سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل با نام «ویژه‌های مشرق» شما را در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید
************
روزنامه‌های امروز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که تأکید بر پایان جنگ در توافقنامه جنگ غزه، واکنش سایت حسن روحانی به اظهارات سخنگوی شورای نگهبان، شکل‌گیری جنبش اعتراضی دانشجویان ایالات متحده امریکا در اعتراض به رژیم صهیونیستی و سهم ایران از میدان گازی آرش در بازی کویت و عربستان در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
جدیدترین یادداشت سعید حجاریان را باید بسترسازی هسته سخت اصلاحات به منظور اعلام مانیفست و سندگفتمانی جریان اصلاحات دانست، این یادداشت مورد توجه برخی رونامه‌های اصلاح‌طلب قرار گرفته و برخی دیگر آن را به صورت کامل بایکوت کرده‌اند؛ این عدم پوشش نوع نگاه جریان‌های مختلف در جناح اصلاح‌طلب را به خوبی نشان می‌دهد.
روزنامه هم‌میهن در یادداشتی با عنوان «آسیب‌شناسی جریان اصلاح‌طلب» نوشته است:
سعید حجاریان، تحلیلگر سیاسی در یادداشتی دو بخشی که بخش اول آن روزگذشته با عنوان «اصلاح‌طلبان؟ خیر، متشکرم!» منتشر شده است، به آسیب‌شناسی آنچه امروز به‌عنوان جریان اصلاح‌طلب شناخته می‌شود پرداخته است، او در بخشی از این یادداشت نوشته است: «همه ما در سطوحی با مسئله‌ها، بحران‌ها و بعضاً فجایعی دست به گریبان هستیم و برای مواجهه با آن‌ها به ابزارهایی متوسل می‌شویم. این ابزارها در مواقعی به حل مسئله و مدیریت بحران کمک می‌کنند و حتی قادر هستند از فجایع جلوگیری کنند و در برخی موارد واجد چنین کارکردی نیستند. به گمان من به سیاست نیز می‌توان از این منظر نگریست؛ یعنی مسئله‌ها، بحران‌ها و فجایعی را فهرست کرد و سپس پرسید آیا ابزارها و ابتکارهای متعارف احزاب، جبهه‌ها و حتی افراد واجد کارکرد مثبتی هستند یا خیر؟»
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است:
وی در ادامه این یادداشت به شکل‌گیری جریان اصلاح‌طلب اشاره کرده و آورده است: «از بدو تأسیس جمهوری اسلامی ایران، جریانی که ابتدا به‌نام چپ [خط امام] و سپس اصلاح‌طلب شناخته می‌شد، کوشید ضمن تلاش برای درک صحیح وضع موجود، به بخشی از راه‌حل تبدیل شود. به‌عنوان نمونه در زمانی‌که گروه‌های سیاسی- نظامی عرصه سیاست و اجتماع را تسخیر کرده بودند، این جناح تلاش کرد بر وزن سیاست بیافزاید و از نظامی‌گری بکاهد یا به‌عبارتی از عرصه عمومی اسلحه‌زدایی کند که حاصل این تلاش به اعلامیه ده‌ماده‌ای دادستانی ختم شد.
جدیدترین یادداشت سعید حجاریان را باید بسترسازی هسته سخت اصلاحات به منظور اعلام مانیفست و سندگفتمانی جریان اصلاحات دانست، سعید حجاریان که همواره به عنوان پیشقراول بیان تمهیدات کنش های سیاسی، گفتمانی و تشکیلاتی اصلاح طلبان برای عمومی سازی و بیان راهبردهای جریان اصلاحات شناخته می شود در نوشتاری با عنوان «اصلاح‌طلبان؟ خیر، متشکرم!» نخست، نگاهی به کارویژه‌های تفکر اصلاحی انداخته و حول دو مؤلفه «درک منطق موقعیت» و «نقش‌آفرینی به‌عنوان بخشی از راه‌حل» به بحث پرداخته و با ذکر مثال‌هایی به تعبیر خود توضیح داده است این دو مؤلفه چگونه به پیش رفته‌اند.
وی همچنین با تلاش برای تعریف جریان اصلاحات به عنوان جریانی بن بست شکن که طی سال های اخیر از سرعت فرایند فرسودگی کشور کاسته تصریح می کند که به‌نظر می‌رسد دو فاکتور مذکور، یعنی درک صحیح وضع موجود، و نقش‌آفرینی به‌عنوان بخشی از راه‌حل، اگر نگوییم به بن‌بست رسیده، دست‌کم با بحران اساسی مواجه شده‌اند. بحرانی که دامن‌گیر احزاب اصلاح‌طلب، جبهه اصلاحات ایران و… نیز شده، و بیم آن می‌رود چون آفت به‌سراغ ریشه‌ها نیز برود.
نهایتاً، حجاریان به پیامدهایی ارجاع می‌دهد که در پی این وضعیت گریبان اصلاح‌طلبان را گرفته است که، از میان رفتن نقش واسط اصلاح‌طلبی به‌عنوان نیروی میانه و ضربه‌گیر جامعه از یک‌سو، و «تصویرسازی دفرمه» و «برساختن خصم» از سوی دیگر، بخشی از آن‌هاست.
بررسی این یادداشت حجاریان اما در بطن و متن بیانگر برخی از نکات قابل توجه است که عبارتند از؛
۱ - حجاریان در یادداشت خود هیچ اشاره ای به نظام فکری- اندیشه ای چپ های سنتی و اصلاح طلبان امروز و سیر تغییر گفتمان، رادیکالیسم های عصری و ...نداشته و صرفا تلاش می کند تصویری از روحیه اصلاحی در برابر نظامی با اشتباهات، پیگیر خیر عمومی و...را برای جریان اصلاحات بازنمایی کند که به تعبیر خاتمی به سخره ستپر بن بست برخورد است.
۲- حجاریان به انحای مختلف در حال بیان گزاره اصلاح ناپذیری نظام بوده و می کوشد تا ضرورت اصلاحات ساختاری را طرح و بیان کند.
۳- وی تلاش دارد تا شرایط کنونی جریان اصلاحات را مبتنی بر اخراج از حاکمیت بازنمایی کرده و عملا منش اپوزیسیونی جریان اصلاحات را گوشزد نماید.
۴- حجاریان با توجه به تاکید چند باره خاتمی و اصلاح طلبان مبنی بر پایان اصلاح طلبی مرسوم و شکل گرفته از سال ۹۲ در حقیقت در حال زمینه سازی برای عمومی سازی گفتمان و مانیفست جریان اصلاح طلبی است که همنشین با گفتمان تحولخواهی است.
۵- می توان تاکید و تصریح داشت حجاریان در حال بیان ایده کلی اصلاح طلبان ساختاری است که جامعه کشور در شرایط کنونی به چیزی فراتر از اصلاحات و کمتر از انقلاب نیازمند است.
در مجموع می توان تاکید داشت که حجاریان با یادداشت اخیر خود می کوشد تا علاوه بر مشخص کردن ابعادی از مانیفست جدید جریان اصلاح طلبی که بر اساس برخی اخبار مبارزه سیاسی با نظام را نیز توصیه می کند علاوه بر ارسال پیام هایی در این رابطه از سوی دیگر می کوشد تا به هژمون کردن این مانیفست در جبهه اصلاح طلبی پرداخته و به تعبیری به منزوی ساختن طیف میانه این جریان بپردازد.
وقتی اصلاح طلبان از روحانی سوپرمن می سازند!
رسانه های اصلاح طلب که از هم اکنون فعالیت های انتخاباتی خود را برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۴ آغاز کرده اند طی مطالب مختلفی ضمن هجمه به دولت سیزدهم از سوی دیگر تلاش دارند تا موضوع احیای برجام و سفیدسازی دولت گذشته را به عنوان یک برگ انتخاباتی طرح و بیان و مستمرا ادامه دهند.
این رسانه‌ها در این زمینه از سویی انتخابات آینده را به عنوان پاشنه آشیل دولت سیزدهم بازنمایی کرده و از جانب دیگر می کوشند تا دولت روحانی را به عنوان دولتی که از سقوط ایران جلوگیری کرد، طرح و بیان کنند، روزنامه آرمان ملی در این‌باره نوشته است:
ظاهرا حسن روحانی قصد سکوت ندارد و دلایل ردصلاحیتش دیگر تنها موضوع مدنظر او نیست، چنانکه بر خلاف گذشته به اقدامات شهرداری هم ورود پیدا کرده و انتقاد می‌کند. چنانکه در بخشی از دیدار جمعی با وزرا و معاونان سابق خود گفت: «امروز سر ساخت مسجد دعوا می‌کنند در حالیکه اول باید نمازخوان تربیت کرد. اگر نمازخوان بیشتر شد، آن‌ها خودشان مسجد درست می‌کنند.» یا به صراحت به نقد رئیسی و دولت او می‌پردازد: «در این ۳۰ ماه دولت سیزدهم، ارزش بورس ۴۶ میلیارد دلار تنزل پیدا کرده در حالیکه در ۳۰ ماهه اول دولت یازدهم، ۸٫۵ میلیارد دلار رشد داشت. آن‌ها مدعی بودند همه با هم و یکدست هستند، به همدیگر کمک می‌کنند تا مشکلات حل شود. گفتند این‌ها بلد نیستند بورس را اداره کنند، ما می‌آییم اداره می‌کنیم.» مشخص است روحانی می‌خواهد چهره دیگری از خود به نمایش بگذارد و از آن شخصیت قبلی که تمایلی به انتقاد علنی نداشت، خارج شود.
گفتنی است با بررسی مطالب مطرح شده از سوی رسانه های اصلاح طلب و جای جای مطالب آن ها نه تنها ترس از دشمن و عدم توجه به ساخت درونی نظام مشهود است بلکه منجی سازی از دولت روحانی به عنوان منجی عدم سقوط ایران نیز موج می زند.
در این میان رسانه های اصلاح طلب اما هیچ گونه اشاره ای ندارند که همین برجامی که به عنوان دستاورد مقدس آنان شمرده می شود چگونه از سوی ترامپ به کاغذ باطله ای تبدیل شد و چگونه است که آنان چشم به روی عدم صداقت آمریکا در زمینه احیای برجام بسته‌اند.
اینکه اصلاح طلبان دوباره به دنبال حرکت انتخاباتی از مسیر سیاست خارجی و احیای برجام می باشند بیانگر فقدان ایده موثر و بی توجهی مضاعف به تلاش های داخلی است که می تواند اثربخشی تحریم ها را نه تنها کاهش داده که از سوی دیگر، تولید بازدارندگی برای ایران قوی نماید.