به گزارش مشرق، دیشب(سه شنبه) در آنکارا و استانبول، گروه هایی از مردم به خیابان آمده و در اعتراض به لگام گسیختگی نرخ دلار و سقوط ارزش لیره، راهپیمایی کردند و شعار سر دادند.
برای نخستین بار پس از چندین سال، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، مجدداً با اعتراضات خیابانی روبرو شد. برخی از معترضین، خواستار استعفای رئیس جمهور ترکیه شده و اعلام کردند که با دلار ۱۳ و نیم لیره ای، زندگی آنها، روز به روز دشوارتر می شود.
بسیاری از روزنامه های چاپ آنکارا، عکس و تیتر صفحه نخست خود را به موضوع گرانی دلار اختصاص داده و نسبت به تنگنای مالی شدید ده ها میلون نفر از مردم فقیر، هشدار دادند.
علی باباجان اقتصاددان مشهور و رهبر حزب آینده گفته است: «جناب اردوغان بس است. چرا نمی خواهید وضعیت را کنترل کنید؟ گذر دلار از ۱۳ لیره، تبعات سنگینی دارد و ما داریم به تمام معنی غرق می شویم.»
سلجوق گچر از اقتصاددانان ترکیه نیز گفت: «دلار از کنترل خارج شده است. وضعیت فعلی تداوم دارد و رسیدن نرخ ۱ دلار به ۱۵ لیره، پیش بینی عجیب و بدبینانه ای نیست.»
همزمان با افزایش مجدد نرخ دلار، برای چندمین بار متوالی در سال جاری میلادی، نرخ بنزین، گازوئیل، نان، کوشت و دیگر مواد غذایی نیز در ترکیه بالاتر رفت و همه این اتفاقات در حالی روی داده که میلیون ها نفر از کارگران ترکیه، حقوق کف ۳ هزار لیره ای دریافت می کنند و قرار است قیمت هر ۱ قرص نان ۲۳۰ گرمی به ۴ لیره برسد.
پاسخ اردوغان چیست؟
چند ماهی است که سران احزاب مخالف ترکیه، به طور دائم، از اردوغان می خواهند انتخابات پیش از موعد را برگزار کند. آنها معتقدند که شیرازه و کنترل امور از دست دولت در رفته و ترکیه در مسیر سقوط قرار گرفته است.
سیاستمدارانی همچون کمال کلیچدار اوغلو، علی باباجان، مرال آکشنر، احمد داود اوغلو، تمل کاراملا اوغلو و دیگران، خواهان برگزاری انتخابات پیش از موعد هستند و بر این مساله تاکید می کنند که تنها راه گذار از بحران و نجات ترکیه، این است که اردوغان و باغچلی، در یک انتخابات دموکراتیک از صحنه قدرت کنار زده شوند. اما رجب طیب اردوغان، رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، دیروز آب پاکی را بر دستان آنان ریخت.
اردوغان اعلام کرد: «بگذارید خیال شما را راحت کنم. خبری از انتخابات پیش از موعد نیست و انتخابات ترکیه در موعد مقرر و در ششمین ماه سال ۲۰۲۳ خواهد بود. کسانی که هر روز بر طبل انتخابات می کوبند، هیچ مبانی و اصولی ندارند و فقط به دنبال ماجراجویی هستند. ما با تمام توان در حال خدمت هستیم و انتخابات بر اساس تقویم رسمی برگزار خواهد شد.»
اردوغان هنوز هم معتقد است:
۱.در ترکیه بحران اقتصادی وجود ندارد.
۲.ادعاهای اغراق آمیز در مورد مشکلات اقتصادی، کار مخالفین توطئه گر است که با دشمنان خارجی همدست شده اند.
۳. همه جهان مشکل اقتصادی دارد و ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما مشکل، بسیار کمتر از چیزی است که ادعا می شود.
اردوغان به تازگی اعلام کرده که ترکیه در حال جنگ رهایی بخش اقتصادی است. «جنگ رهایی بخش» در ادبیات سیاسی و اقوال عامه ترکیه، به جنگ های مصطفی کمال آتاترک با اشغالگران ترکیه در دوران پس از جنگ جهانی دوم گفته می شود و حالا بسیاری از تحلیل گران می پرسند: یعنی ما خبر نداشتیم و ترکیه اشغال شد و الان شما با اشغالگران می جنگید؟ ممکن است نام این دشمنان خارجی را بگویید که ما هم بدانیم؟
کمتر بخرید، کمتر بخورید
اعتراض به فقر، تنگنای مالی و خطر گرسنگی برای میلیون ها خانوار ترکیه ای در حالی مطرح شده که حزب حاکم، معتقد است که باید، مردم دست از پرخوری بردارند و توقعات خود را پایین بیاورند!
در همین راستا، اظهارات یکی از سران آکپارتی نیز موجب برانگیخته شدن خشم بیشتر مردم و روزنامه ها شد و سخنان عجیب او در صفحه اول بسیاری از روزنامه های آنکارا جا خوش کرد. او خطاب به مردم گفته است: «اندکی تحمل کنید. به جای ۲ کیلوگرم گوشت، نیم کیلو بخرید. به جای پنج کیلو گوجه فرنگی، چند دانه بخرید. درآمد خود را به درستی مدیریت کنید.» این سخنان نماینده آکپارتی در حالی با اعتراض رسانه ها روبرو شده که چندی پیش، امینه اردوغان همسر رئیس جمهور ترکیه نیز اعلام کرده بود که در چارچوب یک پروژه اجتماعی و به منظور مبارزه با اسراف و دور ریز غذا، از مردم ترکیه می خواهد بشقاب غذاهای خود را کوچک تر کرده و از پرخوری و دور ریختن مواد غذایی، خودداری کنند.
بسیاری از کاربران فضای مجازی، در انتقاد از سخنان امینه اردوغان، اعلام کردند که او از حال و روز مردم ترکیه خبر ندارد و پرخوری و دور ریختن غذا و توصیه به کوچک کردن ظرف و بشقاب، فقط اختصاص به درصد کمی از شهروندان ترکیه دارد و اغلب خانواده ها، اساساً غذای چندانی ندارند که بخواهند پرخوری کنند یا بخشی از آن را دور بریزند.
خطر درگیری خیابانی
اعتراض خیابانی و راهپیمایی زنان و مردان قابلمه و ماهیتابه به دست در اعتراض به وضعیت اقتصادی کشور، برای ترکیه تابلویی ناآشنا نیست و در چند مقطع زمانی دیگر نیز چنین تحرکاتی روی داده است. اما این اولین بار است که رئیس یک باند مافیایی در حمایت از دولت و در اعتراض به مردم، به میدان می آید.
علاالدین چاقوچی که به عوان یک آدمکش حرفه ای و رئیس یکی ازبزرگترین باندهای تبهکاری مافیایی شناخته می شود و مدت ها زندانی بوده، به معترضین خیابانی هشدار داد.
وی یک مجرم عادی نیست و به محض آزادی از زندان به دیدار دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی رفت و باغچلی او را اولاد وطن نامید و از آزادی او ابراز خرسندی کرد.
چاقوچی در پیامی نوشته است:«مردم! لطفاً از حکومت خود مراقبت کنید. این حکومت مال شماست. به خیابان آمدن و نوای اعتراض سر دادن، کار یک شهروند دلسوز نیست و این به معنی افتادن در دام خائنین حزب جمهوری خلق و حزب دموکراتیک خلق ها است.»
پیام آشکار جسورانه چاقوچی، نشان دهنده این است که ممکن است او و بسیاری دیگر از چهره های تندرو نزدیک به باغچلی و اردوغان، در بزنگاه های حساس، در حمایت از ائتلاف جمهور و به منظور سرکوب مردم، به میدان بیایند. البته که رهبران احزاب مخالف، در هیچکدام از پیام ها و سخنرانی های خود، مردم را به اعتراض خیابانی تشویق نکرده اند و صرفاً بر برگزاری انتخابات پیش از موعد، پافشاری می کنند.
به حساب اردوغان، حزب عدالت و توسعه از حالا تا ۱۹ ماه دیگر وقت دارد که نظم و نسقی به اقتصاد ترکیه بدهد و رای قهرکردگان را به سوی خود بازگرداند. اما شواهد نشان می دهد که اردوغان و تیم او، شانس چندانی برای گذار از بحران اقتصادی ندارند و اساساً در مبانی سیاست اقتصادی و اجرایی خود، به دنبال اصلاح نیستند.