در تمام نقاط کشور از همه کارخانه هاي صنعتي که مي توانستند در ساخت جماران به کار بيايند استفاده و هر بخش از جماران در جايي که بهتر بود ساخته شد. چون ساخت ناوهاي کلاس موج، پروژه اي ملي بود از همه توان صنعتي و علمي کشور استفاده گرديد. تمام سامانه هاي راداري جماران، سامانه هاي تسليحاتي ناوشکن، بدنه، روسازه، دستگاه هاي مخابراتي، جنگ الکترونيک، رمز کننده و شنود ساخت داخل است.
ناخدا غلامزاده در جايي گفته اند که: وقتي خارجي ها قطعات و دستگاه هاي الکترونيکي را مي فروشند، داخلش نقاط ضعفي مي گذارند براي روز مبادا تا بتوانند در صورت مقابله نظامي از آن نقطه ضربه بزنند. ما در مطالعاتمان همه اين ضعف ها را شناسايي کرديم و خودمان را ارتقاء داده و تقويت کرديم.
همانطور که مي دانيم، توليد قطعاتي که در بازار موجود مي باشد منطقاً کار صحيحي نيست و سازندگان جماران، اگر وسيله اي در بازار موجود بود که نياز پروژه را رفع مي کرد براي خريد آن اقدام نمودند، اما قطعات تحريمي يا گران و آنچه را به ما نمي دادند، اقدام به ساخت و توليد آن در داخل شد.
هر چند موتور اين ناو از فرانسه خريداري شده اما واضح است که موتور به تنهايي کارايي ندارد و جعبه دنده و شفت(محور) آن را در داخل، طراحي نموده و ساختند.
در واقع شايد فرانسه اگر مي فهميد موتور خريداري شده قرار است در ناو جنگي ساخت ايران به کار گرفته شود هرگز آن را نمي فروخت. موتوري تأمين شد که بتواند نياز جماران را برآورده کند اما تطبيق اين موتور با جماران نياز به جعبه دنده و محور داشت که اين موارد در داخل کشور ساخته ساخته شد.
داستان از اين قرار بود که تا سال 1380 و با اتمام ساخت بدنه، ناو آماده نصب ساير سامانه ها و زيرسامانه ها گرديد. پس از سرباز زدن آلمان از تحويل موتور سفارش داده شده، فرانسه پس از 3 سال تأخير، موتور ناو را بدون جعبه دنده و محور آن تحويل داد که سبب شد متخصصان داخلي در صنايع حديد و فولاد آلياژي وزارت دفاع، براي نخستين بار در کشور محور مورد نياز را با طول 26 متر بسازند. اما جالب است بدانيد طراحي و توليد شفت و گيربکس براي موتوري با اين ابعاد و ميزان گشتاور انتقالي، فناوري بسيار بالايي مي طلبيد، چه در زمينه محاسبه حالات متفاوت کارکردي و محاسبه کميات فيزيکي و چه ساخت آلياژ مربوطه براي تحمل اين شرايط براي مدت هاي طولاني و تمام طراحي هاي مهندسي براي جانمايي تجهيزات سامانه پيشرانه و انتقال توان؛ هنوز هم برخي باور ندارند که اين دو بخش توسط متخصصان داخلي ساخته شده و اساساً دانش آن در کشور موجود است و ايران به جمع 3 يا 4 کشور دارنده اين فناوري پيوست.
اما نکته اينجاست که حتي اگر خود جعبه دنده و محور نيز علاوه بر موتور تهيه مي شد، بدون محاسبات لازم و بسيار تخصصي، قابل تطبيق بر روي جماران نبود و اينجا اوج هنر متخصصان داخلي در پروژه موج، يعني مهندسي سيستم(سامانه) است که به معني استفاده از امکانات و ابزار به بهترين شکل است. در واقع از وسائلي که عادي بودند و حساسيت ويژه اي نداشتند، استفاده اي شد که کسي باور نمي کند. قطعاتي هم که از خارج خريداري شدند، به طور کامل مورد شناسايي قرار گرفته، مهندسي معکوس و بومي سازي شده به طوري که کارايي آنها بهتر گرديد.
ناخدا غلامزاده مي گويد: هيچ کدام از شرکت هاي خودرورسازي وقتي مي خواهند خودرو توليد کنند نمي روند چرخ يا سامانه احتراق را دوباره اختراع کنند و اينها نکات کلي است که دنيا از آن عبور کرده و اهميتي ندارد. ما هم هيچ چيزي را از صفر شروع نکرديم. از آنچه بود استفاده کرديم و آنچه را به ما نمي دادند را توليد کرديم. از کتاب ها و پايان نامه ها و دستاوردهاي داخلي و خارجي استفاده کرديم و خودمان جماران را ساختيم. اينکه اين کار را دست کم بگيريم شبيه اين است که کسي درباره يک شاهکار ادبي بگويد «اينکه کار خاصي انجام نداده، تمام کلماتي که در اين کتاب هست تکراري است؛ نويسنده هيچ لغت خاصي در اين کتاب نياورده که به آن بگوييم شاهکار». البته که کلمات تکراري اند اما هنر نويسنده، نحوه چينش آنها در کنار هم است که حاصل ايده و فکر و نبوغ او است. در جماران هم در بخش هايي که مي گويند خارجي است اين اتفاق افتاده.
به گزارش مشرق، در مرحله مطالعات، تمام ناوهاي هم کلاس با جماران مورد مطالعه قرار گرفتند و همه جزئيات آنها چندين ماه مورد بررسي بودند و نقاط قوت و ضعف آنها شناسايي شد و جماران طوري ساخته شد که از آنها کم نداشته باشد و حتي برتر از ناوهاي هم رده خودش باشد.
به گفته ناخدا غلامزاده، ناو چيزي نيست که بشود مخفي اش کرد اگر بگوئيم فلان قابليت را دارد و در عمل نداشته باشد ، همه مي فهمند و جماران همزمان مي تواند چند هدف متحرک هوايي، چند هدف متحرک دريايي، چند هدف متحرک زيرسطحي و اهداف روي خشکي دشمن را مورد حمله قرار دهد.
با در نظر گرفتن تمامي هزينه هاي مختلفي که براي توليد داخلي و مقابله با تحريم و حفاظت اطلاعات و توليد دانش انجام شده است، قيمت تمام شده جماران در مقايسه با ناوهاي هم کلاس خود يا حتي ناوهاي کوچک تر، بسيار پايين تر است و در واقع همه هزينه هاي آن، يک پنجم قيمت يک ناو شده است. ضمن اينکه حتي اگر قيمتش بيشتر از اين هم مي شد اهميتي نداشت چرا که آثار مفيد توليد ناوشکن در کشور قابل انکار نيست. صنايع کشور براي اين پروژه فعال شدند دانشگاه ها و مراکز تحقيقاتي به کار گرفته و اشتغال ايجاد و در آخر هم به ملت اعتماد نفس و غرور ملي داده شد؛ چيزي که با خريد ناوشکن ايجاد نمي شود.
گفتني است اين ناوشکن با صرف هزينه 50 ميليون دلار ساخته شده است.
نکته ديگري که در ساخت اين ناوشکن وجود دارد اين است که مشخصات فني و توانايي هايش فقط بر فرماندهان داخلي آشکار است سازنده، کشور ديگري نيست که در مواقع حساس بداند چطور به اين ناو ضربه بزند و عملاً با يک کشتي ناشناخته مواجه مي شود که جز تجهيزاتي که روي آن قرار دارد چيز ديگري از آن نمي داند.
اين اولين تجربه کشور در ساخت شناوري در اين رده است، اما آخرين آن نيست. همزمان در نقاط مختلف کشور، پروژه هاي ديگري در حال اجرا است که بهتر و برتر از جماران خواهند بود و در زمان کوتاه تر و با هزينه کمتري ساخته خواهند شد. هم اکنون ناوشکن موج2 با نام «ولايت» در مرحله نصب تجهيزات است و خبرها حاکي از آن است که در سال آينده تحويل داده خواهد شد.
به گزارش مشرق، ناوشکن ولايت، هم اکنون در مرحله يکپارچه سازي (Integration) سامانه هاي سلاح و الکترونيکي شناور بوده و داراي تفاوت هايي با جماران مي باشد.
با توجه به شرايط تحريم و عدم امکان استفاده از امکانات خارجي براي ساخت ناو، نيروهاي متخصص مجبور بودند در شرايط آب و هوايي مختلف کار کنند و مثلاً جوشکار با زبان روزه و در گرماي تابستان در طبقه پايين جماران کار خود را به انجام مي رساند، در شرايطي که به بدنه ناو نمي شد از شدت گرما دست زد. طبق مصاحبه هاي انجام شده از مسئولان پروژه، دماي داخل ناو گاهي به 70 درجه سانتي گراد هم مي رسيد اما افراد درگير در پروژه معتقد بودند «کار نبايد متوقف شود».
به گزارش مشرق، بلافاصله پس از ساخت جماران، کشورهايي که کوچک ترين قطعات مهم را به ايران نمي فروختند، پيشنهاد فروش ناوشکن دادند. البته در طول سالهاي پس از جنگ، هميشه به همين ترتيب بوده است. مسئولان پروژه موج معتقدند که کشورهاي خارجي مي خواهند کاري کنند که ما دانش توليد ناو را بدست نياوريم و حتي با قيمت کمتري آنچه را که خودمان توليد کرده ايم، به ما بفروشند تا ديگر توليد نکنيم، سراغ توليد مدلهاي پيشرفته اش نرويم، به فکر توليد دانش نباشيم. اما امروزه دانش توليد ناوشکن در مراکز تحقيقاتي و دانشگاه هاي ما نهادينه شده و هسته طراحي با شناخت متخصصان مختلف در تمام کشور کار طراحي و توليد را بين افراد مختلف تقسيم نمود. هم به دلايل امنيتي و هم براي استفاده از همه توان کشور، کار متمرکز انجام نشد. مثلاً سازه فولادي ناوشکن به بلوک هاي مختلف تقسيم شده و بعد از طراحي و ساخت هر بخش در نقطه اي از کشور، به محل مونتاژ کل ناو منتقل مي شد. برخلاف الگوي مرسوم که ابتدا تيرک اصلي کشتي سوار شده و سپس تيرک هاي افقي و عمودي به آن متصل شده و در نهايت ورق کاري صورت مي گيرد، سازه به 29 بلوک مجزا تقسيم شد، 5 بلوک در خود کارخانجات نيروي دريايي و بقيه در بخش هاي ديگر کشور و حتي توسط بخش خصوصي ساخته شد و پس از انتقال به بندرعباس، مطابق طرح، به يکديگر متصل گرديدند.
يک ميليون و چهار صد هزار قطعه در جماران استفاده شد که اگر بين جمعيت کشور در نظر گرفته شود تقريباً هر 54 نفر يک قطعه از جماران را ساخته اند.
يک نکته مهم، ساخت آلياژ بدنه و جنس موادي که بتوانند در شرايط مختلف در دريا مقاومت کنند بوده است. مرور گفته يکي از متخصصان امر، جالب توجه است: «نمي دانستيم بايد از چه آلياژي استفاده کنيم اما فرمول را توليد کرديم و حالا از اين آلياژ در قسمت هاي مختلف صنعتي استفاده مي شود».
بخش رويي جماران و بخش دروني که سازه ناو است از دو نوع فلز متفاوت ساخته شده اند که يکي از حساس‌ترين مراحل ساخت ناوشکن جماران اتصال اين دو بخش بوده است، در ابتدا اتصال اين دو بخش به علت عدم اتصال فولاد و آلومينيوم امکانپذير نبوده، اما با مطالعاتي که از مدت ‌ها قبل توسط کارشناسان و متخصصان جهاد خودکفايي نيروي دريايي انجام گرديده بود، يک فناوري جديد براي اتصال فولاد و آلومينيوم در ساخت ناوشکن به‌کار رفت که تا آن روز اين فناوري در کشور ما در هيچ يک از صنايع به کار نرفته بود و به واقع مي‌توان گفت که جماران نمونه بارزي از خودکفايي و فناوري بومي است و اتصال روسازه آلومينيومي به بدنه فولادي باعث ايجاد يک فناوري جديد در کشور شد. علاوه بر اين ساخت ديواره ‌هاي موجدار که در اين کشتي استفاده شده است، براي اولين بار در کشور تمام فناوري ساخت اين ديواره‌ها فراهم شد.