به گزارش مشرق، عصر روز گذشته موزه هنرهای معاصر تهران میزبان نمایشگاه "پنج گنج" در بزرگداشت حکیم نظامی و با حضور مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس ستاد بزرگداشت حکیم نظامی و جمعی از هنرمندان بود که در اتفاق عجیبی و در اجرای پرفورمنسی، شخصی آویزان بر طناب و در حالت معلق در حوض روغن اثر یکی از هنرمندان مشهور ژاپنی غوطه‌ور شد و باعث بیرون ریختن مایع داخل آن شد.
این قضیه به اجرای پرفورمنس «گربه جاده ابریشم» باز می‌گردد که بخش عمده اجرای این گروه، شامل بندبازی بر فراز حوض معروف موزه هنرهای معاصر بود که ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی، حاکی از برخورد اجراکننده با روغن داخل حوض و بیرون ریختن مایع داخل آن به بیرون بوده است.
نوریوکی هاراگوچی، هنرمند ژاپنی و خالق اثر «ماده و فکر» در موزه هنرهای معاصر تهران که به حوض روغن شهرت داشت، در سال ۱۳۹۹ درگذشت.
نوریوکی هاراگوچی، هنرمند ژاپنی پیرو مکتب مینیمالیسم که معمولا از مواد صنعتی در کارهای خود استفاده می‌کند. یکی از آثار مهم او «ماده و فکر» است که ظرف فولادی جوش‌خورده مربعی است که درون آن با روغن سیاه پر شده است. از آنجایی که روغن برخلاف آب ثابت مانده و خاصیت انعکاسی دارد، این اثر شبیه به یک آینه بزرگ سیاه رنگ در کف زمین است.
هاراگوچی نخستین نمونه از این کار را در سال ۱۹۷۱ خلق کرد. یک نمونه از این اثر که در سال ۱۹۷۷ به نمایش درآمده بود که توسط موزه هنرهای معاصر تهران خریده شد و همچنان در این موزه نگهداری می‌شود.
وی حدود سه سال پیش در سال ۱۳۹۶ برای ترمیم یادگاری‌اش در موزه هنرهای معاصر تهران به تهران آمد و حدود ۸۰۰ لیتر روغن به اثرخود اضافه کرد. وی ۲۰ اثر در آن زمان الهام گرفته از این ایده خود خلق کرد و به جز ۶ اثر که برای ژاپن ساخت، سایر آثار نیز در کشورهای دیگر قرار گرفت؛ اما تنها اثری که پابرجا ماند همین اثری است که در ایران وجود دارد.
حالا اما حادثه‌ای که به واسطه اجرای یک پرفورمنس بر فراز اثر «ماده و فکر» رخ داده، باعث انتقاد عده‌ای از هنرمندان و کارشناسان درباره سلامت این اثر شده است.
ناصر نوفرستی، مدیر روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران درباره جزئیات و چگونگی ایجاد این حادثه، با اشاره به اینکه روز گذشته روز بزرگداشت نظامی گنجوی شاعر بزرگ و شهیر ایرانی بود گفت: بعضاً در مراسم افتتاحیه نمایشگاه‌هایی که در موزه هنرهای معاصر برپا می‌شود، برنامه‌های اجرایی یا موسیقی نیز برگزار می‌شود. به همین منظور و از آنجایی که هنرمند مربوطه برنامه اجرایی در ارتباط با نظامی گنجوی داشتند قرار شد این برنامه بر فراز حوض روغن در داخل موزه اجرایی شود.
نوفرستی ادامه داد: در جریان این اجرا قسمتی از بدن هنرمند اجرا کننده با حوض روغن اثر هنرمند ژاپنی به صورت ناخواسته تماس برخورد کرد و در اثر این تماس چیزی در حدود یک و یا دو لیتر روغن به بیرون نشت کرد.
مدیر روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران با تأکید بر اینکه قبل از اجرای این برنامه به صورت مؤکد و مکرر به ایشان گفته شده بود که الزاماً باید جنبه‌های امنیتی حفاظت کامل از این اثر و عدم تماس رعایت شود تصریح کرد: بر همین اساس اتفاقی که روز گذشته افتاد کاملاً ناخواسته بوده و آسیب جدی به این اثر وارد نشده است.
وی با بیان اینکه حدود چهل سال و از سال ۱۳۵۶ تاکنون از زمان افتتاحیه موزه هنرهای معاصر این اثر در معرض نمایش بازدیدکنندگان قرار داشته است، اذعان کرد: به مرور زمان قاعدتاً بخشی از این روغن بر اثر گذشت زمان تبخیر شده یا از بین رفته است.
نوفرستی همچنین توضیح داد: حدود سه سال قبل نیز نوریوکی هاراگوچی، خالق اثر «ماده و فکر» برای بازدید این اثر به تهران آمد که مشخص شد مقداری از سطح روغن کم شده است که برای جبران و رفع آن حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ لیتر روغن سوخته مناسب با شرایط این اثر اضافه شد.
مدیر روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران در پایان مجدداً با تأکید بر اینکه این اتفاق به هیچ عنوان عمدی نبوده است و هنرمند مربوطه به شدت متأسف شده و عذر خواهی کرده است، گفت: هیچ اتفاق و آسیب جدی برای این اثر نیفتاده است؛ چراکه این اثر حاوی ۵۰۰۰ لیتر روغن است و صرفاً چیزی در حدود یک تا دو لیتر از آن بر اثر این اتفاق از بین رفته است.
گفتنی است موزه معاصر تهران یکی از سرشناس‌ترین موزه‌های ایران است که در سال ۱۳۵۶ خورشیدی در گوشهٔ غربی بوستان لاله در خیابان امیرآباد شهر تهران بنا شد. بنای موزه را کامران دیبا در سبک معماری مدرن و با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی کرد.
موزهٔ هنرهای معاصر تهران شامل جامع‌ترین و مهم‌ترین گنجینه‌های هنر مدرن در خارج از اروپا و آمریکای شمالی[۴] و مالک یکی از ۵ تا ۱۰ مجموعهٔ مهم هنر نوگرا در دنیاست.[۵] این موزه دارای کارهای مهمی از جنبش‌های هیجان‌نمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینیمالیسم، مفهومی و فوتورئالیسم است.
در گنجینهٔ دائمی موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی نگهداری می‌شود که نزدیک به ۴۰۰ عدد از آن‌ها، دارای ارزش استثنایی هستند. از جمله آثار مهم موزه، می‌توان به کارهای شاخصی از گوگَن، رُنوار، پیکاسو، ماگریت، ارنست، پولاک، وارهول، لُویت و جاکومتی اشاره کرد. موزهٔ هنرهای معاصر تهران همچنین مالک مجموعهٔ بسیار مهم و جامعی از هنر نوگرا و معاصر ایران است.