به گزارش مشرق، هفته نخست اسفند ماه از سوی وزارت بهداشت، هفته سلامت مردان نامگذاری شده است. سلامت باروری بخش مهمی از سلامت مردان است و متأسفانه در سال‌های اخیر شیوع اختلالات باروری در مردان افزایش یافته است. یکی از عوامل مهم در کاهش قدرت باروری مردان مصرف دخانیات است.
بهرنگ آبادپور جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان، گفت: قدرت باروری و تولید مثل تابعی از سلامت عمومی بدن است و هرچه فرد سالم‌تر باشد و ارگان‌های بدن وضعیت و کارکرد نرمالی داشته باشند، دستگاه تولید مثل نیز سالم‌تر و قدرت باروری بیشتر خواهد بود. بیش از چند دهه است که اثرات سو مصرف دخانیات بر سلامت افراد مشخص شده و امروز همه می‌دانند که مصرف دخانیات یکی از عوامل مرگ‌ومیر مردان است. بنابراین در وهله‌ی نخست، مصرف دخانیات با به مخاطره انداختن سلامت عمومی، سلامت باروری را نیز تهدید می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به مواد سمی گوناگون موجود در دود سیگار، توضیح داد: آنالیز دود دخانیات نشان داده است که این دود حاوی صدها نوع ماده‌ی سمی است که می‌توانند سلامت عمومی و سلامت باروری را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از این ترکیبات سمی در بین عموم مردم نیز شناخته شده‌اند. نیکوتین، تار، منواکسید کربن. هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای و فلزات سنگین شناخته‌شده‌ترین سموم از میان صدها سم موجود در دخانیات است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره اثر مستقیم مصرف دخانیات بر سیستم باروری مردان، بیان کرد: دخانیات بر همه شاخص‌های اسپرم، یعنی غلظت یا تعداد اسپرم در واحد حجم، حرکت اسپرم و مورفولوژی یا شکل اسپرم اثرات منفی دارد. در توضیح سازوکار این اثرگذاری باید توجه کنیم که سیستم تولیدمثل مردان مبتنی بر چند پایه است؛ هورمون‌هایی که در مغز ترشح می‌شوند، بیضه‌ها و هورمون‌هایی که در بیضه‌ها ترشح می‌شوند، سلول‌های اسپرم‌ساز و سلول‌های پشتیان آنها در بیضه‌ها. سموم موجود در دخانیات بر روی همه اجزای این محور اثرگذارند. یعنی می‌توانند با کاهش سطوح هورمونی فعالیت‌های همه این بخش‌ها و در نتیجه تولید اسپرم را دچار اختلال کنند.
وی افزود: سازوکار این اثرگذاری پیچیده است، اما به زبان ساده و به طور خلاصه می‌توان گفت این اثرگذاری طی سه فرایند اتفاق می‌افتد: نخست، اختلال در سیستم هورمونی، دوم، افزایش رادیکال‌های آزاد و افزایش سطح استرس اکسیداتیو و سوم، آسیب به دی ان ای یا ماده ژنتیکی درون هسته اسپرم. این فرایندها می‌توانند باعث افزایش مرگ سلولی و افزایش اختلالات در کمیت و کیفیت اسپرم شوند. بنابراین، مطالعات گسترده و متعددی که طی سالیان صورت گرفته است، آشکارا نشان می‌دهد که عدم مصرف دخانیات، به‌ویژه در افرادی که مشکل باروری دارند، ضروری است.
آبادپور یادآور شد: نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که بر اساس نتایج مطالعات مختلف، مشخص شده مصرف دخانیات در پدر می‌تواند با افزایش شیوع ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین همراه باشد و نیز، فرزندانی که از پدران مصرف‌کننده سیگار و دخانیات متولد می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلاء به سرطان در دوران کودکی قرار دارند. بنابراین، مصرف نکردن دخانیات هم سلامت عمومی و هم سلامت باروری آقایان را بهبود می‌بخشد و هم در داشتن فرزندان سالم مهم و اثرگذار است.