به گزارش مشرق، گیربکس از قطعات مهم و حیاتی خودرو است که نقش اساسی در حرکت کردن آن ایفا می‌کند. گیربکس خودرو از قطعات به هم پیوسته تشکیل شده و عملکردشان به یکدیگر وابسته است. این قطعه، سرعت موتور خودرو را تنظیم کرده و قدرت موتور را به چرخ‌ها منتقل می‌کند تا اتومبیل به حرکت درآید. نسل جدید گیربکس‌ها به صورت جعبه دنده خودکار و در جهت رفع مشکل جعبه دنده‌های مکانیکی طراحی شده‌اند. گیربکس اتوماتیک در واقع به صورت خودکار، دنده‌ها را تعویض کرده و وطایف راننده را کاهش می‌دهد.

در این سیستم راننده به یک اهرم تغییر وضعیت دنده‌ها و پدال گاز احتیاج دارد و دیگر خبری از پدال کلاچ نیست. راننده باید اهرم را در وضعیت Drive قرار دهد و پدال گاز را فشار داده تا خودرو شروع به حرکت کند و همه چیز به صورت خودکار ادامه یابد.

اگرچه مشکلات مرسوم رانندگان در جعبه دنده‌های معمولی که بر اثر سرعت بیش از حد معمول یا هماهنگ نشدن سرعت چرخ دنده‌ها توسط راننده غیر ماهر رخ می‌دهد و منجر به فرسایش سریع قطعات می‌شود، کاهش پیدا کرده است اما مراقبت و نگهداری طولانی مدت از سیستم گیربکس اتوماتیک به توجه ویژه‌ای نیاز دارد؛ زیرا تعویض یا تعمیر چنین سیستمی بسیار پرهزینه و زمانبر خواهد بود. در اینجا تلاش خواهیم کرد تا علائم خرابی گیربکس اتوماتیک را بیان کنیم تا به راحتی متوجه شوید که مشکلی برای گیربکس خودکار خودروی شما ایجاد شده است یا خیر؟!؛ بنابراین توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

آشنایی اجمالی با گیربکس اتوماتیک

گیربکس اتوماتیک یا جعبه دنده خودکار (Automatic Transmission) از محبوب‌ترین امکانات خودرو در میان رانندگان به‌حساب می‌آید که دیگر نیازی به تعویض دنده دستی و پدال کلاچ نخواهد بود. در خودروهای گیربکس اتوماتیک به خلاص شدن دنده نیازی نبوده و سیستم جعبه دنده، خودرو را تا زمان حرکت مجدد در همان وضعیت نگه می‌دارد اما در خودروهای گیربکس دستی، در هنگام توقف باید دنده خلاص شود، در غیر اینصورت موتور خودرو خاموش خواهد شد.

اجزای تشکیل‌دهنده گیربکس اتوماتیک شامل مبدل گشتاور، کلاچ گیربکس اتوماتیک، چرخ دنده‌های گیربکس اتوماتیک و کامپیوتر مرکزی خودرو (ECU) است. به‌طور کلی این سیستم به صورت گیربکس‌های AMT، دوکلاچهDCT ، سیاره‌ای AT و CVT طراحی می‌شود. اگرچه گیربکس‌های خودکار وظیفه راننده را بسیار آسان کرده‌اند اما در نگهداری این سیستم باید دقت ویژه‌ای به خرج داد تا دچار مشکل و خرابی نشود.

دلایل خرابی گیربکس اتوماتیک

جعبه دنده اتوماتیک عملکردی خودکار دارد اما راننده باید رفتار درستی داشته باشد تا این سیستم دچار مشکل نشود. در هنگام استفاده از این سیستم باید از تغییر حالت‌های ناگهانی و استفاده از حالت مغایر با شرایط خودرو جدا خودداری کرد. از دلایل خرابی گیربکس اتوماتیک، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از انتخاب حالت D (Drive) در وضعیت خلاص یا پا روی پدال گاز خودداری کنید.

• از تغییر وضعیت دنده جعبه دنده (P, R, N, D) در زمان حرکت خودرو پرهیز کنید.

• قبل از توقف کامل خودرو، حالت P (Park) را فعال نکنید.

• از حرکت با دنده خلاص در سرازیری‌ها اجتناب کنید.

• از روغن گیربکس مخصوص خودرو استفاده کنید.

• سرویس دوره‌ای را به صورت منظم انجام دهید.

۷ مورد از علائم خرابی گیربکس اتوماتیک

گیربکس خودکار از یک سیستم مکانیکی و رایانه‌ای پیچیده تشکیل شده است؛ از این‌رو اگر در مراقبت و نگهداری آن سهل انگاری کنید و در صورتی که گیربکس به سرویس نیاز داشته باشد و آن را نادیده بگیرید، هزینه و زحمت زیادی برایتان خواهد داشت. خرابی و مشکلات جعبه دنده اتوماتیک به صورت علائم و اخطارهایی ظاهر می‌شوند که باید آن‌ها را جدی بگیرید. از شایع‌ترین علائم خرابی گیربکس اتوماتیک، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- احساس لرزش در جعبه دنده

در سیستم گیربکس اتوماتیک، تغییر از یک دنده به دنده دیگر کاملا روان انجام می‌شود و نباید هیچ‌گونه ضربه، لرزش یا لغزشی احساس شود. گاهی اوقات تعویض دنده با مشکل مواجه شده و با علائم ناچیزی ظاهر خواهد شد که احتمالا به مرور زمان این مشکل بدتر می‌شود؛ از این‌رو باید در همان مرحله به رفع مشکل اقدام کرد تا چرخ دنده‌ها آسیب نبینند و مشکل جدی‌تر نشود.

۲- صدای ناله، وزوز یا کوبش در حالت دنده خلاص

اگر به‌طور ناگهانی صدای ناله، وزوز و کوبش در زیر خودرو احساس شود، ممکن است گیربکس اتومبیل دچار مشکل جزئی یا جدی شده باشد. این صداها یکی از علائم خرابی گیربکس اتوماتیک خودرو بوده که ممکن است به دلیل کاهش سطح روغن گیربکس یا از بین رفتن خاصیت محافظتی روغن به گوش برسند که در چنین شرایطی باید هرچه سریع‌تر به مکانیک متخصص و باتجربه مراجعه کنید.

۳- استشمام بوی سوختگی

یکی از شایع‌ترین علائم خرابی گیربکس اتوماتیک، بوی سوختگی است که معمولا در اثر گرم شدن بیش از حد روغن گیربکس به مشام می‌رسد. روغن گیربکس نقش روغن‌کاری سیستم برای عملکرد روان را برعهده دارد و در صورت کم شدن سطح روغن (نشت)، کاهش توانایی و خاصیت روغن‌کاری، اصطکاک قطعات و تجمع پسماند افزایش می‌یابد و در نهایت به خرابی کامل گیربکس منجر می‌شود.

۴- خارج شدن دنده از جای خود

اگر دنده اتومبیل از جای خود خارج شده یا نیروی‌کشندگی خود را از دست داده است و گیربکس اتوماتیک دچار لغزش شده و برای جلوگیری از این مشکل باید گاز بیشتری به خودرو بدهید؛ یعنی سیستم گیربکس خودرو دچار نقص فنی شده است و باید سریعا به تعمیرگاه معتبر مراجعه کنید.

۵- نشت روغن گیربکس و کاهش سطح روغن

چنانچه با مایع قرمز رنگ یا قرمز تیره کثیف در پارکینگ یا محل عبور خودرو مواجه شده‌اید، احتمالا روغن گیربکس دچار نشتی شده است و در نهایت به کاهش سطح روغن و اختلال در سیستم عملکرد گیربکس منجر می‌شود؛ زیرا پایین آمدن سطح روغن سبب افزایش اصطکاک قطعات گیربکس می‌شود و خرابی کامل سیستم انتقال خودرو را در پی خواهد داشت.

۶- روشن شدن چراغ اخطار موتور خودرو

یکی دیگر از شایع‌ترین علائم خرابی گیربکس اتوماتیک خودرو، روشن شدن چراغ اخطار موتور است که به راننده هشدار وجود مشکل را می‌دهد. البته چراغ اخطار خودرو، می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم‌های مختلف اتومبیل باشد. سیستم انتقال خودکار دارای سنسورهای بسیاری است که در صورت وجود مشکل، سیگنال‌هایی را به رایانه اتومبیل ارسال کرده و بدین ترتیب چراغ اخطار موتور خودرو روشن می‌شود که توجه به این موضوع، می‌تواند هزینه و زمان تعمیر را به شدت کاهش دهد.

۷-درگیر نشدن گیربکس یا تاخیر در حالت خلاص و حرکت

یکی دیگر از علائم خرابی گیربکس اتوماتیک، تاخیر در عملکرد یا درگیر نشدن گیربکس در حالت حرکت یا دنده عقب است که این موضوع بیانگر وجود مشکل در سیستم انتقال است. کثیف و رقیق شدن روغن گیربکس یا وجود اختلال در سیستم کامپیوتر از دلایلی هستند که سبب بروز چنین مشکلی خواهند شد که با تعویض روغن یا ریست کردن رایانه ماشین، ممکن است مشکل برطرف شود. در واقع با قطع کردن باتری به مدت ۳۰ دقیقه، می‌توانید رایانه خودرو را مجددا تنظیم کنید. در صورتی‌که مشکل برطرف نشد، سریعا به کارشناسان تعمیرات گیربکس اتوماتیک اتومبیل خود مراجعه کنید.

جمع‌بندی

گیربکس اتوماتیک خودرو به عنوان انتقال‌دهنده نیرو موتور به چرخ‌ها، وظیفه مهم و حیاتی برعهده دارد و با توجه به نوع عملکردش، به توجه و مراقبت بیشتری نسبت به گیربکس دستی نیاز دارد.

در این مطلب سعی کردیم به دلایل و علائم خرابی گیربکس اتوماتیک اتومبیل اشاره کنیم تا مطمئن شوید که مشکلی برای گیربکس خودکار خودروی شما به وجود نیامده است یا در صورت بروز چنین مشکلاتی سریعا به تعمیرگاه متخصص و مجرب مراجعه کنید؛ زیرا اغلب علائم خرابی گیربکس اتوماتیک به صورت جزئی نمایان می‌شوند و نادیده گرفتن آن‌ها به تعمیرات پرهزینه و زمان‌بر منجر خواهد شد.

منبع: خودروبانک