سرویس فرهنگ و هنر مشرق - شانزدهمین دوره حراج تهران ویژه هنر معاصر ایران عصر جمعه (دهم تیرماه) با اجرای حسین‌پاکدل و با حضور علیرضاسمیع‌آذر مدیرحراج تهران و جمعی از گالری‌داران، مجموعه‌داران و فعالان حوزه‌ هنرهای تجسمی در هتل پارسیان آزادی برگزار شد.

در این دوره از حراج تهران، ۱۲۰ اثر همچون نقاشی، مجسمه، عکس و نقاشی دیجیتال از هنرمندان پیشکسوت ‌همچون کاظم چلیپا، سعید صادقی، احمد نصراللهی، زنده‌یادان جمشید سماواتیان، منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، بیژن نعمتی‌شریف، مرتضی ممیز، کامبیر درمبخش، عباس کیارستمی برای فروش به نمایش گذاشته شد.حراج شانزدهم تهران با رقم فروش ۷۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به کار خود پایان داد.

در شانزدهمین حراج «شکار سیمرغ» رضا درخشانی با تکنیک مواد روی بوم با قیمت نهایی هشت میلیارد تومان فروش رفت و یک رکورد خاص را در این حراج ثبت کرد.

نکته قابل تامل کاهش میزان فروش در دوره شانزدهم این رویداد نسبت به دوره پانزدهم است. «حراج تهران» در پانزدهمین دوره برگزاری خود به فروش ۱۵۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان دست یافت.در پانزدهمین مراسم حراج تهران عنوان گران‌ترین اثر، به پرویز تناولی اختصاص پیدا کرد که مجسمه اش با رقم ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

تناولی که پرونده جنجالی‌اش با شکایت مریم گودرزی گالری‌دار همچنان در میان اهالی رسانه درباره آن شفاف‌سازی نشده در پانزدهمین حراج تهران یک رکورد بی‌سابقه را در این حراج ثبت کرد تا این ادعا از سوی منتقدان این حراج مطرح شود که چهره‌های مورد انتقاد نظیر تناولی در این رویداد برجسته‌تر می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

حراج تهران؛ بهشت متهمان به تجاوز و محکومان فراری +تصاویر

تناولی اگرچه عنوان گران‌ترین اثر حراج پانزدهم را به خود اختصاص داد، اما به‌غیر از او طراحی روی شیشه‌ی منیر فرمانفرماییان با ۱۳ میلیارد و اثری بدون عنوان از سهراب سپهری به قیمت ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ تومان و  اثری از حسین زنده‌رودی به قیمت ۱۱ میلیارد پس از تناولی به عنوان گران‌ترین آثار فروخته شده‌ی این دوره از حراج شناخته شدند.

اما فروش ۱۵۸ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومانی حراج تهران در دی ماه ۱۴۰۰ جنجال‌برانگیز شد و اغلب انتقادات از جانب رسانه‌هایی همراه با این حراج مطرح می‌شد. آش حراج تهران آنچنان شور شد که رسانه‌های فارسی زبان مخالف و معاند  با لحن گزنده‌ترین نسبت به این رویداد انتقاداتی را منتشر کردند.

حملات شبکه اینترنشنال و درز اطلاعات شبهه‌برانگیز از خریداران واقعی که مورد راستی‌آزمایی واقع نشده در برنامه فرداد فرحزاد تا حدود بسیاری زیای از خیل انتقادات کاست، اما آنچه  به روند پرسشگری همه جانبه‌ رسانه‌ها پایان داد انتشار یک گفت‌وگو با مدیر حراج تهران بود در یکی از خبرگزاری‌ها بود. انتشار این گفت‌وگو مثل آبی بود که روی آتش همه جانبه انتقادات ریخته شد .

آنچه برخی شائبه‌ها را تقویت می‌کند توییت‌های حمایتی چهره‌هایی است که خود را منتسب به گفتمان انقلاب مطرح می‌کنند و با تولید محتوا و حمایت از حسن‌روح‌الامین که کمترین دستاورد مالی را در چند دوره برگزاری این رویداد داشته، انتقادات به این رویداد را تعدیل می‌کردند. 

سیزدهمین حراج تهران در حالی به کار خود پایان داد که تابلوی «خاطرات امید» آغداشلو که  با قیمت ۱۲ میلیارد تومان به فروش رسید تا رکورد گرانقیمت‌ترین اثر به فروش رسیده در ۱۳ دوره این رویداد متعلق به او باشد در حالیکه در حین برگزاری این رویداد  آغداشلو با حواشی فراوانی از جمله شمار فراوانی از افشاگری‌ها مواجه شده بود اما در این حراج تبدیل به ستاره حراج شد و برگزار کنندگان برای کاستن از این حجم انتقادات رسانه‌ای در دوره چهاردهم اقدام به چکش زدن آثار چهره‌هایی نظیر حسن روح‌الامین کردند.

با درنظر این سوابق از دوره‌های گذشته در دوره شانزدهم برگزار کنندگان برای کاستن حجم انتقادات از  تکنیک نتیجه‌بخش استفاده کردنداگر مجموعه‌ واکنش‌های رسانه‌ای را به صورت دقیقی بررسی کنیم، پس از برگزاری حراج تهران بر خلاف دفعات قبلی این حراج با انتقادات گسترده رسانه‌ها مواجه نشد.

در نوبه‌های قبلی خبرگزاری‌های رسمی و رسانه‌های داخلی و خارجی ، معاند و موافق، پوزیسیون و اپوزیسیون حتی شبکه اینترنشنال در ابعاد مختلفی به این حراج انتقاد می‌کردند، اما اینبار رسانه‌های جریان اصلی تیترهای مثبت و غیر انتقادی را با رویکرد انقلابی شانزدهمین حراج را در ابعاد گسترده‌تری منتشر می‌کردند.

شانزدهمین حراج تهران که با افزایش قیمت دلار باید میزان رکورد حراج قبلی با فروش ۱۵۸ میلیارد تومان را پشت سرمی‌گذاشت، به صورت محتاطانه به فروشی معادل ۷۸ میلیارد رسید و علاوه بر آثار هنرمندان ثابت این حراج، اینبار با انتخاب آثار هنرمندان انقلابی به صورت هوشمندانه‌ای رویه انتقادی به حراج تهران کاهش یافت.

تقریبا آنچه به نظر می‌رسد که دوران مطالبه‌گری درباره شفاف‌سازی روند کارشناسی و اعلام لیست خریداران که در اغلب رسانه‌ها مطرح می‌شد و تقریبا هر رسانه‌ای با هر گرایش سیاسی به این روند انتقاد داشت با تکنیک تازه حراج تهران و حضور هنرمندان انقلابی که آثارشان در حاشیه این حراج عرضه شد، موج انتقادات فروکش کرد.

حضور هنرمندان انقلابی نظیر کاظم چلیپا، ناصر پلنگی، حسن روح الامین، مرتضی اسدی، مصطفی گودرزی، مرتضی گودرزی و آثار عکاسان جنگ از جمله امیرعلی جوادیان و سعید صادقی روند انتقادی درباره شفاف‌سازی را به مسیر دیگری سوق داد و رسانه‌های منتقد درباره این رویداد از تیترهایی استفاده می‌کند که مخاطبان همان برداشت اخیر رسانه‌های معاند در وابستگی حکومتی این رویداد را استباط کنند. در حالیکه فروش آثار هنرمندان انقلابی در این حراج تنها یک و هفت دهم درصد از این رویداد را به خود اختصاص می‌دهد.

جمع آثار هنرمندان انقلابی در شانزدهمین حراج تهران از یک میلیارد و سیصد و هشتاد میلیون تجاوز نمی کند. این در حالیست که اثری از منصور قندیز درشانزدهمین حراج تهران به قیمت ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروخته شد. یعنی دست کم شش برابر کل جمع آثاری که حراج تهران ادعا می‌کنم.

در حالیکه تابلویی از فریده لاشایی در این حراج به مبلغ ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروش رفته تیترهایی تولید می‌شود که ۱۹ تن از استاید دانشگاه و اعضای هئیت علمی دانشگاه‌های هنر کشور در این حراج مشارکت داشته‌اند. این اتفاق در حالی می‌افتد که سهم آثار فروخته شده اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها از ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تجاوز نمی‌کند.

در این دوره از حراج تهران، تابلویی از مجموعه «خاطرات قرن اول هجری» شهریار احمدی ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان، مجسمه ای از فرشید مثقالی به قیمت ۵۵۰ میلیون، تابلو «بدون عنوان» ژیلا کامیاب ۳۴۰ میلیون، اثر رضوان صادق زاده ۳۰۰ میلیون، تابلویی از فرشید ملکی ۲۸۰ میلیون، اثر داور یوسفی ۲۶۰ میلیون، نقاشی از همایون سلیمی ۲۴۰ میلیون، اثر آنه محمد تاتاری ۱۸۰ میلیون، تابلو جواد نوبهار ۱۵۰ میلیون، عکسی از امیرعلی جوادیان ۱۴۰ میلیون، اثری از مصطفی گودرزی ۱۲۰ میلیون، تابلو کاظم چلیپا ۱۲۰ میلیون، نقاشی از رضا خدادادی ۱۲۰ میلیون، اثری از مرتضی گودرزی دیباج ۱۳۰، تابلو مرتضی اسدی ۱۱۰ میلیون، اثر جواد علیمحمدی اردکانی ۱۰۰ میلیون، تابلو خسرو خسروی ۸۰ میلیون، اثر محمد فدوی ۷۰ میلیون و عکس از مهدی مقیم نژاد ۶۰ میلیون چکش خوردند.

در حالیکه آثار منصور قندریز (بدون عنوان) با ۶ تا ۷ میلیارد تومان، رضا درخشانی با عنوان شکار سیمرغ با ۶ تا ۷ میلیارد تومان،و کوروش شیشه‌گران (اثر بدون عنوان)  با ۴ تا ۵ میلیارد تومان بالاترین تخمین قیمت را به خود اختصاص داده بودند که در نهایت اثر رضا درخشانی با نام شکار سیمرغ با قیمت ۸ میلیارد تومان رکورد این دوره را شکست.

هیچگاه رکورد شکنی در حراج تهران مختص به جریان هنرمندان انقلابی نبوده و حضور تنی از چند از هنرمندان این جریان در تیترسازی رسانه‌ها کارکرد موثری به نفع حراج تهران داشته تا مسیرانتقادات درباره شفافیت حراج تهران به سویه دیگری در رسانه‌ها جریان اصلی هدایت شود و همچنان مسئله کارشناسی آثار و شفافیت خریداران و فروشندگان در ابهام باقی بماند.