سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۱۶ آذرماه در حالی چاپ و منتشر شد که تاکید رهبر انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی بر لزوم شناخت دقیق ضعف‌های فرهنگی، متن و حواشی حضور مسئولان در دانشگاه‌ها و پیامد کسری بودجه در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر دیروز(سه‌شنبه) در دیدار اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، هدایت فرهنگی کشور را، شأن و نقش اصلی این شورا خواندند. روزنامه جام‌جم در تیتر اول خود پیرامون سخنان امام خامنه‌ای نوشته است:
حضرت آیت‌اللهخامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر دیروز در دیدار اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، هدایت فرهنگی کشور را، شأن و نقش اصلی این شورا خواندند و با اشاره به ضرورت بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور، گفتند: شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باید با رصد و شناخت دقیق ضعف‌ها و گزاره‌های غلط فرهنگی در عرصه‌های مختلف، راه‌حل‌های عالمانه‌ای برای رواج گزاره‌های صحیح و پیش‌بَرنده، ارائه کند.
در ادامه این گزارش آمده است:
رهبر انقلاب اسلامی در ابتدای سخنان خود نکته‌ای را در مورد شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بیان کردند و با اشاره به حضور افراد برجسته، نخبه و صاحب‌نظر در این شورا بیان کردند: با وجود غنا و تراز بالای افراد حاضر در این شورا، اما هویت جمعی شورای‌عالی به تناسب اعضای آن، بروز لازم را ندارد و لازم است تأثیرگذاری شورا در مسائل فرهنگی کشور تقویت شود. البته اعضای شورا اشتغالات دیگری نیز دارند و این توقع وجود ندارد که اعضا از کارهای اصلی خود باز بمانند، اما انتظار این است که برای امور مربوط به شورا، وقت مناسب و کافی گذاشته شود.
چرا خاتمی همراهی با اغتشاشات را علنی کرد
روز گذشته محمد خاتمی لیدر اصلاحات در پیامی با فاصله زمانی ۷۰ روزه بلاخره در ۱۶ آذر همراهی با اغتشاشات را علنی کرد.
روزنامه سازندگی با انتشار بخشی از این پیام نوشته است:
از دانشگاه بخصوص انتظار می رود که توجه داشته باشد که همچنانکه آزادی یک نیاز مبرم و مطالبه مهم است، امنیت نیز برای کشور اهمیت دارد و مراد، از آزادی، آزادی ملّت و از امنیّت، امنیّت میهن است. نباید گذاشت تا #آزادی و #امنیت در برابر هم قرار گیرند و در نتیجه آزادی به بهانه حفظ امنیّت، پایمال شود یا امنیّت که شرط استقرار سامان و نظم خوب در جامعه است به نام آزادی نادیده انگاشته شود.
روزنامه جوان پاسخ قابل توجه به بیانیه خاتمی داده و می‌نویسد:
پس از بیانیه دیروز محمد خاتمی، حالا شاید محمدعلی ابطحی جواب گلایه خود را گرفته باشد که چرا نامه‌های خاتمی به رهبری پاسخی نگرفته است. نمی‌شود هم خدا را خواست و هم خرما را؛ نمی‌شود روی مرز حق و باطل حرکت کرد و به وقت منفعت، گاه این سو خزید و گاه آن سو و نامش را حرکت اصلاح‌خواهانه گذاشت. از قضا این حرکت زیگزاگی اوج محافظه‌کاری است. محمد خاتمی روز گذشته بیانیه‌ای به مناسبت روز دانشجو (۱۶ آذر) منتشر کرد که نکات قابل تأملی دارد، بی آنکه در مورد خود خاتمی نکته جدیدی بتوان از آن استنباط کرد. خاتمی سال‌هاست همین است. مهم‌ترین بخش بیانیه خاتمی را باید همان جایی دانست که می‌نویسد «اینک که جامعه با شعار زیبای زن، زندگی، آزادی حرکت خود را به سوی آینده بهتر نشان می‌دهد، به گونه‌ای کم سابقه و شاید بی سابقه فرهیختگان، استادان، نخبگان و دانشجویان را در اصل حرکت حاضر می‌بینیم.»
در ادامه سرمقاله روزنامه جوان آمده است:
شعاری که خاتمی آن را «زیبا» و نشانه «حرکت جامعه به سوی آینده بهتر» می‌داند، فارسی‌شده شعار کردهای تجزیه‌طلب «ژن، ژیان، ئازادی» است. کلمات خوب وقتی در معنایی دیگر به کار می‌رود یا وقتی نماد یک گروه، یک حرکت یا یک جریان سیاسی می‌شود، بار معنایی دیگری می‌گیرد و خاتمی می‌داند این شعار در چه معنایی به کار می‌رفته و می‌رود.
با این عبارات، خاتمی پیوستگی خودش را با جریان آشوب اخیر در کشور اعلام می‌کند. او یک روزه این بیانیه را ننوشته است و بی‌راه نیست اگر احتمال دهیم دو نامه را با هم نوشته است، یکی را برای دفتر رهبری فرستاده و یکی را در پوشه نگه داشته که اگر پاسخ دلخواه از آن سو گرفته نشد، این طرف را داشته باشد و از آنجا رانده و از اینجا مانده نشود!
گفت‌وگوی صریح و صمیمانه مسئولان و دانشجویان
حضور مسئولان کشور در دانشگاه و گفتگوی چهره به چهره با دانشجویان در آستانه ۱۶ آذر مورد توجه بسیاری از روزنامه‌ها قرار گرفته است.
روزنامه رادیکال هم‌میهن در گفتگو با ابراهیم اصغرزاده از اعضای موسس دفتر تحکیم وحدت قرائتی عجیب از گفتگو در دانشگاه ارائه داده است. این فعال اصلاح‌طلب گفته است:
نسل‌های جدید وقتی وارد دانشگاه می‌شوند، حتی اگر از فیلترهای سخت گزینش و از کنکور ایدئولوژیک عبور کرده باشند، چون نگاه‌شان به آینده است و این آینده را تاریک و مبهم تشخیص داده‌اند، اینها دوباره زیرساخت یک جنبش دیگر خواهند شد که ققنوس‌وار از خاکستر برمی‌خیزند. دانشگاه چه در دوره تقویت نهادهای مدنی در دوره خاتمی، چه در دوره شخم زدن احمدی‌نژاد و چه در دوره پولی‌سازی در زمان روحانی، آسیب جدی دیدند. حتی در دوره خاتمی که شعار تقویت نهادهای مدنی بود در نهایت کار به جایی رسید که خاتمی در ۱۶ آذر سال ۸۳ با دانشجویان به اختلاف رسید!
در ادامه این گفتگو آمده است:
جنبش دانشجویی این حق را دارد که از کارگزاران و مسئولین عبور کند. آنها حق داشتند از خاتمی عبور کنند، اما حق نداشتند از اصلاح‌طلبی عبور کنند. جنبش دانشجویی گاهی دچار این توهم می‌شود. شعار عبور از خاتمی یا عبور از روحانی شعار خوبی بود و اینها مشروعیت دارد، چون دانشگاه احساس می‌کرد دولت با قدرتی که در اختیار دارد، به دنبال این است که دانشگاه را به پادگان در اختیار خود تبدیل کند. همه دولت‌ها، چه اصلاح‌طلب، چه اعتدالی و چه مهرورز، به دنبال یک دانشگاه آرام در خدمت اهداف خود بودند و این با ماهیت جنبش دانشجویی در تعارض بود. اگر قرار باشد دانشگاه به این سمت برود، نابود می‌شود. قدرت جنبش دانشجویی از نقد می‌آید. از نگاه علمی می‌آید. البته در دانشگاه افرادی هم بودند که دنبال رفراندوم، تغییر قانون اساسی یا براندازی هستند. اینها بخشی از دانشگاه هستند که نمی‌توانیم نفی کنیم، اما بدنه اصلی جنبش دانشجویی، اصلاح‌طلب است و به همین دلیل می‌تواند هزینه مبارزه سیاسی را پایین بیاورد و لذا خانواده‌ها از اینکه فرزندان‌شان در جنبش دانشجویی مشارکت داشته باشند، استقبال می‌کردند. اگر جنبش دانشجویی شعارهای رادیکال قبل از انقلاب را ادامه دهد و بگوید این حکومت به انسداد مطلق رسیده است، این هزینه فعالیت سیاسی دانشجویی را افزایش می‌دهد و نه جامعه و نه دانشگاه کشش این فعالیت را ندارد.
در حالی اصلاح‌طلبان رادیکال ادعا می‌کنند که فعالیت دانشجویی باید مستقل باشد که بیشترین میزان سوء استفاده از دانشجویان توسط همین جریان سیاسی افراطی صورت گرفته است، تبدیل دفتر تحکیم وحدت به حزبی خشن و افراطی در دانشگاه محصول حجریان فکری است که می‌گفت از پایین باید به نظام فشار آورد تا در بالا بتوان از آن امتیاز گرفت، اوج این سیاسی کاری در سال ۷۸ بود که برخی چون تاج‌زاده دانشگاه را به صحن زد و خورد سیاسی تبدیل کرده تا به گمان خود فرصت براندازی را فراهم کنند؛ مستقل بودن دانشگاه برای چپ‌های رادیکال حرفی فراتر از یک نظریه است! حال همین جریان به دنبال آن است تا دانشگاه را زیر ساخت اغتشاشات شبکه فحشا در آینده کند.
روزنامه آرمان ملی نیز با همین نظریه استقلال سیاسی دانشگاه به سود اغتشاشات نوشته است:
دانشگاه‌ها به جهت اینکه همواره مکانی برای تفکر، آزاد اندیشی و تضارب آرا و عقاید شناخته می‌شدند همیشه از مراکزی بوده‌اند که در صف اول و پیشرو در مطالبه‌گری و آرمان‌خواهی بوده‌اند و حتی در این راستا در مقاطع مختلف طی سال‌ها و دهه‌های متمادی متحمل هزینه‌هایی هم شده‌اند. اما جنبش دانشجویی هیچ‌گاه حتی در سخت‌ترین شرایط نیز از حرکت باز نایستاده است. اساسا به همین جهت است که ۱۶ آذر را به جهت بزرگداشت دانشجویان شهید مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت‌رضوی که در اعتراض به حضور ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا در ایران به شهادت رسیدند روز دانشجو نام نهادند و در این روز طی سال‌های مختلف پس از انقلاب هر ساله شاهد برگزاری مراسم‌های مختلفی از سوی دانشجویان از انجمن اسلامی و دفتر تحکیم وحدت گرفته تا جامعه اسلامی، بسیج دانشجویی و سایر تشکل‌ها بوده و هستیم.
در ادامه این گزارش آمده است:
اما همواره این انتظار می‌رفته که دانشگاه پویا و فعال بماند و شرایط اجتماعی، اقتصادی و... جامعه باعث نشود که دانشگاه از این فضا تاثیر پذیرفته و کرختی، بی‌عملی و عدم فعالیت‌های این‌چنینی بر دانشگاه‌ها حاکم شود. امری که در برخی سال‌ها بعضا کم و بیش شاهد آن بوده‌ایم. قدر مسلم به هر میزانی که دانشگاه‌ها شور و نشاط داشته باشند و فضای پرسشگری و مطالبه‌گری در آنها تقویت شود می‌توان به زنده بودن جنبش دانشجویی امیدوار بود. اما هر اندازه با برخوردهایی که در شأن دانشگاه و دانشجو نیست مواجه شویم جنبش دانشجویی به حاشیه رفته و کم‌رنگ می‌شود.
روزنامه کیهان با اشاره به حضور مسئولان مختلف در دانشگاه نوشته است:
در آستانه ۱۶ آذر و روز دانشجو، دیروز رؤسای قوای مقننه و قضائیه و برخی دیگر از مسئولان از جمله شهردار تهران، سخنگوی دولت و سخنگوی شورای نگهبان با حضور در جمع دانشجویان به گفت‌وگو با آنها پرداختند. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی ظهر دیروز در آستانه روز دانشجو، در مراسمی که به این مناسبت در دانشگاه تربیت مدرس با حضور تعدادی از نمایندگان تشکل‌های دانشجویی و همچنین دانشجویان با دیدگاه‌های مستقل برگزار شد، پس از استماع مطالبات تعدادی از آنها، گفت: اولین نکته که باید به آن اشاره کنم آن است که به مناسبتی شانزدهم آذر دور هم جمع می‌شویم و چه موضوعی درباره این روز مهم است. روز دانشجو، روزی بود که سه دانشجوی عزیز این کشور در مقابل پای معاون رئیس‌جمهور آمریکا به شهادت رسیدند.
کیهان در ادامه این گزارش خبری نوشته است:
دیروز همچنین شهردار تهران در نشستی که به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه صنعتی شریف و با موضوع حوادث اخیر برگزار شد، حضور یافت. علیرضا زاکانی در این نشست گفت: در مقطعی بسیار حساس هستیم در سند راهبرد ملی آمریکا اعلام شده است، ده سال آینده مخاطره‌انگیز است چرا که تقسیم قدرت آینده جهان در آن شکل می‌گیرد. در آن سند سه خطر برای آمریکا ذکر شده است، اولین کشور چین است پس از آن روسیه و سپس ایران، توان ما به حدی است که کشوری ابرقدرت‌نما آن را برای خود خطر می‌داند.
روزنامه وطن امروز دانشگاه را مبدأ گفت‌وگو خوانده و می‌نویسد:
دانشجویان روز گذشته در شرایطی به استقبال ۱۶ آذر رفتند که پس از سال‌ها صحن دانشگاه میزبان مسؤولان عالی‌رتبه کشور بود.
التهاب ۷۰ روزه‌ای که بر کشورمان گذشته بود و فضای رادیکالی که بر محیط دانشگاه حاکم شده بود باعث شد احتمال تنش در مواجهه مستقیم میان مسؤولان و دانشجویان افزایش پیدا کند. با این حال نخستین طنین جدی گفت‌وگو و پرسش و پاسخ در فضای هیجانی فعلی کشورمان از صحن دانشگاه شنیده شد. آغاز فضای گفت‌وگو می‌تواند نویددهنده شرایطی باشد که در آن عقلانیت جای فحاشی و هم‌اندیشی جای درگیری و نزاع را بگیرد. طمع جریانات ویرانی‌طلب برای نزاع‌آفرینی در دانشگاه ممانعت از شکل‌گیری فضای گفت‌وگو و عقلانیت بود.