در این مراسم علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی اظهار داشت: من از سال ۵۴ که به خارج از ایران رفتم تا آستانه پیروزی انقلاب اسلامی آوازه دکتر حبیبی را شنیده بودم. در تیرماه ۵۴ و در بحبوحه مبارزات آقای هاشمی سفری به خارج از کشور داشت تا بتواند نیروهای خارج از کشور را برای مبارزه مورد بررسی قرار دهد که البته این سفر در ادامه به اروپا و آمریکا نیز منتهی شد. ایشان در نهایت در پاریس بنیادی با عنوان فرهنگی و در واقع برای کار سیاسی تاسیس کردند که مدیر آن آقای دکتر حبیبی انتخاب شد. من به واسطه همین بنیاد نامه هایی که گاه ایشان برای محمد منتظری می نوشت را می دیدم و شاهد بودم که چگونه همیشه خود را با لقب بنده خدا حسن حبیبی معرفی می‌کنند و از همان موقع بود که حس کردم فردی با فضیلت و معتدل است.
وی افزود: در سال ۵۶ با همراهی حجت الاسلام دعایی و جمعی از دانشجویان اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان اروپا قرار شد یک مراسم اعتصاب غذا برای دفاع از زندانیان سیاسی داشته باشیم. به همین واسطه بود که در پاریس با او آشنا شدم و او کمک زیادی برای انجام موثر این اعتصاب صورت داد. بارها در هتل با ما می نوشت و نکاتی را برای ما تذکر می داد. همچنین بیانیه هایمان را ترجمه می کرد و به شیوه های مختلف به ما کمک می کرد.
همکاری با حسن حبیبی در تدوین اساسنامه وزارت خارجه
وی همچنین با اشاره به همکاری خود با حسن حبیبی در تدوین اسناد وزارت خارجه در سالهای پس از پیروزی انقلاب گفت: من در سال ۷۶ با جمعی از دوستان به فکر تاسیس یک حزب سیاسی افتادیم و از او خواستیم که رئیس این حزب شود. ایشان نپذیرفت اما به ما کمک فکری شایانی داد تا جایی که ۱۰ جلسه سه ساعته با دوستان ما گذاشت و تجربه سیاسی‌اش را با صبر و حوصله به ما منتقل کرد.
وزیر فرهنگ تصریح کرد: مرحوم حبیبی به کار عمقی اعتقاد زیادی داشت. محال بود به جایی برای سخنرانی دعوت شود و پیش از آن مطلع نکرده باشد. من همواره در ملاقات هایم با او فقط و فقط از منش اخلاقی اش استفاده می کردم.
حبیبی حتی حاضر نبود به گناه فکر کند
جنتی در همین زمینه به روح زلال حبیبی اشاره کرد و افزود: آقای حبیبی در خاطره ای به من می گفت که در دوره معاون اولی اش روزی در خیابان افریقا زمانی که در اتومبیل بوده چشمش به یک زن بدحجاب در کنار خیابان می افتد و عنوان می کند که یک لحظه از ذهنم گذشت که این فرد ایستاده است تا حتما ماشینی بیاید و ببرتش و باز خودش می گفت که چند لحظه بعد با خودش گمان کرده که چرا باید اینگونه راجع به یک فرد فکر و قضاوت می کرده و به همین خاطر از درگاه خداوند استغفار کرده است.
وی افزود: به باور من او دارای آنچنان روح پاک و زلالی بوده است که حتی حاضر نبوده به گناه فکر کند امیدوارم آنچه از ایشان برای ما باقی مانده است که به همت همسر بزرگوارش که در موزه امیر کبیر جمع شده است یادمانی باشد برای فعالیت های فرهنگی پیش روی ما.
جنبه‌های فرهنگی حبیبی به جنبه‌های سیاسی‌اش می چربید
همچنین در این مراسم علی اشرف صادقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در سخنانی با اشاره به آشنایی اش با مرحوم حبیبی در سالهای قبل از انقلاب در موسسه علوم اجتماعی اظهار داشت: من در آن زمان دورادور با آقای حبیبی سلام و علیک داشتم اما ارتباط جدی من با ایشان به سال ۱۳۷۰ که عضویت فرهنگستان را پذیرفتم برمی گردد. آن زمان جلسات فرهنگستان در ساختمان ریاست جمهوری بود و کم کم ضمن آشنایی با حبیبی او را فردی ذو وجهتین یافتند فردی که هم پایی در سیاست داشت و هم در فرهنگ که البته این اواخر جنبه های فرهنگی اش به جنبه های سیاسی او می چربید. البته همیشه جوان تر به او اعتراض می کردند که چرا فردی منعطف است و با همه می سازد اما من شاهد بودم که او تنها صداقت دارد و اهل سینه زدن پای علم قوی تر برای مصلحت خودش و گروه کاری اش نیست.
صادقی ادامه داد: بعد از فوت ایشان و البته به اشتباه روزی فیسبوک را باز کردم و دیدم که خواهرزاده او نوشته است که بارها از او خواسته است که خاطراتش را ضبط کند اما او همواره موافقت کرده و وقتی علتش را پرسیده است حبیبی به او گفته یا باید بگویم تا به حال اشتباه کردم یا باید دروغ بگویم که در هر شکل نمی خواهم این دو کار را انجام دهم.
صادقی در ادامه با اشاره به املاک زیادی که حبیبی در زمان حیات خود برای فرهنگستان تهیه کرده بود گفت: ابتدا زمینی را دوراهی قوچک برای فرهنگستان خریدیم که با وجود پرداخت پولش به سپاه و ارتش مجددا آن را تصاحب کردند. بعد از آن به فکر ایجاد مهمانسرایی برای فرهنگستان در پل مدیریت افتادیم در کنار اینها ۲۴ واحد منزل مسکونی را در منطقه ولنجک برای اعضای فرهنگستان ساخت. ایده اش این بود که این افراد در کنار هم زندگی کنند تا هم افزایی علمی بیشتری داشته باشیم. هرچند که در نهایت این ایده به نتیجه نرسید و آن ساختمان امروزه در اجاره بنیاد سعدی است. حقوق اعضای شورای عالی فرهنگستان در ابتدای تاسیس آن ۵۰ هزار تومان بود آقای حبیبی می گفت من نمی توانم بیشتر از این پولی به اعضا بدهم اما این خانه ها را می سازم و به آنها می دهم که اگر خانه ندارند هزینه اجاره خانه ندارند و اگر خانه دارند با اجاره آن اموراتشان را بگذرانند.
این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با بیان اینکه مرحوم حبیبی تمامی ابعاد ایران شناسی را در ایران وسعت داد گفت: ایشان بر این باور بودند که همه آنچه مربوط به ایران شناسی است در این بنیاد باید شعبه داشته باشد اما افسوس که امروزه از این موسسه تنها اسمی باقی مانده است.
وی در پایان تصریح کرد: در این دنیای واویلا که اخبار حیرت انگیزی در مورد مسائل مالی به چشم ما می خورد آقای حبیبی ذره ای آلودگی مالی نداشت و بسیار سعی می کرد تا هیچ لکه ای از این نظر بر دامن او ننشیند.