گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

****

روزنامه‌های اصلاح‌طلب اولین روز هفته را با تمرکز بر تك رقمي شدن آمار «نرخ بيكاري» بعد از گذشت شش سال آغاز نمودند. ارایه آمارهای متفاوت درباره عملکرد دولت یازدهم سبب شده است که روزنامه ابتکار در سرمقاله «پای دولت روی پوست خربزه آمارها» انتقاداتی را به نحوه اعلام این آمارها در افکار عمومی بیان کند و در بخشی از آن آمده است « آمارها تا در مشاهدات و سفره مردم خود را نشان ندهند، با هر منطق و هر پشتوانه علمي، محکوم به دروغ و غيرواقعي مي‌باشند. بنابراين ملاک آمار نقطه به نقطه يا سرانه و سالانه نيست، بلکه با مقياس زندگي مردم عيار بندي و راستي آزمايي مي‌شود. نمي‌توان با تکيه بر آمارها جامعه اي ساختگي و غير واقعي، مرفه و پُردرآمد ساخت، ولي در متن واقعيت، وضع جامعه از نظر رشد اقتصادي و تورم در نقطه بحران باشد. جامعه آماري خوب با جامعه واقعي بد نشانه شکاف دولت - ملت است.» از سوی دیگر روزنامه های اصلاح طلب در کنکاش برای رصد تحرکات سیاسی حامیان محمود احمدی نژاد خبر از تشکیل قرارگاه انتخاباتی جدیدی در شهر ری دادند.

روزنامه مردم سالاری

ارگان رسمی حزب مردم سالاری شنبه را با تیتر «هشدار ایران به ائتلاف علیه داعش» که خبر از هشدار جدی معاون عربی و آفریقای وزارت امورخارجه می داد،روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.

· خاتمی؛ تولدت مبارک!

گویا «تولد» افراد نیز رنگ و بوی سیاسی گرفته است؛ بعد از فضا سازی رسانه ای تولد هاشمی و احمدی نژاد نوبت به سید محمد خاتمی رسیده است؛ روزنامه مردم سالاری در صفحه سیاسی خود در یادداشتی به قلم محمد علی خالق نژاد به سیر زندگی رهبر اصلاح طلبان پرداخته است؛ وی در بخشی از این یادداشت نوشت« ثمرات و اثرات دوران اصلاحات آنقدرهاست که ممنوع‌الخروجي‌، ممنوع‌التصويري و ممنوع‌البيان شدن نماد اصلاحات در کشور نيز نمي‌تواند خاتمي‌را از صدر تفکر بيش از 20 ميليون ايراني خواهان تغيير و تحول و از عمق قلوب ايرانيان خارج کند.

وي اگر ممنوع‌الخروج هم شود باز هم مرد محبوب خيابان ياسر در گوشه‌اي از پايتخت ايران است که روزگاري در ميان متنفذ ترين رقباي انتخاباتي با صعود رمز‌گونه در عقل و احساس ايرانيان شگفتي ايرانيان پر آوازه و نيز جهانيان را به ارمغان آورد.

خاتمي اگر ممنوع‌التصوير شود باز هم تصوير چهره همواره خندان اين سيد جليل‌القدر حتي اگر به عنوان فتنه گر در قاب رسانه به ظاهر ملي به صورت شطرنجي نقش ببندد باز هم چشمان ميليون‌ها ايراني را در مقابل گيرنده‌هاي تلويزيوني خيره کرده و سيل انتقادات به اين رسانه بابت نوع رفتار با رئيس‌جمهور اسبق را روانه ساختمان جام جم مي‌کند ... اين روزها آنچه که در سپهر سياست ايران افزوده شده، محبوبيت «سيد‌محمد خاتمي»‌، رييس پرافتخار دولت اصلاحات است.خاتمي عزيز؛حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت. تولدت مبارک.»

روزنامه ابتکار

«تمدید دوباره مهلت مذاکرات» تیتری است که روزنامه ابتکار در انعکاس به پایان یافتن توافق نامه ژنو انتخاب کرده است ، انتخاب کرده است و در ادامه نوشت « در حالي که قطار يازده ساله مذاکرات هسته اي ايران به سرعت به پايان مهلت تعيين شده براي رسيدن به توافق جامع يعني سوم آذرماه نزديک مي‌شود؛ قرار است از سه شنبه اين هفته براي هشتمين بار در شهر وين توقف کند. اين دور از مذاکرات با محوريت ديدار با آمريکايي ها برگزار مي‌شود تا طرفين بتوانند پس از پيشرفت اندک در مذاکرات نيويورک، بار ديگر بر سر اختلافات اساسي خود بحث و گفتگو کنند. اما اين خبر در حالي منتشر مي‌شود که زمزمه هايي از احتمال تمديد مذاکرات بعد از سر رسيد مهلت توافق موقت ژنو به گوش مي‌رسيد. ديروز عباس عراقچي عضو ارشد تيم مذاکره کننده کشورمان گفت که احتمال همه چيز و حتي تمديد وقت مذاکرات ايران و 1+5 وجود دارد.»

· پای دولت روی پوست خربزه آمارها

روزنامه ابتکار در سرمقاله روز شنبه خود به ارزیابی آمارهای اعلامی از سوی دولت یازدهم پرداخته است؛ محمد علی وکیلی در سرمقاله «پای دولت روی پوست خربزه آمارها» انتقاداتی را به نحوه اعلام این آمارها در افکار عمومی بیان کرد و نوشت « آمارها تا در مشاهدات و سفره مردم خود را نشان ندهند، با هر منطق و هر پشتوانه علمي، محکوم به دروغ و غيرواقعي مي‌باشند. بنابراين ملاک آمار نقطه به نقطه يا سرانه و سالانه نيست، بلکه با مقياس زندگي مردم عيار بندي و راستي آزمايي مي‌شود. نمي‌توان با تکيه بر آمارها جامعه اي ساختگي و غير واقعي، مرفه و پُردرآمد ساخت، ولي در متن واقعيت، وضع جامعه از نظر رشد اقتصادي و تورم در نقطه بحران باشد. جامعه آماري خوب با جامعه واقعي بد نشانه شکاف دولت - ملت است.»

روزنامه اعتماد

روزنامه اعتماد شنبه را به تیترهای «نرخ بیکاری 5/9 درصد» و «وحدت نکنیم، شکست می خوریم» اختصاص داد، این روزنامه در همین راستا نوشت « نرخ بيكاري بعد از گذشت شش سال مجددا تك رقمي شده و به سطح 5/9 درصد در تابستان سال جار ي رسيده است،‌اين آمار را مركز آمارايران ديروز اعلام كرد.‌آخرين باري كه نرخ بيكاري درهمين سطح ثبت شده است،‌پاييز سال 1387 بود كه آن روز هم منتقدان فراواني داشت.در حالي كه برخي منتقدان اقتصادي دولت بعد از انتشار گزارش رشد اقتصادي 6/4 درصدي براين باورند كه به همان نسبت كه رشد اقتصادي افزايش يافته، بايد نرخ بيكاري هم كاهش مي‌يافت، مركز آمار ايران در تازه‌ترين گزارش خود، نرخ بيكاري تابستان امسال را تك‌رقمي و 5/9 درصد اعلام كرده است. اين آمار نشان از كاهش 2/1 درصدي نرخ بيكاري نسبت به بهار 93 دارد. البته نرخ بيكاري 5/9 درصدي تا حدي مي‌تواند تاييدكننده گزارش بانك مركزي از افزايش نرخ رشد اقتصادي 6/4 درصدي بهار امسال تحليل شود. بانك مركزي در اين گزارش كه اوايل مهرماه منتشر كرد، اعلام كرده بود كه «اقتصاد ايران از ركود خارج شده و بهبود اقتصادي معناداري مشاهده مي‌شود. » اما با اين حال، صاحبنظران و كارشناسان منتقد در مواجهه با اين آمار، آن را بيشتر شبيه به يك شوخي در مقابل واقعيت‌هاي اقتصاد كشور مي‌دانند.»

· هاشمي حاضر نشدند بگويند كه حرف مهندس موسوي درباره تقلب دروغ است

روزنامه اعتماد در صفحه احزاب خود با محمد نبی حبیبی، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی به گفت وگو پرداخته است؛ در این گفت و گو که از نسبت میان این حزب با بازار اغاز و به نگرش اعضای آن به دولت یازدهم ختم می گردد. دبیرکل حزب موتلفه اسلامی در این گفت و گو در پاسخ به سوال نظر حزب موتلفه درباره آقای هاشمی چیست؟ اظهار داشت « ما بارها تكرار كرده‌ايم و البته اين تكرار مفيد هم هست. درباره آقايان هاشمي و يا احمدي‌نژاد و برخي شخصيت‌هاي ديگر، مطلق كردن اين شخصيت‌ها چه در جهت نفي و چه در جهت اثبات آنها را كار درستي نمي‌دانيم. آنجايي كه آقاي هاشمي رسما مي‌گويند من به همه گفته‌ام كه من سر سه موضوع با هيچ كس معامله نمي‌كنم. نظام اسلامي، ولايت فقيه و شخص آيت‌الله خامنه‌اي. نظر آقاي هاشمي با موتلفه 100 درصد انطباق دارد. اما همين آقاي هاشمي بالاخره حاضر نشدند بگويند كه حرف مهندس موسوي درباره تقلب دروغ است. ما بارها گفته ايم كه دروغ است. يا در مورد پيامي كه آقاي هاشمي در مورد فوت پدر موسوي فرستادند. در همين پيام آقاي هاشمي آقاي موسوي را به عنوان خدوم اعلام مي‌كنند كه شدتش بيشتر از خادم است. ما در ملاقات حضوري با آقاي هاشمي گفتيم كه با پيام فرستادن شما مخالفتي نداريم اما با خدوم خواندن موسوي كاملا مخالفيم.» همچنین این نماینده سابق مجلس درباره امکان وقوعی لیست مشترک از سوی معتدلین اصولگرا و اصلاح طلب بیان داشت « چنين حالتي اصلا تحقق نخواهد يافت. مفهوم اين كار رسيدن در امر انتخابات به اجماع و تعطيلي اضلاع رقابت مثل انتخابات دوره دوم، سوم و چهارم رياست‌جمهوري است. فكر مي‌كنم چنين حالتي ديگر تكرار نمي‌شود. رقابت در انتخابات چيز خوبي است، بايد به ادب و آداب آنها احترام گذاشت و هر چه مردم راي دادند محترم شمرد از اين طريق نهادهاي انتخاباتي هر چهار سال يك بار نوسازي مي‌شوند و اين براي پيشرفت كشور خوب است .ما يك نظام جمهوري اسلامي هستيم، بايد به ساز وكارهاي جمهوريت اعتمادكرد و در اداره كشور از آن بهره برد. دادن فهرست مشترك از طرف اصولگرايان و اصلاح‌طلبان نه لازم است نه ممكن. رقابت‌هاي سالم بين سليقه‌هاي داخل نظام هم لازم است و هم مفيد.»

روزنامه شرق

روزنامه اصلاح طلب شرق تیتر صفحه اول خود را به «14 تروریست بازداشت شدند» و «ملاله 17 ساله برنده صلح نوبل» اختصاص داد.

· اسناد تخلف در «بنیاد شهید» در خارج از کشور

روزنامه شرق در صفحه سیاسی خود به بررسی تحقیق و تفحص در بنیاد شهید پرداخته است؛ آمنه شير افکن در اين يادداشت از عدم رسيدگي به اين موضوع در مجلس پرداخت و نوشت «پاییز 93 هم آمد و گزارش تحقیق‌وتفحص از «بنیاد شهید» نیامد. این دومین پاییزی است که بدون ارایه گزارش رسمی کمیته تحقیق‌وتفحص سپری می‌شود و بازگویی مسایل در حد وعده باقی می‌ماند. البته توجیه اصلی اعضای هیات تفحص در سال93 کشف تازه فساد گسترده در خارج از کشور است و حالا باید دید با این کشف جدید، زمان نهایی تدوین گزارش به چه تاریخی موکول خواهد شد.

در همین حال نگرانی‌ها کماکان درباره تلاش جریان‌های نزدیک به مسوولان پیشین «بنیاد شهید» برای ممانعت از قرائت نامشان در گزارش و حذف برخی نام‌ها ادامه دارد. بررسی کمیته تحقیق‌وتفحص از «بنیاد شهید» به «شرق» خبر داده که به‌تازگی ردپای تخلف‏های مالی تازه‌ای مرتبط با همین پرونده در خارج از کشور پیدا شده و تیمی برای ارزیابی نهایی اعزام شده و به همین دلیل مراحل نهایی‌شدن گزارش کمی به طول خواهد انجامید. اردیبهشت92 مصطفی افضلی‌فرد، سخنگوی وقت کمیسیون اصل90 مجلس خبر داد که تحقیق‌وتفحص از««بنیاد شهید و امور ایثارگران» با امضای 90نماینده کلید خورده و بنا شد تا پاییز همان سال گزارش، نهایی‌شده و به صحن علنی بیاید، اما حالا با گذشت بیش از یک‌سال از آن تاریخ هنوز گزارش نهایی نشده است. تفحص از «بنیاد شهید» تا به همین جای کار هم ابعاد عجیبی داشته و انواع تخلف‏های عجیب‌وغریب تا به حال در گزارش آمده؛ از فساد گسترده در بانک «دی» گرفته تا اختلاس ۱۵میلیاردتومانی. در همین حال عدم‌شفافیت مالی و وجود شایبه‌های مختلف در بخش‌های اقتصادی بنیاد از جمله دلایل پیگیری طرح تحقیق‌وتفحص در مجلس نهم عنوان شد.»

روزنامه آرمان

این روزنامه اصلاح طلب با تیترهای اصلی «جامعه ای که درآن تبعیض باشد آرام نیست» و «ری قرارگاه انتخاباتی احمدی نژادی ها » رهسپار کیوسک مطبوعات کشور شد.

· «ری» قرارگاه انتخاباتی احمدی نژادی ها

روزنامه آرمان در صفحه سیاسی خود به واکاوی آخرین کنش سیاسی حامیان احمدی نژاد در سپهر سیاست کشور پرداخته است؛ مطهره شفیعی در این یادداشت معتقد است که حامیان احمدی نژاد «از یکسو اصرار دارند در انتخابات مجلس حضور نخواهند داشت اما از سوی دیگر دفاتری افتتاح می‌شود که هنوز نام ستاد انتخاباتی ندارد اما بعید به نظر می‌رسد در زمان مقرر، استفاده دیگری از آنها شود.» وی سپس از جدیدترین تحرک حامیان گفتمان بهار در شهر ری خبر می دهد و درباره آن نوشت « سایت دولت بهار که نزدیکان احمدی‌نژاد برای اطلاع‌رسانی درباره عملکرد این جریان راه‌اندازی کرده‌اند اخیرا خبری با این محتوا منتشر کرده است: «دفتر دولت بهار در شهرستان ویژه ری به همت مصطفی نیکومنش و جمعی از حامیان دکتر احمدی‌نژاد و دوستان گفتمان بهار راه‌اندازی شد. دوستان علاقه‌مند در جنوب تهران، شهرستان ری و حومه و شهرستان‌های همجوار می‌توانند جهت همکاری و هماهنگی با دفتر شهرری تماس حاصل نمایند». مشخص است که این دفتر با نظر نزدیکان احمدی‌نژاد راه‌اندازی شده است. استدلال این ادعا هم شخصی است که برای مدیریت آن انتخاب شده است. مصطفی نیکو‌منش مشاغلی داشته که تمام آنها در سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری تعریف می‌شود.»

روزنامه ایران

روزنامه دولتی ایران با تیترهای اصلی «نرخ بیکاری تک رقمی شد» و «رنگین کمان فرهنگ ایرانی در جشنواره اقوام» میهمان نگاه خوانندگانش بود.

· نرخ بیکاری تک رقمی شد

دولتی ها بار دیگر آمار جدید ارائه دادند؛ این بار نوبت به نرخ بیکاری رسید. روزنامه دولتی ایران در صفحه اول خود این گونه از این آمار روایت می کند« مرکز آمار ایران روز گذشته در گزارشی اعلام کرد که نرخ بیکاری در فصل تابستان امسال به 5/9 درصد رسیده است که این نرخ باتوجه به دو رقمی بودن نرخ فصل بیکاری، در پنج سال گذشته کم سابقه بوده است در تابستان 93 از میان مردان 9/7 درصد و از میان زنان 18درصد بیکار بوده‌اند. همچنین نرخ بیکاری در نقاط شهری و روستایی نیز به ترتیب 5/10 و 7 درصد بوده است نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله نیز حاکی از آن است که 2/20 درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند بررسی نرخ بیکاری در استان‌های کشور نیز نشان می‌دهد که در تابستان امسال نرخ بیکاری در 15 استان کشور یا به عبارتی در نیمی از استان‌ها، تک رقمی شده است»

· تمسخر دولتی ها در برنامه های جام جم

روزنامه دولتی ایران در صفحه سیاسی خود به انتقادات بخش خبری 20:30 به برخی از رفتارهای اعضای دولت واکنش نشان داده است و این «انتقادات» را «تمسخر» اعضای دولت تلقی کرده است؛ این روزنامه در ستون دیگه چه خبر نوشت « با وجود تذکر مسئولان ونخبگان کشور، برنامه 30/20 به‌عنوان سیاسی ترین برنامه حوزه معاونت سیاسی صدا و سیما همچنان به رویه تمسخر وتحریف ادامه می‌دهد. این رویه پنجشنبه گذشته به‌صورت آشکار علیه سه عضو عالیرتبه دولت دنبال شد. ابتدا نویسندگان برنامه خبر تحریف شده خانم مولاوردی را دستمایه نقد قرار دادند. در این خبر تحریف شده که قبل از تلویزیون رسانه‌های تندرو منتشر کردند ادعاشده معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده خطاب به زنان برای انتخابات اسفند سال آینده آماده باش داده است. تلویزیون در ادامه با لحن پر از استهزا گفت: «با این حساب خانم‌های عزیز خیالشون راحت باشه، حداقل تا یک سال ونیم دیگه آبی از این اجاق گرم نمی‌شه. خانم‌های محترم لطفاً صبور باشید و اخم و تخم نکنید ان‌شاءالله وقتی مجلسی مطابق سلیقه ایشون و همفکرهاشون تشکیل شد، نوبت بررسی وحل مشکلات شما هم می‌رسد...» این درحالی است که شهیندخت مولاوردی صرفاً خواستار مشارکت فعال زنان در انتخابات شده بود. این برنامه در ادامه به مسأله بورسیه‌ها پرداخته و گزارش‌های دولت و شخص رئیس‌جمهوری در مورد موج تخلفات بورسیه‌ای را به‌صورت تلویحی زیر سؤال برد و گفت: «درحد دویست سیصد تا، که در همه چهار دولت سابق هم نظر کرده بورسیه‌ای داشتیم.» مجری در ادامه ضمن انتقاد از تلاش‌های دولت برای نجات دریاچه ارومیه که شامل رهاسازی بخشی از آب سدهای ساخته شده در منطقه است، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک را نیز از انتقادهای تند و تیز خود بی‌نصیب نگذاشت. مجری برنامه با لحنی تمسخرآمیز با اشاره به سخنان اخیر حسام الدین آشنا مبنی بر ضرورت توبه به خاطرموردی دیدن مسائل ملی، بی‌توجهی به استانداردهای ملی و آینده تمدن ایرانی در سال‌های اخیر، به اعضای دولت توصیه کرد که به خاطر درگیری‌های بیهوده جناحی، سیاه نمایی و فراموش کردن مردم میان کشمکش‌های سیاسی توبه کنند. گفتنی است در انتهای این برنامه پر از نیش و کنایه علیه دولت تصاویری از مجموعه طنز قهوه تلخ به ویژه نماهایی از تجمعات درباری این مجموعه پخش شد. برنامه 20:30 در طول دوران دولت‌های نهم و دهم هیچ‌گاه از تخلفات کلان و مشکلاتی که سیاست‌های آن دروه در کشور پدیدآورد سخنی به میان نمی‌آورد.»

روزنامه آفتاب یزد

روزنامه اصلاح طلب آفتاب یزد با تیتر«تیر مخالفان دولت به سنگ خورد » و «به دنبال یافتن پاسخ های جدید به سوالات روزگار خود باشیم» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.

· وحدت؛ رویایی دست نیافتی اصولگرایان

روزنامه آفتاب یزدی در صفحه سیاسی خود به همایش وحدت اصولگرایان که در 19 مهر با سخنرانی آیت الله مصباح یزدی برگزار خواهد شد؛ واکنش نشان داده است؛ این روزنامه در 19 مهرماه را روزی «حیاتی» دانست که شاید پس از سال ها «رویای وحدت» برای این جریان سیاسی تحقق یابد؛ سپس این روزنامه در گفت و گو با حمید قزوینی عضو مجمع نیروهای خط امام این گونه به انتقاد از همایش وحدت اصولگرایان پرداخت «قنبری با اشاره به برگزاری همایش وحدت تصریح کرد«سایر اصولگرایان به راحتی، جبهه پایداری، به خصوص شخص آقای مصباح را نخواهند نپذیرفت، چرا که ایشان جایگاه چندان محکمی در میان اصولگرایان ندارد.اگر شخص دیگری با افکار میانه‌روتر و معتدل‌تر محور قرار می گرفت، می توانست بر سر حداقل ها اجماع و اشتراکی ایجاد کند»