحانیت قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی رفتیم تا از آخرین اخبار مربوط به مقابله با فساد اقتصادی در کشور را جویا شویم که مشروح این گفتگو را در زیر می خوانید.
مشرق: رهبر معظم انقلاب در مبارزه با قاچاق چندین مطالبه از گروهها و نهادهای مختلفی که در امر مبارزه با قاچاق هستند؛ داشتند، به نظر شما چقدر تلاش شده که به این مطالبات پاسخ در خور شانی داده شود و توصیه های دلسوزانه حضرت آقا رعایت شود؟
حجت‌الاسلام رفیعی راد: رهبر معظم انقلاب در مورد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ۱۲ تیرماه سال ۱۳۸۱ نامه‌ای را خطاب به رئیس جمهور وقت مرقوم فرمودند که در آن چهار خواسته را مطرح کردند؛ اول اینکه یک مرکزی در عالی‌ترین سطح اجرایی کشور و نزدیک به رئیس جمهور ایجاد شود، دوم تبلیغات متناسب و هوشمندانه و همه جانبه ای در خدمت مبارزه با قاچاق در اختیار ستاد باشد.
سوم برخورد قضایی و انتظامی به صورت قاطع و در ارتباط کامل با تصمیم گیری های ستاد مبارزه با قاچاق باشد و چهارم اینکه عزم جدی در هزینه‌سازی برای کار قاچاق در نظر گرفته شود به طوری عل قاچاق برای قاچاقچی گران تمام شده و بسیار خطرناک باشد و نهادهای مسئول بایستی بتوانند خطر قاچاق کردن را بالا ببرند و جنس قاچاق از مبادی ورودی به کشور تا محل عرضه آن به بازار مصرف آماج مبارزه باشد.
متاسفانه در وضعیت فعلی عرضه کالاهای قاچاق بطور گسترده توسط دستفروشان صورت می گیرد و یک شبکه توزیع غیررسمی پشت این امر پنهان شده است هر چند استارتاپ‌هایی هم بدون مزاحمت عرضه کننده کالاهای قاچاق هستند.
مشرق: در حال حاضر حجم قاچاق از مبادی رسمی و غیر رسمی چقدر است؟
حجت‌الاسلام رفیعی راد: آمار دقیقی در خصوص قاچاق از مبادی رسمی و غیررسمی وجود ندارد اما بر اساس آنچه که در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ در صحن علنی مجلس در قالب گزارش تحقیق و تفحص قرائت شد و متعاقب آن انتشار پیدا کرد میزان قاچاق در سالهای ۹۵ و ۹۶، ۲۱.۵ تا ۲۵میلیارد دلار دلار بوده است و بیش از ۹۵ درصد کالاهای قاچاق در پوشش رویه‌های رسمی و از مبادی رسمی کشور وارد شده است.
در سالهای اخیر با سیستمی شدن برخی مدیریت‌ها و راه‌اندازی برخی سامانه‌ها اقدام موثری در جهت کاهش قاچاق انجام گرفته است ولی با توجه به عدم تحقق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که خود رئیس‌جمهور و رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز از محقق نشدن آن به صورت کامل به آن اذعان داشتند مسیر قاچاق برای قاچاقچیان کالاهای مختلف همچنان باز است و شاهد قاچاق گسترده کالاها در فروشگاه‌های میدانی و توسعه تبلیغ و خرید و فروش آن در شبکه ها و بسترهای دیگر فضای مجازی هستیم.
مشرق: یکی از ابزارهای اصلی برای جلوگیری از قاچاق از مبادی رسمی، نصب دستگاه ایکس ری در مبادی ورودی گمرکات کشور است، چقدر این امر توسعه پیدا کرده و چه اقداماتی برای آن انجام شده است؟
حجت‌الاسلام رفیعی راد: بدون شک یکی از ابزارهای اصلی برای جلوگیری از قاچاق در مبادی رسمی کشور، استفاده از ابزارهای کنترلی مانند دستگاه ایکس ری است اما این امر به تنهایی کافی نیست در حال حاضر در گمرکاتی که ایکس ری نصب شده، تناسبی با نیاز واقعی آنها وجود ندارد و با توجه به خرید این دستگاه ها از خارج و موضوع تحریم و عدم تامین قطعات آنها شاهد هستیم که برخی از آنها خراب بوده و از بهره‌برداری خارج شده‌اند.
علی رغم این که برخی تولیدکنندگان داخلی برای تولید و تامین دستگاه‌های ایکس‌ری اعلام آمادگی کرده اند اما متاسفانه نگاه به‌خارجی که در نزد مسئولین امر ما در چندین سال اخیر وجود داشته است مانع از تامین این دستگاه‌ها از تولیدکنندگان داخلی بوده و به همین منظور از حمایت آنها دریغ کرده اند.
مشرق: خروج دام از کشور و گندم از مرزهای غربی و شرقی در سالیان اخیر مشکلات زیادی را برای بازار کشور به وجود آورده و امنیت غذایی کشور را با تهدید روبرو کرده است، چه تلاشهایی برای جلوگیری از این امر در کشور صورت گرفته شده است؟
حجت‌الاسلام رفیعی راد: درباره خروج دام و گندم از مرزهای غربی و شرقی و تهدید امنیت غذایی نیز باید متذکر شد که تفاوت نرخ ارز با پول ملی در برخی کالاها برای قاچاقچیان به صرفه شده است از طرف دیگر نرخ خرید تضمینی بسیار از محصولات کشاورزی پایین تر از هزینه واقعی کشاورزان برای تولید این محصول است به همین دلیل عده ای از تولید کنندگان که بیشتر دلالان هم هستند به قاچاق روی می آورند.
اگر سامانه های مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تکالیف تعیین شده به صورت کامل عملیاتی می‌شدند، امروز شاهد قاچاق در این حد و اندازه ها نبودیم به طور مثال اگر پلاک کوبی دام که برای جلوگیری از قاچاق دام باید انجام می شد به صورت کامل اجرا می‌شد امروز شرایط دیگری در کشور حکمفرما بود یا مسئله ارزاقی که در در شمال غرب خصوصاً مرز بازرگان وجود دارد بنده شخصاً مشاهده کردم کسانی که با ماشین‌های مسافرکشی بین دو کشور ایران و ترکیه(خوی و وان) در حال تردد هستند به جای مسافر در برگشت مایحتاج عمومی مردم که با یارانه تهیه شده از کشور خارج می‌کند و این یک تهدید امنیت غذایی به حساب می‌آید.
مشرق: نهادهای بالادستی برای کنترل قاچاق چه اقداماتی انجام داده اند و قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی چه همکاری با آنها داشته است؟ آقازاده ها در واردات محصولات قاچاق به کشور چقدر نقش دارند؟
حجت‌الاسلام رفیعی راد: نهادهای بالادستی با فرمان تشکیل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز رهبر معظم انقلاب از تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۸۱ فعال شدند و دستگاه های مختلف نسبت به موضوع فعالیت کردند.
اما مسئله این است که نهادهای مسئول در بیشتر موارد به جای برخورد و مقابله با علت موضوع با معلول مقابل کرده اند و در برخی موارد هم تلاش‌های فراوان صورت گرفته است ولی به علت هدفمند و مستمر نبودن آنها این تلاشها به نتیجه مطلوب نرسیده و شاهد کاهش چشمگیر قاچاق نبودیم.
اگر تکالیف و سامانه‌های مکمل قانون عملیاتی شود با قاچاق حداقلی مواجه خواهیم بود برای رسیدن به سرانجام مطلوب قرارگاه ملی مبارزه با مفاسد اقتصادی جهت آشنایی با روش صحیح مطالبه گری درست و اجرای قوانین مورد نیاز موضوع با آمادگی دارد با هر سه قوه همکاری لازم را داشته باشد.