به گزارش مشرق، دولت سیزدهم، حامی بخش خصوصی و تجاری است که در بازار کشورهای مختلف و بخصوص همسایگان فعالیت دارند. این گفته فعالان اقتصادی است که به عراق رفت و آمد دارند. برخلاف دولت گذشته که هیچ حمایتی از تجار نمی‌کرد و همواره فعالان اقتصادی خود را تک و تنها در بازار هدف صادراتی می‌دیدند، دولت سیزدهم به دنبال آن است که چتر حمایتی خود را تقویت و بستری را فراهم کند که تجار با شرایط بهتری در بازارهای صادراتی فعالیت کنند. عراق هم یکی از بازارهایی است که سیاستگذاران خواهان توسعه روابط با آن هستند.
از زمانی که دولت سیزدهم فعالیت خود را آغاز کرد، مناسبات تجاری ایران با کشورهای مختلف و بخصوص همسایگان بیشتر شد. سیاستگذاران برای آنکه تجارت فرامرزی تقویت شود، موضوع رایزنان بازرگانی را که در دولت گذشته به طور کامل کنار گذاشته شده بود، احیا کرد. یکی از کشورهایی که روابط اقتصادی ایران با آن بهبود یافت، عراق بود.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، ظرفیت تجارت ایران و عراق ۳۰ میلیارد دلار است و لذا دولت‌ها درصدد هستند عدد هدفگذاری شده را محقق کنند. صادرات ایران به عراق در ۷ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد و در ۸ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۵ درصد رشد داشته است.
پیش‌بینی‌ها بر این است که صادرات ایران به عراق تا پایان سال‌جاری به ۱۲ میلیارد دلار برسد.
مذاکره بانک مرکزی ایران و عراق
یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق درباره اینکه وضعیت همکاری‌های تجاری دوکشور چگونه است و آیا دولت عراق مانع صادرات ایران به کشورش شده است، به روزنامه «ایران» گفت: سیاستگذاران عراق برای اینکه بازار خود را کنترل کنند، قوانین و مقرراتی را وضع کرده‌اند. دولت عراق می‌خواهد موضوع دو نرخی ارز (دینار- دلار) را از بازار جمع‌آوری کند.
لذا مفهوم این است که واردکنندگان کالاهای ایرانی (از عراق) بتوانند از بانک مرکزی این کشور به نرخ رسمی پول دریافت کنند. به دلیل تحریم و چالش‌هایی که در خصوص دلار وجود دارد، تجار ایرانی محدودیت‌هایی در عراق و بانک مرکزی آن دارند، اما این امر تنها در مورد ایران نیست، برخی دیگر از کشورها نیز در این حوزه مشکلاتی دارند. کشور عراق برای آنکه بازار ارزی خود را سروسامان بدهد، محدودیت‌هایی وضع کرده است و این امر هیچ ارتباطی با ایران ندارد.
او ادامه داد: در حال حاضر مذاکره بین بانک مرکزی ایران و عراق در جریان است تا مشکلات مرتفع شود و خریداران کالاهای ایرانی (تجار عراقی) در تجارت دچار چالش نشوند. طی چند وقت اخیر مذاکرات خیلی خوب و مناسب پیش رفته است و بزودی تجار با شرایط سهل‌تر می‌توانند همکاری‌های تجاری خود را دنبال کنند. تأکید می‌کنم که در این خصوص جای هیچ نگرانی نیست.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با بیان اینکه مدیران بانک مرکزی ایران و عراق در حال ساماندهی وضعیت موجود هستند و در برخی جلسات تخصصی حضور دارم، گفت: نگاه عراق به تجارت و همکاری مشترک با ایران بسیار مثبت است و نباید به شایعات توجه کرد. بنده از اولین کسانی بودم که در مورد همکاری تجاری دو کشور اعلام نگرانی کردم، پیگیری‌هایی هم صورت گرفت و با رئیس کل بانک مرکزی گفت‌وگو کردم و البته هیأت‌هایی هم بین ایران و عراق رفت و آمد کردند و در مقطع فعلی باید تأکید کرد که با مذاکرات صورت گرفته، شرایط خوبی برای تجار ایرانی و عراقی فراهم خواهد شد.
سیر افزایشی مناسبات تجاری
رضا مهررضایی، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره تجارت ایران و عراق گفت: از سال‌های دور ایران و عراق همکاری‌های مناسبی با یکدیگر داشتند و حتی زمانی که ایران مورد شدیدترین تحریم‌ها بود بخصوص در دوره ترامپ، دو کشور همکاری می‌کردند. لذا تجارت دو کشور هیچ زمان متوقف نخواهد شد و مهم‌تر آنکه روند تجارت نوید توسعه را می‌دهد.
او یادآور شد: برخی از کشورها از جمله عراق به کالاهای ایرانی نیاز دارند. بخش قابل توجهی از نیاز به قیمت مناسب محصولات ایرانی برمی‌گردد. دولت عراق برای تأمین کالاهای مورد نیاز خود، باید واردات داشته باشد. لذا واردات کالا از کشورهایی چون ترکیه و چین، هزینه‌های زیادی را بر واردکنندگان و مردم عراق تحمیل می‌کند، از همین رو واردات کالا از ایران برای آنها توجیه اقتصادی دارد و قطعاً ارزان‌تر است.
این عضو اتاق بازرگانی گفت: کشورهای تحریم‌کننده به دنبال انزوای ایران هستند و هر گونه تعامل ایران با سایر کشورها را نمی‌پذیرند، بخصوص اینکه در دولت سیزدهم مناسبات تجاری ایران و عراق سیر افزایشی به خود گرفته است، لذا طبیعی بود که امریکا برای جلوگیری از پیشرفت ایران، محدودیت و فشارهایی را بر عراق تحمیل کند.
او یادآور شد: در حال حاضر تجارت ایران و عراق وضعیت خوبی دارد و دو کشور از طریق صرافی و روش‌های دیگر تعاملات خود را دنبال می‌کنند. لذا از فعالان اقتصادی می‌خواهیم که با شنیدن برخی از اخبار منفی مبنی بر فشارهای امریکا ترس و بیم نداشته باشند و مانند گذشته همکاری‌های خود را ادامه دهند. این کارشناس اقتصادی گفت: یکی از مزیت‌ها که در دولت سیزدهم وجود دارد، حمایت و همراهی سیاستگذاران است.
در گذشته دولت‌ها از تجار حمایتی نمی‌کردند و عملا وقتی تجار با چالش مواجه می‌شدند، پشت و پناهی نداشتند. اما دولت سیزدهم به صورت کامل تجار را همراهی می‌کند و در صورت بروز مشکل نسبت به حل آن اقدام می‌کند.
او افزود: سیاستگذاران ایران و عراق روابط خوب و تعریف شده‌ای دارند و به هیچ عنوان با فشارهای امریکا، ارتباطات دچار گسستگی نمی‌شود.
جهش رشد صادرات
شعبان فروتن، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق نیز گفت: طرف عراقی میل و اشتیاق به همکاری با تجار ایرانی دارد. دو کشور از سال‌های دور همکاری تجاری خود را آغاز کردند و بازار عراق متقاضی کالاهای ایرانی است.
اگر طرف عراقی تمایل به همکاری نداشت، از زمان گسترش تحریم‌ها (سال ۱۳۹۷) همکاری خود را قطع می‌کرد. او ادامه داد: با کشور عراق در قالب‌های متعدد و متنوع می‌توانیم همکاری کنیم و سعی بانک مرکزی هم بر این است که جریان مراودات پولی و بانکی را تسهیل کند.
حمید حسینی، عضو هیأت رئیسه اتاق مشترک ایران و عراق نیز گفته بود: برای حل مشکلات صادرکنندگان تلاش‌های متعددی در حال انجام است و اخیراً وزیر صمت سفری به عراق داشت و تلاش کرد مسأله ارز صادرکنندگان را حل کند. سازمان توسعه تجارت نیز اقدام به ایجاد دفتری در عراق کرده و با ایجاد این شعبه منطقه‌ای حضور جدی‌تری در بازار عراق خواهد داشت، اما باید منتظر ماند و دید که مجموعه اقدامات چه تأثیری بر تجارت ایران با عراق تا پایان سال دارد.
برخی از منابع آگاه نیز اعلام کردند که در ۸ ماهه سال‌جاری ارزش صادرات ایران به عراق ۶.۲ میلیارد دلار بوده که یک میلیارد و۳۰۰ میلیون دلار آن صادرات گاز بوده است. بدین جهت رشد صادرات ایران به عراق به همراه صادرات گاز در ۸ ماهه سال جاری ۳۰ درصد و بدون در نظر گرفتن گاز ۱۰ درصد بوده است.
تدوین راهبرد تجاری ایران با عراق
عبدالامیر ربیهاوی، سرپرست دفتر غرب آسیای سازمان توسعه تجارت از متنوع‌سازی تجارت ایران و عراق گفت و تأکید کرد: امیدواریم در سال‌جاری مانند سال ۱۴۰۱ رکورد صادرات ما به عراق شکسته شود زیرا در سال گذشته با صادرات بیش از ۱۰ میلیارد دلار به عراق رکورد صادرات ۲۰ ساله ما به این کشور شکسته شد.
او با بیان اینکه راهبرد تجاری ایران با عراق در حال تدوین است و با تدوین این سند نقشه راه ایران و عراق به‌طور کامل ترسیم می‌شود، یادآور شد: تجارت ایران و عراق در شدیدترین تحریم‌ها ادامه داشته و به طور قطع ادامه هم خواهد داشت، لذا فشارهای امریکا نمی‌تواند مانع تجارت و همکاری‌های مشترک شود. از سویی بانک مرکزی در تلاش است مبادلات مالی از طریق ارز ملی دو کشور دنبال شود.
او تصریح کرد: طرح آفشور و تهاتر می‌تواند شرایطی را فراهم کند که دو کشور بدون دغدغه، مبادلات ارزی و تجاری داشته باشند. ما در حال رایزنی و پیگیری این موضوع با طرف عراقی هستیم و امیدواریم بانک مرکزی عراق بتواند برای این تصمیم که به آن تحمیل شده است، چاره‌ای بیندیشد تا مشکلات ارزی با ایران، کاهش یافته یا به‌طور کلی از بین برود. رایزن بازرگانی سابق ایران در عراق بیان داشت: بعد از تأکیدات بخش دولتی و خصوصی مبنی بر لزوم سرمایه‌گذاری مشترک در عراق، در ۸ ماهه سال‌جاری شرکت‌های بزرگی در عراق حضور یافتند و توافقاتی نیز با شرکت‌های عراق برای تولید مشترک انجام شده است.