به گزارش مشرق، سعید زیباکلام دیروز شنبه با حضور در نشست هم اندیشی اساتید؛ آدرس غلط که به موضوع دلواپسی از گره زدن چرخ زندگی مردم به مذاکرات هستهای میپرداخت، با اشاره به اینکه برای بررسی این موضوع نخست باید بررسی کنیم تحریمهای ظالمانه کشورهای غربی کدام یک از نقاط آسیب پذیر اقتصاد کشور را هدف گرفته است اظهار داشت: بعد از آن باید ببینیم آیا با توافق ژنو توانستیم تا حدودی این تحریمهای ظالمانه را با لرزش روبرو بسازیم یا خیر.
وی ضمن بیان این که در ابتدای سخن باید بگویم موضوع ساده فناوری هستهای کشور در مقطعی با تحریمهای بین المللی روبرو شد که باید چرایی این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم افزود: رئیس جمهور محترم کشور با این پیش فرض که با کاهش و یا حذف فناوری هستهای میتوانیم کاهش تحریمهای بین المللی و بهبود معیشت مردم را بوجود آوریم اقدام به امضای توافق ژنو نمود.این درحالی است که بند بند توافق ژنو نشان از آن دارد که نتوانستیم حتی به ذرهای از اهداف خود دست پیدا کنیم.
این کارشناس ارشد صلح شناسی با اشاره به اینکه در این چند ماه از امضای توافق ژنو نه تنها تحریمهای بین المللی کاهش پیدا نکرد بلکه بحث بهبود معیشت مردم نیز با مشکلاتی روبرو گردید تصریح کرد: مهمترین شاکله تحریمهای بین المللی را 5 عنصر فروش نفت، بازگشت صد میلیارد دلار از اموال مسدود شده ایران، رفع تحریمهای اعمال شده توسط اتحادیه اروپا، رفع تحریمها و قطع نامههای سازمان ملل و رفع تحریمهای دولت آمریکا با همکاری کنگره تشکیل میدهند که باید در این مسیر بررسی کنیم آیا با توافق ژنو توانستیم در این 5 محور اصلی ساختمان تحریم را با لرزه روبرو سازیم یا خیر.
وی در ادامه صحبت های خود به قرائت بند بند توافق ژنو که در رابطه با 5 محور بود پرداخت و گفت: در یکی از بندهای توافق ژنو گفته شده تلاشها جهت کاهش بیشتر فروش نفت خام ایران مکث میشود. این موضوع نشان از آن دارد که طول تحریم حتی یک میلی متر نیز در حوزه فروش نفت کاهش پیدا نخواهد کرد.
زیباکلام اضافه کرد: به واسطه تحریم های بین المللی از سال 2011 تاکنون که صادرات نفت ایران دو میلیون و نیم بشکه بود به میزان یک میلیون بشکه رسیده است که به استناد توافق ژنو غربیها تلاش بیشتری را برای کاهش فروش نفت ایران انجام نمیدهد. حال این موضوع واضح برای کسی جای تردید و شک را باقی نمیگذارد که نتوانستیم در حوزه فروش نفت به اهداف خود برسیم.
وی در ادامه صحبت های خود با بیان اینکه در ادامه توافق ژنو تأکید شده کشورهای متعهد امکان آن را بوجود میآورند تا مشتریان موجود بتوانند میانگین نفت خام موجود را خریداری کنند گفت: این بند نیز نشان از آن دارد که ایران نمیتواند نه تنها مشتریان خود را تغییر دهد بلکه امکان افزایش فروش نفت را نیز نخواهد داشت.
این اقتصاددان به بند دوم شاکله اصلی تحریمهای بین المللی بر ضد ایران که همان رفع مسدودیت 100 میلیارد از اموال ایران است پرداخت و افزود: در توافق ژنو امکان بازگشت مقدار توافق شده درآمدهای نفتی ایران که در خارج بلوکه شده است، فراهم میآید. این عبارت و جمله نشان از آن دارد که کشورهای غربی فقط امکان بازگشت منابع را به وجود میآورد و ایران باید با اجرای بند بند توافقنامه شرایط را برای امکان بازگشت اموال بلوکه شده فراهم آورد در غیر این صورت اموال به ایران برگشت پیدا نمیکند.
وی با اشاره به اینکه از 12 ژانویه تاکنون که حدود 5 ماه میگذرد باید کشورهای غربی شش یا هفت قسط از اموال بلوکه شده ایران را به کشور پرداخت میکردند اظهار داشت: با وجود آنکه در اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، سخنگوی دولت، وزیر اقتصاد و سخنگوی وزارت امور خارجه حرفهای مختلفی مبنی بر اقساط مختلف اموال ایران از سوی کشورهای غربی مطرح میشود باید بگویم با بررسی اظهارات این افراد میتوان به صورت واضح مشاهده کرد که هیچ یک سخن از برداشت اموال بلوکه شده و خبر بهره برداری از این اموال را نمیگویند. به عبارتی حتی اگر یک دلار از پول های بلوکه شده ایران به کشور واریز میشد امکان برداشت و بهره برداری آنها فراهم میگردید که این امر تاکنون صورت نگرفته است.
زیباکلام با بیان اینکه حتی از صد میلیارد منابع بلوکه شده ایران این روزها سخن از 4.2 میلیارد دلار به میان میآید گفت: جالب تر آنکه غربی ها منابع این 4.2میلیارد را نیز از فروش نفت ایران در این شش ماه اعلام می کنند یعنی نه تنها ایران به پول دست پیدا نمیکند بلکه اموال مسدودی آن در نزد کشورهای غربی افزایش خواهد پیدا کرد.
وی در ادامه صحبتهای خود به رکن سوم تحریم های بین المللی که همان تحریمهای اتحادیه اروپا، کنگره آمریکا و شورای ملل است اشاره کرد و افزود: در توافق ژنو عنوان شده هیچ تحریم جدیدی مرتبط با برنامه هستهای ایران توسط اتحادیه اروپا شورای امنیت و کنگره آمریکا اعمال نخواهد شد. حال باید این سوال را از خود مطرح کنیم پس تحریم های گذشته کمافی السابق ادامه خواهند داشت و فقط تحریم جدیدی مرتبط با هسته ای اعمال نمیشود.
این اقتصاددان تصریح کرد: بگذارید به زبان ساده تر برای حضار یک مصداق بیاورم سه روز بعد از توافق ژنو 17 شرکت بزرگ کشتی رانی کشور توسط کنگره آمریکا با تحریم روبرو شد و حتی وزیر خارجه روسیه نیز علنا اعلام کرد نقض توافق ژنو شد. حال در این میان چند تن از نمایندگان مجلس به بیان اعتراض پرداختند که در راستای آن یکی از معاونین وزارت خارجه بررسی این موضوع را اعلام کرد.
وی اضافه کرد: در کنار این موضوع کمتر از 48 ساعت وندی شرمن در توضیح تحریم 17 شرکت کشتیرانی ایران اعلام کرد این تحریم ها هیچ ربطی به برنامه هستهای ایران نداشته و این موضوع آب پاکی را روی دست مقامات ایرانی ریخت به نحوی که از آن تاریخ به بعد کرارا با تحریم های جدیدی روبرو شدیم بنابراین نباید بگوییم توافق ژنو ساختمان تحریم را شکننده کرد بلکه باعث شد تا چهارطاق کشور برای اعمال تحریم های بین المللی آماده باشد.
زیباکلام با بیان اینکه در این میان وزیر امور خارجه کشور در سوم دی ماه سال گذشته اعلام میکند تحریم نفتی متوقف شده و درآمدهای نفتی آزادی میشود، حتی روحانی نیز میگوید رژیم تحریم ترک خورده است آیا مردم این صحبت ها را باور کنند یا شرایط فعلی کشور را.
به اعتقاد این کارشناس ارشد صلح شناسی یک خطای بزرگ دولت یازدهم گره زدن تحریمها به مشکلات معیشتی مردم است چرا که به جای مقصر دانستن تحریمهای بین المللی باید مشکلات فعلی معیشت مردم را در سوء مدیریتها و عدم مدیریتها، و غارت اموال کشور توسط آقازادهها جستجو کنیم و باید منافذ بزرگ اقتصاد کشور را از بین ببریم نه آنکه فقط مشکلات را متوجه تحریمهای بین المللی کنیم.
* رزاقی: بازگشت به اقتصاد اسلامی کلید مقابله با تحریم است
رزاقی استاد دانشگاه در ادامه نشست هم اندیشی اساتید، آدرس غلط؛ دلواپس از گره زدن چرخ زندگی مردم به مسائل هستهای گفت: یکی از مشکلات فعلی کشور بی دردی مسئولین است.
آنها به گونهای در مورد اقتصاد صحبت میکنند که گویی همه چیز در اقتصاد لیبرالی یا آمریکایی خلاصه میشود. در حالی تأکید میکنند که دولت نباید در اقتصاد دخالت کند که دو کشور ژاپن و آلمان با دخالت دولتهایشان توانستند به قدرت های صنعتی در جهان تبدیل شوند. الآن همین کشورهای صنعتی برای حفظ منافع ملی خود علیه منافع کشورهایی که صنعتی نشدهاند ایستادهاند.
وی با اشاره به اینکه در دوره انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کشور تحریم شد و ما تجربه چنین مدیریتی را داریم گفت: در حالی که در آن دوران همه نوع تحریمی علیه کشور صورت گرفت اما با همکاری مردم و صرفه جویی آنها توانستیم شرایط را پشت سر بگذاریم.
این استاد اقتصاد با تأکید براینکه مسئولین تجربه دوران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی را فراموش کردهاند گفت: اکنون سیاستهای لیبرالی به کار گرفته شده این درحالی است که آمریکا زمانی که در دهه 30 دچار بحران اقتصادی شده و به فروپاشی رسید سعی کرد سیاست تعدیلی را در کشورهایی که خام فروشی دارند به کار گیرد ما نیز این سیاست تعدیلی را پذیرفتیم.
وی ادامه داد: یکی از ویژگیهای سیاست های تعدیلی عدم دخالت دولت در اقتصاد بود.
رزاقی با بیان اینکه این نوع دیدگاه اقتصادی مغایر با جهان بینی دینی است گفت: این نوع سیاست های برگرفته از جهان بینی رمی یونانی است و نتیجه آن دموکراسی برده داری است.
وی افزود: اما فضای تمدنی ایران حرف جدیدی به نام مقاومت و ایستادگی را به جهان اعلام کرده است به همین علت نیز مورد تهاجم شدید قرار گرفته است.
این استاد اقتصاد با اظهار اینکه پذیرش سیاست تعدیلی از سوی مسئولان مردم را تبدیل به ماشینهایی کرده است که فقط از مسائل مادی لذت میبرند گفت: این درحالی است که ما در قانون اساسی وصیت امام خمینی(ره) در زمینه اقتصاد و نهج البلاغه شیوههای مدیریت اقتصادی را یاد گرفتهایم. اما در حال حاضر برخی دچار خودباختگی و شیفتگی نسبت به قبل شده اند که این علت این موضوع کمبود اطلاعات است.
وی پذیرش قطعنامه از سوی ایران را آرزوی آمریکاییها عنوان کرد و گفت: آمریکاییها معتقدند که اگر ایران را تصرف میکردند آنقدر دستاورد نمیداشتند شرایط به گونه ای پیش بردیم که اکنون کشور ضربه پذیر شده است.
رزاقی ادامه داد: هم اکنون در تنها چیزی که مقاومت است تولید بنزین بود که بعد از اعمال تحریم ها بر بنزین تلاش کردیم در داخل تولید کنیم که آنهم توسط دولت جدیدی لغو شد.
وی گفت: از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون سعی کردند ایران را یک کشور خام فروش و مصرف کننده نگه دارند. آدم هایی ایجاد کردهایم که با 9 هزار میلیارد تومان تبدیل به آدم خوره شدهاند. یک عده فراموش کردند که چرا انقلاب کردهایم و فرق اقتصاد اسلامی با اقتصاد لیبرالی در چیست. اکنون 30 میلیون گرسنه و 10 میلیون بیکار در کشور داریم. این درحالی است که می توانیم همه چیز را در داخل کشور تولید کنیم. آدمهایی که اکنون در ایران تربیت میشوند مانند آدمهایی هستند که در آمریکا تربیت شدهاند؛ برده های جدیدی که به دنبال پول و مسائل جنسی هستند.
این استاد اقتصاد راهکار رهایی از شرایط فعلی را بازگشت به مبانی ارزشی در اقتصاد اسلامی عنوان کرد و گفت: در حال حاضر 150 تا 160 میلیون تن صادرات داریم که بیشتر آن مواد اولیه است. اگر این حجم از صادرات بعد از تبدیل به محصول نهایی صادر شود به یک کشور کاملا صنعتی تبدیل خواهیم شد.
وی ادامه داد: با نگاه لیبرالی به اقتصاد روستاهای کشور خالی شد اما میتوان با برگشت به سیاستهای تعاونی دوباره روستاها را آباد کنیم. درحال حاضر کارخانههای کشور زیر ظرفیت کار میکنند چون ماده اولیه آنها از خارج میآید.
رزاقی با تأکید براینکه اگر دولت در اقتصاد دخالت نکند دلالها بر کشور حاکم میشوند گفت: دولت بی تفاوت به این مسائل بیشتر بخش ها را به بخش خصوصی واگذار کرده است هم اکنون 500 هزار میلیارد تومان دست بخش خصوصی است که به دلیل نداشتن نظام مالیاتی مناسب بیشتر این سرمایه به سمت دلالی سوق پیدا کرده است.
وی با تأکید براینکه باید صنایع دستی در روستاها دگرگون شود گفت: درحال حاضر مدرک گرایی در کشور افزایش یافته این درحالی است که باید دانشگاهها کار محور شوند و منافع ملی را بشناسند.
این استاد اقتصاد یکی دیگر از مشکلات کشور را بانکهایی دانست که به دنبال دلالی و پولشویی هستندو افزود: عملکرد بانکهای امروز ضد تولید است در واقع بانکها با بدهکاران بانکی دستشان در یک کاسه است.
وی با اظهار اینکه برخی در داخل اینگونه بدون آمریکا از گرسنگی خواهیم مرد باید جهادی فکر کنیم و با توجه به مدیریت افرادی که در دفاع قدس و انقلاب بودند نیازمند مدیرانی با خصوصیاتی نقد پذیری، ساده زیستی، عدالت خواهی هستیم مانند آنچه که در صنعت دفاع کشور رخ داده است.
*خوشچهره: تحریمها نه کاغذ پاره است، نه عامل همه مشکلات کشور
محمد خوشچهره نیز با حضور در نشست هم اندیشی اساتید که به موضوع دلواپسی از گره زدن چرخ زندگی مردم به مذاکرات هستهای میپرداخت با بیان اینکه اقتصاد ملی کشور در شرایط فعلی از نظر یک برنامه ریز و یا یک فعال اقتصادی با دغدغهها و مسائل مختلفی روبروست اظهار داشت: براساس برنامه پنجم توسعه قرار است نرخ رشد اقتصادی کشور تا 8 درصد برسد اما آمارهای فعلی اقتصادی کشور نشان از آن دارد که هم اکنون نرخ رشد اقتصادی کشور منفی 5.4 درصد است. که این امر حکایت از شکاف عمیقی با عددگذاری های دولت دارد.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون نرخ رشد اقتصادی کشور با توجه به ظرفیت بالا و پتانسیلهای موجود مناسب نیست افزود: در هدفگذاریها قرار است قدرت اول اقتصادی منطقه باشیم. اما باید بگویم اجرایی شدن این امر مستلزم رعایت پیش شرطهای مختلفی است که در صورت عدم اجرای آنها به این هدف با توجه به پتانسیلهای موجود در کشور نخواهیم رسید.
این کارشناس اقتصادی ضمن بیان این مطلب که تورم، رکود و شکاف طبقاتی از واقعیتهای این روزهای اقتصاد کشور به شمار میآید تصریح کرد: وضعیت فعلی کشور به هیچ عنوان شایسته ایران نیست. ظرفیت پایین تولید ملی عارضهای است که باید رفع آن در بررسی عوامل درونزا و برون زا صورت گیرد تا تصمیمات غلط انجام نگیرد.
وی در ادامه صحبتهای خود شناسایی عارضههای اقتصاد کشور و اولویت بندی آنها را یکی از نکات اساسی برای محقق شدن اهداف کشور در برنامه پنجم توسعه به شمار آورد و تصریح کرد: باید دلایل ایجابی مشکلات فعلی کشور مورد بررسی قرار گیرد و مسئولان ارزیابی کنند که تا چه میزانی این معضلات درونزا و تا چه میزان برونزاست.
خوشچهره اضافه کرد: متأسفانه در تصمیمگیریها به هیچ عنوان به عوامل درونزا و برونزا بودن مشکلات کشور توجه نمیشود که همین موضوع باعث میشود چالشهای کشور هرساله با ابعاد جدیدتری روبرو گردد.
وی با بیان این مطلب که در مقطعی برخی از مسئولین اعمال تحریمها را یک برگه کاغذ پاره دانسته و در مقطعی دیگر ریشه تمام مشکلات را تحریمها میدانند و به هیچ عنوان به نتایج مناسبی درحل مشکلات دست پیدا نخواهیم کرد تصریح کرد: زمامداران کشور باید دو موضوع اقتصاد و سیاست را با در نظر گرفتن عوامل درونزا و برونزا بررسی کنند چرا که نباید به قول برخی 20 درصد مشکلات را به تحریم و 80 درصد را به سوء مدیریتها محول کنیم بلکه باید دو گزینه تحریم و مشکلات داخلی با مدیریت مناسب برطرف گردد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت های خود با اشاره به اینکه در اقتصاد کشور مسئله معاش و بهبود وضعیت مردم یکی از اهداف استراتژیک به شمار آمده و هر دولت با کارآمدی خود اقداماتی را انجام میدهند اظهار داشت: برای عملکرد دولت یازدهم نیز باید بگویم این دولت وارث یک شرایط سخت اقتصادی است که نباید به صورت غیرمعقول انتقادهایی را متوجه آن سازیم. بلکه اگر انتقاداتی هم مطرح است باید در اولویت بندیها و در نظر گرفتن مسائل درون زا و برون زا در تصمیم گیریهای دولت مورد توجه قرار گیرد.
وی تحقق وعده های دولت یازدهم را یکی از موضوعات اساسی به شمار آورد و گفت: در مقطعی دولت یازدهم اعلام کرد که 15 روزه موانع تولید را اعلام و اقدامات مناسب برای رفع آن را انجام می دهیم اما با گذشت چند ماه هنوز در این رابطه اقدام چشم گیری را از سوی دولت شاهد نبودیم.
خوشچهره ضمن بیان اینکه ایران با جمعیت 70 تا 80 میلیون نفری بازار بسیار بزرگی با ظرفیتهای زیاد در حوزه اقتصادی به شمار میآید تصریح کرد: این جمعیت 70 میلیون نفری تقاضای زیاد دارد. مسئله مسکن این روز مشکلات متعددی را برای مردم به وجود آورده است. دولت سالانه باید یک و نیم میلیون مسکن تولید کند تا از بحران مسکن آن هم بعد از 5 سال خارج شویم.
وی اضافه کرد: 95 درصد چای کشور، 90 درصد روغن مورد نیاز کشور وارداتی است چرا از این ظرفیت و پتانسیل کشور برای نرخ رشد اقتصادی و جلوگیری از افزایش حجم واردات اقدام چشم گیری را انجام نمیدهیم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اگر از ظرفیت داخل استفاده نکنیم با ضررهای بسیاری روبرو میشویم گفت: در مقطعی کارخانجات نساجی پتانسیل بالایی برای اشتغال داشتند اما در حال حاضر فقط با 30 درصد ظرفیت فعالیت میکنند که این موضوع در حوزه تولید ناخالص ملی بسیار قابل اهمیت است.
وی با تأکید براینکه گره زدن یک موضوع به معیشت مردم قطعا کار نابخردی است، تصریح کرد: هر دولتی در مقاطع مختلف با شعارهای خاصی روی کار آمده است اما به صورت کلی هر کدام از آنها کارکردهای مشابه اقتصادی را انجام میدهند که باید برای افزاش رشد نرخ اقتصادی کشور اقدام عاجلی صورت گیرد.
این کارشناس اقتصادی با انتقاد از اینکه در بودجه امسال نیز بیش از 70 درصد وابستگی به نفت مشاهده میشود اظهار داشت: این امر عقلانیت و ابتکار را از دولت ها میگیرد. نباید به درآمد حاصل از فروش نفت وابسته بود و واردات را افزایش دهیم.
* سالاری: پالایشگاه ستاره خلیج فارس به دلیل مشکل مالی با رکود مواجه شد
یکی از مدیران اسبق وزارت نفت در نشست هم اندیشی اساتید، آدرس غلط؛ دلواپس از گره زدن چرخ زندگی مردم به مذاکرات هستهای گفت: آقای زنگنه در زمان تصدی وزارت نفت در دوران اصلاحات اعتقادی به توسعه پالایشگاههای کشور نداشت چرا که وی معتقد بود توسعه پالایشگاهها توجیه اقتصادی ندارد و اجرای طرح های کیفیت پالایشگاه ها مربوط به وزارت نفت نیست و سازمان محیط زیست باید هزینه آن را پرداخت کند. از سوی دیگر اتفاقی در مدیریت مصرف هم صورت نگرفت به طوری که تنها 124 جایگاه سی ان جی ساخته شد.
سالاری ادامه داد: همیشه این سوال مطرح بود که چگونه صادرات فرآورده نفتی برای کشورهایی مانند هند و چین که نفت خام ندارند و خوراک مورد نیاز خود را با فاصله چند هزار کیلومتری از ایران تهیه میکنند اقتصادی است اما برای ایران که قطب مصرف و تولید نفت خام است اقتصادی نیست در همین زمینه نیز مطالعاتی صورت گرفت اما باز هم مسئولان وقت نسبت به آن بیتوجهی کردند.
مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی با اشاره به اینکه از سال 88 تا 91 حدود 10 میلیارد دلار برای توسعه پالایشگاههای کشور و ارتقای کیفی فرآورده های آن سرمایه گذاری صورت گرفت گفت: این سرمایه گذاری موجب شد تولید بنزین کشور از روزانه 36 میلیون لیتر به 61 میلیون لیتر افزایش یابد. همچنین تعداد جایگاههای سی ان جی به حدود 2500 باب رسید که معادل روزانه 20 میلیون لیتر در روز است.
سالاری با اشاره به اینکه کسانی که اکنون مدعی آلایندگی ریفرمیت تولیدی در واحدهای پتروشیمی هستند سند و مدرکی در این زمینه ندارند گفت: کسانی که روی این موضوع مانور میدهند غیرکارشناس هستند چرا که میتوان با یک آزمایش ساده صحت یا عدم صحت این موضوع را ثابت کرد.برخی سازمانهای متولی الفبای پالایشگاهها را نمیدانند به طوری که حتی نمیدانند خوراک پالایشگاهها چیست.
وی با اشاره به اینکه بنزین وارداتی با استانداردهای یورو2 وارد میشود گفت: این درحالی است که به ادعای مسئولین استاندارد بنزین وارداتی یورو 4 است از سوی دیگر هم اکنون بنزین با واسطه وارد میشود و واردات آن شفاف نیست.
وی ادامه داد: از نظر اقتصادی تولید ریفرمیت در پتروشیمیها 15تا 20 درصد اقتصادی تر از واردات بنزین است. براین اساس چرا باید منابع داخلی خرج واردات شود درحالی که ساخت طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس به دلیل مشکلات مالی با رکود مواجه شده است.
این مدیر اسبق وزارت نفت اظهار کرد: هم اکنون واحد پتروشیمی نوری قادر است بنزین با استاندارد یورو 4 تولید و صادر کند پس چرا کشور نباید از این دستاورد پتروشیمیها استفاده کنند.
به گفته وی با همت اندک مسئولان میتوان طرحهای توسعهای و ارتقای کیفیت پالایشگاههای نفتی را تکمیل کرد تا دیگر نیاز به واردات نباشد.
وی با اشاره به اینکه ریفرمیت تولیدی در واحدهای پتروشیمی پیش از این به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر میشد گفت این کشورها بعد از امتزاج آن با سایر مولفههای بنزین دوباره آن را به ایران صادر میکردند.
وی ضمن بیان این که در ابتدای سخن باید بگویم موضوع ساده فناوری هستهای کشور در مقطعی با تحریمهای بین المللی روبرو شد که باید چرایی این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم افزود: رئیس جمهور محترم کشور با این پیش فرض که با کاهش و یا حذف فناوری هستهای میتوانیم کاهش تحریمهای بین المللی و بهبود معیشت مردم را بوجود آوریم اقدام به امضای توافق ژنو نمود.این درحالی است که بند بند توافق ژنو نشان از آن دارد که نتوانستیم حتی به ذرهای از اهداف خود دست پیدا کنیم.
این کارشناس ارشد صلح شناسی با اشاره به اینکه در این چند ماه از امضای توافق ژنو نه تنها تحریمهای بین المللی کاهش پیدا نکرد بلکه بحث بهبود معیشت مردم نیز با مشکلاتی روبرو گردید تصریح کرد: مهمترین شاکله تحریمهای بین المللی را 5 عنصر فروش نفت، بازگشت صد میلیارد دلار از اموال مسدود شده ایران، رفع تحریمهای اعمال شده توسط اتحادیه اروپا، رفع تحریمها و قطع نامههای سازمان ملل و رفع تحریمهای دولت آمریکا با همکاری کنگره تشکیل میدهند که باید در این مسیر بررسی کنیم آیا با توافق ژنو توانستیم در این 5 محور اصلی ساختمان تحریم را با لرزه روبرو سازیم یا خیر.
وی در ادامه صحبت های خود به قرائت بند بند توافق ژنو که در رابطه با 5 محور بود پرداخت و گفت: در یکی از بندهای توافق ژنو گفته شده تلاشها جهت کاهش بیشتر فروش نفت خام ایران مکث میشود. این موضوع نشان از آن دارد که طول تحریم حتی یک میلی متر نیز در حوزه فروش نفت کاهش پیدا نخواهد کرد.
زیباکلام اضافه کرد: به واسطه تحریم های بین المللی از سال 2011 تاکنون که صادرات نفت ایران دو میلیون و نیم بشکه بود به میزان یک میلیون بشکه رسیده است که به استناد توافق ژنو غربیها تلاش بیشتری را برای کاهش فروش نفت ایران انجام نمیدهد. حال این موضوع واضح برای کسی جای تردید و شک را باقی نمیگذارد که نتوانستیم در حوزه فروش نفت به اهداف خود برسیم.
وی در ادامه صحبت های خود با بیان اینکه در ادامه توافق ژنو تأکید شده کشورهای متعهد امکان آن را بوجود میآورند تا مشتریان موجود بتوانند میانگین نفت خام موجود را خریداری کنند گفت: این بند نیز نشان از آن دارد که ایران نمیتواند نه تنها مشتریان خود را تغییر دهد بلکه امکان افزایش فروش نفت را نیز نخواهد داشت.
این اقتصاددان به بند دوم شاکله اصلی تحریمهای بین المللی بر ضد ایران که همان رفع مسدودیت 100 میلیارد از اموال ایران است پرداخت و افزود: در توافق ژنو امکان بازگشت مقدار توافق شده درآمدهای نفتی ایران که در خارج بلوکه شده است، فراهم میآید. این عبارت و جمله نشان از آن دارد که کشورهای غربی فقط امکان بازگشت منابع را به وجود میآورد و ایران باید با اجرای بند بند توافقنامه شرایط را برای امکان بازگشت اموال بلوکه شده فراهم آورد در غیر این صورت اموال به ایران برگشت پیدا نمیکند.
وی با اشاره به اینکه از 12 ژانویه تاکنون که حدود 5 ماه میگذرد باید کشورهای غربی شش یا هفت قسط از اموال بلوکه شده ایران را به کشور پرداخت میکردند اظهار داشت: با وجود آنکه در اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، سخنگوی دولت، وزیر اقتصاد و سخنگوی وزارت امور خارجه حرفهای مختلفی مبنی بر اقساط مختلف اموال ایران از سوی کشورهای غربی مطرح میشود باید بگویم با بررسی اظهارات این افراد میتوان به صورت واضح مشاهده کرد که هیچ یک سخن از برداشت اموال بلوکه شده و خبر بهره برداری از این اموال را نمیگویند. به عبارتی حتی اگر یک دلار از پول های بلوکه شده ایران به کشور واریز میشد امکان برداشت و بهره برداری آنها فراهم میگردید که این امر تاکنون صورت نگرفته است.
زیباکلام با بیان اینکه حتی از صد میلیارد منابع بلوکه شده ایران این روزها سخن از 4.2 میلیارد دلار به میان میآید گفت: جالب تر آنکه غربی ها منابع این 4.2میلیارد را نیز از فروش نفت ایران در این شش ماه اعلام می کنند یعنی نه تنها ایران به پول دست پیدا نمیکند بلکه اموال مسدودی آن در نزد کشورهای غربی افزایش خواهد پیدا کرد.
وی در ادامه صحبتهای خود به رکن سوم تحریم های بین المللی که همان تحریمهای اتحادیه اروپا، کنگره آمریکا و شورای ملل است اشاره کرد و افزود: در توافق ژنو عنوان شده هیچ تحریم جدیدی مرتبط با برنامه هستهای ایران توسط اتحادیه اروپا شورای امنیت و کنگره آمریکا اعمال نخواهد شد. حال باید این سوال را از خود مطرح کنیم پس تحریم های گذشته کمافی السابق ادامه خواهند داشت و فقط تحریم جدیدی مرتبط با هسته ای اعمال نمیشود.
این اقتصاددان تصریح کرد: بگذارید به زبان ساده تر برای حضار یک مصداق بیاورم سه روز بعد از توافق ژنو 17 شرکت بزرگ کشتی رانی کشور توسط کنگره آمریکا با تحریم روبرو شد و حتی وزیر خارجه روسیه نیز علنا اعلام کرد نقض توافق ژنو شد. حال در این میان چند تن از نمایندگان مجلس به بیان اعتراض پرداختند که در راستای آن یکی از معاونین وزارت خارجه بررسی این موضوع را اعلام کرد.
وی اضافه کرد: در کنار این موضوع کمتر از 48 ساعت وندی شرمن در توضیح تحریم 17 شرکت کشتیرانی ایران اعلام کرد این تحریم ها هیچ ربطی به برنامه هستهای ایران نداشته و این موضوع آب پاکی را روی دست مقامات ایرانی ریخت به نحوی که از آن تاریخ به بعد کرارا با تحریم های جدیدی روبرو شدیم بنابراین نباید بگوییم توافق ژنو ساختمان تحریم را شکننده کرد بلکه باعث شد تا چهارطاق کشور برای اعمال تحریم های بین المللی آماده باشد.
زیباکلام با بیان اینکه در این میان وزیر امور خارجه کشور در سوم دی ماه سال گذشته اعلام میکند تحریم نفتی متوقف شده و درآمدهای نفتی آزادی میشود، حتی روحانی نیز میگوید رژیم تحریم ترک خورده است آیا مردم این صحبت ها را باور کنند یا شرایط فعلی کشور را.
به اعتقاد این کارشناس ارشد صلح شناسی یک خطای بزرگ دولت یازدهم گره زدن تحریمها به مشکلات معیشتی مردم است چرا که به جای مقصر دانستن تحریمهای بین المللی باید مشکلات فعلی معیشت مردم را در سوء مدیریتها و عدم مدیریتها، و غارت اموال کشور توسط آقازادهها جستجو کنیم و باید منافذ بزرگ اقتصاد کشور را از بین ببریم نه آنکه فقط مشکلات را متوجه تحریمهای بین المللی کنیم.
* رزاقی: بازگشت به اقتصاد اسلامی کلید مقابله با تحریم است
رزاقی استاد دانشگاه در ادامه نشست هم اندیشی اساتید، آدرس غلط؛ دلواپس از گره زدن چرخ زندگی مردم به مسائل هستهای گفت: یکی از مشکلات فعلی کشور بی دردی مسئولین است.
آنها به گونهای در مورد اقتصاد صحبت میکنند که گویی همه چیز در اقتصاد لیبرالی یا آمریکایی خلاصه میشود. در حالی تأکید میکنند که دولت نباید در اقتصاد دخالت کند که دو کشور ژاپن و آلمان با دخالت دولتهایشان توانستند به قدرت های صنعتی در جهان تبدیل شوند. الآن همین کشورهای صنعتی برای حفظ منافع ملی خود علیه منافع کشورهایی که صنعتی نشدهاند ایستادهاند.
وی با اشاره به اینکه در دوره انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کشور تحریم شد و ما تجربه چنین مدیریتی را داریم گفت: در حالی که در آن دوران همه نوع تحریمی علیه کشور صورت گرفت اما با همکاری مردم و صرفه جویی آنها توانستیم شرایط را پشت سر بگذاریم.
این استاد اقتصاد با تأکید براینکه مسئولین تجربه دوران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی را فراموش کردهاند گفت: اکنون سیاستهای لیبرالی به کار گرفته شده این درحالی است که آمریکا زمانی که در دهه 30 دچار بحران اقتصادی شده و به فروپاشی رسید سعی کرد سیاست تعدیلی را در کشورهایی که خام فروشی دارند به کار گیرد ما نیز این سیاست تعدیلی را پذیرفتیم.
وی ادامه داد: یکی از ویژگیهای سیاست های تعدیلی عدم دخالت دولت در اقتصاد بود.
رزاقی با بیان اینکه این نوع دیدگاه اقتصادی مغایر با جهان بینی دینی است گفت: این نوع سیاست های برگرفته از جهان بینی رمی یونانی است و نتیجه آن دموکراسی برده داری است.
وی افزود: اما فضای تمدنی ایران حرف جدیدی به نام مقاومت و ایستادگی را به جهان اعلام کرده است به همین علت نیز مورد تهاجم شدید قرار گرفته است.
این استاد اقتصاد با اظهار اینکه پذیرش سیاست تعدیلی از سوی مسئولان مردم را تبدیل به ماشینهایی کرده است که فقط از مسائل مادی لذت میبرند گفت: این درحالی است که ما در قانون اساسی وصیت امام خمینی(ره) در زمینه اقتصاد و نهج البلاغه شیوههای مدیریت اقتصادی را یاد گرفتهایم. اما در حال حاضر برخی دچار خودباختگی و شیفتگی نسبت به قبل شده اند که این علت این موضوع کمبود اطلاعات است.
وی پذیرش قطعنامه از سوی ایران را آرزوی آمریکاییها عنوان کرد و گفت: آمریکاییها معتقدند که اگر ایران را تصرف میکردند آنقدر دستاورد نمیداشتند شرایط به گونه ای پیش بردیم که اکنون کشور ضربه پذیر شده است.
رزاقی ادامه داد: هم اکنون در تنها چیزی که مقاومت است تولید بنزین بود که بعد از اعمال تحریم ها بر بنزین تلاش کردیم در داخل تولید کنیم که آنهم توسط دولت جدیدی لغو شد.
وی گفت: از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون سعی کردند ایران را یک کشور خام فروش و مصرف کننده نگه دارند. آدم هایی ایجاد کردهایم که با 9 هزار میلیارد تومان تبدیل به آدم خوره شدهاند. یک عده فراموش کردند که چرا انقلاب کردهایم و فرق اقتصاد اسلامی با اقتصاد لیبرالی در چیست. اکنون 30 میلیون گرسنه و 10 میلیون بیکار در کشور داریم. این درحالی است که می توانیم همه چیز را در داخل کشور تولید کنیم. آدمهایی که اکنون در ایران تربیت میشوند مانند آدمهایی هستند که در آمریکا تربیت شدهاند؛ برده های جدیدی که به دنبال پول و مسائل جنسی هستند.
این استاد اقتصاد راهکار رهایی از شرایط فعلی را بازگشت به مبانی ارزشی در اقتصاد اسلامی عنوان کرد و گفت: در حال حاضر 150 تا 160 میلیون تن صادرات داریم که بیشتر آن مواد اولیه است. اگر این حجم از صادرات بعد از تبدیل به محصول نهایی صادر شود به یک کشور کاملا صنعتی تبدیل خواهیم شد.
وی ادامه داد: با نگاه لیبرالی به اقتصاد روستاهای کشور خالی شد اما میتوان با برگشت به سیاستهای تعاونی دوباره روستاها را آباد کنیم. درحال حاضر کارخانههای کشور زیر ظرفیت کار میکنند چون ماده اولیه آنها از خارج میآید.
رزاقی با تأکید براینکه اگر دولت در اقتصاد دخالت نکند دلالها بر کشور حاکم میشوند گفت: دولت بی تفاوت به این مسائل بیشتر بخش ها را به بخش خصوصی واگذار کرده است هم اکنون 500 هزار میلیارد تومان دست بخش خصوصی است که به دلیل نداشتن نظام مالیاتی مناسب بیشتر این سرمایه به سمت دلالی سوق پیدا کرده است.
وی با تأکید براینکه باید صنایع دستی در روستاها دگرگون شود گفت: درحال حاضر مدرک گرایی در کشور افزایش یافته این درحالی است که باید دانشگاهها کار محور شوند و منافع ملی را بشناسند.
این استاد اقتصاد یکی دیگر از مشکلات کشور را بانکهایی دانست که به دنبال دلالی و پولشویی هستندو افزود: عملکرد بانکهای امروز ضد تولید است در واقع بانکها با بدهکاران بانکی دستشان در یک کاسه است.
وی با اظهار اینکه برخی در داخل اینگونه بدون آمریکا از گرسنگی خواهیم مرد باید جهادی فکر کنیم و با توجه به مدیریت افرادی که در دفاع قدس و انقلاب بودند نیازمند مدیرانی با خصوصیاتی نقد پذیری، ساده زیستی، عدالت خواهی هستیم مانند آنچه که در صنعت دفاع کشور رخ داده است.
*خوشچهره: تحریمها نه کاغذ پاره است، نه عامل همه مشکلات کشور
محمد خوشچهره نیز با حضور در نشست هم اندیشی اساتید که به موضوع دلواپسی از گره زدن چرخ زندگی مردم به مذاکرات هستهای میپرداخت با بیان اینکه اقتصاد ملی کشور در شرایط فعلی از نظر یک برنامه ریز و یا یک فعال اقتصادی با دغدغهها و مسائل مختلفی روبروست اظهار داشت: براساس برنامه پنجم توسعه قرار است نرخ رشد اقتصادی کشور تا 8 درصد برسد اما آمارهای فعلی اقتصادی کشور نشان از آن دارد که هم اکنون نرخ رشد اقتصادی کشور منفی 5.4 درصد است. که این امر حکایت از شکاف عمیقی با عددگذاری های دولت دارد.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون نرخ رشد اقتصادی کشور با توجه به ظرفیت بالا و پتانسیلهای موجود مناسب نیست افزود: در هدفگذاریها قرار است قدرت اول اقتصادی منطقه باشیم. اما باید بگویم اجرایی شدن این امر مستلزم رعایت پیش شرطهای مختلفی است که در صورت عدم اجرای آنها به این هدف با توجه به پتانسیلهای موجود در کشور نخواهیم رسید.
این کارشناس اقتصادی ضمن بیان این مطلب که تورم، رکود و شکاف طبقاتی از واقعیتهای این روزهای اقتصاد کشور به شمار میآید تصریح کرد: وضعیت فعلی کشور به هیچ عنوان شایسته ایران نیست. ظرفیت پایین تولید ملی عارضهای است که باید رفع آن در بررسی عوامل درونزا و برون زا صورت گیرد تا تصمیمات غلط انجام نگیرد.
وی در ادامه صحبتهای خود شناسایی عارضههای اقتصاد کشور و اولویت بندی آنها را یکی از نکات اساسی برای محقق شدن اهداف کشور در برنامه پنجم توسعه به شمار آورد و تصریح کرد: باید دلایل ایجابی مشکلات فعلی کشور مورد بررسی قرار گیرد و مسئولان ارزیابی کنند که تا چه میزانی این معضلات درونزا و تا چه میزان برونزاست.
خوشچهره اضافه کرد: متأسفانه در تصمیمگیریها به هیچ عنوان به عوامل درونزا و برونزا بودن مشکلات کشور توجه نمیشود که همین موضوع باعث میشود چالشهای کشور هرساله با ابعاد جدیدتری روبرو گردد.
وی با بیان این مطلب که در مقطعی برخی از مسئولین اعمال تحریمها را یک برگه کاغذ پاره دانسته و در مقطعی دیگر ریشه تمام مشکلات را تحریمها میدانند و به هیچ عنوان به نتایج مناسبی درحل مشکلات دست پیدا نخواهیم کرد تصریح کرد: زمامداران کشور باید دو موضوع اقتصاد و سیاست را با در نظر گرفتن عوامل درونزا و برونزا بررسی کنند چرا که نباید به قول برخی 20 درصد مشکلات را به تحریم و 80 درصد را به سوء مدیریتها محول کنیم بلکه باید دو گزینه تحریم و مشکلات داخلی با مدیریت مناسب برطرف گردد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت های خود با اشاره به اینکه در اقتصاد کشور مسئله معاش و بهبود وضعیت مردم یکی از اهداف استراتژیک به شمار آمده و هر دولت با کارآمدی خود اقداماتی را انجام میدهند اظهار داشت: برای عملکرد دولت یازدهم نیز باید بگویم این دولت وارث یک شرایط سخت اقتصادی است که نباید به صورت غیرمعقول انتقادهایی را متوجه آن سازیم. بلکه اگر انتقاداتی هم مطرح است باید در اولویت بندیها و در نظر گرفتن مسائل درون زا و برون زا در تصمیم گیریهای دولت مورد توجه قرار گیرد.
وی تحقق وعده های دولت یازدهم را یکی از موضوعات اساسی به شمار آورد و گفت: در مقطعی دولت یازدهم اعلام کرد که 15 روزه موانع تولید را اعلام و اقدامات مناسب برای رفع آن را انجام می دهیم اما با گذشت چند ماه هنوز در این رابطه اقدام چشم گیری را از سوی دولت شاهد نبودیم.
خوشچهره ضمن بیان اینکه ایران با جمعیت 70 تا 80 میلیون نفری بازار بسیار بزرگی با ظرفیتهای زیاد در حوزه اقتصادی به شمار میآید تصریح کرد: این جمعیت 70 میلیون نفری تقاضای زیاد دارد. مسئله مسکن این روز مشکلات متعددی را برای مردم به وجود آورده است. دولت سالانه باید یک و نیم میلیون مسکن تولید کند تا از بحران مسکن آن هم بعد از 5 سال خارج شویم.
وی اضافه کرد: 95 درصد چای کشور، 90 درصد روغن مورد نیاز کشور وارداتی است چرا از این ظرفیت و پتانسیل کشور برای نرخ رشد اقتصادی و جلوگیری از افزایش حجم واردات اقدام چشم گیری را انجام نمیدهیم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اگر از ظرفیت داخل استفاده نکنیم با ضررهای بسیاری روبرو میشویم گفت: در مقطعی کارخانجات نساجی پتانسیل بالایی برای اشتغال داشتند اما در حال حاضر فقط با 30 درصد ظرفیت فعالیت میکنند که این موضوع در حوزه تولید ناخالص ملی بسیار قابل اهمیت است.
وی با تأکید براینکه گره زدن یک موضوع به معیشت مردم قطعا کار نابخردی است، تصریح کرد: هر دولتی در مقاطع مختلف با شعارهای خاصی روی کار آمده است اما به صورت کلی هر کدام از آنها کارکردهای مشابه اقتصادی را انجام میدهند که باید برای افزاش رشد نرخ اقتصادی کشور اقدام عاجلی صورت گیرد.
این کارشناس اقتصادی با انتقاد از اینکه در بودجه امسال نیز بیش از 70 درصد وابستگی به نفت مشاهده میشود اظهار داشت: این امر عقلانیت و ابتکار را از دولت ها میگیرد. نباید به درآمد حاصل از فروش نفت وابسته بود و واردات را افزایش دهیم.
* سالاری: پالایشگاه ستاره خلیج فارس به دلیل مشکل مالی با رکود مواجه شد
یکی از مدیران اسبق وزارت نفت در نشست هم اندیشی اساتید، آدرس غلط؛ دلواپس از گره زدن چرخ زندگی مردم به مذاکرات هستهای گفت: آقای زنگنه در زمان تصدی وزارت نفت در دوران اصلاحات اعتقادی به توسعه پالایشگاههای کشور نداشت چرا که وی معتقد بود توسعه پالایشگاهها توجیه اقتصادی ندارد و اجرای طرح های کیفیت پالایشگاه ها مربوط به وزارت نفت نیست و سازمان محیط زیست باید هزینه آن را پرداخت کند. از سوی دیگر اتفاقی در مدیریت مصرف هم صورت نگرفت به طوری که تنها 124 جایگاه سی ان جی ساخته شد.
سالاری ادامه داد: همیشه این سوال مطرح بود که چگونه صادرات فرآورده نفتی برای کشورهایی مانند هند و چین که نفت خام ندارند و خوراک مورد نیاز خود را با فاصله چند هزار کیلومتری از ایران تهیه میکنند اقتصادی است اما برای ایران که قطب مصرف و تولید نفت خام است اقتصادی نیست در همین زمینه نیز مطالعاتی صورت گرفت اما باز هم مسئولان وقت نسبت به آن بیتوجهی کردند.
مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی با اشاره به اینکه از سال 88 تا 91 حدود 10 میلیارد دلار برای توسعه پالایشگاههای کشور و ارتقای کیفی فرآورده های آن سرمایه گذاری صورت گرفت گفت: این سرمایه گذاری موجب شد تولید بنزین کشور از روزانه 36 میلیون لیتر به 61 میلیون لیتر افزایش یابد. همچنین تعداد جایگاههای سی ان جی به حدود 2500 باب رسید که معادل روزانه 20 میلیون لیتر در روز است.
سالاری با اشاره به اینکه کسانی که اکنون مدعی آلایندگی ریفرمیت تولیدی در واحدهای پتروشیمی هستند سند و مدرکی در این زمینه ندارند گفت: کسانی که روی این موضوع مانور میدهند غیرکارشناس هستند چرا که میتوان با یک آزمایش ساده صحت یا عدم صحت این موضوع را ثابت کرد.برخی سازمانهای متولی الفبای پالایشگاهها را نمیدانند به طوری که حتی نمیدانند خوراک پالایشگاهها چیست.
وی با اشاره به اینکه بنزین وارداتی با استانداردهای یورو2 وارد میشود گفت: این درحالی است که به ادعای مسئولین استاندارد بنزین وارداتی یورو 4 است از سوی دیگر هم اکنون بنزین با واسطه وارد میشود و واردات آن شفاف نیست.
وی ادامه داد: از نظر اقتصادی تولید ریفرمیت در پتروشیمیها 15تا 20 درصد اقتصادی تر از واردات بنزین است. براین اساس چرا باید منابع داخلی خرج واردات شود درحالی که ساخت طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس به دلیل مشکلات مالی با رکود مواجه شده است.
این مدیر اسبق وزارت نفت اظهار کرد: هم اکنون واحد پتروشیمی نوری قادر است بنزین با استاندارد یورو 4 تولید و صادر کند پس چرا کشور نباید از این دستاورد پتروشیمیها استفاده کنند.
به گفته وی با همت اندک مسئولان میتوان طرحهای توسعهای و ارتقای کیفیت پالایشگاههای نفتی را تکمیل کرد تا دیگر نیاز به واردات نباشد.
وی با اشاره به اینکه ریفرمیت تولیدی در واحدهای پتروشیمی پیش از این به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر میشد گفت این کشورها بعد از امتزاج آن با سایر مولفههای بنزین دوباره آن را به ایران صادر میکردند.