به گزارش مشرق، سینمای جهان روی دور سود است؟ این گزاره را پیش از ۲۰۱۹ می‌توانستیم محکم بگوییم، اما با شروع سال‌های کابوس‌وار پس از ۲۰۱۹ و شروع کرونا و بعد از آن با اعتراضات دوقلو (یا همان اعتراضات کارمندان و بازیگران هالیوودی) پیش آمد، پروژه‌های مهمی در سینمای جهان را زمین زد. پروژه‌هایی که طراحی شده بودند تا در ۲۰۲۳ به بعد روی پرده بروند اما فیلمبرداری‌هایشان متوقف شد.

با این حال پدیده باربنهایمر (اکران دو فیلم باربی و اپنهایمر) وضعیت سینما در سال ۲۰۲۳ را به کلی دگرگون کرد و فروش سینما با رقم ۳۳.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ به میانگین پیش از دوران کرونا نزدیک شد،

با این حال داده‌های مراکز تحلیل آمار مانند Gower Street وضعیت سینما در سال ۲۰۲۴ را نه به خوبی سال ۲۰۲۳ بلکه با کاهشی ۵ درصدی نسبت به ۲۰۲۳ دنبال خواهد شد و به رقم۳۱.۵ میلیارد دلار می‌رسد. با این حال ارقامی که اکنون از فروش جهانی سینما رقم خورده، حدود ۱ میلیارد دلار با رقم پیش‌بینی شده Gower Street فاصله دارد. آنچه باعث رقم خوردن سالی نه چندان پر سود در سال ۲۰۲۴ شد ناشی از رخدادهایی است که پیش از سال این سال در هالیوود رقم خورده بود.

وقتی اعتصابات دوقلو کار خودش را می‌کند

شاید مهم‌ترین دلیل کاهش میزان فروش در سال ۲۰۲۴ را بتوان موضوع اعتراضات انجمن بازیگران و نویسندگان در سال ۲۰۲۳ دانست.

اعتراضی که خواسته‌هایی همچون افزایش دستمزدهای نویسندگان، محدودسازی استفاده از هوش مصنوعی در فیلمنامه آثار، برابرسازی دستمزد بازیگران زن و مرد و موضوعاتی از این قبیل را شامل می‌شد البته این اولین بار نیست اعتراضات و اعتصابات اینچنینی پروژه‌های سینمایی را زمین می‌زند بلکه در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ هم این اعتصابات ضررهای هنگفتی را به هالیوود وارد کرد.

با این حال اعتراضات ۲۰۲۳ در قیاس با اتفاقات ۲۰۰۷ چون نسیمی در برابر طوفان است. شاید به عنوان چشمگیرترین اثر این طوفان به فیلم ریدلی اسکات مربوط باشد. فیلمی که در سال ۲۰۲۴ اکران شد و حتی نتوانست به اندازه فیلم اول یعنی گلادیاتور۱ بفروشد و در جدول پرفروش‌های باکس آفیس در میانه ۱۰ فیلم ابتدایی قرار نگرفت.

آخرین اثر ریدلی اسکات با هزینه‌ای ۲۵۰ میلیون دلاری -که در نسبت با اثر اول ( بدون احتساب تورم) ۱۵۰ میلیون دلار بیشتر بود- نتوانست رقم ۴۶۰ میلیون دلاری فروش اثر اول را تکرار کند و نتوانسته حتی به ۴۱۰ میلیون دلار برسد.

شاید اینطور تصور شود که به این دلیل فیلم اسکات کمتر فروخته چون نتوانسته از نظر کیفیت اثر بهتری نسبت به فیلم ابتدایی باشد اما با نگاهی به نظر منتقدان و انجمن‌های سینمایی این فیلم به‌عنوان دنباله‌ای موفق از نظر سینمایی شناخته شده و فیلمسازان چون نولان آن را شانس اصلی کسب بهترین فیلم در اسکار ۲۰۲۵ می‌دانند. با این وجود فیلم اسکات ذیل زلزله‌های اتفاق افتاده در هالیوود قرار گرفت و در میانه تولید به دلیل اعتصابات متوقف شد. همین توقف تولید باعث شد برنامه‌های سازندگان برای اکران این فیلم به هم ریخته و هزینه‌های تولید اثر اسکات افزایش پیدا کند.

البته فیلم اسکات تنها یکی از ده‌ها فیلمی است که روند تولیدشان به دلیل اعتصابات متوقف شده بود. فیلم‌های دیگری همچون «ما تمامش می‌کنیم»، «ددپول۳»، «پسران بد: بران یا بمیر» و «بیتل‌جوس ۲‌» از فیلم‌های شاخصی‌اند که در فرایند تولیدشان توقف ایجاد شده بود.

۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ در صدر و ذیل متفاوتند

با نگاهی به جدول فروش فیلم‌ها در سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۳ و دو فیلمِ صدرنشین در این جدول ارقام جالبی به چشم می‌خورد. در سال ۲۰۲۴ انیمیشن «درون بیرون» توانست، رقم ۱,۶۹۸,۶۴۱,۱۱۷ میلیارد دلار را در گیشه جهانی کسب کند. این در حالی است که پرفروش‌ترین فیلم سال ۲۰۲۳ یعنی «باربی»، ۲۰۰ میلیون دلار کمتر از درون و بیرون و با رقم ۱,۴۴۶,۹۳۸,۴۲۱ میلیارد دلاری از گیشه خداحافظی کرد.

تا اینجای جدول فروش، رقابت این دو سال به سمت ۲۰۲۴ می‌چربد. اما ماجرا در باقی جدول به کلی متفاوت است. با مقایسه‌ جمع فروش ۱۰ فیلم اول جدولِ هر سال، به شکل چشمگیری وضعیت سال ۲۰۲۳ بهتر است. تفاوت این دو سال در قسمت ذکر شده، حدود ۵۰۰ میلیون دلار است؛ این یعنی تفاوتی به اندازه فروش انیمیشن «المنتال» (Elemental).

نگاهی به جدول فروش در سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۳ نشان می‌دهد، وضعیت در بالا و پایین جدول به شدت متفاوت است و دقیقا برتری سال ۲۰۲۳ را در نسبت با ۲۰۲۴ فیلم‌های میانی جدول فروش می‌سازند. هر چه از صدرِ جدول ۲۰۲۴ به رتبه‌های پایین‌تر آن نگاه می‌کنیم، فروش فیلم‌ها کم و کمتر می‌شود. به عنوان مثال فیلم پنجم جدول فروش سال ۲۰۲۴ یعنی «گودزیلا و کونگ: امپراتوری جدید»، به اندازه فیلم دهم جدول فروش ۲۰۲۳ یعنی مأموریت غیرممکن ۷ فروخته است.

رشد لاک‌پشتی در سال ۲۰۲۵

«براساس تولیدات در حال حاضر در رادار ما، انتظار داریم سال ۲۰۲۵ سال بسیار خوبی در باکس آفیس جهانی باشد و امیدواریم روند مثبتی برای نیمه دوم این دهه رقم بزند.» این جملات دیمیتریوس میتسینیکوس، مدیر اجرایی Gower Street در سال ۲۰۲۳ است. پیش‌بینی‌ای از دو سال قبل مطرح شده، همه چشم‌ها را خیره به سال ۲۰۲۵ کرده بود.
یکی از برگ برنده‌های سال ۲۰۲۵ فرنچایزهایی هستند که در سال ۲۰۲۵ تولید خواهند شد، آثاری که برخی از آن‌ها قرار بود زودتر از راه برسند اما به دلیل اعتصابات روانه سال ۲۰۲۵ خواهند شد. آثار جدیدی که شامل مجموعه‌های «آواتار»، فیلم‌های سینمایی مارول، «مأموریت: غیرممکن»، «دنیای ژوراسیک»، «جان ویک» و «احضار» می‌شوند .از طرف دیگر «سوپرمنِ» جیمز گان دنیای دی سی را دوباره به گیشه باز می‌گرداند، این در حالی است که دنباله «زوتوپیای» دیزنی قصد دارد موفقیت میلیارد دلاری گذشته خود را دوباره تکرار کند.

جدای از این فیلم‌ها، دیمیتریوس میتسینیکوس، مدیر اجرایی Gower Street در پیش‌بینی‌هایی که داشته، سال ۲۰۲۵ را سال پرفروش شدن استودیوهای مستقل و نوظهور می‌داند. استودیوهایی که حضورشان در اسکار ۲۰۲۵ هم چشمگیر خواهد بود.

با وجود تمام این پیش‌بینی‌ها، از نظر Gower Street میزان فروش جهانی سینما در سال ۲۰۲۵، حدود ۳۳ میلیارد دلار خواهد بود، این یعنی در نسبت با سال ۲۰۲۳ تنها یک درصد افزایش خواهد داشت و در نسبت با سال ۲۰۲۴ این عدد حدود ۸ درصد خواهد بود. اگر این افزایش فروش را در کنار افزایش فروش در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل آن در نظر بگیریم، سینما در سال ۲۰۲۵ بسیار کند رشد می‌کند.

سال ۲۰۲۳ در نسبت با سال قبل خود ۲۹ درصد افزایش داشت. کنار هم قرار دادن این ۲۹ درصد، در کنار این ۸ درصد به شکل چشمگیری نشان از کند شدن وضعیت رشد سینما دارد. برای این مسئله دلایل مختلفی را می‌توان فرض کرد اما مهم‌ترین دلیل آن شاید پایین آمدن سطح کیفی آثار و کیفیت پایین برخی آثار تازه تولید شده سینماست.

اخبار منتشر شده از سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد، اولویت شرکت‌های سینمایی برای جبران ضرر پنج سال اخیر ساختن فرانچایزها و دنبال‌های آثار سینمایی است. فرانچایزهایی که در سال‌های اخیر مخاطبان را به سینما کشاندند اما ناامید از سینما بازگرداندند. از طرف دیگر گسترش پلتفرم‌ها و اقبال مردم به سمت سریال، سبد فرهنگی خانوارها را در جهان پر کرده و دیگر اقبالی به آثار سینمایی نشان داده نمی‌شود.

تحلیلگران‌ Gower Street مانند سال‌های گذشته فروش اصلی گیشه سینما را برای آمریکای شمالی دانسته و رقم ۹.۷ میلیاردی را سهم آمریکای شمالی در سال ۲۰۲۵ می‌دانند؛ این یعنی افزایشی ۹ درصدی در نسبت با سال ۲۰۲۴. در حالی که پیش‌بینی می‌شود مناطق بین‌المللی (به استثنای چین) ۱۶.۸ میلیارد دلار تولید کنند که نشان‌دهنده افزایش ۷ درصدی نسبت به ۲۰۲۴ است، تخمین زده می‌شود که چین تنها ۶.۶ میلیارد دلار در فروش جهانی سهیم باشد؛ این یعنی چینی‌ها برخلاف سال‌های کرونا و سال ۲۰۲۳ دیگر در جدول اصلی فروش جهانی جایی نخواند داشت.

پیش‌بینی Gower Street نشان می‌دهد اروپا، خاورمیانه و آفریقا در توزیع گیشه ۹.۱ میلیارد دلار، آسیای شرقی، مرکزی و اقیانوسیه (به استثنای چین) ۵.۳ میلیارد دلار و آمریکای لاتین ۲.۴ میلیارد دلار در فروش جهانی ۲۰۲۵ سهیم می‌شوند. با این حال سینما امید خود را به ۲۰۲۵ حفظ کرد و آن را سکوی پرتابی برای ۲۰۲۶ می‌داند. با توجه به وضعیتی که در ۲۰۲۳ پیش آمد فیلم‌هایی که باید در آن سال و یا حتی در سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ اکران می‌شدند، به سال ۲۰۲۶ منتقل شدند.

۲۰۲۶ در جدالِ اما و اگرها

توماس برانک تحلیلگر ارشد، Gower Street سال ۲۰۲۶ را نقطه اوج سینما در چند سال اخیر می‌داند. او دلیل این موضوع را ساخته شدن آثاری همچون قسمت جدید «انتقام‌جویان»، «اسپایدرمن»، «برادران سوپر ماریو»، «جنگ ستارگان» می‌داند.

همچنین «داستان اسباب بازی‌های جدید»، «شرک» و پروژه بعدی کریستوفر نولان‌، نوید روزهای خوشی برای هالیوود را پیش‌بینی می‌کند. البته تمامی این اتفاقات در شرایطی می‌افتد که هالیوود بتواند با مسائل مهمی که پیش روی آن است کنار بیاید.

موضوعاتی که مهم‌ترین آن حقوق و دستمزدها، حضور هوش مصنوعی در سینما و البته اختلافات دموکرات‌های هالیوود با جمهوری‌خواهان حاکمِ بر کاخ‌سفید از دیگر مشکلات پیش‌روی سینما در سال‌های آتی است. مشکلاتی که در صورت کنترل نشدنشان توسط شرکت‌های بزرگ فیلمسازی، پروژه‌های بزرگ‌ سال‌های آینده هالیوود را به زمین می‌زند، اتفاقی اگر رخ دهد دوباره اعتصاب‌ها آغاز می‌شوند. اعتصاب‌هایی که با آغازشان معلوم نیست چند فیلم را مانند اثر ریدلی اسکات زمین بزند.