سرویس سیاست مشرق- پس از انتشار سخنان وزیر خارجه در شبکه تلویزیونی وابسته به عربستان، چند سناریو مشخص از سوی محافل مختلف سیاسی و رسانه‌ای درباره عوامل افشای آن مطرح شد: برخی باور داشتند که این فایل از سوی ایادی رژیم صهیونیستی به بیرون درز پیداکرده تا بر محتوای مذاکرات وین اثرگذار باشند. خبرگزاری دولت ازجمله رسانه‌هایی بود که باور داشت دست‌های مرموز خارجی در پشت انتشار این فایل وجود دارد. [۱]

گروه دیگری نیز بر این باور بودند که انتشار سخنان ظریف در آستانه انتخابات با فضاسازی معنادار از جانب او برای آماده کردن دوقطبی میدان و دیپلماسی برای شرکت در انتخابات است، البته وزیر امور خارجه پیش‌ازاین بارها اعلام کرده قصد نامزدی در انتخابات را ندارد، اما برجسته کنندگان این نظر اعتقاددارند، متخصصان جنگ روانی در اردوگاه اصلاح‌طلبان و دولت تا قبل از این نیز سابقه ایجاد زنجیره‌های به‌هم‌پیوسته تضاد سیاسی را داشته و با این حربه سعی در جذب آرای خاکستری و سیاه رادارند.

عده‌ای دیگر نیز سناریو سومی را مطرح کرده و معتقدند ظریف قربانی لایه‌هایی در دولت روحانی شده وعده‌ای با قصد تسویه‌حساب درونی با ظریف این فایل صوتی را منتشر کرده‌اند.

اما سناریو چهارم معتقد است که گفتگو با ظریف و سایر وزرا باهدف شفافیت مشکلات دولت منتشرشده و انتشار آن عامدانه و در مسیر دفاع از عملکرد هشت‌ساله دولت بوده است.

هر چهار سناریو در میان محافل خبری و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شده و محلی برای گفتگوهای مفصل ایجاد کرده است. اما به نظر می‌رسد که سناریو دخالت عامل خارجی و درگیری در میان بخش‌هایی از دولت باهدف حذف ظریف با حداقلی از دلایل؛ محلی از اعراب ندارد و رد پای دیگری را باید در لابه‌لای این واقعه جستجو کرد.

بررسی‌های اولیه صوت ظریف نشان می‌دهد که روایت نشست، درز و سرقت این فایل طبیعی نیست و با یک پروژه هدفمند با طراحی چندماهه روبرو بوده که حتی در آن سکانس‌های عمل وزیر خارجه نیز از پیش طراحی و آن را هماهنگ کرده اند.

پای یک آشنا در میان است؟

زمستان سال گذشته وزیر امور خارجه روبروی خبرنگار یک روزنامه اصلاح‌طلب نشسته و سخنان قابل‌تأملی را بر زبان می‌آورد. ظریف در آن مصاحبه ادعا می‌کند که نقش او در سیاست خارجه صفر است.

وزیر امور خارجه در آن گفتگو خودش را قربانی ایجاد یک کانال ارتباطی میان ایران و آمریکا معرفی کرده و ادعا می‌کند تنها مجری سیاست خارجی نظام است و نتوانسته به میل خودش برجام را پیش ببرد. [۲]

البته این دست سخنان از سوی ظریف اتفاق تازه‌ای نبود، اما تند شدن ادبیات وزیر و استقبال از این مصاحبه در رسانه‌های خارجی (ازجمله شبکه وهابی اینترنشنال) نشان می‌دهد یک بازی هدفمند در پشت این تم جدید قرار دارد.

ترتیب‌دهندگان این سخنان بستری را فراهم می‌کنند که عملاً عبور ظریف از شروط ۹ گانه رهبر انقلاب لاپوشانی شده و برای ناکارآمدی برجام یک متهم فرضی طراحی شود، در آن مصاحبه نامی از عوامل ضد برجامی برده نشده و احتمالاً ظرفیت رسانه اصلاح‌طلب را برای بیان این مأموریت، قابل‌توجه تشخیص داده نمی‌شود. اما خلق واژه‌های جدید مانند «صفر بودن نقش ظریف» و «مأمور و معزول بودن» کلیدواژه‌هایی است که برای اولین بار به صحنه آورده می‌شود.

درست یک ماه بعدازآن مصاحبه ظریف برای بار دوم به صحنه فراخوانده می‌شود؛ او این بار با همراهی چند وزیر کابینه در یک شبکه اجتماعی آمریکایی در جمع چند هزار نفر برگ جدیدی را رو کرده و ادعا می‌کند که سفر سرلشگر شهید حاج قاسم سلیمانی به روسیه محصول برجام است. او در این سخنرانی اینترنتی با حمله به شرکای استراتژیک تهران در شرق رابطه معنادار در تضاد میان سیاست‌گذاری‌های کلان نظام و دولت ایجاد می‌کند. [۳]

فردای انتشار این گفتگوی جنجالی آشنا رئیس مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری در یک توییت قابل تامل می‌نویسد: ناگفته‌های ظریف برای برخی بسیار تلخ خواهد بود! آشنا در این توییت چندکلمه‌ای به‌گونه‌ای جمله‌بندی می‌کند که بنظر خبرهای مهم‌تری نیز درراه است و به‌زودی طوفانی به پا خواهد شد، آشنا نشان داده علاقه زیادی به سوژه سازی ذیل توییت بازی های خود دارد.

حالا پس از انتشار فایل گفتگوی نیمه محرمانه وزیر خارجه با یک متهم امنیتی وابسته به حزب کارگزاران می‌توان خط ارتباطی پیوسته میان برخی رده‌های مدیریتی در دولت؛ متهم فتنه ۸۸ و یک رسانه وابسته به سازمان اطلاعات عربستان پیداکرد.

توییت حسام‌الدین آشنا سند قابل اعتباری است که مشخص می کند: یک ماه پیش از انتشار فایل ناگفته‌های ظریف، دست‌هایی در پشت پرده ضامن بمب دوقطبی انتخاباتی را در اسفندماه سال قبل کشیده و به انتظار انفجار آن نشسته بودند، انتشار عامدانه آن فایل همراه با نشر یک نامه مجهول در هنگامه سفر ظریف به خارج از کشور پیامی قابل‌توجه در خود دارد.

البته بزک کنندگان این بازی عجیب قدم آخر را درست برنداشته و هزینه‌های انتقال نوار ضبط‌شده به خارج از کشور را محاسبه نکرده بودند. این افراط گرایی درنهایت کار دست عوامل زنجیره‌ای پروژه داد.

رئیس‌جمهور در هفته گذشته انتشار این فایل را ضربه به‌نظام و اقدامی کثیف خوانده است، [۴]اما در میان تلاش دولت در کشف رمز افشا (انتشار آگاهانه) این فایل می‌توان چند سؤال مهم را نیز مطرح کرد:

۱- در میان گردانندگان این پروژه چه کسانی تمایل داشتند پرونده ایران از سردار سلیمانی گرفته شود و در اختیار دولت برای نقد کردن دستاوردهای منطقه‌ای قرار بگیرد؟

۲- چه کسانی باعث قهر وزیر خارجه در شب سفر بشار اسد به ایران شده و با عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع به ظریف او را در موقعیتی قراردادند که گمان کند شکاف عمیقی در سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای ایران وجود دارد؟

۳- کدام جریان فکری در دولت گمان می‌کند که چند هواپیمای ازکارافتاده برجامی بااهمیت‌تر از نفوذ داعش و عوامل اطلاعاتی سفارتخانه‌های خارجی در کنار مرز ایران است و عمق این ذهنیت پریشان در دولت چقدر است؟

این فایل در زمانه‌ای انتشاریافته که از یک سو مذاکرات هسته‌ای در وین در حالی برگزاری است و از دیگر سو کشور در آستانه برگزاری انتخابات سرنوشت‌ساز ریاست‌جمهوری قرار دارد. بدون شک این اقدام باهدف جنجال‌آفرینی در آستانه انتخابات صورت گرفته است. طراحان این سناریو بر این باور بوده‌اند که با انتشار این فایل آتش درگیری و منازعات جناح‌های سیاسی و دوقطبی‌های دروغین در کشور اوج گرفته و هر یک تلاش خواهد کرد تا دیگری را متهم به خیانت به کشور و منافع ملی کند.

توجه به محتوای بخش‌های گزینش‌شده و بحث‌برانگیز این سه مصاحبه پی‌درپی اعم از: تضعیف جبهه مقاومت، هجمه به سپاه، تخریب چهره شهید سلیمانی، بزرگنمایی اختلافات در سیاست خارجی جمهوری اسلامی، نتیجه قابل‌توجهی دارد: گروهی که می‌خواست با یک دستبرد سیاسی و پروژه تبلیغاتی موج انتخاباتی راه بیاندازد، حالا بیشترین بهره را به دشمن رسانده است. کمیته حقیقت‌یاب روحانی رد نفوذی‌ها تنها با یک عزل یک بازیگر بی‌اهمیت رها نکند. این کمیته صف این آرایش جنگی در جبه اصلاحات و اعتدال را باید درست شناسایی کند.