گروه فرهنگی مشرق - 17 اسفند در دل خود خاطره شهادت مردی را قرار داده که دوازدهم فروردین سال 1344 در اصفهان به دنیا آمد. پس از شروع جنگ تحمیلی، به صحنه جنگ وارد شد و در مدت حضورش در جبهه‌های نبرد، خدمات موثری ارایه کرد و در نهایت در هفدهم اسفند سال 1362 در جزیره مجنون به شهادت رسید.
مردی که در برابر خواسته همسرش برای خواندن خطبه عقدشان توسط حضرت امام می‌گوید: " راضی نیستم روز قیامت جوابگوی این سؤال باشم که چرا وقت مردی را که متعلق به یک میلیارد مسلمان است به خودت اختصاص دادی." همت کسی بود که به گفته همسرش دست خانواده‌اش را جهت خرید برای او باز گذاشته بود، اما برای خودش جز یک حلقه ساده که قیمت آن به دویست تومان هم نمی‌رسید، خرید دیگری نکرد. مراسم عقدشان به دور از هرگونه تجملات و ریخت و پاش برگزار شد. همسر شهید با لباس ساده سرسفره حاضر شده و همت نیز یک دست لباس سپاه به تن کرده بود.
قصه‌ی همت بعضی صفحاتش مثل قصه‌ی خیلی‌های دیگر است و بعضی‌هایش فقط مال خود اوست. او هم قصه‌ی به دنیا آمدنش هرچه بود، مثل همه‌ی ما، وقتی آمد گریست. بچگی کرد. مدرسه رفت. حتی گاهی از معلمش کتک خورد و گاهی به دوستانش پس گردنی زد. بعضی تابستان‌ها کار کرد. دوست داشت داروسازی بخواند، ولی در کنکور قبول نشد. بعد دانشسرا رفت و معلمی کرد. او هم قهر، و هم عشق، هردو را داشت. خندید و خنداند و زندگی کرد و همراه شد. و در آخر رفت و گریاند.
کتاب‌های زیادی درباره شهید همت به نگارش درآمده اما برخی از این دست کتاب‌ها شاخص‌تر هستند. برای مثال شاید اکنون دیگر کتاب "حکایت سرخ" که اوایل دهه هفتاد در رسای این شهید نگاشته شده بود و بسیار نیز پرفروش بود را دیگر در کتاب‌فروشی‌ها پیدا نکنید اما کتاب‌های چند سال گذشته جای اینگونه آثار را پر کرده است. در ادامه تعدادی از کتاب‌های شاخص این سال‌ها را که با محوریت شهید همت نگاشته شده‌اند را معرفی می‌کنیم.
1- یادگاران 2 (کتاب محمدابراهیم همت) / انتشارات روایت فتح / نگارنده: مریم برادران
این کتاب که مشتمل بر صد خاطره‌ی زیبا و خواندنی از شهید است در سال 1380 برای اولین بار منتشر شد و تابحال بارها با تیراژهای بالا تجدید چاپ شده است و تاکنون بیش از 40 هزار عدد از این کتاب توسط انتشارات و کتاب‌فروشی‌ها به مخاطبان عرضه شده است. در یکی از خاطرات این کتاب آمده است: قصه ی زندگی او از فصل انقلاب اسلامی تا جنگ هر روز پررنگ تر شده و بر صفحات پربارش افزوده می شود. همه ی زندگی همت درس بود. از احترام و اهمیتی که به خانواده می داد تا توجه و محبتی که خرج بچه های جنگ می کرد. همه دوستش داشتند تا جایی که فدایی و پیش مرگ کُرد داشت.
2- معلم فراری / نشر شاهد / نگارنده: رحیم مخدومی
رحیم مخدومی نویسنده توانای خاطرات جنگ، این کتاب را به سبک زندگینامه داستانى محمدابراهیم همت، فرمانده لشکر 27محمدرسول الله (ص) سپاه، به نگارش درآورده و در مقدمه کتاب شرحى مختصر از سیرزندگانى وى را آورده و در 9 فصل دیگر کتاب خاطراتى ازگوشههاى زندگى این شهید را با زبانى داستانى و براى نوجوانان به نگارش درآورده است. عناوین این بخشها عبارت است از: «مورچههاى زیر ماشین»، «آشى که یک وجب روغن داشت»، «معلم فرارى»، «سلاح زیر برف»، «پاهاى بزرگ»، «ظرفشویى نیمه شب»، «وحشت از شیشه»، «پس گردنى» و «لبخندى که رو ىسینه ماند».
3- طنین همت / نشر جمال / نگارنده ابراهیم رستمی
طنین همت، گوشه‌ای از زندگانی سردار شهید محمد ابراهیم همت را بیان می‌کند. از ویژگی‌های این کتاب بیان مکالمه های حاج همت با دیگر فرماندهان است که سرشار از معنویت و صفاست. مصاحبه های شهید همت، وصیت نامه و گلچینی از سخنان آن شهید مطالبی خواندنی و جذاب فراهم آورده است که ما را به جبهه های نورانی حق رهسپار می‌گرداند.
4- شهید همت / دفتر انتشارات کمک آموزشی / نگارنده: احمد عربلو
این کتاب که از سبک جدیدی برای بیان خاطرات استفاده کرده است با لحن جذاب خود مخاطبان نوجوان را هدف گرفته است. در بخشی از این کتاب در خاطره‌ای آمده است: " «بسیجیها آنقدر دوستش داشتند که یک روز وقتی حاج همت به اردوگاهی میرفت تا به نیروهایش سر بزند، بچههای بسیجی به طرف او هجوم ببرند تا او را ببوسند. حاج همت با زحمت زیادی از دست بچهها خلاص شد. یک نفر حاج همت را دید که انگشتش را گرفته است و با خنده می‌گوید: بیا انصافها انگشتم را شکستند! او باور نمیکند؛ اما روز بعد، همه حاجی را میبینند که انگشت شستش را بسته است. هجوم بسیجیها برای دیدن او آنقدر زیاد بود که راستی راستی انگشت حاجی را شکسته بودند!»
5- افلاکیان زمین (محمدابراهیم همت) / نشر شاهد / نگارنده: محمدحسین عباسی ولدی
دفتر ششم مجموعه کتاب‌های افلاکیان زمین به معرفی شهید حاج محمد ابراهیم همت، فرمانده لشکر 27 محمدرسول الله(ص)، می پردازد. این کتاب شامل دو بخش با نام‌های «در مسیر زندگی» و «یادهای ماندگار» است که بخش اول به معرفی شهید و چگونگی شهادت و بخش دوم به بیان خاطراتی درباره ایشان می پردازد. در معرفی این شهید گرانقدر و از نقاط اوج بخش اول همین بس که ایشان «فاتح خیبر بود و مالک اشتر».
6- از چشم‌ها 3؛ به مجنون گفتم زنده بمان(کتاب همت) / انتشارات روایت فتح / نگارنده: فرهاد خضری
مجموعه کتاب‌های "از چشم‌ها" که به همت انتشارات روایت فتح منتشر می‌شود در سومین کتاب خود به روایت ماجراها و خاطرات شهید محمد ابراهیم همت از زبان دوستان، همسر، برادر و همرزمان او دارد. این نوشته‌ها سعی دارد ما را با منش و زندگی این شهید بزرگ آشنا کند.
7- نیمه پنهان ماه2؛ همت به روایت همسر شهید / انتشارات روایت فتح / نگارنده: حبیبه جعفریان
همسران شهدا با وجود تمام سختی‌هایی که قبل و بعد از شهادت همسرانشان کشیده‌اند اما هیچ‌وقت خاطرات روزهای خوش و گاهی هم سخت همراهی با همسران شهیدشان را فراموش نکرده‌اند. این خاطرات اگر برای آیندگان ثبت نشود شاید دیگر زمانی برای بازخوانی آنها باقی نماند. در این کتاب همسر شهید محمد ابراهیم همت خاطراتی فراموش ناشدنی و به یادماندنی را از او روایت می‌کند. خاطراتی از شبهایی که همت با سر و روی خاکی و پاهای گِلگرفته به خانه بازمی‌گشت و همسرش حتی از گفتن کلمه‌ای بازمی‌ماند. می‌ترسید اگر کلمه‌ای بگوید اشکش سرازیر شود و... . مجموعه کتاب‌های نیمه پنهان ماه شامل مصاحبه‌ها و ثبت خاطراتی است که توسط نویسندگانی که خود زن بوده و با روحیات زنانه خوب آشنا هستند، ثبت شده و به نگارش در آمده است. به شما توصیه می‌کنیم به کتاب‌های دیگر این مجموعه نیز نگاهی اندازید.
8- به روایت همت / نشر صاعقه / نگارنده: حسین بهزاد
«به روایت همت» در برگیرنده 32 درس- گفتار برگزیده از مجموعه مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها، بیانات توجیهی و ... شهید محمد ابراهیم همت در حد فاصل بهار 1359 تا زمستان 1362 خورشیدی است که طی یک روند پژوهشی توسط این نویسنده جمع‌آوری شده است. بهزاد در این کتاب با رجوع به آرشیوهای مدارک دیداری، شنیداری و مکتوب موسسه حفظ آثار و نشر ارزش‌‌های دفاع مقدس سپاه محمد رسول الله، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و چندین ماخذ آرشیوی دیگر فراهم آمده است. بر خلاف بسیاری از کتاب‌هایی که طی سالیان گذشته که دوستان، همرزمان و نیروهای رزمنده درباره شهید همت سخن گفته‌اند در این کتاب فصل به فصل کتاب بیان دیدگاه‌های شهید همت به روایت خود وی است. کتاب باورها و دیدگاه‌های همت به عوالم لاهوت و ناسوت، تاریخ، سیاست و فرهنگ را در دل پچیده‌ترین حوادث تاریخی دفاع مقدس را روایت می‌کند.
9- ضربت متقابل / انتشارات سوره مهر / نگارنده: گل علی بابایی
عنوان دوم مجموعه (حماسه 27) با نام (ضربت متقابل)که حوادث مربوط به سوابق رزمی تیپ 27 محمد رسول الله را در تابستان گرم و طولانی سال 1361 هم زمان با آغاز دوران فرماندهی شهید محمد ابراهیم همت بر این یگان و عملیات عظیم برون مرزی رمضان در جبهه شرق را بیان می کند.
10- آن روز در کنار تو / نشر پیام فاطمیون / نگارنده: محسن پرویز
این کتاب به شکل داستان نوجوان از روایت شهید همت و برای این قشر به نگارش در آمده و برای اولین بار در کنگره بزرگداشت سرداران شهید سپاه و 36هزار شهید استان تهران به مخاطبان عرضه شد.
مردی که در برابر خواسته همسرش برای خواندن خطبه عقدشان توسط حضرت امام می‌گوید: " راضی نیستم روز قیامت جوابگوی این سؤال باشم که چرا وقت مردی را که متعلق به یک میلیارد مسلمان است به خودت اختصاص دادی." همت کسی بود که به گفته همسرش دست خانواده‌اش را جهت خرید برای او باز گذاشته بود، اما برای خودش جز یک حلقه ساده که قیمت آن به دویست تومان هم نمی‌رسید، خرید دیگری نکرد. مراسم عقدشان به دور از هرگونه تجملات و ریخت و پاش برگزار شد. همسر شهید با لباس ساده سرسفره حاضر شده و همت نیز یک دست لباس سپاه به تن کرده بود.
قصه‌ی همت بعضی صفحاتش مثل قصه‌ی خیلی‌های دیگر است و بعضی‌هایش فقط مال خود اوست. او هم قصه‌ی به دنیا آمدنش هرچه بود، مثل همه‌ی ما، وقتی آمد گریست. بچگی کرد. مدرسه رفت. حتی گاهی از معلمش کتک خورد و گاهی به دوستانش پس گردنی زد. بعضی تابستان‌ها کار کرد. دوست داشت داروسازی بخواند، ولی در کنکور قبول نشد. بعد دانشسرا رفت و معلمی کرد. او هم قهر، و هم عشق، هردو را داشت. خندید و خنداند و زندگی کرد و همراه شد. و در آخر رفت و گریاند.
کتاب‌های زیادی درباره شهید همت به نگارش درآمده اما برخی از این دست کتاب‌ها شاخص‌تر هستند. برای مثال شاید اکنون دیگر کتاب "حکایت سرخ" که اوایل دهه هفتاد در رسای این شهید نگاشته شده بود و بسیار نیز پرفروش بود را دیگر در کتاب‌فروشی‌ها پیدا نکنید اما کتاب‌های چند سال گذشته جای اینگونه آثار را پر کرده است. در ادامه تعدادی از کتاب‌های شاخص این سال‌ها را که با محوریت شهید همت نگاشته شده‌اند را معرفی می‌کنیم.
1- یادگاران 2 (کتاب محمدابراهیم همت) / انتشارات روایت فتح / نگارنده: مریم برادران
این کتاب که مشتمل بر صد خاطره‌ی زیبا و خواندنی از شهید است در سال 1380 برای اولین بار منتشر شد و تابحال بارها با تیراژهای بالا تجدید چاپ شده است و تاکنون بیش از 40 هزار عدد از این کتاب توسط انتشارات و کتاب‌فروشی‌ها به مخاطبان عرضه شده است. در یکی از خاطرات این کتاب آمده است: قصه ی زندگی او از فصل انقلاب اسلامی تا جنگ هر روز پررنگ تر شده و بر صفحات پربارش افزوده می شود. همه ی زندگی همت درس بود. از احترام و اهمیتی که به خانواده می داد تا توجه و محبتی که خرج بچه های جنگ می کرد. همه دوستش داشتند تا جایی که فدایی و پیش مرگ کُرد داشت.
2- معلم فراری / نشر شاهد / نگارنده: رحیم مخدومی
رحیم مخدومی نویسنده توانای خاطرات جنگ، این کتاب را به سبک زندگینامه داستانى محمدابراهیم همت، فرمانده لشکر 27محمدرسول الله (ص) سپاه، به نگارش درآورده و در مقدمه کتاب شرحى مختصر از سیرزندگانى وى را آورده و در 9 فصل دیگر کتاب خاطراتى ازگوشههاى زندگى این شهید را با زبانى داستانى و براى نوجوانان به نگارش درآورده است. عناوین این بخشها عبارت است از: «مورچههاى زیر ماشین»، «آشى که یک وجب روغن داشت»، «معلم فرارى»، «سلاح زیر برف»، «پاهاى بزرگ»، «ظرفشویى نیمه شب»، «وحشت از شیشه»، «پس گردنى» و «لبخندى که رو ىسینه ماند».
3- طنین همت / نشر جمال / نگارنده ابراهیم رستمی
طنین همت، گوشه‌ای از زندگانی سردار شهید محمد ابراهیم همت را بیان می‌کند. از ویژگی‌های این کتاب بیان مکالمه های حاج همت با دیگر فرماندهان است که سرشار از معنویت و صفاست. مصاحبه های شهید همت، وصیت نامه و گلچینی از سخنان آن شهید مطالبی خواندنی و جذاب فراهم آورده است که ما را به جبهه های نورانی حق رهسپار می‌گرداند.
4- شهید همت / دفتر انتشارات کمک آموزشی / نگارنده: احمد عربلو
این کتاب که از سبک جدیدی برای بیان خاطرات استفاده کرده است با لحن جذاب خود مخاطبان نوجوان را هدف گرفته است. در بخشی از این کتاب در خاطره‌ای آمده است: " «بسیجیها آنقدر دوستش داشتند که یک روز وقتی حاج همت به اردوگاهی میرفت تا به نیروهایش سر بزند، بچههای بسیجی به طرف او هجوم ببرند تا او را ببوسند. حاج همت با زحمت زیادی از دست بچهها خلاص شد. یک نفر حاج همت را دید که انگشتش را گرفته است و با خنده می‌گوید: بیا انصافها انگشتم را شکستند! او باور نمیکند؛ اما روز بعد، همه حاجی را میبینند که انگشت شستش را بسته است. هجوم بسیجیها برای دیدن او آنقدر زیاد بود که راستی راستی انگشت حاجی را شکسته بودند!»
5- افلاکیان زمین (محمدابراهیم همت) / نشر شاهد / نگارنده: محمدحسین عباسی ولدی
دفتر ششم مجموعه کتاب‌های افلاکیان زمین به معرفی شهید حاج محمد ابراهیم همت، فرمانده لشکر 27 محمدرسول الله(ص)، می پردازد. این کتاب شامل دو بخش با نام‌های «در مسیر زندگی» و «یادهای ماندگار» است که بخش اول به معرفی شهید و چگونگی شهادت و بخش دوم به بیان خاطراتی درباره ایشان می پردازد. در معرفی این شهید گرانقدر و از نقاط اوج بخش اول همین بس که ایشان «فاتح خیبر بود و مالک اشتر».
6- از چشم‌ها 3؛ به مجنون گفتم زنده بمان(کتاب همت) / انتشارات روایت فتح / نگارنده: فرهاد خضری
مجموعه کتاب‌های "از چشم‌ها" که به همت انتشارات روایت فتح منتشر می‌شود در سومین کتاب خود به روایت ماجراها و خاطرات شهید محمد ابراهیم همت از زبان دوستان، همسر، برادر و همرزمان او دارد. این نوشته‌ها سعی دارد ما را با منش و زندگی این شهید بزرگ آشنا کند.
7- نیمه پنهان ماه2؛ همت به روایت همسر شهید / انتشارات روایت فتح / نگارنده: حبیبه جعفریان
همسران شهدا با وجود تمام سختی‌هایی که قبل و بعد از شهادت همسرانشان کشیده‌اند اما هیچ‌وقت خاطرات روزهای خوش و گاهی هم سخت همراهی با همسران شهیدشان را فراموش نکرده‌اند. این خاطرات اگر برای آیندگان ثبت نشود شاید دیگر زمانی برای بازخوانی آنها باقی نماند. در این کتاب همسر شهید محمد ابراهیم همت خاطراتی فراموش ناشدنی و به یادماندنی را از او روایت می‌کند. خاطراتی از شبهایی که همت با سر و روی خاکی و پاهای گِلگرفته به خانه بازمی‌گشت و همسرش حتی از گفتن کلمه‌ای بازمی‌ماند. می‌ترسید اگر کلمه‌ای بگوید اشکش سرازیر شود و... . مجموعه کتاب‌های نیمه پنهان ماه شامل مصاحبه‌ها و ثبت خاطراتی است که توسط نویسندگانی که خود زن بوده و با روحیات زنانه خوب آشنا هستند، ثبت شده و به نگارش در آمده است. به شما توصیه می‌کنیم به کتاب‌های دیگر این مجموعه نیز نگاهی اندازید.
8- به روایت همت / نشر صاعقه / نگارنده: حسین بهزاد
«به روایت همت» در برگیرنده 32 درس- گفتار برگزیده از مجموعه مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها، بیانات توجیهی و ... شهید محمد ابراهیم همت در حد فاصل بهار 1359 تا زمستان 1362 خورشیدی است که طی یک روند پژوهشی توسط این نویسنده جمع‌آوری شده است. بهزاد در این کتاب با رجوع به آرشیوهای مدارک دیداری، شنیداری و مکتوب موسسه حفظ آثار و نشر ارزش‌‌های دفاع مقدس سپاه محمد رسول الله، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و چندین ماخذ آرشیوی دیگر فراهم آمده است. بر خلاف بسیاری از کتاب‌هایی که طی سالیان گذشته که دوستان، همرزمان و نیروهای رزمنده درباره شهید همت سخن گفته‌اند در این کتاب فصل به فصل کتاب بیان دیدگاه‌های شهید همت به روایت خود وی است. کتاب باورها و دیدگاه‌های همت به عوالم لاهوت و ناسوت، تاریخ، سیاست و فرهنگ را در دل پچیده‌ترین حوادث تاریخی دفاع مقدس را روایت می‌کند.
9- ضربت متقابل / انتشارات سوره مهر / نگارنده: گل علی بابایی
عنوان دوم مجموعه (حماسه 27) با نام (ضربت متقابل)که حوادث مربوط به سوابق رزمی تیپ 27 محمد رسول الله را در تابستان گرم و طولانی سال 1361 هم زمان با آغاز دوران فرماندهی شهید محمد ابراهیم همت بر این یگان و عملیات عظیم برون مرزی رمضان در جبهه شرق را بیان می کند.
10- آن روز در کنار تو / نشر پیام فاطمیون / نگارنده: محسن پرویز
این کتاب به شکل داستان نوجوان از روایت شهید همت و برای این قشر به نگارش در آمده و برای اولین بار در کنگره بزرگداشت سرداران شهید سپاه و 36هزار شهید استان تهران به مخاطبان عرضه شد.