به گزارش گروه دفاع و امنيت مشرق، برنامه ارتقاء تانک هاي سري تي در کشور که شامل تانک هاي تي-55/54 و احتمالاً تي-62/64 به عنوان تانک هاي اصلي ميدان نبرد(MBT) مي باشد چند سال بعد از پايان جنگ تحميلي و با حضور تجهيزات مدرن کشورهاي فرامنطقه اي در اطراف کشور لازم ديده شد. اين تانک ها محصولات دهه هاي 60 و 70 ميلادي شوروي سابق بودند که در اختيار رژيم بعث عراق قرار گرفته بودند و با شروع جنگ عليه ايران، به طور گسترده اي بکار گرفته شدند. در جريان عمليات هاي متعدد موفقيت آميز رزمندگان در جبهه هاي نبرد تعداد زيادي از اين تانک ها به غنيمت گرفته شده و سپس در مقابل خود عراق وارد نبرد گرديد.
با پيشرفت کشور در سالهاي پس از جنگ و احساس نياز به بهينه سازي و ارتقاء تجهيزات موجود، اين تانک هاي نيز در مراحل مختلفي مورد بهينه سازي هاي جزئي قرار گرفتند. سپس برنامه گسترده ارتقاء اين تانک ها به مرحله اجرا در‌آمد که شامل تمام بخش هاي ممکن بود. سامانه هاي جنگ افزاري، سامانه هاي دفاعي و نيز قواي محرکه اين تانک ها مورد بازبيني و اصلاحات و نصب تجهيزات جديد قرار گرفت که در نتيجه،‌ افزايش چشمگيري در کارايي رزمي اين وسائل حاصل شد بطوريکه از نظر سطح فناوري با نمونه هاي قبلي خود تفاوت هاي فراواني پيدا نمودند. نام اين پروژه تايپ 72زد گذاشته شد.
کارايي رزمي بالاي اين تانک مي تواند با مؤلفه هايي نظير توان آتش بسيار بالا و دقيق، تحرک بسيار خوب و محافظت زرهي مناسب تعريف شود. آرايش جديد سامانه تسليحاتي شامل توپ 105 ميليمتري مدل ام68 با عمر عملياتي بالا، برد موثر، دقت، توان آتش بالا و تعويض ساده بدون برداشتن برجک است. سامانه کنترل آتش EFCS-3 به عنوان يکي از پيشرفته ترين سامانه هاي کنترل آتش، باعث برخورداري مدل 72زد از توان آتش رزمي بالا در شرايط مختلف تانک و هدف در روز و شب مي شود که شانس بهينه اصابت به هدف در زمان کوتاه، پايدارسازي و شليک دستي و اتوماتيک توپ و امکان شليک از تانک در حال حرکت به هدف ثابت يا متحرک از جمله اين توانمندي ها است.
برد توپ 105 ميليمتري حدود 4000 متر عنوان شده که به معني اجراي آتش از فاصله دور نسبت به اهداف است که باعث ايمني بيشتر در مقابل تسليحات ضد تانک خواهد بود.
توان شليک در حال حرکت يک ويژگي بسيار مهم در تانک هاي مدرن مي باشد. در اين حالت بدون نياز به توقف وسيله، عمل هدفگيري و شليک، صورت مي پذيرد که باعث کاهش احتمال مورد هدف واقع شدن خود تانک گرديده و اجراي عمليات متقابل را دشوار مي سازد.
همچنين سامانه پيشرفته کنترل آتش بکار گرفته شده در مدل 72زد امکان هدفگيري اهداف متحرک و محاسبه وضغيت آنها را براي اجراي آتش ممکن مي سازد. بدين ترتيب، حتي اهداف متحرک دشمن نيز از شليک هاي اين تانک در امان نبوده و کارايي رزمي نيروي هاي خودي و افزايش نسبت شکار، حاصل مي شود.
استفاده از مسافت ياب هاي ليزري ساخت داخل، بجاي تخمين مسافت با شليک تيربار هم محور با توپ اصلي که روش مرسوم و قديمي بوده است، سرعت فرآيند هدفگيري و شليک و نيز دقت آن را افزايش داده و در نتيجه درصد احتمال اصابت به هدف در اولين شليک، بيشتر مي شود.
سامانه هاي مخابراتي ديجيتال ساخت صنايع داخلي نيز کار برقراري ارتباطات امن را با ساير نيروهاي عمل کننده در ميدان نبرد را مقدور مي سازد.
وجود سامانه هاي حرارتي و ديد در شب، خلاء بزرگي براي ادوات زرهي کشور به حساب مي آمد که با تجهيز تانک هاي موجود به اين سامانه ها، امکان عمليات آنها در شب نيز علاوه بر روز و در شرايط آب و هوايي نامناسب فراهم شده است.
سامانه هشدار دهنده قفل ليزري بر روي اين تانک نصب گرديده که باعث آگاهي خدمه از خطر فعاليت تسليحات ليزري در برابر آن شده و با اقدام به پرتاب نارنجک هاي دودزا و توليد دود غليظ از اگزوز موتور،‌اقدام به شکستن قفل ليزري مي نمايد که در نتيجه بقاپذيري اين تانک در ميدان نبرد افزايش مي يابد.
با بکارگيري جعبه هاي واکنش دهنده انفجاري محفاظت زرهي پيرامون اين تانک، قابليت دفاعي در برابر تسليحات ضدتانک را در زواياي مختلف بخصوص از پهلو که وسايل زرهي آسيب پذيري بيشتري دارند، افزايش يافته است.
با استفاده از يک موتور وي-46-6 با توان 780 اسب بخار، مدل 72زد سرعت و شتاب مطلوبي دارد. سادگي رانندگي و قابليت تحرک با حالت تعوض دنده نيمه خودکار يا خودکار افزايش مي يابد.
نصب تمام قسمت هاي سامانه توان از جمله موتور، گيربکس، ترمز، چرخها، سامانه خنک کننده و هيدروليک در يک چيدمان روش قرارگيري بخصوص، باعث کاهش زمان تعمير، سرعت سوار کردن و بازکردن آنها شده است. اين ويژگي علاوه بر کاهش زمان و هزينه تعمير و نگهداري وسيله، به افزايش آمادگي رزمي واحدهاي زرهي نيروي هاي مسلح مي انجامد و عدم نياز به تجهيزات سنگين تعميراتي، امکان آماده سازي تانک هاي بهينه سازي شده کشور را در مناطق عملياتي و نه پشت جبهه فراهم مي سازد.
تمامي بهينه سازي هاي فوق توسط متخصصان صنايع دفاع کشور و با تجهيزات بومي اجرا شده است که باعث صرفه جويي ارزي قابل توجه و خوداتکايي بيشتر نيروهاي مسلح شده است، در جهاني که عدم پايبندي به تعهدات از سوي کشورها بسادگي صورت مي پذيرد.