در بخش اول مصاحبه با روح الله سهرابی قائم مقام انجمن سینمای انقلاب دفاع مقدس درباره نگاه افراط و تفریطی برخی از فیلمسازان و جریان های سیاسی به سینمای ایران به گفتگو پرداختیم و او نظرات خود را در این باره عنوان کرد. در بخش دیگر گفتگو با سهرابی درباره وظایف و نقش انجمن در پرداختن به فیلم‌های دفاع مقدس صحبت کردیم و وی در این باره توضیحاتی ارائه کرد.
سهرابی در بخش دوم و پایانی گفتگوی خود با خبرنگار مهر برنامه‌های انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در سال 93 را تشریح کرد و از تولید چند سریال با مضمون دفاع مقدس و ساخت یک فیلم سینمایی با عنوان «ابراهیم در آتش» به کارگردانی رضا میرکریمی خبر داد. سهرابی با اشاره به تلاش ویژه سینماگران ایرانی برای به تصویر کشیدن مجاهدت‌های رزمندگان اسلام گفت: سینمای ایران همچنان بدهکار دفاع مقدس و رزمندگان است.
در ادامه بخش پایانی گفتگوی قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس را می‌خوانید:
* مقام معظم رهبری همیشه و همواره نگاه ویژه‌ای به سینما داشتند و رهنمودهایشان را در فرصت‌های مختلف ارائه فرموده‌اند؛ گاه این رهنمودها در قالب تقدیر از یک اثر یا فیلمساز و جریان سینمایی بوده و گاه هم مشکلات و خطاها را گوشزد کرده‌اند. فکر می‌کنید فیلمسازان ما در آثارشان با مضمون دفاع مقدس تا چه میزان توانستند از رهنمودهای ایشان بهره برده و نکاتی را که توسط مقام معظم رهبری گوشزد شده است به منصه ظهور برسانند؟
- من فکر می‌کنم با توجه به تذکرات مقام معظم رهبری درباره وضعیت فرهنگی کشور که در چند ماه اخیر هم شاهد آن بوده‌ایم، می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که مطالبات ایشان هنوز محقق نشده‌اند.
اصل مسأله این است که فیلمسازان نتوانسته‌اند این رهنمودها را به درستی و کامل به کار گیرند و از آنها استفاده کنند. البته کلیت توجه سینمای ایران به این رهنمودها را نفی نمی‌کنم چراکه به صورت موردی فیلمی‌هایی بوده که ایشان به تماشای آنها نشستند و نقطه نظرات مثبتی را درباره آنها ارائه فرمودند، اما تعداد این فیلم‌ها کافی نیست و باید بیشتر تلاش کنیم تا بتوانیم منویات مقام معظم رهبری را در سینما اجرایی کنیم. من معتقدم سینما همچنان بدهکار دفاع مقدس و رزمندگان است و به این زودی‌ها نمی‌تواند سهم خود را به مردان جنگ و مقاومت مردم ایران مقابل دشمن ادا کند.
* با توجه به تغییر دولت ها و روی کار آمدن دولت جدید و سکانداری حجت‌الله ایوبی در سازما سینمایی، وضعیت انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس سازمان سینمایی نسبت به زمان مدیریت جواد شمقدری چه تغییرانی داشته است؟
- خوشبختانه انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس زیرمجموعه دولت و متأثر از تغییرات نیست. ما به صورت مستقل عمل می‌کنیم و با هر مجموعه‌ای که روی کار آمده وارد مذاکره شدیم و اقداماتی را انجام دادیم. هدف ما هم‌افزایی بیشتر و تعامل با سازمان سینمایی برای تولید آثار سینمایی با مضمون دفاع مقدس است. تعاملات در دوره قبل بد نبود. البته در آن زمان ما در بحث تولید، فعالیت‌های زیادی نداشتیم که مراجعه کنیم و ببینیم که از ما حمایت می‌شود یا خیر، فقط یک فیلم «دلتنگی‌های عاشقانه» به کارگردانی رضا اعظمیان بود که با بنیاد سینمایی فارابی و مدیریت احمد میرعلایی تولید شد و تعاملات خوبی انجام گرفت. البته فیلم‌هایی نیز توسط این انجمن تولید شد که با حمایتی همراه نبود. به عنوان مثال فیلم سینمایی «خاکستر و برف» ساخته خودم که هیچ حمایتی از آن نشد و با وجود اینکه در صحن علنی مجلس از این فیلم با عنوان یکی از فیلم‌های خوب در کارنامه دولت قبلی یاد شد، اما عملاً هیچ‌گونه حمایتی از سوی دولت برای ساخت آن انجام نشد.
در این دوره هم ما تازه با رییس سازمان سینمایی مذاکراتی را انجام داده‌ایم و آنها هم اعلام آمادگی کرده‌اند تا در پروژه ها مشارکت کنند که شاخص ترین آنها فیلم «ابراهیم در آتش» به کارگردانی رضا میرکیمی است که به عملیات بیت‌المقدس با محوریت شهید حاج ابراهیم همت می‌پردازد. سازمان سینمایی قول‌هایی داد که ما را در تولید این فیلم یاری کند. از سوی دیگر سازمان سینمایی در بحث برگزاری جشنواره فیلم مقاومت اعلام حمایت کرده و این تعاملات به سمت خوبی پیش رفته است.
بودجه انجمن محدود است و نمی‌تواند پروژه‌ای همانند فیلم «ابراهیم در آتش» را به تنهایی تولید کند، لذا باید از سازمانی که متولی سینمای ایران است کمک بگیرد. خدا را شکر اتفاقات خوبی در آینده نزدیک خواهد افتاد و باید منتظر باشیم تا ببینیم که سازمان سینمایی با مدیریت جدید تا چه میزان به درخواست‌های ما پاسخ خواهد گفت و ما را یاری می‌کند.
* سیاست‌های رییس سازمان سینمایی در یک سال اخیر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
- منصفانه این است که بگذاریم زمان بگذرد و فعلاً برای قضاوت زود است. در یک سال اخیر سازمان سینمایی تولید خاصی نداشته و باید منتظر خروجی‌های این سازمان در این دوره از جشنواره فیلم فجر باشیم. فعلاً نمی‌شود قضاوت کرد و اگر حرفی بزنم ممکن است حقی پایمال شود.
* سینمای دفاع مقدس ما از وجود سوژه‌های تکراری رنج می‌برد و گاهی فیلم‌های تولید شده تکرار مکررات هستند. تحلیل شما نسبت به این مسأله چیست؟
- اغلب مدیران و فیلمسازان دنبال آثار زودبازده هستند و می‌خواهند زود نتیجه بگیرند. به همین دلیل فیلمنامه‌ها بر اساس یک داستان یک خطی بدون پشتوانه نوشته می‌شود، بدون آن که در مورد آن مسأله خاص تحقیقی انجام شود. همین مسأله باعث می‌شود که بکر بودن سوژه از بین برود. فیلمنامه‌ای که بدون تحقیق نوشته شود، تکراری خواهد بود. برای همین درباره پروژه «ابراهیم در آتش» نزدیک به یک سال و نیم است که تیم پژوهشگر مشغول تحقیق و نگارش فیلمنامه است. تمام مستندات موجود درباره عملیات بیت‌المقدس و نقش شهید همت از نقشه‌ها و نوشته‌ها گرفته تا بی‌سیم‌های ضبط شده مورد استفاده قرار گرفته تا بتوانند با نگاهی مبتنی بر واقعیت این فیلم را بسازند.
وقتی مسیر این است خروجی تکراری نخواهد شد. این مساله در کلیت سینمای ایران وجود ندارد و برای اغلب فیلم‌ها هیچ تحقیقی انجام نمی‌شود. این امر طبیعی است چون مدیر سینمایی و تهیه‌کننده می‌گوید چرا برای بخشی که در فیلم دیده نمی‌شود، این همه هزینه کنم لذا بدون تحقیقات به سراغ سوژه می‌روند و همین امر باعث می شود سوژه ها تکراری شوند. بخش تحقیق و پژوهش یکی از مهمترین ارکان یک فیلم است. در گام بعدی برای این که از تکرار بپرهیزیم باید از مستقیم‌گویی در فیلم‌ها دست برداریم.
* انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در سال 93 و در بحث تولیدات سینمایی چه برنامه هایی را دنبال می کند؟
- کار کردن در عرصه سینما و تلویزیون نیازمند زمان است. مراحل تحقیق و نگارش خیلی از پروژه‌هایی که ما در دست داریم از سال 91 آغاز شده‌اند. یکی از مهمترین پروژه‌هایی که مراحل تحقیق و نگارش آن آغاز شده، سریال «خورشيد، ماه و پنج ستاره دنباله‌دار» است که به داستان زندگی شهیدان افراسیابی می پردازد. این پدر و مادر شهید 5 فرزند خود را برای دفاع از دین و میهن از دست داده‌اند. فیلمنامه آن کامل شده و در صورت تأیید فیلمنامه وارد پیش تولید اولیه این سریال خواهیم شد. همچنین سریال «کیمیا» از جمله پروژه‌هایی که در یک سال اخیر شروع کرده‌ایم و این روزها در حال فیلمبرداری است.
یک مجموعه تلویزیونی دیگر را قرار است مسعود آب‌پرور کارگردانی کند که از مضمون جاسوسی و امنیتی برخوردار است. کار چند مجموعه تلویزیونی را نیز که بعضی در مرحله تحقیقات و بعضی در مرحله نگارش فیلمنامه هستند، آغاز کرده‌ایم.
در بحث سینما مهمترین پروژه‌ای که می‌خواهیم شروع کنیم «ابراهیم در آتش» است که به زندگی شهید همت اختصاص دارد. سیدرضا میرکریمی و تیمش مشغول تحقیق و نگارش این فیلمنامه هستند. یک فیلم سینمایی دیگر با مضمون زندگی شهیده طاهره هاشمی در دستور کار قرار داده‌ایم. قصد کار روی فیلمی دیگری با موضوع فرار نخبگان را داریم که فیلمنامه آن توسط احمدرضا معتمدی در حال نگارش است. قرار است این کار هم در صورت کامل شدن و تأیید فیلمنامه تولید شود. نگاه‌مان این است که این فیلم‌ها به جز «ابراهیم در آتش» را به جشنواره فجر امسال برسانیم، البته همه چیز بستگی به شرایط دارد.
* آیا در سال جاری برنامه‌ای برای تولیدات مستند نیز در دستور کار انجمن قرار گرفته است؟
- در بحث فیلم‌های مستند رویکردمان این است که از فیلمسازان با دغدغه و اندیشمند در این حوزه حمایت کنیم. امسال حدود 40 تا 50 فیلم کوتاه را تولید می‌کنیم. همچنین به دنبال تولید تعدادی مستند در موضوعات وحدت شیعه و سنی و شهدای اهل تسنن هستیم که تاکنون تعدادی از آنها را تولید کرده‌ایم. همچنین شهدای شاخص سال از دیگر سوژه‌هایی هستند که در مورد زندگی آنها به دنبال تولید مستند هستیم.
* سیاست انجمن در قبال حمایت از فیمسازان جوان چیست؟ اگر کسی فیلمنامه خوبی داشته باشد از آن حمایت می‌شود؟
- رزومه فرد برای ما مهم است، اعتقادات و نگاه‌اش از دیگر موضوعاتی است که به آن توجه می‌کنیم. اگر یک کارگردان توانمند فیلمی مغایر با ارزش ها تولید کرده باشد، در اینجا جایی ندارد و مسلماً این همکاری شکل نمی‌گیرد. اگر دوستانی که می‌آیند به این خط اعتقاد داشته باشند و رزومه قابل قبولی هم داشته باشند، جنس تعاملات فرق می‌کند و از فیلمسازان حمایت می‌شود. اگر کسی فیلمنامه مستند یا کوتاهی را به ما ارائه کند از آنها حمایت خواهیم کرد. حمایت به این معنی است که در صورت تأیید فیلمنامه، صد در صد هزینه‌های تولید بر عهده انجمن است. یکی از اهداف بلند مدت ما این است که برای آینده، فیلمساز تربیت کنیم تا در سال‌های آینده با فقر کارگردانانی که به اصول و ارزش‌ها پایبند هستند، مواجه نباشیم.
*این روزها در منطقه شاهد حضور گروهک های تروریستی چون داعش، سلفی‌ها و تکفیری‌ها هستیم و از سوی دیگر رژیم صهیونیستی هجوم دهشتناکی به مردم بی‌گناه غزه دارد. انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس چه اقداماتی در این زمینه انجام می‌دهد؟
- در انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس سعی کردیم که منفعل عمل نکنیم و نسبت به اتفاق‌های منطقه بی‌تفاوت نباشیم. با صحبت‌هایی که با تعدادی از کارگردانان شناخته شده سینمای ایران داشتیم، به آنها سفارش کار دادیم و آنها هم مشغول نگارش فیلمنامه‌های مختلفی با موضوع سلفی‌ها و تکفیری‌ها هستند. این هنرمندان قرار است طرح‌هایی را به زودی به ما ارائه دهند. در قالب فیلم‌های مستند، موضوع وحدت شیعه و سنی را در دستور قرار دادیم و قرار است به زودی از این فیلم‌ها که با مضمون مذکور تولید شده‌اند، رونمایی کنیم.
وارد شدن به این حوزه، کار سخت و پرهزینه‌ای است و تمام تلاش‌مان بر این است که بتوانیم فیلمی تولید کنیم که به مخاطب آگاهی دهد. هدف، روشنگری است و باید در حد بضاعت خود با زبان سینما مخاطبان را آگاه کنیم. من فکر می‌کنم در این بحث‌ها هزینه و فایده سودمندتری داریم، یعنی هزینه دیگر مهم نیست و بحث فایده و سودمندی مطرح است. این کار حداقل کاری است که می‌توان انجام داد.
* و حرف آخر؟
- در سال‌های اخیر توقعاتی از سینما به وجود آمده که به نظرم این توقعات غیرمنطقی هستند. عده‌ای فکر می‌کنند همه تولیدات سینمایی باید اعلا و درجه یک باشند. باید بپذیریم که سینما تابع متغیرهای زیادی است و ما در مسیر تولید ممکن است با موانعی مواجه شویم که در نهایت منجر به تولید اثری شود که در حد و اندازه‌های آن چیزی که روی کاغذ نوشته شده، نباشد.