اهمیت انقلاب الجزایر را شاید بهتر از هر منبع دیگری، بتوان از زبان رهبر معظم انقلاب برداشت کرد که بارها به مناسبت‌های مختلف به این موضوع اشاره و درس‌هایی از آن را برای عبرت‌گیری مقامات و مردم توضیح داده‌اند.

گروه بین‌الملل مشرق- امروز 10 آبان (اول نوامبر) روز ملی الجزایر و سالگرد پیروزی انقلاب و استقلال این کشور از فرانسه است. فرانسوی‌ها به هر جنایت قابل تصوری متوسل شدند تا انقلاب مردم الجزایر را سرکوب کنند، اما در این راه موفقیتی کسب نکردند. با این حال، الجزایر به واسطه جنایات و کشتاری که ارتش فرانسه در این کشور مرتکب شد، به "سرزمین یک میلیون شهید" مشهور شد.

گزارش پیش رو، گزیده‌ای از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره الجزایر و انقلاب آن است که به مناسب سالروز انقلاب این کشور، در ادامه می‌خوانید:


مقام معظم رهبری، انقلاب الجزایر را یکی از معدود انقلاب‌هایی می‌دانند که با انقلاب اسلامی در ایران قابل قیاس است. لذا بارها و بارها در سخنان خود به این انقلاب اشاره کرده و نکاتی را درباره آن خاطرنشان کرده‌اند. ایشان در بخشی از سخنان خود، تنها سه انقلاب را قابل مقایسه با انقلاب اسلامی ایران می‌دانند: انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب شوروی و انقلاب الجزایر. ایشان می‌فرمایند:
"با وجود این‌که علیه این انقلاب [اسلامی ایران]، تهاجم‌ها و ضربه‌ها و محاصره‌ها بیش از همه انقلاب‌هایی که من می‌شناسم بوده، آسیب‌پذیری این انقلاب، از همه انقلاب‌های بزرگ دنیا به‌مراتب کمتر بوده است. من یادداشت کرده‌ام که انقلاب‌مان را با سه انقلاب معروف (که کم‌وبیش شما آقایان می‌شناسید) مقایسه کنم. البته غیر از این‌ها هم مواردی هست، اما این سه انقلاب، مهم است. یکی انقلاب کبیر فرانسه است (از انقلاب‌های دور دست، با دویست و خرده‌ای سال فاصله) یکی انقلاب شوروی (در فاصله تقریباً نزدیک به ما) که یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های قرون اخیر است، یکی هم یک انقلاب اسلامی، یعنی انقلاب الجزایر که حقیقتاً انقلاب بود. آدم نمی‌تواند این کودتاهایی که به اسم انقلاب، در آفریقا و آمریکای لاتین انجام گرفت، واقعاً خیلی انقلاب بداند. و الا من بعضی از این‌جاهایی که انقلاب کردند (کشورهای آفریقایی و غیر آفریقایی، موزامبیک، زیمبابوه، یا آن‌چه در هند اتفاق افتاد) دیده‌ام، اگر بشود اسم آنها را انقلاب گذاشت! ما این‌ها را از نزدیک مشاهده کردیم؛ هیچ‌کدام آن‌چنان خصوصیتی را ندارند که اصلاً بشود آن‌ها را با انقلاب ما مقایسه کرد. اما این سه انقلاب، تا حدودی قابل مقایسه‌اند."(1)

رهبر انقلاب در یکی دیگر از سخنرانی‌های خود، به تأثیر نفوذ فرهنگی غرب در جامعه الجزایر بعد از انقلاب اشاره می‌کنند و سپس اشاره می‌کنند که خوشبختانه جامعه ما بعد از انقلاب، علی‌رغم فراز و نشیب‌هایی که داشته است، هیچ‌گاه مقابل تهاجم فرهنگی غرب سر خم نکرده و در آینده نیز نباید مظاهر فرهنگ ازهم‌گسیخته غربی در جامعه ایران رخنه کند. ایشان خاطرنشان می‌کنند: "در کشورهای غربی و بیشتر از همه در آمریکا، حدود سه چهار دهه پیش، یک مشت جوان بر اثر واخوردگی از شرایط اجتماعی، دچار حرکت‌هایی شدند، که البته تا امروز هم ادامه دارد. در زمان ما مظهر این افراد، "بیتل"ها بودند که با آرایش عجیب و غریب و با نوعی موسیقی شبیه موسیقی پاپ - که الان در دنیا معمول است - ظاهر می‌شدند."

"بنده بعد از انقلاب، به الجزایر رفتم. در خیابان، ماشین ما عبور میکرد. یک وقت دیدم پسر جوانی نصف موی سرش را تراشیده و نصف دیگر را باقی گذاشته است. هرچه من نگاه کردم، دیدم این آرایش، هیچ زیبایی ندارد. مشخص بود او از کسانی تقلید کرده است. در الجزایر، فشار صنعتی و فشار ابزار تولید و تکنیک بر زندگی مردم، اصلاً آنقدر نیست که یک جوان، احساساتی را پیدا کند که در آمریکا یا انگلیس یا در جای دیگر پیدا میکرد، اما چون دیده بود آنها انجام داده‌اند، او هم انجام میداد. بنده با این چیزها مخالفم و دوست نمیدارم جوان ما این‌طوری حرکت کند و دختر و پسر ما دائم چشمشان به آنها باشد."(2)

رهبر انقلاب، در سخنان دیگری نیز به نفوذ فرهنگ و حتی زبان فرانسه به عنوان کشور استعمارگر در الجزایر اشاره می‌کنند و خاطره‌ای را تعریف می‌کنند که بسیار روشنگر است: "الجزایر، این کشور عربی و مسلمان... فرانسوی‌ها آمدند و ده‌ها سال بر آن کشور مسلط شدند. با سلاح آن‌جا را قبضه کردند. در آن‌جا حکومت تشکیل دادند. حکام و افسران خودشان را به حکومت و فرماندهی آن کشور گماشتند. اولین چیزی که کمر به آن بستند، از بین بردن آثار اسلامی و حتی از بین بردن زبان عربی بود... دلسوزان الجزایری بعد از آن با ما صحبت کردند و گفتند ما همت گماشته‌ایم که بعد از ازاله استعمار، بتوانیم زبان عربی را برگردانیم."(3)

ایشان همچنین به بیان خاطره ای در همین‌باره می‌پردازند: "انقلاب الجزایر را بعد از بیست سال، خود من دیدم. سالی که من به الجزایر رفتم، حدود نوزده سال از انقلاب گذشته بود. وضع آنها واقعاً عبرت‌انگیز است. انقلاب الجزایر، انقلاب اسلامی، انقلاب مساجد و انقلاب علمای دین بود؛ انقلاب، از مساجد، از مدارس دینی و از حوزه‌های علمیه شروع شد (مثل انقلاب خود ما)، لیکن حتی یک روز، حکومت دینی در الجزایر به‌وجود نیامد! از همان اول، فرانسوی‌ها توانستند هم فرهنگ و آداب خودشان، هم بی‌اعتقادی به دین را در الجزایر (که تحت نفوذشان بود و داشت از استعمارشان خلاص می‌شد) نفوذ بدهند!"

"در زمان ریاست‌جمهوری من، یکی از بزرگان الجزایر به دیدن من آمد. با من که صحبت میکرد، به زبان عربی حرف میزد. بعد میخواست جمله‌ای را بگوید، لغت عربی به یادش نیامد. با این که زبان خودش و سخنگوی دولت بود! یک خرده فکر کرد، یادش نیامد. برگشت و به زبان فرانسه، از همراهش پرسید که این لغت، چه میشود؟ او لغت عربی را به وی گفت. بعد او حرفش را با بنده ادامه داد! یعنی آنها حتی زبان عربی را (نه دین را، بلکه زبان عربی و عربیت را) که ظاهراً خیلی برایش اهمیت قائل بودند، نتوانستند در الجزایر حفظ کنند و نگه بدارند و زنده کنند! در آن جا از اسلام، مطلقاً خبری نبود. از لحاظ وضع زندگی و مادی و اقتصادی هم، زیر بد! وضع آنها از لحاظ کشاورزی، از لحاظ اقتصادی (همه چیزشان) واقعاً زیر بد بود! البته یک ظاهر حکومت انقلابی داشتند و مواضع سیاسی خوبی در دنیا میگرفتند."

"الجزایری‌ها فقط در زمان "بومدین" که رئیس جمهوری بود (وقتی انقلاب پیروز شد، برسرکار آمد) مواضع انقلابی، به معنای موضع مستقلی در مقابل آمریکا و استکبار میگرفتند و از مسأله فلسطین دفاع میکردند! بعد از گذشت چند سال، همین هم عوض شد! البته من وقتی به وضع آنها نگاه میکنم، یادم است، خودم هم در یادداشتهای روزانه‌ای که گاهی مینوشتم، چیزهایی را در همین زمینه نوشته‌ام؛ حالا که ملاحظه میکنم، خیلی عبرت‌انگیز است. حرفهایی را که آن روز الجزایری‌ها میگفتند، برای این‌که دفاع خودشان از قضیه فلسطین را پس بگیرند و از قضیه فلسطین دفاع نکنند و بخصوص به آمریکا نزدیک بشوند، خیلی شبیه به حرف‌هایی است که مرتب رادیوهای بیگانه، در شرایط کنونی القا میکنند تا در ذهنیت ماها (مسؤولین کشور) بیاید! نوع حرف‌ها همان حرف‌هایی است که الان هم وقتی آدم، رادیو بی‌بی‌سی، رادیو آمریکا و رادیوی صهیونیستی را میشنود، میبیند که آنها میکوشند بلکه بتوانند همان‌جور استدلالها و همان حرفها را که آن روز در زبان الجزایریها بود، در زبان ما هم جاری کنند! که خوشبختانه نتوانسته‌اند و نخواهند توانست. آنها حرفهای رادیوهای بیگانه را قبول کرده بودند و بیست سال بعد از انقلاب الجزایر، دیگر انقلابی، اسلامی و دینی نبود!"(4)

برخی نکات که رهبری درباره انقلاب الجزایر به آن‌ها اشاره می‌کنند، نشان می‌دهد که تا چه حد دقیق این انقلاب را بررسی کرده‌اند و این خود نشان می‌دهد که انقلاب اسلامی الجزایر تا چه اندازه اهمیت تاریخی و راهبردی دارد. ایشان در آسیب‌شناسی انقلاب الجزایر می‌فرمایند: "در الجزایر، جبهه اسلامی آن کشور برنده انتخابات شده بود، ولی با تحریک آمریکا و دیگران، حکومت نظامی بر سر کار آمد. روز اولی که حکومت نظامی در آن‌جا شکل گرفت، از قدرتی برخوردار نبود. اگر آن روز (بنده، پیغام هم برایشان فرستاده بودم) و در آن ساعات اولیه حکومت نظامی، مسئولین جبهه اسلامی، مردم را به خیابان‌ها کشانده بودند، قدرت نظامی کاری نمی‌توانست بکند و از بین میرفت. نتیجه این‌که امروز در الجزایر حکومت اسلامی بر سر کار بود. اما اقدامی نکردند. در وقت خودش بایستی تصمیم می‌گرفتند، نگرفتند. عده‌ای ترسیدند، عده‌ای ضعف پیدا کردند، عده‌ای اختلال کردند، و عده‌ای بر سر کسب ریاست، با هم نزاع کردند."(5)

"در کشور الجزایر، مردم مشکلات اقتصادی داشتند (که داستانهای مفصلی دارد) این‌طور وانمود کردند که رابطه با آمریکا، بازکننده این گره‌هاست! در نتیجه به این سمت رفتند، اما نتیجه کار آن‌ها را شما امروز می‌بینید که در الجزایر چه خبر است. دولتهای منقطع از مردم، حکومت نظامی ستمگر، سرکوب شدید حرکت مردمی و اسلامی، تسلط باندهای قدرت... که هرچند روز یک بار در یکی از روستاهای الجزایر، یا در یکی از شهرک های اطراف مرکز کشور، کشتار و قتل‌عام بیست نفر، پنجاه نفر، صد نفر به وسیله ایادی شناخته نشده(!) انجام میشد."(6)

ایشان همچنین از نمونه انقلاب اسلامی در الجزایر نام برده و نشان می‌دهند که همان توطئه‌هایی که منجر به ناکام ماندن انقلاب الجزایر شد، علیه انقلاب اسلامی ایران هم استفاده شد، اما نتوانست به نتیجه برسد: "یک نکته در باب دولت اسلامی عرض کنیم... "نظام اسلامی" پس از "انقلاب اسلامی" تشکیل شد. شورش انقلابی و نهضت انقلابی می‌توانست انجام بگیرد، اما نظام غیراسلامی تشکیل شود. خیلی جاها این‌طور شده؛ در الجزایر همین‌طور بود. در الجزایر، نهضت، اسلامی بود. اصلاً پایگاه نهضت و رهبران نهضت، مسلمانها بودند؛ اما بعد از آن‌که نهضت به نتیجه رسید، کسانی که اعتقادی به مبانی تفکر اسلامی نداشتند، آمدند قدرت را در دست گرفتند. این‌جا هم همین کارها داشت می‌شد. در همان روز ۲۱ بهمن و ۲۲ بهمن و ۲۳ بهمن از این کارها داشت می‌شد. بنده از نزدیک در جریان برخی از کارها بودم؛ داشتند حرکت می‌کردند که به اصطلاحِ خودشان یک جنبش کارگری و یک حرکت کارگری را بر این حرکت عمومی تغلیب کنند و همان فرمولی که در روی کار آمدن نظامهای سوسیالیستی در دنیا معمول است - یعنی انقلاب طبقه‌ی کارگر - تحقق بدهند و بعد هم یک چند نفر سر کار بیایند؛ منتها امام را محاسبه نکرده بودند؛ یعنی این گوهر خدشه‌ناپذیرِ شکست‌ناپذیر را در محاسباتشان ندیده بودند؛ لذا سخت ضربه خوردند. حتّی روز سومِ بعد از پیروزی انقلاب راه افتادند آمدند جلوی بیت امام در مدرسه‌ی علوی و تظاهرات کردند و مطالباتِ به‌اصطلاح سوسیالیستی و کارگری را مطرح کردند. ولی نظام اسلامی تشکیل شد."(7)

رهبری در ادامه اشارات خود به انقلاب الجزایر، از روشی یاد می‌کنند که برای قطع رابطه مردم الجزایر با انقلاب استفاده شد و سپس تذکر می‌دهند که این آفت نباید در انقلاب اسلامی ما رخ دهد: "خوب است بدانید (و لابد بعضی می‌دانند) که در الجزایر وقتی که نشانه‌های این نهضت فعلی ظاهر شد، یکی از کارهایی که کردند، این بود که یک رساله در باب عقاید شیعه نسبت به خلفا منتشر کردند، تا خوب رابطه آنها را با انقلاب قطع کنند! حالا اگر یک وقت کسی عقیده‌اش چیزی بوده و در جایی آن را گفته است، این به من و شما ارتباطی ندارد. ما باید مواظب باشیم که در رادیو چنین چیزهایی منعکس نشود. ما الان در حال اداره جامعه اسلامی هستیم. نباید به مقدسات سایر مسلمین اهانت بشود."(8)

رهبر معظم انقلاب بارها با مقامات مختلف الجزایر دیدار داشته‌اند و طی این دیدارها نیز بر حمایت خود از ملت و مقامات انقلابی الجزایر و همچنین بر اهمیت درس گرفتن از تاریخ درخشان این کشور تأکید کرده‌اند. ایشان طی دیدارهای خود با رؤسای‌جمهور الجزایر، ملت الجزایر را ملتی شجاع، پیشرو و مترقی خوانده و با اشاره به سابقه مبارزه و انقلاب مردم الجزایر بر ضد استعمار، تأکید کردند: "سطح روابط دولت ایران و دولت الجزایر از نظر صمیمیت، هیچگاه در سطح کنونی نبوده است و جایگاه روابط دو کشور، اکنون شرایطی استثنایی دارد."(9) ایشان با اشاره به سالهای مبارزه مردم الجزایر و پیروزی انقلاب این کشور، خاطرنشان کردند: "در آن سالها نام الجزایر برای مردم ایران به ویژه جوانان همراه با افتخار، عزت و شوق بود و این احساسات در مورد الجزایر همچنان ادامه دارد." مقام معظم رهبری با اشاره به نزدیکی الجزایر به اروپا و سابقه فرهنگ فرانسوی در این کشور خاطرنشان کردند: "برغم این مسائل، مردم الجزایر، اعتقاد عمیقی به اسلام دارند و این مهمترین نقطه قوت برای کشور و دولت الجزایر است."(10) حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با یادآوری تجربه تاریخی ایستادگی ملت‌ها برای استیفای حقوق خود افزودند: "تجربه الجزایر، شمال آفریقا و همچنین تجربه ایران نشان می‌دهد ایستادگی ملت‌ها بر حقوق خود و مطالبه آن، نتیجه‌بخش است."(11)

رهبر انقلاب همچنین در دیدار با رئیس مجلس الجزایر ضمن تجلیل از سابقه انقلابی و مجاهدت ضداستعماری مردم الجزایر، اعلام کردند: "بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت الجزایر همواره یک شریک خوب و در جبهه مقاومت بوده است."(12)


1- بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در همایش آسیب‌‌شناسی انقلاب‌ - 77/12/15
2- بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان همدان – 83/4/17
3-
بیانات در اجتماع بزرگ مردم قم‌ - 79/7/14
4-
داستان مرگ یک انقلاب – 77/12/15
5-
بیانات در دیدار فرماندهان لشکر 27 محمد رسول‌الله (ص) - 75/3/20
6- بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان – 77/8/12
7- بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت – 84/6/8
8-
بیانات در دیدار اعضای گروه ویژه و گروه معارف اسلامی صدای جمهوری اسلامی ایران‌ - 70/12/13
9- آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با دیدار رئیس‌جمهور الجزایر و هیأت همراه – 89/2/27
10- دیدار آقای "بوتفلیقه" رئیس‌جمهور الجزایر و هیأت همراه با رهبر انقلاب – 82/7/28
11-
دیدار رئیس جمهور الجزایر با رهبر انقلاب اسلامی – 87/5/22
12-
دیدار "عبدالقادر بن صالح" رئیس مجلس الجزایر با رهبر انقلاب – 91/6/10