به گزارش گروه فرهنگی مشرق، كتاب «مجموعه مقالات فدك» تأليف جمعي از نويسندگان از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر و با همكاري پژوهشكده حج و زيارت در بهار ۱۳۹۳ چاپ و روانه بازار شده است.

در ديباچه اين كتاب آمده است: فدك يكى از آبادى‌هاى يهودى‌نشين و داراى نخلستان‌هاى قابل توجه در نزديكى خيبر بود كه در سال هفتم هجرت و در پى فتح دژهاى خيبر، بدون جنگ در اختيار رسول خدا صلي‌الله عليه و آله قرار گرفت.

در فقه اسلامى اين گونه اراضى در زمره خالصجات و اختصاصات پيامبر صلي‌الله عليه و آله بوده و آن حضرت به هر نحو كه مصلحت بداند، در آنها تصرف مى‌كند. چنان‌كه قرآن كريم بدان تصريح دارد: «وَ ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لا رِكابٍ. . . .  رسول الله صلي‌الله عليه و آله بنا به دلايلى پس از نزول آيه آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ. . . فدك را كه حدود ده هكتار بود، در اختيار دختر عزيزش سيده نساء العالمين عليها السلام قرار داد و آن حضرت حدود سه سال در حيات رسول الله مالكيت آن را برعهده داشت و اداره مى‌كرد.

با رحلت پيامبر صلي‌الله عليه و آله، دستگاه خلافت به بهانه آنكه پيامبر ارث نگذاشته و هرچه از ايشان برجاى مانده صدقه و از اموال عمومى است، فدك را به انگيزه‌هاى سياسى، اقتصادى و اجتماعى مصادره و از دست حضرت زهرا عليها السلام خارج ساخت و اين سنتى شد كه غالب خلفاى بعدى اعم از اموى و عباسى بدان سياست پايبندى نشان دادند و جز در برهه‌هايى كه برخى خلفا فدك را به صاحبان آن، يعنى نسل صديقه طاهره اعم از سادات حسنى و حسينى باز گرداندند، در اختيار خلفا بود كه گاهى از سوى آنان فدك را به تيول برخى از خويشاوندان خود در مى‌آوردند.

مطالب كتاب «مجموعه مقالات فدك» با توجه به اهميت تاريخى، سياسى و عقيدتى ماجراى فدك به‌ويژه براى شيعيان و نقش سازنده آن در روشن ساختن حقانيت مكتب اهل‌بيت عليهم السلام و حقايق پشت پرده و مطرح شدن آن در كنار مسأله امامت و رهبرى از سوي گروه تاريخ پژوهشكده حج و زيارت جمع‌آوري و منتشر شده است.

«فدك، صدقه نيست»، «مباحثي پيرامون فدك»، «اموالي كه از اهل‌بيت پيامبر صلي‌الله عليه و آله غصب شد»، «متوليان فدك در عصر خلفا و امويان»، «متوليان فدك در عصر عباسيان»، «فدك يك سند تاريخي»، «ماجراي فدك» و «فدك، نماد مظلوميت اهل‌بيت عليهم‌السلام» برخي از موضوعات مطرح‌شده در اين كتاب است.

در ذيل موضوعي با عنوان متوليان فدك در عصر خلفا و امويان آمده است: مورخان و پژوهشگران دربارهفدك حضرت زهرا سلام‌الله عليها كتاب‌هاي مختلفي به نگارش درآورده و هر يك از آنان، با نگاه و بينش خود، به تحليل اين ماجرا پرداخته و در مورد ارث يا هبه و يا ملك شخصي‌بودن آن براي دختر پيامبر خدا نظرياتي را ارائه كرده‌اند.

اما در اين ميان، قريب به اتفاق آنان، يا به موضوع بحث ما (متوليان فدك)، ورود پيدا نكرده و يا با اشاره‌اي از آن گذر كرده‌اند. بديهي است كه اگر در هر دوره‌اي، به موضوع متوليان فدك پرداخته مي‌شد و بررسي دقيقي در اين‌باره صورت مي‌گرفت، امروزه مي‌دانستيم كه هزينه و درآمد آن به چه نحوي بوده و صرف چه كارهايي مي‌شده است.

از ديگر موضوعات اين كتاب مي‌توان به مطالبي همچون «هماهنگي در اخبار فدك»، «فدك در گذر تاريخ»، «بررسي مسأله غصب فدك»، «فدك و بازتاب‌هاي تاريخي و سياسي آن»، «بررسي مسأله فدك با رويكرد فقهي حقوقي»، «ام‌ايمن، شاهدي بر مدعاي فدك»، «فدك از پيامبر صلي‌الله عليه و آله تا خلافت» و «كتابشناسي فدك» اشاره كرد.

بررسي مسأله فدك با رويكرد فقهي حقوقي يكي ديگر از موضوعات مطرح‌شده در اين كتاب است كه ذيل آن مي‌خوانيم: با مروري كوتاه بر خطبه‌ها و كلمات باقي‌مانده از يگانه دختر پيامبر صلي‌الله عليه و آله درمي‌يابيم كه پاره‌اي از انديشه‌هاي فكري و سياسي شيعه، اولين بار توسط حضرت فاطمه سلام‌الله عليها مطرح شد؛ به رغم آن‌كه عمر آن بزرگوار كوتاه بود و زمينه مناسبي براي نشان‌دادن آثار تفكرات خويش نداشت.

آن حضرت در اولين خطبه‌اي كه بعد از جريان سقيفه بني‌ساعده به بهانه غصب فدك در مسجد مدينه و دفاع آن حضرت از حضرت علي عليه‌السلام ايراد فرموده‌اند، بين افكار و اعتقادي كه باعث به وجود آمدن سقيفه شدند و تفكر و راه اهل‌بيت عليهم‌السلام. تميز داد و با انحراف ايجادشده برخورد كرد.

كتاب «مجموعه مقالات فدك» تأليف جمعي از نويسندگان از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر و با همكاري پژوهشكده حج و زيارت در بهار ۱۳۹۳ با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه در ۳۹۲ صفحه و با قيمت ۱۱۰۰۰ تومان منتشر شده است.