گروه فرهنگی مشرق - جمعی از فعالان ادب، فرهنگ و هنر با حضور در بیمارستان از رهبر انقلاب عیادت کردند. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری ،در این دیدار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جریان گفت‌وگو با آقایان کمال تبریزی، مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا و رضا امیرخانی، در پاسخ به احوالپرسی های هنرمندان شعری خواندند :
«هر بلائی کز تو آید نعمتی است
هر که را رنجی دهی آن راحتی است
زان به تاریکی گذاری بنده را
تا ببیند آن رخ تابنده را
تیشه زان بر هر رگ و بندم زنند
تا که با مهر تو پیوندم زنند...»

پس از قرائت این اشعار رهبر انقلاب با طرح این سوال که فکر می کنید این اشعار از کیست ؟ در پاسخ فرمودند « شاید فکر کنید از کسی مثل مولانا باشد ، از پروین اعتصامی است این شعر ، شاعری که سعی شده همواره شعرش و چهره اش پوشانده شود.»رهبر انقلاب در ادامه صحبت های خود فرمودند « به پروین می گفتند شاعر نخود لوبیا تا جایگاه فروغ فرخزاد را بالا ببرند، البته من نظر نامناسبی نسبت به فروغ ندارم و به نظرم آخری ها وضعش بد نبوده ان اء الله»

صحبت های رهبر معظم انقلاب را بهانه ای کردیم تا کمی بیشتر راجع به پروین اعتصامی بدانیم.

پروین در ۲۵ اسفند سال ۱۲۸۵ شمسی ( ۱۷ مارس ۱۹۰۷ میلادی )، در تبریز چشم به جهان گشود و او را درخشنده نامیدند ، و بعدها پدرش تخلص پروین را برای او انتخاب کرد.

پدر بزرگ پروین از آشتیان به تبریز می رود و پدر پروین – یوسف آشتیانی معروف به اعتصام الملک آشتیانی – در سال ۱۲۵۳ در تبریز متولد می شود.
مادرش – اختر اعتصامی – دختر میرزا عبدالحسین خان قوم العداله ، از خاندان فتوحی تبریزی ؛ زنی با سواد و با تقوا بود . اختر در سال ۱۳۵۲ شمسی چشم از جهان فرو بست .عبدالحسین ، پدر اختر ، از شاعران اواخر قاجار بود و شوری تخلص داشت.

در سال ۱۲۹۱ شمسی در حالی که پروین ۵ ساله بود ، با خانواده اش از تبریز به تهران آمدند.

پدر پروین در علوم ادبی و عربی ، فقه و اصول ، منطق و کلام ، حکمت و تعلیم خط شکسته استاد بود . وی نویسنده و مترجم بود و در آن زمان مجله ادبی بهار را منتشر می نمود . وی در دی ماه سال ۱۳۱۶ شمسی در شصت و سه سالگی ، از دنیا رفت و پروین که با توجه به رابطه عمیقی که با پدرش داشت ، از این حادثه ضربه سختی خورد ، در این باره چنین سرود:

پدر آن تیشه که بر خاک تو زد دست اجل تیشه‌ای بود که شد باعث ویرانی من بنابر این پروین کودکی را در خانه ای ادبی سپری کرد و علوم ادبی در سرشت او جا گرفت ؛ پروین در هشت سالگی ، اشعاری وزن دار می سرود.

پروین تنها دختر خانواده بود و ۴ برادر دیگر نیز داشت یکی از برادرانش ابوالقاسم ، بر اثر ضربه هایی که توسط سارقین به او وارد شد ، دچار مننژیت عفونی شد و در فرانسه درگذشت و در ایران دفن شد . برادر دیگرش ابوالفتح ، در سال ۱۳۷۱ شمسی از دنیا رفت . پروین و همه برادرانش بر اثر توجه پدرشان ، از علم و دانش برخوردار بودند.

وی در تمام سفرهای پدرش با او همراه بود.پروین در سال ۱۳۱۵ شمسی ، در زمان ریاست دکتر عیسی صدیق بر دانشسرای عالی ، کارمند کتابخانه دانشسرای عالی شد و در سال ۱۳۱۶ شمسی که محمد رضا پهلوی از این کتابخانه دیدن کرد ، وی معاون کتابخانه بود . وی دعوت رضا شاه را برای معلمی ملکه نپذیرفت.

پروین در شانزدهمین روز بهار سال ۱۳۲۰ شمسی ( ۴ آوریل ۱۹۴۱ میلادی ) ، در ۳۵ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری حصبه از دینا رفت .آرامگاه پروین در قوم ، در گورستان خانوادگی اوست ؛ وی شعری را در آخر دیوانش آورد که به مناسبت مرگش سروده و آن را بنا بر گفته خودش ، بر روی سنگ مزارش حک کرده اند:
اختر چرخ ادب پروین است این که خاک سیهش بالین است
سائل فاتحه و یاسین است صاحب آن همه گفتار امروز
خاطری را سبب تسکین است خرم آن کس که در این محنت گاه

تحصیلات پروین اعتصامی

معلم اصلی پروین ، پدرش بود . پروین در خدمت پدرش ادبیات فارسی و عربی آموخت .
علاوه بر دانش آموزی از پدرش ، وی در یک مدرسه آمریکایی ( IRAN BETHEL ) هم تحصیل نمود و بنا بر این بر زبان انگلیسی هم به طور کامل تسلط داشت .وی در سال ۱۳۰۳ شمسی از آن جا فارغ التحصیل شد و سپس مدتی در همان مدرسه به تدریس زبان و ادبیات انگلیسی پرداخت.
در آن زمان علامه علی اکبر دهخدا و ملک الشعرای بهار ، در خانه پدر پروین ، جلسه شعر داشتند و به این شکل پروین از محضر آن ها بهره می برد.

ازدواج پروین اعتصامی

پروین در ۱۹ تیر ماه سال ۱۳۱۳ شمسی ، با پسر عموی پدرش فضل الله همایون فال ازدواج کرد اما این ازدواج موفق نبود ؛ همسر پروین مدام در شب نشینی و شراب خواری و قمار کردن بود و پروین که در خانه‌ای علمی و ادبی پرورش یافته بود با شرایط جدید سازگاری نداشت .
فضل همایون – همسر پروین – در هنگام ازدواجشان ، رئیس شهربانی کرمان بود و اشکال این مسئله در این بود که روحیه و اخلاق نظامی فضل ، با روح لطیف و آزاد پروین هم خوانی نداشت و هر یک طرز تفکر متفاوتی از دیگری داشتند . به هر حال پروین ۴ ماه پس از ازدواج به همراه همسرش به کرمان رفت.

سر انجام پروین ، با بخشیدن مهریه اش؛ پس از دو ماه زندگی مشترک در مرداد ماه ۱۳۱۴شمسی از همسرش جدا شد.
پروین راجع به دوران ازدواج خود فقط سه بیت شعر سروده است :
جز سرزنش و بد سری خار چه دیدی ای گل تو ز جمعیت گلزار چه دیدی
جز مشتری سفله به بازار چه دیدی ای لعل دل افروز ، تو با این همه پرتو
غیر از قفس ، ای مرغ گرفتار چه دیدی رفتی به چمن ، لیک قفس گشت نصیب

جوایز و افتخارات پروین اعتصامی

وی در اوج شهرت ، مدالی را که رضا شاه برایش فرستاده بود ، نپذیرفت و گفت من که شعری در مدح رضا شاه نسروده ام که مستحق دریافت مدال باشم.

پروین در سال ۱۳۱۵ شمسی ، از سوی وزارت فرهنگ ، یک نشان علمی دریافت نمود و گفت که از من شایسته تر برای دریافت نشان ، بسیارند ؛ و در نتیجه این نشان را نیز پس فرستاد .

ویژگی آثار پروین اعتصامی

در چهارده سالگی ، اشعارش منتشر شدند .زبان ساده و نرم و روشن او ، شعرش را متین و دلپذیر می کند . قصاید پروین ، در سبک سنایی و ناصر خسرو است ؛ ملک الشعرای بهار در مقدمه ای که بر دیوان وی نوشته در این باره چنین می گوید:

«این دیوان ترکیبی است از دو سبک و شیوهٔ لفظی و معنوی آمیخته با سبکی مستقل، و آن دو یکی شیوه خراسان است خاصه استاد ناصر خسرو قبادیانی و دیگر شیوهٔ شعرای عراق و فارس است به ویژه شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی علیه الرحمه و از حیث معانی نیز بین افکار و خیالات حکما و عرفا است، و این جمله با سبک و اسلوب مستقلی که خاص عصر امروزی و بیشتر پیرو تجسم معانی و حقیقت جوئی است ترکیب یافته و شیوه ای بدیع و فاضلانه به وجود آورده است. »

هنر پروین در جان بخشی به اشیای بی جان است.

پروین در اشعارش همواره از یتیمان و محرومان و سالخوردگان حمایت می کند. او را باید شاعر تربیت و اخلاق نامید زیرا شعر او از اندیشه عرفانی وی سرچشمه می گیرد . وی همواره از حق و حقوق خود و هم نوعانش دفاع می کند .

علامه قزوینی او را خنساء شعرا و رابعه دهر می خواند.

قسمت عمده اشعار پروین به صورت قصه سروده شده است و غالبا به شیوه مناظره است .شیوه مناظره ، در تاثیری که سبک خراسانی بر ادبیات ما گذاشت ، محو شد و کم کم رو به زوال گذاشت اما پس از مدتی نیما یوشیج قبل از پروین ، نمونه هایی از این مناظرات را در چشمه کوچک و روباه و خروس ارائه کرد اما پروین بعد از او ، این نوع اشعار را پیشرفت بسیار داده است .

روحش شاد و یادش گرامی باد.

منبع: رویکرد