به گزارش گروه اجتماعی مشرق، این روزها اکثر بیمارانی که برای دریافت خدمات پزشکی به بیمارستانها و مراکز درمانی مراجعه می‌کنند ترس مشترکی دارند و آن هم پدیده نو ظهور «فیلم‌های بیمارستانی» است.
هنوز مدت زیادی از انتشار فیلم یک خانم در اتاق عمل نگذشته بود که خبر انتشار فیلمی از لحظات آخر زندگی مرتضی پاشایی دهان به دهان چرخید.
هنوز هم نمی‌دانم دیدن لحظه جان دادن یک هنرمند و یا به زعم عده‌ای درد کشیدن او در ساعات پایانی عمرش چه لذت و جذابیتی دارد که برخی با هیجانی خاص به دنبال فیلم آن هستند تا جایی که وقتی نام مرحوم پاشایی را در موتورهای جستجوگر ثبت می‌کنیم با یافته‌هایی همچون «دانلود فیلم لحظه مردن مرتضی پاشایی» رو به رو می‌شویم!
با توجه به اینکه در فیلم منتشر شده مرحوم پاشایی در بخش ICU بستری بوده و معمولاً در این بخش جز پرسنل بیمارستان کسی اجازه ورود ندارد، احتمال تصویربرداری و انتشار این فیلم از سوی پرسنل بیمارستان بیشتر قوت میگیرد.
برایمان قابل درک نیست که این فرد یا افراد با چه هدفی اقدام به انجام این کار کرده‌اند اما ای کاش هنگام گرفتن فیلم، لحظه‌ای خودشان را جای پدر و مادر مرتضی می‌گذاشتند.
در کشور ما قانون‌گذار افشای اسرار مردم را از سوی اشخاصی که به مناسب شغل و حرفه‌شان اسرار مردم را به دست می‌آورند جرم می‌داند و مرتکب را قابل تعقیب و مجازات می‌شناسد چرا که در این مشاغل مردم به واسطه نیازشان به این افراد مراجعه می‌کنند و باید به این افراد اطمینان داشته باشند و بر مبنای همین اطمینان راز و اسرار خود را بیان کنند تا از راهنمایی‌های آنان در جهت حل مشکل خود برخورد شوند و اگر قرار باشد پزشک یا هر شخص دیگری که از اسرار مردم آگاه می‌شود آن را به دیگران بازگو کند موجب بی‌اعتمادی مردم می‌شود.
برابر قانون مجازات اسلامی پزشکان، جراحان، ماماها و داروفروشان و کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه‌شان محرم اسرار می‌شوند، هرگاه در غیر موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند به 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به جزای نقدی یک میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون ریال محکوم می‌شوند.
رازداری و حفظ اسرار بیماران یکی از بندهای مهم در منشور سازمانی بیمارستان‌هاست و بقراط هم در سوگندنامه خود اینگونه به آن اشاره کرده که « آنچه در حین انجام دادن حرفه خود و حتی خارج از آن درباره زندگی مردم خواهم دید یا خواهم شنید که نباید فاش شود به هیچ کس نخواهم گفت زیرا این قبیل مطالب را باید به گنجینه اسرار سپرد»، حتی در سوگندنامه پزشکان هم با بیان اینکه «سوگند می‌خورم رازی را که از نظر حرفه مقدس پزشکی به من سپرده می‌شود، همیشه نگهدار باشم و نام نیک و شریف این خدمت پرافتخار را همواره حفظ کنم» بر اهمیت حفظ حریم شخصی بیماران تأکید شده اما با این حال هنوز مراقبت روانی در بسیاری از مراکز درمانی ضعیف است و توجه اندکی به حفظ حریم خصوصی می‌شود.
وزارت بهداشت از باب نظارتی وظیفه دارد مانع از بروز تخلف در بیمارستانها شود
محمدعلی اسفنانی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در خصوص اقدام پرسنل برخی از بیمارستانها مبنی بر تصویربرداری از وضعیت بیماران و انتشار آن در فضای مجازی گفت: قطعاً این عمل خلاف قانون و جرم است.
وی افزود: این اقدام تحت افشای «سر» می‌تواند قابل پیگیری و تعقیب قضایی باشد اما از آنجایی که یک جرم خصوصی است و جنبه خصوصی جرم قالب‌تر است، ضرورت وجود شاکی خصوصی احساس می‌شود.
اسفنانی با اشاره به اینکه امکان تعقیب قضایی بدون شکایت شاکی خصوصی وجود ندارد، گفت: در هر صورت صرف نظر از شکایت شاکی، وزارت بهداشت از باب نظارتی این وظیفه را دارد که مانع از بروز تخلفاتی از سوی برخی پرسنل بیمارستان‌های شود و باید به بیمارستان‌های متخلف تذکر دهد.
لزوم برخورد مسئولین بیمارستانها با پرسنل متخلف
غلامحسین اسماعیلی در خصوص اقدام پرسنل برخی از بیمارستانها مبنی بر تصویربرداری از وضعیت بیماران و انتشار آن در فضای مجازی، گفت: به طور طبیعی مسئولین بیمارستان باید با اینگونه موارد برخورد کنند.
وی افزود: در صورتی که مشخص شود که این اقدام از ناحیه کادر درمانی و یا خدماتی بیمارستان صورت گرفته است باید از بروز مجدد اینگونه اتفاقات جلوگیری شود چرا که بیمار معمولاً در این گونه شرایط به هوش نیست و این تصاویر بدون موافقت وی و خانواده‌اش صورت گرفته است.
رئیس کل دادگستری استان تهران خاطرنشان کرد: بیمارستانها باید در این مورد حساسیت داشته باشند و نه تنها مسئولان بیمارستانها بلکه مسئولین وزارت بهداشت هم باید با بیمارستان‌های متخلف چه دولتی و چه خصوصی برخورد کنند.
یک سال حبس و 6 میلیون ریال جریمه، برای پزشکانی که اسرار بیمار را فاش می‌کنند
فرهاد شهبازوار، وکیل دادگستری هم درباره فیلم‌برداری از بیماران در بیمارستانها و انتشار این فیلم‌ها گفت: در سال‌های اخیر یکی از راه‌های کسب خبر و نشر اخبار برای آگاه کردن و اطلاع‌رسانی مردم علاوه بر روزنامه و خبرگزاری‌ها استفاده از شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی است که این امر هم می‌تواند فرصت و هم تهدید قلمداد شود.
وی افزود: فرصت از این بابت که خود فرد می‌تواند منشأ و مبدأ و تولیدکننده خبر باشد و تهدید از این بابت که این اخبار در این فضا پالایش نشده و بدون راست‌آزمایی می‌تواند تهدیدکننده امنیت اجتماعی جامعه در سطح فردی و کلان باشد.
این وکیل دادگستری ادامه داد: موضوعی که متأسفانه در سال‌های اخیر به طور تصاعدی در حال گسترش است انتشار لحظات و تصاویر و فیلم‌های حالت‌های خصوصی افراد در فضای مجازی است که این مورد هم می‌تواند سبب تهیج امنیت اجتماعی و بروز واکنش‌های اجتماعی مردم و هم سبب آثار سویی بر خود شخص و خانواده‌اش باشد.
شهبازوار اظهار داشت: یکی از مصداق‌های این موضوع انتشار لحظه سکرات موت خواننده جوان کشورمان در شبکه‌های اجتماعی است که دل هر بیننده و خانواده متوفی را مکدر و متأثر می‌کند و جا دارد که تحلیل چرایی و علت فیلم‌برداری از چنین موضوعاتی مثل لحظه‌های درگیری و یا اعدام مجرمان در دستور کار روانشناسان و جرم‌شناسان و مددکاران اجتماعی و آسیب‌شناسان قرار گیرد و از این موارد ابتدا پیشگیری و آسیب‌زدایی و درمان صورت پذیرد که این امر مقدم بر اقدام سلبی و قضایی علیه فعال این فعل و بزه می‌باشد.
وی با اشاره به ملاحظات قانونی وقوع این بزه بیان داشت: در ماده 648 از قانون مجازات اسلامی بیان شده است «اطبا و جراحان و ماماها و دارو فروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می‌شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند به 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس و یا به یک میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند» که در این مورد باید بررسی کرد و دید که آیا این عمل توسط پزشکان و یا مستخدمین بیمارستان و یا منسوبین متوفی انجام پذیرفته است تا شاکی خصوصی در صورت صلاحدید مبادرت به طرح شکایت از وقوع چنین بزهی کند.
شهبازوار تصریح کرد: از سوی دیگر مطابق با منشور حقوق بیمار که در سال 91 از سوی معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابلاغ گردیده است و در ماده ششم آن آن تصریح شده بیمار حق دارد جهت حفظ حریم شخصی خود از محرمانه بودن محتوای پرونده پزشکی، نتایج معیانات و مشاوره‌های بالینی جز در مواردی که براساس وظایف قانونی از گروه معالج اعلام صورت میگیرد اطمینان حاصل کند و همچنین ماده 7 آن بیان می‌دارد بیمار حق دارد از رازداری پزشک و دیگر اعضای تیم معالج خود برخوردار باشد. لذا حضور بالینی افرادی که مستقیماً بر روند درمان شرکت ندارند موکول به کسب اجازه بیمار خواهد بود.
وی اظهار داشت: همچنین تصریح شده در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیرقابل برگشت و مرگ بیمار قریب الوقوع باشد با هدف حفظ آسایش وی دریافت مطلوب خدمات سلامت بیمار صورت پذیرد که همه این موارد حکایت از حفظ حقوق بیمار و جلوگیری از اطلاعات درمانی و خصوصی وی در انظار عمومی را تبیین و بیان می‌نماید که لازم است نسبت به رعایت آنها اولاً توسط تیم معالج و مستخدمین بیمارستانی دقت لازم صورت پذیرد و از طرف دیگر وسایل ارتباط جمعی مانند اصحاب مطبوعات، صداوسیما، روزنامه‌ها بر لزوم رعایت حفظ حقوق بیمار توسط افراد جامعه آموزش و تأکید کنند تا دیگر شاهد بروز چنین رفتارهای مجرمانه و هنجارشکنانه در سطح جامعه نباشیم و افکار عمومی مصون از هرگونه روانپریشی شود.
اخلاق بیمارستانی باید آموزش داده شود/ بیمارستان باید نقطه امن برای بیمار باشد
حسین باهر هم در خصوص اقدام برخی از پرسنل بیمارستانها مبنی بر تصویربرداری از بیماران و انتشار آن در فضای مجازی اظهار داشت: اصولا وقتی بیماری به بیمارستانی منتقل می‌شود اگر قرار باشد هر کاری برایش انجام دهند قبل از آن از خودش یا خانواده‌اش امضاء می‌گیرند و حتی اگر بحث جراحی یا فوت بیمار هم در میان باشد مسئولین بیمارستان پیش از هر اقدامی از متولی بیمار امضاء می‌گیرند.
وی افزود: در صورتی که اگر در امر پزشکی اتفاقی به اشتباه بیفتد متولی بیمار یا خود بیمار می‌توانند از نظام پزشک بخواهد تا رسیدگی کند و حتی اگر بدون اجازه بیمار هر اقدامی حتی خوشایند صورت گیرد آن بیمار می‌تواند در راستای حقوق شهروندی خود متقاضی پیگرد قانونی شود.
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه مجموعه بیمارستان باید حداکثر کنترل شرایط را داشته باشد گفت: وقتی بیماری به بیمارستان منتقل می‌شود پرسنل آن بیمارستان موظفند حتی خیلی از مسائلی را که بیمار رعایت نمی‌کند آنها رعایت کند.
باهر تاکید کرد: یکی از اهدافی که ممکن است افراد از این گونه تصویربرداری داشته باشند بحث مطامع مالی است چرا که می‌تواند این تصویرها را به فروش برساند اما عده‌آی ممکن است از نظر روانی دچار بیماری‌هایی باشند که چنین حرکات ناشایستی را انجام می‌دهند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: قاعدتاً بیمارستان امن‌ترین مکان برای بیمار است و حتی اگر برای مثال یک بیماری که متهم است در شرایطی که هوشیاری کامل ندارد مطلبی را بگوید و بازپرس از پرستان سوال کند آنها حق ندارند کوچکترین اطلاعاتی از صحبت‌های بیمار به بازپرس بدهند.
وی با تاکید بر اینکه فرهنگ بیمارستانی باید آموزش داده شود گفت: متاسفانه ما در همه جا بی‌فرهنگی داریم، تلفن همراه نباید وسیله‌ای برای عکس و گزارش برای هر مسائلی باشد اما متاسفانه در ایران هر تکنولوژی وارد می‌شود افرادی بدون این که فرهنگی استفاده از آن را بدانند اقداماتی انجام می‌دهند که موجب سوء استفاده می‌شود.
باهر با اشاره به اینکه اخلاق بیمارستانی باید آموزش داده شود گفت: قطعاً مدیریت بیمارستان مسئول پیگیری این اتفاقات است و حتی اگر کسی از بیرون بیمارستان اقدام به تصویربرداری از بیماران کند مدیریت بیمارستان مسئول پیگیری است.
امکان صدور حکم کیفری برای فرد ناقض حریم خصوصی بیمار در بیمارستان
مصطفی ترک همدانی، وکیل پایه یک دادگستری هم درباره انتشار فیلم خصوصی افراد در بیمارستان گفت: طبیعی است که بیمارستانها آیین‌نامه‌ای دارند که در آن نحوه استفاده از امور سمعی و بصری بیان شده است. شاید پزشکان برای امور پزشکی خود فیلم‌برداری داشته باشند اما اجازه انتشار آن درخارج از محیط کاری و شغلی‌شان را به این کیفیتی که ما می‌بینیم را ندارند.
وی افزود: اگر کسی فیلم خصوصی بیمار را به بیرون منتشر کند مشمول قانون مجازات اسلامی می‌شود که در این‌باره پزشکان، وکلا و کسانی که محرم اسرار بیمار و موکلین خودشان هستند بیایند اسرار وی را منتشر کنند، عنوان مجرمانه بر آنها مترتب می‌شود.
این حقوقدان اظهار داشت: عکس و فیلم به عنوان اسرار بیمار است چه زنده و چه مرده باشد. به عنوان مثال شخص سرشناسی به بیمارستان می‌آید و زیر تیغ جراحی قرار میگیرد و کسی از وی فیلم میگیرد انتشار این موضوع سر و راز آن فرد را منتشر کرده است.
ترک همدانی تصریح کرد: در وهله اول بیمارستان باید مطابق آیین‌نامه عمل کرده و حریم خصوصی بیمار را چک کند و به فرض ثانی اگر اتفاقی افتاد و فردی از اعضای بیمارستان فیلم خصوصی بیمار را منتشر کند آن فردی که مرتکب افشای سر شده است مجرم شناخته می‌شود و هر چند بیمارستان با وی مقابله نکند و مواخذه نکند دادگستری به صورت مستقل وارد عمل خواهد شد و فرد خاطی را محکوم خواهد کرد و رای دادگاه دادگستری رای محکومیت کیفری اولی بر تخلفات اداری و صنفی آن فرد خواهد بود و لاجرم بیمارستان باید تبعیت کند.
پیشنهاد لایحه برخورد با انتشار «فیلم‌های بیمارستانی» به مجلس/ احتمال افزایش محدودیت برای رسانه‌ها در بیمارستانها
پس از انتشار این مطالب سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت در رابطه با فیلم‌های منتشر شده در بیمارستانها گفت: از معاون حقوقی وزارت بهداشت خواسته‌ام که پیگیر ماجرا باشد و حتماً لایحه‌ای را به مجلس پیشنهاد دهیم البته این لایحه ممکن است باعث شود تا دیگر رسانه‌ها نتوانند به راحتی به بیمارستانها ورود کنند.
وی ادامه داد: صنعتی شدن عوارضی دارد که فقط به بیمارستانها اختصاص ندارد چرا که می‌بینیم از حریم خصوصی افراد در خانه، مجالس عروسی و مراسم مختلف به صورت غیر اخلاقی تصاویری را تهیه می‌کنند که با آبرو و حیثیت افراد بازی می‌کنند این همان خط قرمزی است به عنوان اخلاق مد نظر ما قرار دارد.
وزیر بهداشت گفت: در بیمارستانها عیادت‌کنندگان وجود دارند که نمی‌توانیم جلوی آنها را بگیریم. همراهان بیمار هم هستند بنابراین آنچه مسلم است نباید این اقدام را به پرستاران که جامعه شریف و محترمی هستند یا به کارکنان بیمارستانها نسبت دهند.
هاشمی افزود: اگر موردی در بیمارستانها وجود داشته حتماً با آن برخورد خواهد شد، ما چنین چیزی را نه می‌پذیریم و نه وجود داشته و نه وجود خواهد داشت البته کسی نباید مطلق ادعایی کند و ممکن است خطایی وجود داشته باشد از طرفی مجازات نیز برای آن مشخص نیست.
وی گفت: باید لایحه‌ای زودتر با همکاری وزارت دادگستری تهیه شود تا مجازات آن تعیین شود.
وی در پاسخ به اینکه مجازات حبس برای اینگونه تخلفات در نظر گرفته شده، گفت: در حال حاضر مشکلی که وجود دارد با وجود فناوری‌هایی که در دست ماست، پیدا کردن افرادی است که در فضای مجازی وجود دارند، قدری مشکل است. به نظر می‌رسد باید مقداری به اخلاق برگردیم و بدانیم که همیشه این اتفاقات برای دیگران نیست.
هاشمی ادامه داد: فکر می‌کنم این دعوت باید به صورت عام انجام شود و در عین حال از مسئولان آغاز شود چرا که مردم به مسئولان نگاه می‌کنند و می بینند روابطشان چگونه است، آیا اخلاق را ترویج می‌دهند یا آن را تخریب می‌کنند.
وزیر بهداشت گفت: به همین ترتیب در خانواده والدین هستند که می‌توانند باعث ارتقاء اخلاق و اخلاق‌مداری در فرزندان شوند.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.
هنوز مدت زیادی از انتشار فیلم یک خانم در اتاق عمل نگذشته بود که خبر انتشار فیلمی از لحظات آخر زندگی مرتضی پاشایی دهان به دهان چرخید.
هنوز هم نمی‌دانم دیدن لحظه جان دادن یک هنرمند و یا به زعم عده‌ای درد کشیدن او در ساعات پایانی عمرش چه لذت و جذابیتی دارد که برخی با هیجانی خاص به دنبال فیلم آن هستند تا جایی که وقتی نام مرحوم پاشایی را در موتورهای جستجوگر ثبت می‌کنیم با یافته‌هایی همچون «دانلود فیلم لحظه مردن مرتضی پاشایی» رو به رو می‌شویم!
با توجه به اینکه در فیلم منتشر شده مرحوم پاشایی در بخش ICU بستری بوده و معمولاً در این بخش جز پرسنل بیمارستان کسی اجازه ورود ندارد، احتمال تصویربرداری و انتشار این فیلم از سوی پرسنل بیمارستان بیشتر قوت میگیرد.
برایمان قابل درک نیست که این فرد یا افراد با چه هدفی اقدام به انجام این کار کرده‌اند اما ای کاش هنگام گرفتن فیلم، لحظه‌ای خودشان را جای پدر و مادر مرتضی می‌گذاشتند.
در کشور ما قانون‌گذار افشای اسرار مردم را از سوی اشخاصی که به مناسب شغل و حرفه‌شان اسرار مردم را به دست می‌آورند جرم می‌داند و مرتکب را قابل تعقیب و مجازات می‌شناسد چرا که در این مشاغل مردم به واسطه نیازشان به این افراد مراجعه می‌کنند و باید به این افراد اطمینان داشته باشند و بر مبنای همین اطمینان راز و اسرار خود را بیان کنند تا از راهنمایی‌های آنان در جهت حل مشکل خود برخورد شوند و اگر قرار باشد پزشک یا هر شخص دیگری که از اسرار مردم آگاه می‌شود آن را به دیگران بازگو کند موجب بی‌اعتمادی مردم می‌شود.
برابر قانون مجازات اسلامی پزشکان، جراحان، ماماها و داروفروشان و کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه‌شان محرم اسرار می‌شوند، هرگاه در غیر موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند به 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به جزای نقدی یک میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون ریال محکوم می‌شوند.
رازداری و حفظ اسرار بیماران یکی از بندهای مهم در منشور سازمانی بیمارستان‌هاست و بقراط هم در سوگندنامه خود اینگونه به آن اشاره کرده که « آنچه در حین انجام دادن حرفه خود و حتی خارج از آن درباره زندگی مردم خواهم دید یا خواهم شنید که نباید فاش شود به هیچ کس نخواهم گفت زیرا این قبیل مطالب را باید به گنجینه اسرار سپرد»، حتی در سوگندنامه پزشکان هم با بیان اینکه «سوگند می‌خورم رازی را که از نظر حرفه مقدس پزشکی به من سپرده می‌شود، همیشه نگهدار باشم و نام نیک و شریف این خدمت پرافتخار را همواره حفظ کنم» بر اهمیت حفظ حریم شخصی بیماران تأکید شده اما با این حال هنوز مراقبت روانی در بسیاری از مراکز درمانی ضعیف است و توجه اندکی به حفظ حریم خصوصی می‌شود.
وزارت بهداشت از باب نظارتی وظیفه دارد مانع از بروز تخلف در بیمارستانها شود
محمدعلی اسفنانی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در خصوص اقدام پرسنل برخی از بیمارستانها مبنی بر تصویربرداری از وضعیت بیماران و انتشار آن در فضای مجازی گفت: قطعاً این عمل خلاف قانون و جرم است.
وی افزود: این اقدام تحت افشای «سر» می‌تواند قابل پیگیری و تعقیب قضایی باشد اما از آنجایی که یک جرم خصوصی است و جنبه خصوصی جرم قالب‌تر است، ضرورت وجود شاکی خصوصی احساس می‌شود.
اسفنانی با اشاره به اینکه امکان تعقیب قضایی بدون شکایت شاکی خصوصی وجود ندارد، گفت: در هر صورت صرف نظر از شکایت شاکی، وزارت بهداشت از باب نظارتی این وظیفه را دارد که مانع از بروز تخلفاتی از سوی برخی پرسنل بیمارستان‌های شود و باید به بیمارستان‌های متخلف تذکر دهد.
لزوم برخورد مسئولین بیمارستانها با پرسنل متخلف
غلامحسین اسماعیلی در خصوص اقدام پرسنل برخی از بیمارستانها مبنی بر تصویربرداری از وضعیت بیماران و انتشار آن در فضای مجازی، گفت: به طور طبیعی مسئولین بیمارستان باید با اینگونه موارد برخورد کنند.
وی افزود: در صورتی که مشخص شود که این اقدام از ناحیه کادر درمانی و یا خدماتی بیمارستان صورت گرفته است باید از بروز مجدد اینگونه اتفاقات جلوگیری شود چرا که بیمار معمولاً در این گونه شرایط به هوش نیست و این تصاویر بدون موافقت وی و خانواده‌اش صورت گرفته است.
رئیس کل دادگستری استان تهران خاطرنشان کرد: بیمارستانها باید در این مورد حساسیت داشته باشند و نه تنها مسئولان بیمارستانها بلکه مسئولین وزارت بهداشت هم باید با بیمارستان‌های متخلف چه دولتی و چه خصوصی برخورد کنند.
یک سال حبس و 6 میلیون ریال جریمه، برای پزشکانی که اسرار بیمار را فاش می‌کنند
فرهاد شهبازوار، وکیل دادگستری هم درباره فیلم‌برداری از بیماران در بیمارستانها و انتشار این فیلم‌ها گفت: در سال‌های اخیر یکی از راه‌های کسب خبر و نشر اخبار برای آگاه کردن و اطلاع‌رسانی مردم علاوه بر روزنامه و خبرگزاری‌ها استفاده از شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی است که این امر هم می‌تواند فرصت و هم تهدید قلمداد شود.
وی افزود: فرصت از این بابت که خود فرد می‌تواند منشأ و مبدأ و تولیدکننده خبر باشد و تهدید از این بابت که این اخبار در این فضا پالایش نشده و بدون راست‌آزمایی می‌تواند تهدیدکننده امنیت اجتماعی جامعه در سطح فردی و کلان باشد.
این وکیل دادگستری ادامه داد: موضوعی که متأسفانه در سال‌های اخیر به طور تصاعدی در حال گسترش است انتشار لحظات و تصاویر و فیلم‌های حالت‌های خصوصی افراد در فضای مجازی است که این مورد هم می‌تواند سبب تهیج امنیت اجتماعی و بروز واکنش‌های اجتماعی مردم و هم سبب آثار سویی بر خود شخص و خانواده‌اش باشد.
شهبازوار اظهار داشت: یکی از مصداق‌های این موضوع انتشار لحظه سکرات موت خواننده جوان کشورمان در شبکه‌های اجتماعی است که دل هر بیننده و خانواده متوفی را مکدر و متأثر می‌کند و جا دارد که تحلیل چرایی و علت فیلم‌برداری از چنین موضوعاتی مثل لحظه‌های درگیری و یا اعدام مجرمان در دستور کار روانشناسان و جرم‌شناسان و مددکاران اجتماعی و آسیب‌شناسان قرار گیرد و از این موارد ابتدا پیشگیری و آسیب‌زدایی و درمان صورت پذیرد که این امر مقدم بر اقدام سلبی و قضایی علیه فعال این فعل و بزه می‌باشد.
وی با اشاره به ملاحظات قانونی وقوع این بزه بیان داشت: در ماده 648 از قانون مجازات اسلامی بیان شده است «اطبا و جراحان و ماماها و دارو فروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می‌شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند به 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس و یا به یک میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند» که در این مورد باید بررسی کرد و دید که آیا این عمل توسط پزشکان و یا مستخدمین بیمارستان و یا منسوبین متوفی انجام پذیرفته است تا شاکی خصوصی در صورت صلاحدید مبادرت به طرح شکایت از وقوع چنین بزهی کند.
شهبازوار تصریح کرد: از سوی دیگر مطابق با منشور حقوق بیمار که در سال 91 از سوی معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابلاغ گردیده است و در ماده ششم آن آن تصریح شده بیمار حق دارد جهت حفظ حریم شخصی خود از محرمانه بودن محتوای پرونده پزشکی، نتایج معیانات و مشاوره‌های بالینی جز در مواردی که براساس وظایف قانونی از گروه معالج اعلام صورت میگیرد اطمینان حاصل کند و همچنین ماده 7 آن بیان می‌دارد بیمار حق دارد از رازداری پزشک و دیگر اعضای تیم معالج خود برخوردار باشد. لذا حضور بالینی افرادی که مستقیماً بر روند درمان شرکت ندارند موکول به کسب اجازه بیمار خواهد بود.
وی اظهار داشت: همچنین تصریح شده در مراحل پایانی حیات که وضعیت بیماری غیرقابل برگشت و مرگ بیمار قریب الوقوع باشد با هدف حفظ آسایش وی دریافت مطلوب خدمات سلامت بیمار صورت پذیرد که همه این موارد حکایت از حفظ حقوق بیمار و جلوگیری از اطلاعات درمانی و خصوصی وی در انظار عمومی را تبیین و بیان می‌نماید که لازم است نسبت به رعایت آنها اولاً توسط تیم معالج و مستخدمین بیمارستانی دقت لازم صورت پذیرد و از طرف دیگر وسایل ارتباط جمعی مانند اصحاب مطبوعات، صداوسیما، روزنامه‌ها بر لزوم رعایت حفظ حقوق بیمار توسط افراد جامعه آموزش و تأکید کنند تا دیگر شاهد بروز چنین رفتارهای مجرمانه و هنجارشکنانه در سطح جامعه نباشیم و افکار عمومی مصون از هرگونه روانپریشی شود.
اخلاق بیمارستانی باید آموزش داده شود/ بیمارستان باید نقطه امن برای بیمار باشد
حسین باهر هم در خصوص اقدام برخی از پرسنل بیمارستانها مبنی بر تصویربرداری از بیماران و انتشار آن در فضای مجازی اظهار داشت: اصولا وقتی بیماری به بیمارستانی منتقل می‌شود اگر قرار باشد هر کاری برایش انجام دهند قبل از آن از خودش یا خانواده‌اش امضاء می‌گیرند و حتی اگر بحث جراحی یا فوت بیمار هم در میان باشد مسئولین بیمارستان پیش از هر اقدامی از متولی بیمار امضاء می‌گیرند.
وی افزود: در صورتی که اگر در امر پزشکی اتفاقی به اشتباه بیفتد متولی بیمار یا خود بیمار می‌توانند از نظام پزشک بخواهد تا رسیدگی کند و حتی اگر بدون اجازه بیمار هر اقدامی حتی خوشایند صورت گیرد آن بیمار می‌تواند در راستای حقوق شهروندی خود متقاضی پیگرد قانونی شود.
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه مجموعه بیمارستان باید حداکثر کنترل شرایط را داشته باشد گفت: وقتی بیماری به بیمارستان منتقل می‌شود پرسنل آن بیمارستان موظفند حتی خیلی از مسائلی را که بیمار رعایت نمی‌کند آنها رعایت کند.
باهر تاکید کرد: یکی از اهدافی که ممکن است افراد از این گونه تصویربرداری داشته باشند بحث مطامع مالی است چرا که می‌تواند این تصویرها را به فروش برساند اما عده‌آی ممکن است از نظر روانی دچار بیماری‌هایی باشند که چنین حرکات ناشایستی را انجام می‌دهند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: قاعدتاً بیمارستان امن‌ترین مکان برای بیمار است و حتی اگر برای مثال یک بیماری که متهم است در شرایطی که هوشیاری کامل ندارد مطلبی را بگوید و بازپرس از پرستان سوال کند آنها حق ندارند کوچکترین اطلاعاتی از صحبت‌های بیمار به بازپرس بدهند.
وی با تاکید بر اینکه فرهنگ بیمارستانی باید آموزش داده شود گفت: متاسفانه ما در همه جا بی‌فرهنگی داریم، تلفن همراه نباید وسیله‌ای برای عکس و گزارش برای هر مسائلی باشد اما متاسفانه در ایران هر تکنولوژی وارد می‌شود افرادی بدون این که فرهنگی استفاده از آن را بدانند اقداماتی انجام می‌دهند که موجب سوء استفاده می‌شود.
باهر با اشاره به اینکه اخلاق بیمارستانی باید آموزش داده شود گفت: قطعاً مدیریت بیمارستان مسئول پیگیری این اتفاقات است و حتی اگر کسی از بیرون بیمارستان اقدام به تصویربرداری از بیماران کند مدیریت بیمارستان مسئول پیگیری است.
امکان صدور حکم کیفری برای فرد ناقض حریم خصوصی بیمار در بیمارستان
مصطفی ترک همدانی، وکیل پایه یک دادگستری هم درباره انتشار فیلم خصوصی افراد در بیمارستان گفت: طبیعی است که بیمارستانها آیین‌نامه‌ای دارند که در آن نحوه استفاده از امور سمعی و بصری بیان شده است. شاید پزشکان برای امور پزشکی خود فیلم‌برداری داشته باشند اما اجازه انتشار آن درخارج از محیط کاری و شغلی‌شان را به این کیفیتی که ما می‌بینیم را ندارند.
وی افزود: اگر کسی فیلم خصوصی بیمار را به بیرون منتشر کند مشمول قانون مجازات اسلامی می‌شود که در این‌باره پزشکان، وکلا و کسانی که محرم اسرار بیمار و موکلین خودشان هستند بیایند اسرار وی را منتشر کنند، عنوان مجرمانه بر آنها مترتب می‌شود.
این حقوقدان اظهار داشت: عکس و فیلم به عنوان اسرار بیمار است چه زنده و چه مرده باشد. به عنوان مثال شخص سرشناسی به بیمارستان می‌آید و زیر تیغ جراحی قرار میگیرد و کسی از وی فیلم میگیرد انتشار این موضوع سر و راز آن فرد را منتشر کرده است.
ترک همدانی تصریح کرد: در وهله اول بیمارستان باید مطابق آیین‌نامه عمل کرده و حریم خصوصی بیمار را چک کند و به فرض ثانی اگر اتفاقی افتاد و فردی از اعضای بیمارستان فیلم خصوصی بیمار را منتشر کند آن فردی که مرتکب افشای سر شده است مجرم شناخته می‌شود و هر چند بیمارستان با وی مقابله نکند و مواخذه نکند دادگستری به صورت مستقل وارد عمل خواهد شد و فرد خاطی را محکوم خواهد کرد و رای دادگاه دادگستری رای محکومیت کیفری اولی بر تخلفات اداری و صنفی آن فرد خواهد بود و لاجرم بیمارستان باید تبعیت کند.
پیشنهاد لایحه برخورد با انتشار «فیلم‌های بیمارستانی» به مجلس/ احتمال افزایش محدودیت برای رسانه‌ها در بیمارستانها
پس از انتشار این مطالب سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت در رابطه با فیلم‌های منتشر شده در بیمارستانها گفت: از معاون حقوقی وزارت بهداشت خواسته‌ام که پیگیر ماجرا باشد و حتماً لایحه‌ای را به مجلس پیشنهاد دهیم البته این لایحه ممکن است باعث شود تا دیگر رسانه‌ها نتوانند به راحتی به بیمارستانها ورود کنند.
وی ادامه داد: صنعتی شدن عوارضی دارد که فقط به بیمارستانها اختصاص ندارد چرا که می‌بینیم از حریم خصوصی افراد در خانه، مجالس عروسی و مراسم مختلف به صورت غیر اخلاقی تصاویری را تهیه می‌کنند که با آبرو و حیثیت افراد بازی می‌کنند این همان خط قرمزی است به عنوان اخلاق مد نظر ما قرار دارد.
وزیر بهداشت گفت: در بیمارستانها عیادت‌کنندگان وجود دارند که نمی‌توانیم جلوی آنها را بگیریم. همراهان بیمار هم هستند بنابراین آنچه مسلم است نباید این اقدام را به پرستاران که جامعه شریف و محترمی هستند یا به کارکنان بیمارستانها نسبت دهند.
هاشمی افزود: اگر موردی در بیمارستانها وجود داشته حتماً با آن برخورد خواهد شد، ما چنین چیزی را نه می‌پذیریم و نه وجود داشته و نه وجود خواهد داشت البته کسی نباید مطلق ادعایی کند و ممکن است خطایی وجود داشته باشد از طرفی مجازات نیز برای آن مشخص نیست.
وی گفت: باید لایحه‌ای زودتر با همکاری وزارت دادگستری تهیه شود تا مجازات آن تعیین شود.
وی در پاسخ به اینکه مجازات حبس برای اینگونه تخلفات در نظر گرفته شده، گفت: در حال حاضر مشکلی که وجود دارد با وجود فناوری‌هایی که در دست ماست، پیدا کردن افرادی است که در فضای مجازی وجود دارند، قدری مشکل است. به نظر می‌رسد باید مقداری به اخلاق برگردیم و بدانیم که همیشه این اتفاقات برای دیگران نیست.
هاشمی ادامه داد: فکر می‌کنم این دعوت باید به صورت عام انجام شود و در عین حال از مسئولان آغاز شود چرا که مردم به مسئولان نگاه می‌کنند و می بینند روابطشان چگونه است، آیا اخلاق را ترویج می‌دهند یا آن را تخریب می‌کنند.
وزیر بهداشت گفت: به همین ترتیب در خانواده والدین هستند که می‌توانند باعث ارتقاء اخلاق و اخلاق‌مداری در فرزندان شوند.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.